Оқу үрдісіндегі жаңаша бағалау

Раздел Начальные классы
Класс -
Тип Другие методич. материалы
Автор
Дата
Формат docx
Изображения Есть
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:





ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

АТЫРАУ ОБЛЫСЫ ИСАТАЙ АУДАНЫ ЖАЛПЫ БІЛІМ БЕРЕТІН АҚҚЫСТАУ ОРТА МЕКТЕБІ

М.Ж.Султанова







Оқу үрдісіндегі жаңаша бағалау



Қорытынды: Түпнұсқалық зерттеуде сыныптың «қара жәшік» сияқты техникалық метафорасы қолданылған және сол арқылы оқыту үшін бағалауды қолдану «қара жәшік» ішіндегі жұмыс ретінде белгілі болды. Жоғарыда айтылған зерттеу бағалау арқылы оқытуды жақсарту бір қарағанда қарапайым болып көрінетін бес басты фактордан тұратындығын көрсетті: 1.Оқушылармен тиімді кері байланысты қамтамасыз ету. 2.Оқушылардың өзіндік оқуға белсенді қатысуы. 3.Бағалау нәтижелерін ескере отырып,оқытуды өзгерту. 4.Бағалаудың оқушылардың өзін-өзі бағалауы мен қызығушылығына едәуір ықпал ететіндігін мойындау,бұл өз кезегінде білім алуға түбегейлі түрде ықпал етеді. 5.Оқушылардың өздерін-өздері бағалай алуы және өздерінің оқуын қалай жақсартуға болатындығын түсінудің қажеттілігі. Күтілетін нәтиже: Жолдастары тарапынан жасалған тексеру, оқушының бір біріне сын көзбен қарап, жағдайға мән беруге үйретеді. Кездескен қателерді оқудың келесі қадамында түзету жолдарын қарастырады. Өзін өзі реттеп білім алуға көңіл бөлген сайын деңгейі жетіледі. Нәтижесі бойынша өз жұмысын бағалайды, баланы анықтау бағалаудың тағы бір себебі болып келеді. Сонымен баға қою білімді және шеберлікті талап етеді. Оқушылардың оқу материалын меңгергенін тексеру және бағалау - білімді тексеру оқушының білім алуына көмектесіп, оқушы тақырыпты қаншалықты деңгейде меңгергенін ұғады.

