Рабочая программа по бурятскому языку в 1 классе

Yзэглэл 1 класс

Е.Б.Очирова, В.Н.Очирова, Л.Д.Доржиева, С.И.Аюшиева

Тайлбари бэшэг

Грамотада hургалгын үе буряад хэлэ үзэлгын бэлэдхэлэй үе гээд нэрлэгдэхэ болоно. Энэ үедэ үхибүүд түрэл хэлэнэйнгээ абяануудай системэтэй, тодорхойлбол: үзэгтэй зэргэсүүлэн абяантай танилсана, аялган болон хашалган абяануудые, хонгёо, бүдэхи, хатуу, зөөлэн хашалган абяануудые, эрэ ба эмэ абяануудые илгаруулжа, уншажа hурана, тиихэдэ хрэhэн, асууhан шангадхаhан мэдүүлэлнүүдтэй аянга ойлгожо абана. Yхибүүд абяануудые үгүүлжэ, үзэгөөр харуулжа, бэшэжэ, үгые үенүүдтэ, үенүүдые абяануудта хубаажа hурана, үгүүлэгдэжэ байhАн үгэ сооhоо абяануудые илгажа hурана.

Тиихэдээ грамотада hургалгын үедэ үхибүүд зүб бэшэжэ hурана: буряад хэлэнэй гол дүрим болохо аялганай тааралдалтай практическа аргануудаар танилсана, тэрэ зуураа үгын бии бололгые ойлгожо абаха боломжо баhа үгтэнэ.

Yгэ гэhэн ойлгосо үзэхэдөө, тэрэ гансашье үгүүлэгдэнэ бэшэ, үшөө юумэ, тэмдэг, үйлэ нэрлэнэ, үгэ бүхэн ямар бэ даа удхатай байна хэжэ ойлгоно.

Yгэнүүдтэ асуудалнуудые табихадаа, хоорондонь холбон харилсуулхадаа, hурагшад морфологиин талаар түрүүшын ойлгосонуудые мүн лэ практическа аргаар олоно.

Грамотада hургалгын үедэ мэдүлэл, текст гэhэн ойлгосонууд үгтэнэ. hурагшад мэдүүлэл бүхэн бэшэг дээрэ хоорондоо точконуудаар илгагдадаг, эхиндэнь ехэ үзэг бэшэгдэдэг гэжэ ойлгоно, мэдүүлэлнүүдые үгүүлжэ байхадаа, тусхай аянга хэрэглэнэ, тэрээн сооhоо үгэнүүдые илгажа hурана, мүн мэдүүлэлнүүдые дэлгэрэнгы болгохо шадабаритай болоно.

Текст уншажа эхилхэдээ, үхибүүд уншалга гэжэ тусхай ажаябуулгын онсо журамуудтай танилсана, зүбөөр уншажа hурана.

Зургаан наhатай үхибүүдые грамотада hургахадаа, хамагай түрүүн буряад хэлэнэй абяанууд тухай hайн мэдэсэ үгтэхэ болоно. Хэлэлгын абяанууд ба тэдэниие тэмдэглэhэн үзэгүүд хадаа грамотада hургаха хүдэлмэриин гол шухала материал болоно.

Буряад литературна хэлэндэ 19 аялган фонемэнүүд (абяанууд) бии. Зургааниинь түргэн аялган фонемэнүүд иимэ үзэгүүдээр тэмдэглэдэг: а, о, у, э, ү, и. 8 удаан аялган фонемын зургааниинь хоёр үзэгөөр тэмдэглэгдэнэ: аа, оо, уу, ээ, үү, ии. Удаан өө, ы фонемэнүүд алфавит соо өөрын үзэгүүдтэй 5 дифтонг фонемэнүүд аялган ба й - гээр тэмтэглэдэг: ай, ой, уй, эй,үй.

Буряад хэлэндэ хамта дээрээ 35 фонемэ бии. Хатуу ба зөөлэн тэмдэгүүд ь, ъ ямаршье абяа тэмдэглэдэггүй.

Тиимэhээ үхибүүдые үзэглэлдэ hургажа байхадаа, үгэнүүдэй удхын илгаае илгаруулжа үгэдэг гол шухала фонемэнүүдые практическа ойлгуулха зорилго табигдана. Буряад хэлэнэй абяанууд 36 үзэгүүдээр тэмдэглэгдэжэ, алфавит болоно. Yгэ соо ямар абяанууд дуулданаб, тэдэнэр ямар үзэгүүдээр тэмдэглэгдэнэб гэжэ бата бэхеэр ойлгуулха ёhотой.

