Урок «Исем», «Фигыль» темаларын гомумиләштереп кабатлау

Татарстан Республикасы

Бөгелмә муниципаль районының

аерым предметлар тирәнтен өйрәнелә торган

3 нче урта гомуми белем мәктәбе

гомуми белем муниципаль учреждениесе

«Исем», «Фигыль» темаларын гомумиләштереп кабатлау.

9 нчы сыйныф өчен рус төркеме

өчен дәрес эшкәртмәсе

Асылгәрәева Гөлнара Варис кызы,

2нче квалификацион категорияле

татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Бөгелмә, 2014

Бурыч: Исемнәрне, фигыльләрне гомумиләштереп кабатлау, алган белемнәрне ныгыту, системалаштыру . Максат: 1. Белем бирү максаты - Укучыларның исем, фигыль темалар буенча алдагы дәресләрдә өйрәнгән белемнәрен: мәгънәсен, сорауларын, кушымчаларын, башка сүз төркемнәреннән аеру, сөйләмдә дөрес куллана белү күнекмәләре булдыру. 2. Фикер сәләтен үстерү максаты - Укучыларның логик фикерләү сәләтен, мөстәкыйльлекләрен, иҗади активлыкларын һәм танып-белүне үстерүгә ярдәм итү. 3. Тәрбияви максат -аралашу һәм коллективта хезмәттәшлек итү күнекмәләрен формалаштыру.

Дәрес тибы: йомгаклау дәресе.

Дәрес технологиясе: үстерешле укыту.

Метод: өлешчә эзләнү. Материаллар һәм җиһазлау: компьютер, проектор, экран, тема буенча мультимедиа презентация, кагыйдәләр, карточкалар, индивидуаль карточкалар. Кулланган әдәбият:

Р.Н. Насибуллина Татарский язык в таблицах и схемах для русскоязычных учащихся - Казань «Гыйлем», 2008

Дәрес планы 1.Оештыру өлеше.

• Уңай халәт тудыру.
• Рапортичка. Дежур укучы белән әңгәмә

• Ситуатив күнегуләр РАУНД ТЭЙБЛ
• КОНТИНИУС РАУНД РОБИН
• фонетик зарядка
• сүзлек эше
• Дәреснең бурычын һәм максатын ачыклау
• Дәфтәрләрдә эш
• "Ми чарлау" үткән тема буенча белемнәрне тикшерү (өй эше).

• МОДЕЛЬ ФРЕЙЕР

• РАФТ
• Әңгәмә

4. Белем-күнекмәләрне беркетү

• Дәфтәрләрдә мөстәкыйль язма эш (Тест).

• Хат язу

Дәрес барышы

1. Оештыру. Уңай халәт тудыру.

1. Исәнләшү. Уңай халәт тудыру.

Укытучы: Исәнмесез, укучылар!

Укучылар:Исәнмесез. Хәерле иртә.

Укытучы: Укучылар, игътибар итегез әле, бүген көн нинди матур! Без дә бер-беребезгә матур итеп елмаеп дәресебезгә керешик!

Укучылар: (Укучылар бер-берсенә карап елмаялар)

Укытучы: Утырыгыз, укучылар.

2. Рапортичка. Дежур укучы белән әңгәмә Укытучы:Бүген дәрестә кем дежур? Укучы: Бүген дәрестә мин дежур! Укытучы: Бүген дәрестә кемнәр юк? Укучы: Дәрестә барысы да бар! Укытучы:Урамда һава торышы нинди? Укучы: Урамда көн бик матур, аяз. Укытучы: Бүген атнаның ничәнче көне? Укучы: Бүген атнаның беренче көне, дүшәмбе! Укытучы: Бик яхшы.

II. Белемнәрне актуальләштерү

1.Ситуатив күнегүләр

Укытучы: Без дәресне ситуатив күнегүләрдән башлыйбыз. Для этого мы используем метод сингапурской методики РАУНД ТЭЙБЛ . Т.е. это структура в которой учащиеся по очереди выполняют письменную работу по кругу на одном (на команду) листе бумаги.

Перед вами лист с 4 ситуациями. Ваша задача по очереди записать перевод задания. Но помните о грамотном написании и взаимопомощи. Если один из участников вашей группы не знает правильного перевода, вы должны ему помочь, но написать он должен сам. (Прилоңение №1) КОНТИНИУС РАУНД РОБИН (Continuous Round Robin) Ә хәзер һәрбер өстәлдән А1 нче укучыдан башлап һәрберегез үзегезнең язган вариантларыгызны укыгыз. Аннан соң Б2, А3, Б4. Яхшы укучылар, сез ситуацияләрен исегездә калдыргансыз.

