Баяндама БАСТАУЫШ СЫНЫПТЫҢ ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮРДІСІНДЕ «RWCT» ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ

Раздел Начальные классы
Класс -
Тип Другие методич. материалы
Автор
Дата
Формат docx
Изображения Нет
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:

БАСТАУЫШ СЫНЫПТЫҢ ОҚУ-ТӘРБИЕ ҮРДІСІНДЕ «RWCT» ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ ТИІМДІЛІГІ.


Султанова Гулден Конысбайкызы

бастауыш сынып мұғалімі

Рудный қаласы

«№15 орта мектебі» КММ



Қазіргі кезеңде білім берудің сапасын жақсарту, әдістемелік негізін өзгерту заман талабына сәйкес туындап отырған қажеттілік.Өйткені, мектептің әр күні көптеген ғылыми жаңалықтарға толы. Қазіргі заманда нені оқыту емес, қалай оқыту маңыздырақ болып отыр. Сабақ барысында оқушының ізденуі мен зерттеу дағдыларын қалыптастыра отырып, пәнге деген қызығушылықтарын арттыру мақсатында қолданылатын технологиялар баршылық. Солардың бірі сын тұрғысынан ойлау технологиясы. Сын тұрғысынан ойлау (СТО) дегеніміз - сабақта оқушылардың қызығушылығын арттыра отырып, өз ойыңды еркін және зерттей талпындырып, тұжырым жасау. Сын тұрғысынан ойлау дегеніміз-ой қозғай отырып, оқушының өз ойымен өзгелердің ойына сыни қарап, естігенін, білгенін талдап, салыстырып, реттеп, сұрыптап, жүйелеп, білмегенін өзі зерттеп, дәлелдеп, тұжырым жасауға бағыттау өз бетімен және бірлесіп шығармашылық жұмыс жасау. Оқушы -ізденуші, ойланушы, өз ойын дәлелдеуші. Мұғалім-әрекетке бағыттаушы, ұйымдастырушы. Сыни ойлау-адам өмірінің бір саласы. Себебі, бұл философия адамдарға көптеген жолдар мен шешімдер ішінен маңызды әрі пайдалы екенін, тек қажетті ақпараттарды ғана жинақтап, жаңа білімді бұрынғыдан ажырата алуға көмектеседі. Сыни ойлауды дамыту технологиясының дәстүрлі оқытудан басты айырмашылығы-білімнің дайын күйінде берілмеуі. Ендеше, дәстүрлі сабақта оқушы мұғалімнің көмегімен білім алса, сыни тұрғыдан ойлау сабағында оқушы білімге өзі жетеді, мұғалім тек бағыт беруші. Сыни ойлау -өзіндік ойлау. Сыни ойлау-сұрақ оюдан және шешімін талап ететін мәселерді айқындаудан басталады. Оқушы өзі сұрақ қойып, шешімін өзі айқындайды. Сыни ойлау-әлеуметтік ойлау, бірлесе оыту идеясы. Қай саланы алсақта айқын мақсатта ойлану қажеттігі керек. Ойлау үдерісі нақты мақсат пен міндеттер анықталғанда жүреді. Кіші жас мектеп оқушыларының ойлау қабілеттерінің сын тұрғысынан дамуы- бұл қазіргі таңда өзекті мәселе, оны шешу біздің міндетіміз. Себебі ойлау арқылы қиын міндеттерді, мәселелерді шеше аламыз. Сол себепті сын тұрғыдан ойлау технологиясы таңдадым. Сыни ойлау сабағының құрылымдық формуласы 3 кезеңнен (ERR) тұрады: I-қызығушылығын ояту ( «көпір жасау», ой қозғау) ІІ- мағынаны таныту ( мағынаны ажырату) III- ой-толғаныс ( рефлексия, жаңа білім құрастырылады) Сыни тұрғыда ойлау -алған білімін өмірде қолдана алатын, өзін таныта, дамыта білетін жеке тұлғаны қалыптастыруға мүмкіндік тудыратын технология болғандықтан, оқу үрдісінде оқушы бойында құзіреттілік қалыптастыруда рөлі өте жоғары. Бұл технологияда проблеманы ойлау, пайымдау, дәлелдеу, еркін, ашық пікір білдіру мүмкіндігіне ие болады. Бұл әдіс-тәсілдердің қоғамдық пәндерде толықтай орындалуы мұғалім іскерлігіне және шеберлігіне де байланысты. Сыни тұрғыдан ойлау модулінің стратегияларын пайдалана отырып, сабақ құрылымын жоспарлауға шығармашылықпен қарау, әдістемелік лабороторияны жинақтау секілді мүмкіндіктерге қол жеткізуге болады. Қай әдіс-тәсілді алсаңда оның астарында тиімді оқыту жатқанын түсіндім. Ал ой жақ жерде жүйелі сөйлеу жоқ. Сабағымда сын тұрғысынан ойлау технологиясының элементтерін пайдаланамын. Эссе, РАФТ, инсерт, еркін жазу, бес жолды өлең, дөңгелек үстел, салыстыру, венн диаграмма, тірек сызба сияқты стратегиялардың сабақта берері көп. Бастауыш сыныпта «СТО» технологиясының элементтерін қазақ тілі, математика, дүниетану,әдебиеттік оқу сабақтарында кеңінен қолдандым. Қазақ тілі пәнінен «Етістіктің шақтары» атты тақырыбында өткізілген сабағымды алдымен ұйымдастыру кезеңін психологиялық дайындықтан бастадым. Топтарға бөлу арқылы өткіздім. Қызығушылықты ояту кезеңінде тірек-сызбаны пайдалана отырып, әңгіменің негізгі идеясын аштым. Топтың ойы тіірек сызбада жазылады. Мазмұнды толық түсінуге жағдай туғызды. Мағынаны тану кезеңінде сәйкестендіру, венн диаграмма, ассоциация, семантикалық картаны пайдаланған тиімді. Мысалы,