18 Мұғалім - Ұстаз тұлғасы, оның іс-әрекетінің сан - қырлылығынан ұстаз беделі деген ұғым туындайды. Мұғалімнің беделді болуының алғы шарттары: бірінші: балаға үлгілі болуы, және үлгі көрсетуші болуы керек. Шебер педагог көзі қырақты, құлағы сергек, көкірегі ояу, білім беру саласында атқарылып жатқан игі істердің куәсі болуы керек. Сонымен бірге жаныңды шуаққа бөлеп, үлкен үмітке жетелеуші- білім беру саласы мұғалімдік мамандықтың сыры мен қырын шебер меңгерген, сол кәсіптің ыстығы мен суығын өзі де басынан кешірген адам нағыз ұстаздар, шынайы бапкерлер осындай қасиеті бар жандардан шығады. Қазіргі білім беруде бағалаудың мазмұны. Елбасымыз Н.Ә.Назарбаев жолдауында айтқандай: «Болашақта өркениетті дамыған елдердің қатарына ену үшін заман талабына сай білім қажет. Қазақстанды дамыған 50 елдің қатарына жеткізетін, терезесі тең ететін - білім». Сондықтан қазіргі даму кезеңі білім беру жүйесінің алдына оқыту үрдісінің технологияландыру мәселесін қойып отыр. «Білім беру жүйесінің басты міндеті оқытудың жаңа технологияларын енгізуге, білім беруді ақпараттандыру, халықаралық коммуникациялық желілерге шығу, ұлттық және жалпы азаматтық құндылықтарды, ғылым мен тәжірибе жетістіктері негізінде жеке кәсіби шыңдауға бағытталған білім алу үшін қажетті жағдайлар жасау» - деп Қазақстан Республикасының «Білім туралы» Заңының 8 - ші бабында көрсетілгендей ақпараттық технологияларды дамытуға басты міндет жүктейді. «Бір сарынды және бір бағытта ұзақ жүргізілген іс-әрекет бала өміріне шексіз зиянын тигізеді. Сондықтан да оқыту барысында әр түрлі оқыту әдістері мен формаларын алмастыра отырып қолдану керек», - деп К.Ушинский айтқандай, жақсы мұғалім баланы қалай білімді де тәрбиелі етуді көздейді. 3 Бағалаудың ең басты мақсаты, ол баланың өсіп жетілуін анықтап, оқушының қай деңгейге жеткенін бағалап, оқу бағдарламасындағы сабақтарды солардың талаптарына сай етіп, әр баланың тәжірибесінің табысты болуына септігін тигізу. Сыныптағы бағалау тек қана техникалық тәсіл емес.Мұғалімдер жазбаша немесе ауызша түрде баға қою жолымен бағалайды.Олар қолданатын кез келген нысанның артында объективті немесе жеткілікті дәрежеде объективті емес нормалар мен стандарттар ғана емес,сондай-ақ баланың дамуы,оқуы және ынтасы туралы түсінік,сонымен қатар өзін-өзі бағалау,қабілеттілік және күш-жігер сияқты ұғымдарға қатысты құндылықтар жатады.(Александер 2001). Бағалау-одан арғы оқу туралы шешімді қабылдау мақсатымен оқытудың нәтижелерін жүйелі түрде жиынтықтауға бағытталған қызметі үшін қолданылатын термин. Формативтік (қалыптастырушы) және жиынтық мақсат арасындағы айырмашылық 1960 жылдардан бастап белгіленген,бірақ берілген екі терминнің мәні нақты анықталмаған.Іс жүзінде бұдан анығырақ айырмашылық жіктеу және есеп беру үшін өткізілетін оқуды бағалау және нақты мақсаты оқушылардың оқуына ықпал етуге арналған оқытудың бөлігі ретінде бағалауды қолдану болып табылатын оқыту үшін бағалау арасында жүргізіледі. Оқытуды,әдістері және осы мүмкіндіктерді іске асыру түрлерін жақсарту мүмкіндіктерін анықтауға бағытталған бағалау формативті немесе оқыту үшін бағалау (ОҮБ) болып табылады. «Оқыту үшін бағалау» дербес тұжырымдама ретінде 1999 жылғы зеріттеу нәтижелері туралы мұғалімдерді және әдістеме жасаушыларды ақпараттандыру мақсатымен 1989 жылдан бастап жұмыс жүргізген Ұлыбритания академиктерінен құралған Бағалау Реформасының Тобы (Assessment Reform group) автор болған осы аттас (ОҮБ) кітапша жариялағаннан кейін белгілі болды. 4 Сабақ соңында жиынтық бағалауды да қолдандым.Assessment Reform Group ,(2006). Testing , Motivation and Learning. [Тестілеу,қызықтыру және оқыту].Мысалы:

Оқушының аты-жөні

1-шідеңгей (5 балл)

2-ші деңгей (4 балл)

3-ші деңгей

Сыныпта жиған балы

Үй жұм. балы

Барлық

балл

Бағасы

1

2

3

4

5

1

2

3

4

1

2

1

Асқарқызы Ж

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

2

Бейсенбаева Д

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

3

Ғабит Е

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

4

Ғалымова А

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

5

Ғарифолла А

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

6

Ерболат Н

+

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

8балл

3балл

11 б

«5»