Yхибүүдэй аман хэлэлгэ хүгжөөлгэдэ гол анхарал табигдаха: үхибүдэй үгэ хэлые баяжуулха, тэдэнэй ухаан бодолые хүгжөөхэ юумэнүүд, хүн зоной ажабайдал, байгаалиин үзэгдэл тухай ойлгосо мэдэсыень үргэдхэхэ эли тодо болгожо үгэхэ.

Эхин классуудта түрэл хэлэ зааха тодорхой зорилгонууд гэхэдэ:

1. Хэлэн ухаан хоёрой хоорондо нягта холбоотой байдаг дээрэhээ үхибүүдые түрэл хэлэндэнь hургахадаа, тэдэнэй ухаан бодолые хүгжөөхэ, баяжуулха

2. hурагшад бүхэниие зүбөөр, уран гоёор, үдхыень ойлгон уншаха дадалтай болгохо

3. Түрэл арадай ёhо заншалнуудые болон сэсэн мэргэн hургаалнуудые ойлгуулха

4. Эхэ орондоо, түрэhэн нютагтаа, түрэл хэлэндээ, арад зондоо, бэшэшье үндэhэтэндэ дуратайгаар хүмүүжүүлхэ

5. hурагшадай аман хэлэлгые хэшээл бүхэндэ баяжуулангаа, тэдэниие эли тодоор, литературна хэлэн дээрэ хэлүүлжэ, hанал бодолыень алдуугүйгөөр, сэбэр гоёор бэшүүлжэ hургаха гэхэ мэтэ

Буряад хэлээр шадабари (предметные результаты)

• мэдүүлэл болон текст илгаруулха;

• уншаhанайнгаа удхаар багшын асуудалнуудта харюусаха;

• үгын абяануудые нэрлэхэ, илгаха, абяан ба үзэг гэhэн ойлгосонуудые бусайдуулхагүй, үгэ үенүүдтэ хубааха;

• аялган абяануудай гол үүргэ ойлгожо абаха, тэдэнэй тааралдаха, hубариха ёhо ойлгохо, тэрээн дээрэ үндэhэлэн уншаха;

• мэдүүлэл бэшэг дээрэ харуулха;

• мэдүүлэлэй hүүлдэ сэглэлтын тэмдэг табиха;

• буулгажа бэшэхэ

Жэлээ дүүрэхэдэ hурагшад мэдэжэ абаха ёhотой:

• hургуулидаа болон класс соогоо үхибүүдээр, мүн лэ ехэ хүнүүдээр хөөрэлдэхэ журам;

• Уран зохёолнуудай элдэб үнгын жанрнуудые мэдэхэ;

• Мэдүүлэлэй тэмдэг (удха ба интонационно дүүргэлгэ);

• Мэдүүлэлнүүдые зүб бэшэлгэ: мэдүүлэлэй эхиндэ ехэ үзэг, мэдүүлэлэй хойно (точко, асууhан тэмдэг, шангадхаhан тэмдэг);

• Буряад хэлэнэй абяан ба үзэгүүд, тэдэнэй гол илгарал (абяануудые шагнанабди ба хэлэнэбди, үзэгүүдые харанабди ба бэшэнэбди);

• Аялган ба хашалган абяануудай тэмдэг;

• Хатуу ба зөөлэн, хонгёо ба бүдэхи хашалган абяануудай тэмдэг;

• Алфавидай бүхы 36 үзэгүүдые hайн мэдэхэ

Жэлээ дүүрэхэдэ hурагшад шадаха ёhотой:

• Багшанарай болон хамта hураhан үхибүүдэй хандалгада харюусаха;

• hургуулидаа болон класс соо үхибүүдээр, ехэ хүнүүдээр хөөрэлдэхэдөө, хэлэлгын журам баримталха;

• Yгүүлэлэй илгарал хоолойгоороо зүб харуулха;

• hуралсалай болон hуралсалай бэшэ номуудые хэрэглэхэ;

• 90 хүрэтэр үгэнүүдтэй текст гүйсэд ойлгожо, уншалгын темп - 30-40 үгэ нэгэ минута соо уншаха;

• Хэблэмэл ба бэшэмэл текстнүүдhээ үгэнүүд ба мэдүүлэлнүүдые буулгажа абаха, ехэ ба бага үгэнүүдтэй холболто зүб бэшэхэ;

• Багшын хэлэжэ үгэхэдэ зүб бэшэхэ (текст соо 20 үгэ);

• Үгэнүүдые хэлэхэдэ, тэдэнэй схемэнүүдые бэшэхэ. Хэлэжэ үгэхэдэ мэдүүлэлэй схемэ табиха. өөhэдөө мэдүүлэл hанаха.

