Бастауыш сыныыптарға арналған алтын куз

Тақырыбы: «Арайлы Алтын Күз»

Мақсаты:

• Алтын Күз сайысына қатысушылардың арасынан Күз ханшайымын және Күз ханзадасын анықтау;

• күз айлары туралы білетіндерін ортаға сала отырып, оқушылардың сайысқа деген қызығушылығын, ынтасын арттыру;

• табиғат сұлулығын сезіне білуге, оны аялай білуге тәрбиелеу.
  
  

Барысы: Ерте ертеде Ақ Жайықтың жағалауында «Алтын Күз» хандығы тату-тәтті өмір сүріпті. Хандықты билеген ақылды Хан мен сұлу Ханшаның 9 ұлы мен 9 келіні болыпты. Ұлдары ақылды да келбетті, мықты болса, келіндері ақылы көркіне сай сұлулардың сұлуы екен. Бір күні Хан өзінің жасының ұлғайғанына байланысты хандықты басқаруға ханзада мен ханшайым сайламақшы болып, соған орай өзінің үкімін шығарады. ХАН: - ия, жасым болса келіп қалды, менің орнымды басатын, хандықты басқара алатын, ұлдарым мен келіндерімнің ішінен ханзада мен ханшайым сайлау керек. ХАНША: - Өз орныңды басқаруға қай ұлың лайықты деп ойлайсың? Уәзір: - Ол үшін сайыс ұйымдастырайық, қай ұлыңыз бен келініңіз сайыстардан сүрінбей өтсе, соларды тағайындаңыз. ХАН: - жақсы ол бір табылған ақыл екен. Онда шақырыңдар ұйымдастырушыларды. Уәзір: Тыңдаңыздар, тыңдаңыздар! Хан сарайында үкім шықты. Хан өзінің орнына жас ханзада мен ханшайым тағайындамақшы. Соған байланысты ханның ұлдары мен келіндері арасында мынадай кезеңдер бойынша сайыстар өткізіледі:

1. «Тегін білу - тектілік» (таныстыру)
2. «Қас-қағым сәт» (күз айларына қатысты, жалпы күз туралы сұрақтарға жауап беру)
3. «Күз сәні» (жарасымды киім үлгілерін көпшілікке ұсынады)
4. «Өнерім бар осындай» (өз өнерін көрсету)
5. «Күз сыйы» (күзгі көкөністерден, жеміс-жидектерден дайындалған тағам, оның жасалу жолы туралы айту)
6. «Күзгі вальс» (Күз ханзадасы мен ханшайымының биі)
Қай ханзаданың хан тағына отыратынын көргіңіз келсе келіңіздер, сіздерде бағасын беріңіздер! Жүргізуші: Армысыздар, қадірменді ұстаздар, оқушылар. Және бүгінгі «Алтын күз» мерекесінің қонақтары мен сайысқа түсуші ханзадалар мен ханшайымдар. Берекелі де мерекелі Алтын күз мерекелеріңіз құтты болсын! Жаңа ғана Ханның қаулысын тыңдадыңыздар. Ендеше сайысымызды бастамас бұрын бүгінгі әділқазылар алқасын құрап отырған ханның ақылшы уәзірлерімен таныс болыңыздар. 1. 2. 3. 4.

Ең төменгі балл -3, ең жоғары балл -5.

І. «Тегін білу - тектілік» (таныстыру)

Біздерде ойын - сауық басталады
Тамаша күй тартылып, ән салады.
Қошеметтеп қол соғып отыралық
Ұмытармыз күні бойы шаршағанды.
Аққудай әдеміміз, сұлу жанбыз
Жан сұлуы мен тән сұлуын тепе-тең ғып
Еріксіз өзімізге қаратамыз - деп сайысымызды бастаймыз.

3 «А» ауылынан келген ханзада мен ханшайым

3 «Ә» ауылынан келген ханзада мен ханшайым

Бағытжан Тұрар және Қазиева Жұлдыз

3 «Б» ауылынан келген ханзада мен ханшайым

Губайдулла Қуаныш және Сәлімжанова Зарина

3 «В» ауылынан келген ханзада мен ханшайым

Жолдас Назарбек және Сұлтанова Ақерке

4 «А» ауылынан келген ханзада мен ханшайым

Амандықов Нұрқұйса және Мұратқызы Мадина

4 «Ә» ауылынан келген ханзада мен ханшайым

Әділ Дамир және Табылдиева Дана

4 «Б» ауылынан келген ханзада мен ханшайым

Шапкатов Хамид және Ақкенжиева Дильнур

4 «В» ауылынан келген ханзада мен ханшайым

Құдайбергенов Наурызбек және Абыканова Шаттық

4 «Г» ауылынан келген ханзада мен ханшайым

Сағынғали Бейбарыс және Лайхат Дильназ

(Әділқазылардың бағасын тыңдау)

ІІ. Қас-қағым сәт (күз айларына қатысты, жалпы күз туралы сұрақтарға жауап беру)

Сайыскерлер, білімге қалайсыңдар?
Сендер өтер әлі де талай сын бар.
Тапсырма ал, қоржыннан қымсынбай кеп,
Жауап берсең сұраққа, жарайсыңдар.