7

Еркебұланұлы Н

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

8

Еркінғалиев Е

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

9

Жантемирова І

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

10

Қаби Ә

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

11

ҚайырлиеваП

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

12

Қапсих Д

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

13

Қибат Н

+

+

+

+

V

V

-

-

-

-

-

4балл

2балл

6 б

«3»

14

Қуанышкерей Б

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

15

Қуанышқали Ж

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

16

Мағзом С

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

17

Нұрлан Н

+

+

+

+

+

+

+

V

V

V

-

7балл

3балл

10 б

«5»

18

Сабыржан Д

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

19

Саматов А

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

20

Таңатар А

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

21

Ұзақбаев А

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

22

Шахпатулла Ә

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4»

23

Шугупан А

+

+

+

+

+

V

V

V

-

-

-

5балл

3балл

8 б

«4» Деңгейлік тапсырмаларды орындауды топ оқушылары барлығы бір уақытта бастайды және әрқайсысы өз білім шыңына өзінің жеке қабілеттеріне қарай жетеді.Әр бір оқушы жоғарғы деңгейге жетуді мақсат етеді,өйткені әрбір деңгейлік тапсырманы орындағаны үшін оқушы балл,баға жинап отырады. 1- деңгей- 5 балл (5 тапсырма) Әр деңгейдегі тапсырмалар саны шектелмейді. 2- деңгей- 4 балл (3 тапсырма) Бірақ,олардың саны,деңгейдің дәрежесі. 3- деңгей- 3 балл (1 тапсырма) Өскен сайын кеміп отыруы шарт.

«Қара жәшік» ішіндегі жұмыс.

17

Оқу үрдісіндегі жаңаша бағалауБақылау жұмысына сараптама Жұлдыз, А және В деңгейінің тапсырмаларын толық орындаған. Сондықтан бұл екі деңгейдегі тапсырмалардың орындалуы 6 ұпайдан бағаланды. С деңгейінің бір тапсырмасы толық орындалған, ал екінші тапсырма орындалмай қалғандықтан 4 ұпаймен бағаланды. Бақылаудың қорытындысы бойынша, амалдарды орындау тәрбін жақсы меңгерген,есепті теңдеу құру арқылы шығарудан қиналады екен.Ұзындық өлшем бірліктерін жақсы меңгергені айқын көрініп тұр. Күтілетін нәтиже: Өзін-өзі,бағалау жұптық,топтық бағалаудың нәтижесінде топ оқушыларында немесе әр оқушыда жауапкершілік көз қарас пайда болады,өзін-өзі реттеуге жұмыстанады.Тіпті кей жағдайда оқушылар арасында бағалау критериіне өзіндік пікір талас пайда болады. Деңгейлік тапсырмалар бойынша бағалау:

Тапсырма

I-деңгей

II-деңгей

III-деңгей

Баға

I-Топ

+

«3»

II-Топ

+

+

«4»

III-Топ

+

+

+

«5» 16 Егер бағалау мақсаты баға қою,сертификаттау немесе оқытудың алға жылжуын тіркеу үшін оқыту қорытындысын шығару болса, онда өзінің функциясы бойынша бағалау жиынтық болып немесе болашағына ықпал етуі (яғни,анықтайтын мәнге ие) мүмкін болатын шешімді қабылдау үшін қолданылған жағдайда өлшемдердің сенімділігін қамтамасызету керек, бұл ақпараттың мазмұны мен оны қалыптастыру шартын бақылауды белгілейтін арнайы тестілерді қолдану кезінде мүмкін болады. Бағалаудың мақсаты: Бағалау кезінде әр мұғалім қандай мақсатта және кім үшін (сыныпта тестілеу жүргізу сияқты),қалай өткізу керектігі туралы негізделеді.