Укытучы: Ә хәзер игътибар белән слайдтагы сүзләргә карагыз, чөнки күп очракта бу сүзләрнең язылышында хата җибәрелә. Теперь внимательно посмотрите на слайд-здесь некоторые слова в написании которых вы часто совершаете ошибки. 2. Фонетик зарядка (Ситуациядәге сүзләр белән эшләү: уку; язуы тикшерү) Сүзлек эш: сәгать, сәнгать, сәламәтлек, рәссамнар, рәсемнәр, күргәзмә, мәгълүмат, йөзү, җибәр , шөгыльләнәсең, әйтегез әле Укытучы: Экранга карагыз. Әйдәгез, шушы сүзләрне слайд аша тикшерәбез.

Укыйбыз, фонетик анализ ясыйбыз.

Посмотрите на какие 2 группы можно разделить данные слова. Бирелгән сүзләрне нинди төркемнәргә бүлергә мөмкин? (исем һәм фигыль) 3.Дәреснең бурычын һәм максатын ачыклау

-Определите тему урока. Дәреснең темасын ачыклагыз. («Исем», «Фигыль» темаларын гомумиләштереп кабатларга)

-Какая цель появляется перед нами? Безнең алда нинди максат барлыкка килә? (Повторить темы существительное и глагол. Правильно использовать их в предложениях)

4. Дәфтәрләрдә эш

Укытучы: Укучылар, дәфтәрләрне ачыгыз, число, сыйныф эше, дип языгыз. Экранга карагыз. Бирелгән сүзләрне тагын бер тапкыр дәфтәрләргә хатасыз языгыз.

5. "Ми чарлау" «Мозговой штурм» Үткән тема буенча белемнәрне тикшерү (өй эше) Укытучы: Ребята, чтобы проверить, как вы усвоили материал предыдущих уроков, и справились с домашним заданием, предлагаю сыграть в игру «Мозговой штурм».Отвечаете на мои вопросы быстро, четко и кратко.

Фигыль на русском языке -……?

• Фигыль нәрсәне белдерә? Что обозначает глагол? (действие, эш - хәлнең хәрәкәтен)

• Фигыль нинди сорауларга җавап бирә? На какой вопрос отвечает глагол? (Нишли? Нишләми?)

• Приведи примеры глагола . (бар, кит, чиш)

• Үткән заман хикәя фигыль нинди соравына җавап бирә?

( Нишләде?)

• Какие аффиксы мы прибавляем, когда говорим о действиях, которые уже произошли? (Сказать о действиях, которые уже произошли, помогают аффиксы -ды, -де, -ты, -те, которые присоединяются к начальной форме: барды, килде.)

• Если основа глагола оканчивается на гласную и звонкую согласную в прошедшем времени присоединяются аффиксы (-ды/-де)

• Хәзерге заман хикәя фигыль нинди сорауларга җавап бирә? (нишли?)

• Нинди кушымчалар ялгана?(-а/-ә, -ый/и)

• Юклык формасында?(-мый/-ми)

• Мисаллар

• Шарт фигыль... (условное наклонение)

• Нинди кушымчалар ялгана?(-са/сә)

• Боерык фигыль...(повелительное наклонение)

• Исем нәрсәне белдерә? (исем предметны белдерә)

• Нинди сорауларга җавап бирә? (Кем? Нәрсә? сорауларга җавап бирә)

• Нәрсәләр белән төрләнә?(Как изменяется?)

III. Яңа материалны үзләштерү (слайд-схема) 1.МОДЕЛЬ ФРЕЙЕР(Frayer Model) -обучающая структура, помогающая учащимся глубоко понять и осознать изучаемые понятия и концепции Участники рассматривают какое-либо понятие с разных сторон, записывая его обязательные и необязательные характеристики, примеры и антипримеры.

Укытучы: Укучылар, сезнең алда альбом битләре ята, башта аны икегә, аннан тагын икегә бүләбез. Шул бүленгән кисәкнең бер почмагын әз генә бөклибез һәм альбом битен вертикаль рәвештә ачып каршыбызга куябыз. Әлеге биттәге бөкләнгән урыннарны карандашлар белән кабатлап чыгабыз һәм уртага исем дип язабыз. Беренче баганага исемнең билгеләмәсен, икенче баганага характеристика, өченче баганага мисаллар, дүртенче баганага капма-каршы мисалларны язабыз. Һәр кәгазь битен мөстәкыйль рәвештә тутырабыз. Cезгә барлыгы дүрт минут вакыт бирелә.