• Хэлэлгэн абяануудые шэхэрээ илгаха;

• Аялган ба хашалган абяануудые илгаха, зөөлэн ба хату, хонгёо ба бүдэхи абяануудые илгаха;

• Yгэнүүдые үенүүдтэ хубааха;

• Yгэнүүдые шэнэ мүртэ зүб таhалха. Мэдүүлэл хаана эхилнэб, хаана дууhанаб гэжэ мэдэхэ. Мэдүүлэл ехэ үзэгөөр эхилхэ, мэдүүлэлэй хойно табиха тэмдэгүүдые (. ? !) зүбөөр хэрэглэхэ.

Буряад хэлэнэй эхин шатын курс тус хэлэнэй олон ондоо hалбаринуудта хабаатай. Буряад хэлэнэй программа табан hалбариhаа бүридэнэ: «Абяан ба үзэг», «Yгэ», «Мэдүүлэл», «Холбоотой хэлэлгэ», «Сэбэр бэшэлгэ»

Yзэглэл (5 час неделидэ)

№

темэ

үдэр

зорилгонууд

хэрэгсэл

юрэнхылэгдэhэн шадабаринууд (УУД)

1

Түрүүшын үдэр түрэл hургуулидаа

03.09.

hурагшадай ямар шадабаритай дүй дүршэлтэй ерэhые шалган элирүүлхэ:

• Үгэнүүдые, үенүүдые шалгалга;

• Зурагаар богонихон рассказ зохёолго;

• Хэн ямар шүлэгүүдые, таабаринуудые, оньhон үгэнүүдые мэдэхэб гэжэ элирүүлхэ

Номууд,

компьютер (презентации - «Абяатай үзэглэл», үенүүд)

Yхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд (личностные УУД)

• Өөрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгохо (хэлэнэй аргаар хажуудахи хүнтэеэ харилсанаб, бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгохо)

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари (регулятивные УУД)

• Багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

• Хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhонь тоолохо;

• Юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ (прогнозировать);

• өөрынгөө, нүхэдэйнгөө ажал багшатаяа сугтаа урид зохёогдоhон тусхай критеринүүдээр шалгаха;

• багшын үгэhэн түсэбөөр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха

Оршон тойрониие шудалха шадабари (познавательные УУД)

• номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

• багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

• үгөөр хэлэгдэhэн ойлгосо схемэ,таблица, модель болгохо, тиин hөөргэнь модель соо харуулаатай ойлгосо үгөөр хэлэхэ;

• текстын удха дамжуулха

Харилсаха шадабари (коммуникативные УУД)

• өөрынгөө hанаа бодол аман хэлэлгээр, тиихэдэ багахан текст зохёожо, бэшэгэй хэлэлгээр харуулха;

• хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

• уран гоёор уншаха, хөөрэхэ;

• классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ;

• хоёр хоёророо, бүлэг бүлэгөөр хдэлхэ, тиихэдэ олон ондоо «тушаал» бэе дээрээ абаха: ударидагшын, даабари дүүргэгшын, бэшээшын г.м.

Yхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд (личностные УУД)

• Өөрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгохо (хэлэнэй аргаар хажуудахи хүнтэеэ харилсанаб, бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгохо)

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари (регулятивные УУД)

• Багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

• Хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhонь тоолохо;

• Юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ (прогнозировать);

• өөрынгөө, нүхэдэйнгөө ажал багшатаяа сугтаа урид зохёогдоhон тусхай критеринүүдээр шалгаха;

• багшын үгэhэн түсэбөөр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха

Оршон тойрониие шудалха шадабари (познавательные УУД)

• номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

• багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

• үгөөр хэлэгдэhэн ойлгосо схемэ,таблица, модель болгохо, тиин hөөргэнь модель соо харуулаатай ойлгосо үгөөр хэлэхэ;

• текстын удха дамжуулха

Харилсаха шадабари (коммуникативные УУД)

• өөрынгөө hанаа бодол аман хэлэлгээр, тиихэдэ багахан текст зохёожо, бэшэгэй хэлэлгээр харуулха;

• хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

• уран гоёор уншаха, хөөрэхэ;

• классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ;

хоёр хоёророо, бүлэг бүлэгөөр хдэлхэ, тиихэдэ олон ондоо «тушаал» бэе дээрээ абаха: ударидагшын, даабари дүүргэгшын, бэшээшын г.м.

2

Yзэглэлтэй танилсалга.

Угай модон НРК

04.09.