Бағалаудың басты мақсаттары: 1. Оқытудың қиындықтарын анықтау. Орта мектептерде мысалы, сауаттылық және математика саласындағы проблеммаларды анықтау үшін тестілер өткізілуі мүмкін, одан кейін өзіндік түзету жіне тестілеу жұмыстарын қайталап өткізуге болады. 2. Жетістікке жеткендігін көрсететін кері байланыс (оқушылар,мұғалімдер және ата-аналар үшін) мұндай кері байланыс «әсердің» бейресми бағалауынан бастап ресми жазбаша тестілерге дейін түрленуі мүмкін,бірақ негізгі мақсат оқушылар мен мұғалімдерге жетістіктер мен даму,мысалы, білім,түсіну және дағды туралы хабарлама беру беру болып табылады. 3. Уәж. Кері байланыс көбінесе уәж болып табылады.Ынталандыру ретінде тестінің немесе емтиханның өткізілуі әдетте кейбір оқушылар мен мұғалімдердің ойларын жинақтап, әрекет етуге итермелеиді.Мұндай сыртқы ынталандыру оқыту үшін мадақтауға негіз болуы мүмкін, бірақ мүқият бақылау жүргізілмесе,мәжбірлеу құралына айналыуы да ықтимал. 4. Болжау және сұрыптау. Оқушының білімі және дағдыларын 5 бағалау арқылы мұғалімдер олардың болашақтағы мінез-құлқы мен дамуын болжайды. Мектеп шеңберінде әдетте оқушылар топтар мен сыныптарға бөлінгенге дейінгі бағалаудың белгілі нысаны болып табылады. 5. Стандартты бақылау және орындау. Бағалау нәтижесінде біліктілік дәрежесін,ал мемлекеттік емтихан нәтижелері бойынша жоғары білім алуына мүмкіндік туады. 6. Оқыту бағдарламасының мазмұнын және оқыту стилін бақылау. Техникалық тәсілдер мен бағалау және емтиханның жиілігі білім беру бағдарламасының мазмұны мен оның қалай оқылатындығына едәуір ықпалын тигізеді. 2. Бағалаудың түрлері. Оқыту үшін бағалау.(ОҮБ) Неліктен оқытуды және оқуды жетілдіру проблеммаларын шешудің маңызды мәселесіне айналып отыр деген сұрақ қоюы мүмкін, онысы орынды да.Өздерінің бұрынғы тәжірибесі бойынша көптеген мұғалімдер, оқушылар және олардың ата-аналары бағалауды оқыту және оқудан кейін болатын нәрсе ретінде қарастырады.

Жиынтық мәліметтер: Оқушылар тобынан жүйелі түрде жиналатын балдар мен деңгейлер әдетте «мәліметтер»деп аталады. Жинақталған жиынтық мәлеметтер жұмыс үлгісін сәйкестендіруді және күтілетін деңгейден жоғары немесе төмен дәрежеде жұмыс істейтін топтарға мұғалімдерден ерекше назар аударуды қамтамасыз етеді.Білім алушылардың оқудағы жетістіктерін бағалау жөніндегі Халықаралық бағдарлама (PISA)ОЭСР сияқты Халықаралық зерттеулер қатысушы - елдерден оқушылар міндетті оқыту курсын аяқтаған соң игерген қоғам өміріне толыққанды қатысу үшін қажетті білім мен икемділік қаншалықты дәрежеде екендігі туралы «мәліметтерді» жинақтауға бағытталған. Дегенмен, мұндай «мәліметтердің» қалай жиналатындығын анықтап,келтірілген 6

Оқушының аты-жөні

Өзін-өзі бағалау

Топтың бағасы

Мұғалімнің бағасы

Жалпы бағасы

Қапсих Данагүл

5

5

5

«5»

Ұзақбаев Аманқос

5

4

3

«4»