Билгеләмә Характеристика Исем - предмет һәм затны белде Килеш, тартым, зат-сан белән рә кем? нәрсә? сорауларына төрләнә. Уртаклык (имена нарицательные) җавап бирә. һәм ялгызлык (имена собственные) исемнәре була. Берлек һәм күплек санда килә.
ИСЕМ Мисаллар Капма-каршы мисаллар туп бара өстәл сөйли урындык ике каләм матур

2. РАФТ- Роль -Аудитория - Форма - Тема - более структурированный вариант организации проектной работы, в которой конечный продукт может отличаться в зависимости от роли учеников, аудитории.

2-3 өстәл постер ясыйлар

Ял итү минуты Ял итеп алыйк. МИКС-ФРИЗ-ГРУП (Mix-Freeze-Group) Ә хәзер укучылар бераз ял итеп алабыз. Укучылар, без хәзер барыбыз да бер әйләнә ясап басабыз. Музыка кушыла, сез шул музыкага бии-бии әйләнәсез. Музыка туктагач, сез бер урында басып каласыз. Шуннан соң мин сезгә сорау бирәм, сез шул сорауның җавабын миңа укучылар саны ярдәмендә күрсәтергә тиеш буласыз. 1. Татар телендә ничә килеш бар? (6) 2. Күплек сан кушымчасы ничәү? (4) 3. Хикәя фигыльнең ничә төп заманнары бар? (3- хәзерге, үткән, киләчәк) 4.Үткән заман ничә төркемгә бүленә? (2 - билгеле һәм билгесез) 5. Инфинитив сүзендә ничә нечкә сузык бар? (4)

IV. Белем-күнекмәләрне беркетү

1 Дәресне дәвам итәбез. Тест

Укытучы: Ә хәзер бүгенге материалны аңлавыгызны тикшерер өчен мөстәкыйль рәвештә тест чишәрсез. Һәркемдә үзенең карточкасы бар. Дөрес җавапларны дәфтәрләргә язабыз.

Теперь когда вы все отдохнули и уже достаточно повторили сегодняшний материал можно приступить к самостоятельному решению теста. У каждого своя карточка. Правильные ответы записываем в тетрадь. (2 укучы шәхси бирем үти: ЦОР буенча тест чишә)

2. Тест җавапларын слайд аша тикшерү.

V. Өй эше үтәүгә әзерлек.

Шушы көннәрдә Россиядә нинди мөһим вакыйга булды? (олимпиада)

На днях какое важное событие отмечала вся Россия? (закрытие олимпиады)

Безенең ил ничәнче урын алды, кем белә?(беренче)

Какое место в общекомандном зачете заняла наша страна?

Әйдәгез, берничә спорт төрен кабатлап китик.

Давайте повторим некоторые виды спорта.

Укытучы: Көндәлекләрне ачабыз. Өй эше: кышкы олимпиада турында дустыңа хат язарга

VI. Дәрескә йомгак 1.ТАЙМД РАУНД РОБИН (Timed Round Robin) Һәр укучы 30 секунд эчендә Бүген дәрестә үзенә нинди яңалык ачканын сөйли. Һәр өстәлдән 1-2 укучыдан сорыйм.

2. Әңгәмә

- Без бүген дәрестә нинди темаларны кабатладык?

-Сезгә дәрес ошадымы?

- Нәрсәләр ошады?

3. Билгеләр кую.

4. Саубуллашу.

- Дәрес тәмам. Игътибарыгыз өчен рәхмәт. Сау булыгыз.

Приложение №1

1өстәл

1.Сообщите другу (подруге) о том, что сегодня после уроков вы идёте в бассейн.__________________________________________________________

_________________________________________________________________

2. Спросите у друга (подруги), будет ли у вас сегодня урок литературы.

__________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Как скажете маме о том, что вы заняли первое место на олимпиаде по татарскому языку._________________________________________________

4. Допустим, вы звоните в справочное бюро театра. Как спросите, во сколько начинается представление.___________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________

________________________________________________________________

2 өстәл

1. Сообщите маме, что вы завтра идёте в Музей изобразительных искусств.

__________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Пожелайте друзьям счастливого пути.

__________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Уточните у прохожего, где находится Национальная библиотека РТ.

__________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Как спросите в магазине о том, сколько стоит килограмм яблок.

3 өстәл

1. Предложите сестре сходить на выставку картин татарских художников.

__________________________________________________________________________________________________________________________________

2. Попросите друга (подругу) отправить вам по электронной почте материал по татарской литературе.___________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Спросите у одноклассника, каким видом спорта он занимается и есть ли у него награды._____________________________________________________

_________________________________________________________________

4. Поинтересуйтесь у прохожего, где можно купить книги на татарском языке.