Хэлэ хүгжүүлгын хүдэлмэри үнгэргэгдэнэ;

Гэрэй ба зэрлиг амитадай аша туhа тухай ойлгосо үгтэнэ;

Хэлэ хүгжүүлгын хүдэлмэри үнгэргэгдэнэ;

Мэдүүлэл, үгэнүүд тухай ойлгосо үгэхэ;

«Хүүгэдэй сэсэрлиг» гэhэн рассказ зохёолго

Компьютер- «Абяатай үзэглэл», «Уг гарбал»),

компьютер (презентации - «Абяатай үзэглэл»),

схемэнүүд,

нааданхайнууд

3

Абяанай тэмдэгүүд

08.09.

4

Аялган ба хашалган

абяанууд

10.09.

Зурагаар hургуули тухай хөөрэлдөө үнгэргэхэ;

Үгэнүүдые үенүүдтэ хубаажа hургаха, аялган абяануудтай танилсуулха;

«Манай класс» гэhэн рассказ зохёожо hургаха

компьютер (презентации - «Абяатай үзэглэл»),

схемэнүүд

5

Манай бүлэ. НРК

Мэдүүлэлнүүд, үгэнүүд,

үенүүд

11.09.

«Гэр бүлэ» тухай хөөрэлдөө үнгэргэхэ, эжы, аба, эгэшэ дүүнэр тухайгаа богонёор хөөрэхэ;

Зурагаар 2-3 үгэтэй мэдүлэлнүүдые зохёожо hургаха;

Аялган, хашалган аябяануудые дабтаха

Зураг «Манай бүлэ»,

Схемэнүүд

«Абяатай үзэглэл»)

6

Yдэрэй журам

НРК

15.09.

Зурагаар хөөрэлдөө үнгэргэхэ;

Огородой эдеэнэй аша туhа тухай ойлгосо үгэхэ;

2-3 үгэтэй мэдүүлэлнүүдые зохёожо hургаха

компьютер (презентации - «Абяатай үзэглэл»),

схемэнүүд,

зураг «Намарай ажал хүдэлмэри»

1

(1бэшэлгэ)

«А,аа,ай» абяан ба үзэг

17.09.

Yзэглэлэй үе - 42 час

Аялган «а,аа,ай» абяан ба үзэгтэй танилсуулха, зүбөөр бэшүүлжэ hургаха;

Зурагаар хэлэлгэ хүгжүүлгын хүдэлмэри үнгэргэхэ

Yзэгүүд,

алфавит,

зурагууд

Yзэгүүд,

алфавит,

зурагууд

Буряад ороной карта

Электронно ном

Yзэгүүд,

алфавит,

зурагууд

Yзэгүүд,

алфавит,

зурагууд

Yзэгүүд,

алфавит,

зурагууд

Yзэгүүд,

алфавит,

зурагууд

Yзэгүүд,

алфавит,

зурагууд

2

(2бэшэлгэ)

«О, оо, ой» абяан ба үзэг

18.09.

Аялган «о,оо,ой» абяан ба үзэгтэй танилсуулха, зүбөөр бэшүүлжэ hургаха;

Зурагаар хэлэлгэ хүгжүүлгын хүдэлмэри үнгэргэхэ (мэдүүлэлнүүдые зохёохо);

Шоно, огородой сохо ямар туhатайб гэжэ хэлэжэ үгэхэ

3

(3бэшэлгэ)

«У,уу,уй» абяан ба үзэг

НРК

22.09.

Аялган «у,уу,уй» абяан ба үзэгтэй танилсуулха, зүбөөр бэшүүлжэ hургаха;

Буга, булган, хун шубуун, хуур тухай ойлгосо үгэхэ

4

Буряад орон (хэлэ

хүгжөөлгын хэшээл) НРК

24.09.

Буряад орон тухай хөөрэлдэхэ (герб, флаг, гимн, ниислэл хото, тосхонууд,гол мүрэнүүд, нуурнууд)

5

(4бэшэлгэ)

«Н, М, Л» абяан ба үзэг

25.09.

Хашалган «н,м,л» абяан ба үзэгүүдтэй танилсуулха, тэдэнэй аялгантай ниилэжэ үе болодог тухай ойлгуулха, зүбөөр уншуулжа, бэшүүлжэ hургаха

6

(5бэшэлгэ)

«И, ии» абяан ба үзэг

29.09.

Аялган «и, ии» абяан ба үзэгтэй танилсуулха, үенүүдтэ хубаан уншуулжа hургаха.

Ургамалнууд тухай мэдэсэ үргэдхэхэ, хэлэ хүгжөөлгын ажал ябуулха

7

(6 б)

«Х» абяан ба үзэг

01.10.

«Х» абяан ба үзэгтэй танилсуулха, үенүүдтэ хубаан уншуулжа hургаха.

8 (7)

«Ш» абяан ба үзэг. Yе

02.10.