Бұл бөлім «Жапырақ теру» ойыны арқылы ұйымдастырылады. Алдарыңыздағы шашылған жапырақшалардағы сұрақтарға жауап беру.

Сайысқа қатысушылар жапырақтарды алып, кім дайын, сол жауап береді.

1. Күздің басқа жыл мезгілдерінен қандай ерекшелігі бар?

2. Неге «Алтын күз» дейді? Қандай ағаштар осы заңдылыққа бағынбайды?

3. Күзде құстар әлемінде қандай өзгерістер болады?

4. Күз туралы қандай және кімнің өлеңдерін білесің?

5. Күз мезгілінің ең суық айын ата, неліктен ол суық?

6. Жан жануарлар, аңдар қысқа қалай дайындалады? Қандай аңдар қысқа дайындалмайды?

7. Күзде пісетін жемістер мен көкөністер туралы жұмбақтар білесің бе?

8. Күзде қандай байлыққа кенелеміз?

9. «Күз кереметі» дегенді қалай түсінесіңдер?

(Әділқазылардың бағасын тыңдау)

ІІІ. «Күз сәні» (күзгі сән үлгілерін көрсету)

Бар сұлулық құйылған бір басына,
Жарасып-ақ тұр бәрі сұлбасына,
Бетін шымшып жауратып күз салқыны
Еркелейді еріксіз сырласына
Ендігі кезекте жұптарымыздың сән үлгісін тамашалаңыздар. Бірінші жұпты қошеметпен ортаға шақырайық!
(Әділқазылардың бағасын тыңдау)

ІV. «Өнерім бар осындай» (өнерлерін көрсету)
Ал, кімнің өнері бар қаншалықты,
Би билеп, ал біреуі ән салыпты.
Бүгінгі сайыста бәйге алуға,
Үміткерлер, аянбай-ақ жан салыпты.
Құрметті көрермендер ендігі кезекте үміткерлеріміздің дайындап келген өнерлерінің куәсі болуға шақырамыз.
(Әділқазылардың бағасын тыңдау)

V. «Күз сыйы» (күзгі көкөністерден, жеміс-жидектерден дайындалған тағам, оның жасалу жолы туралы айту)
«Күз - молшылық,

Күз - береке,
Күз - мереке» дей келе Күзгі жеміс-жидектерден, көкөністерден дайындалған тағамның жасалу жолдары жөнінде әңгімелеу.

(Әділқазылардың бағасын тыңдау)

VІ. «Күзгі вальс» (үміткерлердің жұптасып билеу мәнерлері бағаланады)
Көркіңменен жаз жадырап, күліп күз
Сұлулықты көргенге үміттіміз.
Қуаныш сыйлай берші бал татыған
Биімен айналады қылықты қыз.
Енді әдемі шарттарымыздың бірі «Күзгі вальс» деп аталады.
Үміткерлеріміз әдемі әуенмен ырғақты билеп, өздерін бүгінгі кештің нағыз ханзадасы мен ханшайымы екендерін көрсете білулері тиіс.
Ортаға сайыскерлерді шақырамыз.

(Әділқазылардың бағасын тыңдау)

Сонымен Қымбатты көрермендер жан дүниесі, рухани әлемі таза, адам баласының ең тамаша қасиеттерінің барлығын бойына сіңірген арыстандай айбатты, жолбарыстай жүректі ер мінезді нағыз ханзадаға лайықты жігіттеріміз бен сыпайы да мейірбанды, ақ маңдай ашық жүзді, айдай сұлу жылы жүздерінен күннің нұры төгілген нағыз ханшайымға лайықты, ақылды да парасатты қыздарымызды анықтайтын кезге келіп жеттік.

Қорытынды. М а р а п а т т а у л а р. Сөз кезегін әділ қазылар алқасына береміз. Берілетін номинациялар бойынша марапаттайды.

Жеңістер мен жеңілістен тұратын,
Өмір күрес, жеткізе ме мұратын.
Жеңбедім, жеңілдім деп ренжімегін,
Қатысу да бір жеңіс, болсаң егер ұғатын.
Келешекте әлі талай сайыстар бар,
Өнерлерің шыңдалсын қалыспаңдар.
Өнерлілер көбейсін күннен - күнге,
Өмір күрес әлі талай жарыстырар … дей отырып «Алтын күз» хандығында ұйымдастырылған сайысымызды аяқтауға рұқсат етіңіздер.
Тамашалағандарыңызға рахмет, сау - саламат болыңыздар.