4 өстәл

1. Спросите у учителя, когда в вашей школе состоится встреча с известными татарскими поэтами.____________________________________
_________________________________________________________________

2. Попросите друга (подругу) ответить на вопросы по истории Казани. __________________________________________________________________________________________________________________________________

3. Спросите у мамы, где бы ей хотелось отдохнуть в этом году __________________________________________________________________________________________________________________________________

4. Поинтересуйтесь у одноклассника, когда он начал заниматься плаванием и в каких соревнованиях участвовал._________________________________ __________________________________________________________________________________________________________________________________

9нчы сыйныфта фигыль темасы буенча йомгаклау тесты

1. Укырга, язарга, сөйләргә фигыльләренең төркемчәсен күрсәтегез.

а) исем фигыль;

ә) инфинитив;

б) хикәя фигыль.

2. Җөмләдә аерып бирелгән фигыльләрнең төркемчәсен дөрес билгеләгез.

Иң элек уйла, аннан соң эшлә.

а) боерык фигыль;

ә) шарт фигыль;

б) хикәя фигыль.

3. Үткән заман сыйфат фигыльне табыгыз.

а) калган (эш);

ә) киләсе (кунак);

б) елмаеп (килү).

4. Фигыльнең заманын һәм төркемчәсен ачыклагыз.

Яхшылык ташны да эретә.

а) хәзерге заман хикәя фигыль;

ә) киләчәк заман хикәя фигыль;

б) үткән заман сыйфат фигыль.

5. Фигыльгә туры килгән билгеләмәне күрсәт:

а) предметны белдерә;

ә) предметның эшен, хәрәкәтен белдерә;

б) предметның билгесен белдерә.

6. Фигыльләр нәрсәләр белән төрләнә?

а) заман белән;

ә) килеш белән;

б) барлык-юклык, заман, зат-сан, юнәлеш белән.

7. Аерып бирелгән фигыльнең төркемчәсен билгеләгез.

Ачтан үлсәң дә, ата-анаңны ташлама.

а) шарт фигыль;

ә) хикәя фигыль;

б) инфинитив.

8. Аерып бирелгән фигыль нинди җөмлә кисәге булып килгән?

Тырышса, ул теләсә нинди мәсьәләне дә чишә.

а) тәмамлык;

ә) шарт хәле;

б) максат хәле.

9. Ялгыш билгеләнгән фигыльне күрсәтегез.

а) кайтуын - исем фигыль;

ә) яратырга - боерык фигыль;

б) тырышкач - хәл фигыль;

в) икән - ярдәмче фигыль.

10. Нинди фигыль -ырга/-ергә; -рга/-ргә; -арга/-әргә кушымчалары ярдәмендә ясала?

а) инфинитив;

ә) исем фигыль;

б) шарт фигыль.

9 нчы сыйныфта исем сүз төркеме буенча йомгаклау тесты

1. Исем нәрсәне белдерә?

а) предметның билгесен

ә) билгенең билгесен

б) предметны

2. Кем? соравы кайсы очракта бирелә?

а) барлык җанлы әйберләргә

ә) кешеләргә

б) кешеләргә һәм хайваннарга

3. Фәннур ясалышы буенча нинди исем?

а) тамыр

ә) ясалма

б) кушма

4. Берлек санның күрсәткече

а) -нар/-нәр

ә) -лар/-ләр

б) дөрес җавап бирелмәгән

5. Татар телендә ничә килеш бар?

а) алты

ә) биш

б) җиде

6. - лары/ -ләре исемнәрдә нинди кушымча?

а) Иялек килеш кушымчасы

ә) 3 зат күплек сан тартым кушымчасы

б) Баш килеш кушымчасы

7. Авылыңның исеменә нинди кушымчалар ялганган?

а) 2 зат тартым һәм иялек килеше кушымчалары

ә) 1 зат тартым һәм иялек килеше кушымчалары

б) 2 зат тартым һәм төшем килеше кушымчалары 8.Исем түбәндәге сорауларга җавап бирә: а) нишли? нишләде? ә) нинди? кайсы? б) кем? нәрсә? 9.Ялгызлык исемнәрен тап. а) урман, агач; ә) китап, дәфтәр; б) Мәскәү, Идел; 10.Ике тамырдан ясалып, сызыкча аша язылучы сүз: а) парлы; ә) кушымча; б) тезмә; 13.Иялек килешендәге сүзне тап: а) агачка; ә) урманны; б) китапның