Шэнэ абяан ба үзэгтэй танилсуулжа, үенүүдтэ хубаан уншуулжа ба бэшүүлжэ hургаха;

Рассказай удхые богонёор хрэжэ hургаха;

Хэлэ хүгжүүлгын хүдэлмэри үнгэргэхэ;

Нэгэнэй ба олоной тоонууд тухай ойлгосо үгэхэ;

Сэбэр бэшэлгэдэ hургаха

9

(8)

«Р» абяан ба үзэг. Эхэ

эсэгын hургаал, захяа.

06.10.

10

(9)

«Г» абяан ба үзэг.

08.10.

11

(10)

«Э, Ээ, эй» абяан ба үзэг.

09.10.

12

(11)

«Т» абяан ба үзэг.

13.10.

13

(12)

«Д» абяан ба үзэг.

Таабаринууд.

15.10.

14

(13)

«Б» абяан ба үзэг.

16.10.

15

(14)

«С» абяан ба үзэг.

20.10.

16

(15)

«Y, Yү» абяан ба үзэг.

22.10.

17

(16)

«Yй» абяан ба үзэг.

23.10.

18

(17)

«өө» абяан ба үзэг.

27.10.

hурагшадые өө, h, ы абяан ба үзэгүүдтэй танилсуулха, hайнаар уншуулжа hургаха;

хэлэлгэ хүгжүүлгын хүдэлмэри үнгэргэхэ;

сэбэр бэшэлгэдэ hургаха;

уран гоёор уншалга дээрэ хүдэлхэ;

түрэл нютаг тухай хөөрэлдөө үнгэргэхэ

19

(18)

«h» абяан ба үзэг.

29.10.

20

(19)

«Ы» абяан ба үзэг.

30.10.

21

(20)

«З» абяан ба үзэг.

10.11.

22(21

«Ж» абяан ба үзэг.

12.11.

23(22

«К» абяан ба үзэг.

13.11.

24(23

«Я, Яа» абяан ба үзэг.

17.11.

Йотирована аялгауудтай танилсуулха, үзэгүүдые эрэ ба эмэ абяануудаар хубаан үзүүлхэ, зүбөөр уншалга дээрэ хүдэлхэ;

Хаамал, нээмэл үенүүдые ба үгэнүүдые уншаха, үенүүдhээ үгэнүүдые зохёохо

Уншаhан зохёолой гол удхыень хөөрүүлжэ hургаха

25(24

«Ё, Ёо» абяан ба үзэг.

19.11.

26(25

«Е, Еэ» абяан ба үзэг.

20.11.

27(26

«Ю, Юу» абяан ба үзэг.

24.11.

28

«Жэлэй 4 саг» зурагаар

рассказ зохёолго

26.11.

Жэлэй дүрбэн саг ба жэлэй 12 hара тухай хөөрэлдэхэ

Таблицанууд

презентаци

29(27

«В» абяан ба үзэг.

27.11.

Схемээр үгэнүүдые зохёохо

Удхаараа таараха зурагуудые холбохо

Yзэгүүдhээ үгэ суглуулха

Yзэгүүд,

алфавит,

зурагууд

30(28

«П» абяан ба үзэг.

01.12.

31(39

«Ф» абяан ба үзэг.

03.12.

32(30

«Ч» абяан ба үзэг.

04.12.

33(31

«Ц» абяан ба үзэг.

08.12.

34(32

«Щ» абяан ба үзэг.

10.12.

35

Илгаhан «Ь, Ъ»

11.12.

36-37

Эрэ, эмэ аялганууд

15.12.

17.12.

Эрэ эмэ аялганууд тухай ба тэдэнэй тааралдал ойлгосо үгэхэ

Схемэ-опоро

зурагууд

38-39

Табан хушуу мал

18.12.

22.12.

Yхибүүдые буряад арадайнгаа ёhо заншалнуудтай, үндэhэн соёл болбосоролтой, буряад арадай аман зохёолтой танилсуулха

Презентации «Табан хушуу мал»

Электронно ном

40-42

Буряад арадай ёhо

заншалнууд

24.12.

25.12.

26.12.

Мүшэхэн

I полугоди хамта: уншалга - 48 час, бэшэлгэ - 32 час

Yзэглэл дабталга - 10 час

1

Түргэн ба удаан аялганууд

«Сэсэгма» Д.Могоева

12.01.

Ойлгожо абаhан абяан ба үзэгүүдээ hурагшад дахин дабтажа, уншалгынгаа шадабариие улам hайжаруулха болоно.

Аялган үзэгүүд ба абяануудай илгаа, хашалган үзэгүүд ба абяанууд тухай ойлгожо абаhан мэдэсыень улам бэхижүүлхэ.