Сөздер

Өткен шақ

Осы шақ

Келер шақ Жыртып жүр


+


Келмекші



+ Айтыппын

+



Жазып отыр


+


Келесіңдер



+ Барар



+ Оқыған едік

+



Оқушылар бұл тапсырмаларды аса қызығушылықпен орындайды. Ой толғаныс кезеңінде мәтін бойынша суреттерді қолдандым. Сұрақтар қоя отырып, өздік көзқарастарын қалыптастыратын стратегияларды қолдандым. Өз ойларын еркін жеткізе білді.

  1. Бұлақ басында қандай оқиға болды?
  2. Ешкі неге маңырады?
  3. Лақты кім құтқарды?
  4. Жанардың жасаған ісі дұрыс па?
ББҮ кестесін пайдаланғанымның тиімділігі тақырып көлеміндегі білетін білімдерін жинақтап, өз ойларын жазуға көмектеседі. Сабақтың басына оралып, кестені толықтырамыз. Білемін Білгім келеді Үйрендім Етістік-заттың іс әрекетін, қимылын білдіреді. Сұрақтары: Не істеді? Не істейді ? Қайтті? Сөйлем ішінде баяндауыш қызметін атқарады. Етістіктің шақтары дегеніміз не? Неше шақта болады? Неге байланысты бөлінеді? Етістіктің жіктелуін. Етістік 3 шақта болады. Өткен шақ,осы шақ, келер шақ. 3 жақта жіктеледі. (жекеше, көпше) Бекіту кезеңінде тест жұмысын, РАФТ, бес жол өлең элементтерін кеңінен пайдаландым. Бес жол өлең құрау үшін әр топқа әртүрлі зат есім беріледі. Гүл Әдемі, қызыл Өседі, қоректенеді, гүлдейді. Гүл сәндік үшін қажет. Өсімдік Әр топ РАФТ кестесін толтырды. Рөл Аудитория Формасы Тақырып оқушы Сынып жетекшісіне Түсініктеме хат Өсімдіктерді қорғау Топ ішінде өз ойларын айтып, сыни тұрғыда талдады, өзара түйіндеме жасай білді. Сөзімнің дәйектілігін тәжірибемде өткізіліп жүрген сабақтарымнан мысал келтіруді дұрыс деп таптым. Нәтижесіне көз жеткіздім. Қорыта келгенде, оқушының ойлауын, шығармашылығын, ізденушілігін дамытып, әрқайсысына жеке тұлға ретінде қарап, олардың өздеріне деген сенімін, білім ынтасын арттыруымыз керек. Тиімділігіне көз жеткізген бұл модульді енгізу барысында менің де сыни тұрғыдан ойлауым өзгерді. Бұл өзгерістерді болуы оқытудағы жаңа әдістерді тиімді пайдаланғандықтан деп ойлаймын. Оқушылардың жеке тұлға ретінде жеке қабілеттері жандана түсетініне көз жеткіздім. Сабақтарымызда мүмкіншілігіне қарай инновациялық технологияны пайдаланып отырсақ оқытушының ұтары мол деп ойлаймын.

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Отарова Н. Сын тұрғысынан ойлау // Биология және салауаттылық негізі. -2006. - № 1. - 21-23 б.

2. Давыдов В.В. О понятии развивающего обучения. - Томск, 1995, 144 с.

3. Менчинская Н.А. Проблемы учения и умственное развитие школьника. 1989, 218 с.

4. Ташенова А. Сын тұрғысынан ойлауды оқу мен жазу арқылы дамыту // Білім-Образование -2006. -№6. 3-4 б.

5. Мирсеитова С. « Оқушылардың сын тұрғысынан ойлауын дамыту нысандары мен әдістері» 2011 ж

6. Мирсеитова С. Сыни тұрғыдан ойлау технологиясы. - 1998


© 2010-2022