Хэлэлгэ хүгжөөлгэдэ гол анхарал табижа, багахан аад, хүнгэхэн,hонирхолтой онтохонуудые, рассказуудые, шүлэгүүдые зүбөөр, нэгэ жэгдээр үгын үеэр уншуулжа hургаха.

Түргэн ба удаан аялгануудые үгэ соо илгаруулжа hургахын хүдэлмэри ябуулха, аялгануудые сээжэ мэдэхэ болгохо.

Yхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд (личностные УУД)

• Өөрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгохо (хэлэнэй аргаар хажуудахи хүнтэеэ харилсанаб, бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгохо)

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари (регулятивные УУД)

• Багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

• Хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhонь тоолохо;

• Юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ (прогнозировать);

• өөрынгөө, нүхэдэйнгөө ажал багшатаяа сугтаа урид зохёогдоhон тусхай критеринүүдээр шалгаха;

• багшын үгэhэн түсэбөөр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха

Оршон тойрониие шудалха шадабари (познавательные УУД)

• номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

• багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

• үгөөр хэлэгдэhэн ойлгосо схемэ,таблица, модель болгохо, тиин hөөргэнь модель соо харуулаатай ойлгосо үгөөр хэлэхэ;

• текстын удха дамжуулха

Харилсаха шадабари (коммуникативные УУД)

• өөрынгөө hанаа бодол аман хэлэлгээр, тиихэдэ багахан текст зохёожо, бэшэгэй хэлэлгээр харуулха;

• хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

• уран гоёор уншаха, хөөрэхэ;

• классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ;

Yхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд (личностные УУД)

• Өөрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгохо (хэлэнэй аргаар хажуудахи хүнтэеэ харилсанаб, бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгохо)

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари (регулятивные УУД)

• Багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

• Хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhонь тоолохо;

• Юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ (прогнозировать);

• өөрынгөө, нүхэдэйнгөө ажал багшатаяа сугтаа урид зохёогдоhон тусхай критеринүүдээр шалгаха;

• багшын үгэhэн түсэбөөр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха

Оршон тойрониие шудалха шадабари (познавательные УУД)

• номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

• багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

• үгөөр хэлэгдэhэн ойлгосо схемэ,таблица, модель болгохо, тиин hөөргэнь модель соо харуулаатай ойлгосо үгөөр хэлэхэ;

• текстын удха дамжуулха

Харилсаха шадабари (коммуникативные УУД)

• өөрынгөө hанаа бодол аман хэлэлгээр, тиихэдэ багахан текст зохёожо, бэшэгэй хэлэлгээр харуулха;

• хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

• уран гоёор уншаха, хөөрэхэ;

• классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа хэлсэхэ;

2

«У - ү» абянуудай илгаа. Дифтонгнууд

12.01.

14.01.

Схемэ-опоро

зурагууд

3

«Минии төөдэй»

Ц-Д. Дондокова

14.01

4

«ы, ии, өө» абяанууд.

«hархяаг» Д.Хилтухин

15.01.

19.01.

Схемэ-опоро

зурагууд

5

«Зүгышье хүндэ туhатай» Д.Ошоров

19.01

6

«Хүрьhэн» М.Ильин

21.01

21.01.

7

Абтаhан үгэнүүд

«Ц, ч, щ» абяан ба үзэгүүд

22.01.

Схемэ-опоро,

зурагууд

8

«Е,еэ,ё,ёо,ю,юу,я,яа» абяан ба үзэгүүд

26.01.

9

Зөөлэн тэмдэг

26.01.

10

Буряад алфавит

Эрэ, эмэ, эрсэ аялганууд

28.01.

Схемэ-опоро, алфавит, зурагууд

Yбэлэй мүрнүүд - 6 час

1

«Yбэл» Д.Мижидон

28.01.

Yбэлэй байгаалитай hурагшадые танилсуулха, амитад яажа үбэлые үнгэргнэб гэжэ ойлгуулха, хэлэ хүгжүүлгын хүдэлмэри ябуулха, үхибүүдтэ уншаhанаа хөөрэжэ hургаха, түргэн ба зүб уншалга дээрэ хүдэлхэ.

зурагууд

2

«Саhан»

29.01.

3

«Баабгай»

02.02.

4-5

«Шоно ба шандаган»

02.02.

04.02.

6

Хэлэ хүгжөөлгэ

04.02.

Саган hараар, Сагаалганаар! - 4 час

1

hайхан сэдьхэлэй hайндэр

05.02.

Сагаалганда бэлэдхэл, хүнүүдэй бэе бэеэ амаршалха, аха дүүнэртээ, урагуудтаа үреэлнүүдые хэлэхэ ёhо заншалтай танилсуулха;

Зүн зүгэй арадуудай литын арбан хоёр жэлнүүдэй нэрэнүүдтэй танилсаха

Презентации, электронно ном

2

«Сагаалган» Б.Баярсайхан.

Оньhон үгэнүүд

09.02.

3

Арбан хоёр жэлнүүд

16.02.

12 хоёр жэлэй литэ

4

«Сээр» Ж.Юбухаев

16.02.

Эсэгэ ороноо хамгаалагшад - 1 час

1

«Сэрэгшэ болохо гүб?» Э.Дугаров

18.02.

Эсэгэ ороноо хамгаалагшад ямар байха ёhотойб, сэрэгшэдэй албан тухай ойлгуулха

Урихан хабарнай айлшалан ерэбэ - 5 час

1

«Хабар» С.Содномов

Сэсэгүүд. Нютагайм сэсэгүүд

НРК

18.02.

Янгинама хүйтэн үбэлэй ошожо байhан тэмдэгүүдые ба хабарай тэмдэгүүдые, хүнэй хэдэг ажал хүдэлмэри тухай мэдэхэ, ажаглаха: дулааралга, саhанай хайлалга, модоной гүлгэдэй задаралга, ургынуудай бултайлга, шубуудай дулаан оронhоо бусалга.

Түрэл хэлэн дээрээ hайнаар ойлгон уншажа, үгэнүүдые зүбөөр уншуулжа, ухаан бодолоо гүйлгэжэ, аман хэлэлгэеэ хүгжөөхэ.

2

«Шубуудай аша туhа» Д.Ошоров

19.02.

3

«Муу амата» (басни) Э.Манзаров

25.02.

4

«Мартын найман» Г.Дашабылов

25.02.

5

«Эжын hайндэр» Д.Ошоров

26.02.

Эрхые hуранхаар, бэрхые hура - 5 час

1

«Зураг» Д.Ошоров

01.03.

Арадайнгаа нангин баялиг - ёhо заншалые хэрэглэжэ, ургажа ябаhан үхибүүдые үнэн сэхээр, номдо дуратайгаар, ажалда бэрхээр, муу юумэ сээрлэхээр хүмүүжүүлхэ;

hайхан үйлэ хэрэгүүдтэ hургаха: үзэг бэшэгтэ оролдосотой, үнэн сэхэ ябадалтай, hайхан сэдьхэлтэй, ажалда дуратай, хоорондоо эбтэй, аха заха хүнүүдые хүндэлжэ ябахые

2

3

«Гурбан нүхэд» Ш.Ним

буев

«Аягүй ушар» Б.Санжин

01.03.

03.03.

4

«Яhахан» Л.Толстой

03.03.

5

Хэлэ хүгжөөлгэ

04.03.

Аажам сэдьхэл - ажалhаа - 7 час

1

«Хүршын хүбүүхэн» А.Жамбалон

10.03.

Yргэн ехэ таряаланhаа, сабшаланhаа ургаса хуряажа, адууhа мала тэжээжэ, хооллоно гээшэбди гэhэн ойлгосо үгэхэ.

Түрэл хэлэн дээрээ hайнаар ойлгон уншажа, үгэнүүдые зүбөөр уншуулжа, ухаан бодолоо гүйлгэжэ, аман хэлэлгэеэ хүгжөөхэ.

2

«Табан хурган» (онтохон) А.Тороев

10.03.

3

«Ажалша тоншуул» А.Тороев

11.03.

4

«Хуурша хүбүүн» (онтохонhоо хэhэг)

15.03.

5

«hургаалтай хүбүүн» Д.Ошоров

15.03.

6

Жороо ба оньhон үгэнүүд

17.03.

7

Хэлэ хүгжөөлгэ

17.03.

Арадай аман зохёолнууд - 8 час

1

«Гэсэр Богдо хүбүүн»

«Мориной соло дуудалга»

18.03.

2

Оньhон үгэнүүд

22.03.

3

Таабаринууд

22.03.

4

«Будамшуу» (онтохон)

24.03

5

«Баабгай жэрхи хоёр» (онтохон)

24.03.

6

«Буряад орон»

Р-Х. Очирова

25.03.

7

«Байгал далаймнай хэтэдээ мүнхэ байг!»

05.04.

Yхибүүнэй өөрын хүгжэлтын дүнгүүд (личностные УУД)

• Өөрын ба хүнүүдэй ажабайдалда түрэл хэлэн ямар үүргэтэйб гэжэ ойлгохо (хэлэнэй аргаар хажуудахи хүнтэеэ харилсанаб, бэшэмэл текстын удха үзэнэб гэжэ ойлгохо)

Бэеэ гуримшуулаад ябаха шадабари (регулятивные УУД)

• Багшатаяа хамта хэшээлэйнгээ зорилго табиха;

• Хэшээлдээ юу хэhэнээ хойно хойноhонь тоолохо;

• Юу хэхэ гээшэбиб гэжэ уридшалан хэлэхэ (прогнозировать);

• өөрынгөө, нүхэдэйнгөө ажал багшатаяа сугтаа урид зохёогдоhон тусхай критеринүүдээр шалгаха;

• багшын үгэhэн түсэбөөр, алгоритмаар хүдэлжэ шадаха

Оршон тойрониие шудалха шадабари (познавательные УУД)

• номоор хүдэлхэ (номой гаршагай, тусгаар тэмдэгүүдэй үүргэ ойлгохо);

• багшатаяа болон нүхэдтэеэ хамта дүн гаргаха;

• үгөөр хэлэгдэhэн ойлгосо схемэ,таблица, модель болгохо, тиин hөөргэнь модель соо харуулаатай ойлгосо үгөөр хэлэхэ;

• текстын удха дамжуулха

Харилсаха шадабари (коммуникативные УУД)

• өөрынгөө hанаа бодол аман хэлэлгээр, тиихэдэ багахан текст зохёожо, бэшэгэй хэлэлгээр харуулха;

• хажуудахи хүнүүдээ шагнаха, тэдэнэй хэлэhэниие ойлгохо;

• уран гоёор уншаха, хөөрэхэ;

• классайнгаа үхибүүдтэй, багшатаяа яагаад эмхидхэхэ, ямар журамуудые сахиха тухайгаа 10.05.хэлсэхэ;

8

Хэлэ хүгжөөлгэ

05.04.

Зулгы hайхан зунай саг - 7 час

1

«Зунай саг»

07.04.

2

«Ая ганга» Л.Шагдаров

07.04.

3

«Зунай амаралта»

08.04.

4

«Сэсэг малгай» Д.Улзытуев

12.04.

5

«Хүршын хүбүүхэн» В.Жалсанов

12.04.

6

«hурагшадай уялга» Д.Мижидон

14.04.

7

Хэлэ хүгжөөлгэ

14.04.

Онтохонууд ба рассказууд - 13 час

1

«Могой ба эрэ тахяа»

15.04.

Yхибүүдэй үгын баялигые үргэдхэхэ, табиhан асуудалда гүйсэд харюу үгүүлжэ hургаха, онтохон, рассказай удха хөөрэжэ hураха дадал үгэхэ.

Хоорондоо холбоотой богонихон рассказ зохёолгожо hургаха, нюдөөрөө хараhан, мэдэхэ юумэн тухайнь зүб мэдүүлэл зохёолгожо hургаха, уншалгын дадал үргэдхэхэ, алдуугүй, зүбөөр буулгажа бэшэжэ hургаха, түргэн ба удаан аялгануудые зүб илгаруулжа hургаха.

2

«Тэнэг мэлхэй»

19.04.

3

«Эбээ таhарhан гурбан»

19.04.

4

«hаралжан»

21.04.

5

«Хүн хара гүрөөhэн хоёр»

21.04.

6

«Хүнэй нүхэр»

22.04.

7

«Мөөгэ ба тээгэ»

26.04.

8

«Худалша хүбүүн» Л.Толстой

26.04.

9

«Түрэнхэй түгсүүл»

28.04.

10

«Жэрхи»

28.04.

11

«Тахяанууд»

29.04.

12

«Зундаа унтадаг амитан» Д.Ошоров

03.05.

13

«Yүдэнэй барюул» Э.Дугаров

Жэл соо үзэhэнөө дабталга - 2 час

1

03.05.

2

3-20

Классhаа гадуур

Уншалга - 17 час

05.05.

05.05.

06.05.

10.05.

10.05.

12.05.

12.05.

13.05.

17.05

17.05.

19.05.

19.05.

20.05.

24.05.

24.05.

26.05.

26.05.

27.05.

Хамта: 74 час (уншалга-51час, бэшэлгэ-34 час)

Хэрэгсэлнүүд:

1. Буряад hургуулиин программанууд Улаан -Yдэ «Бэлиг» 2013

2. «Yзэглэл» методическа заабаринууд Улаан -Yдэ «Бэлиг» 2011

3. «Түрэлхи хэлэн» методическа заабаринууд Улаан -Yдэ «Бэлиг» 2011

4. Буряад хэлэнэй сахим hураха бэшэг (электронно ном)

5. «Мүнгэн шүрэ» (диск - буряад уран зохёолой согсолбориhоо)

17