«Құстар қалай өсіп-өнеді?» тақырыбын ашу мақсатында «Ұқсастық пен даралық» стратегиясын да тиімді пайдаландық. Математика пәні бойынша өткенді пысықтау мақсатымен «Галереяны шарлау» стратегиясы бойынша қолданылды. . Екі жақты күнделік. . Пікірін айтып талқылау. . Мәтінге сын көзбен қарау. . Қорытынды жасау. . Басқалардың пікірлерін тыңдау. Сынып оқушылары өзін-өзі реттеу,өткенді пысықтаудан соң,топ оқушылары бағалау критериін құрды. Бағалау өлшемі №1 - №7 - «5» №1 - №6 - «4» №1 - №4 - «3» Бағалау критериі: «5» 1 - 6 есеп толық орындалды. «4» 1 - 5 есеп орындаса. «3» 1 - 3 есеп қателіктер жіберілсе. Бағалау шкаласы: «5» - 17 - 20 балл (89%-100%) «4» - 14 - 16 балл (75%-88%) «3» - 12 - 13 балл (61%-74%) «2» - 0 - 11 балл (60%-дан төмен ) Оқушының жұмысы

15

Критерий

Жетістік

Дескрипторлар

С Тілді дұрыс қолдану

0

Тапсырма бойынша берілген критерийлерді орындай алмады. 1

10 орфографиялық, 6 пунктуациялық қате, сөйлем құрылысы бір үлгіде. 2

8-9 орфографиялық, 5 пунктуациялық қате, біркелкілік сақталмаған, үлгіде. 3

7 орфографиялық, 4 пунктуациялық қате кездеседі. Ауытқулар бар. 4 4 орфографиялық, 2 пунктуациялық қате кездеседі. Ауытқулар бар. 5 1 жеңіл орфографиялық немесе 1 пунктуациялық қате кездеседі.

Топта дұрыс жауап берген оқушылар көңілді смайликтер арқылы да бағаланды. «Жарайсың», «Өте жақсы». Әрине сабақтың ұйымдастыру кезеңінде топ оқушылары бағалау критериін құрды.Әр топ өз көзкарасы бойынша критерий түрлерін ойлап ,тауып жазды. Бағалау критериін құру. 1. Көркем,сауатты жазу. 2. Тапсырмаларды ережеге сай орындау. 3. Ережені дұрыс, түсініп айту. 4. Түбір мен қосымшаны дұрыс ажырата білу. Күтілетін нәтиже: Топ оқушылары өзін-өзі реттеуге,бір-бірін шынайы бағалауға,бір-бірінің пікірін тыңдай отырып өзіндегі кемшіліктері мен жетістіктерін аңғарып,ескеріп отырды.Сонымен қатар бағалау критериін ескере отырып, көркем жазулары,жазу сауаттылықтары,ережені дұрыс меңгеріп,сол ережеге сай тапсырмаларды дұрыс орындауға машықтанады. Дүниетану пәні бойынша жаңа материалды меңгерту мақсатында «Ойлан, жұптас,талқыла» стратегиясы арқылы топ оқушылары өз бетімен мағынасын ашты. Өзін-өзі,бағалау жұптық,топтық бағалаудың тиімділігі: Бағалаушы мен жұмысы бағаланатын оқушы да үрей болмайды,өзін еркін сезінеді. Сабақ арасында топ оқушылары конфет арқылы да бағаланды. Бірін - бірі бағалау. 14 қорытындыларға қайтадан талдау жүргізу қажет. Бағалау сипатын өзгерту арқылы оқуды бағалау оқыту үшін бағалауға ауыстырылуы мүмкін.Бірақ бұл тікелей оқытуға үлес қосатын мәліметтерді алу үшін жоспарланбағандықтан,ол оқыту үшін бағалауды ескере отырып жоспарланған бағалаумен салыстырғанда,бұл мақсат үшін онша сәйкес келмеуі мүмкін.Мұғалім жүргізетін жиынтық бағалауға қарағанда сыртқы тестілер анағұрлым проблемалы болып табылады,себебі мұғалімдерде балдар мен деңгейлерге негіз болған мәліметтерді алуға үнемі мүмкіндік бола бермейді,оның үстіне мұғалім жиі кездесетін қателер талдауын қолдана алады.Оқушының өзін-өзі бағалауын дамыту. Біліктілікті арттыру бағдарламасының негізгі мазмұны 7 модуль түрінде берілген:

Қоғамымыздың қазіргі даму кезеңі мектептегі білім жүйесінің алдына оқыту үрдісін технологияландыру мәселесін қойып отыр. Оқытудың әртүрлі технологиялары жасалып, білім беру мекемелерінің тәжірибесіне енуде. Жаңа технологияны меңгертуде мұғалімнің интеллектуалдық, кәсіптік, адамгершілік, рухани, азаматтық және басқа да көптеген адами келбетінің қалыптасуына игі әсерін тигізеді. Жаңа технологиялар теориялық тұрғыда дәлелденіп, тәжірибеде жақсы нәтиже беруде. Жаңа педагогикалық технологияларды күнделікті сабақ үрдісінде пайдалану үшін, әр мұғалім алдында отырған оқушылардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, педагогтық мақсатына, мүддесіне сай өзінің шеберлігіне орай таңдап алады. Бұл жаңа технологиялар - оқушылардың шығармашылық қабілетін терең ойлай білуін, теориялық негіздерін, эстетикалық көзқарастарын пайымдау, баға беруін танымдық белсенділігін дамытуға бағытталған. Жалпы білім . 7

қадағалау жаңашыл педагогтардың қолында. Олар педагогикаға «Жаңа технология» терминін енгізді. Бұл жаңашыл педагогтардың мақсаты - оқушылардың алатын білімін сапалы ету, оның толық қанды жеке тұлға болып қалыптасуына негіз алу. Осыған орай жаңашыл педагогтардың педагогикалық технологиялары көп деп саналады. Мысалы айтар болсақ: В.Занковтың «Дамыта оқыту технологиясы», Ш.Амоношвилидің «Білім беруді ізгілендіру технологиясы», М.Жанпейісованың «Модульдік оқыту технологиясы беретін мектептердегі оқу-тәрбие үрдісін жаңаша таныту, оның нәтижесінің жоғары деңгейде болуын» және де «Сын тұрғысынан ойлау бағдарламасы», тағы басқа көптеген технологиялар енгізілді. Бұл педагогикалық жаңа технологиялар бастауыш сынып мұғалімдерінде мынадай қағидалар ұстанады: - оқуға шығармашылықтың енуі; - мұғалім мен оқушының арасындағы ынтымақтастық; - өзара әрекеттестік сипатындағы жаңа әлеуметтік қатынастардың пайда болуы; - жеке тұлғаның дамуына жағдайдың туғызылуы. Біліктілікті арттыру бағдарламасының негізгі мазмұны 7 модуль түрінде берілген болса, соның бірі сыни тұрғыдан ойлау білуге үйрету. Сын тұрғысынан ойлау сабақтарында оқушы өзін-өзі еркін ұстап өз бетінше ізденуге үйренеді, логикалық-сараптамалық ойлау қабілетін дамытады, өз бетінше жұмыс жасауға тәрбиеленеді, жан-жақты мағлұмат алуына бағыт беріледі, ақпаратты саралауға, жүйелі жүргізуге дағдыланады, шығармашылық қабілетін дамытады. 8 А,В,С критериі бойынша оқушыларды бағалауды жөн көрдім. А критерийі Жаңа ақпаратты түсіну және меңгеру. В критерийі Жаңа ақпаратты талдау және мәтінмен жұмыс. С критерийі Тілді дұрыс қолдану.

Мазмұндама жұмысын бағалай отырып, А,В,С критерилері бойынша дескрипторларды пайдаландым. Дескриптор - нақты ұпайдың жетістік деңгейі туралы түсіндірме. Мазмұндаманы критериалды бағалау

Критерий

Жетістік

Дескриптор

А

Түсінуі

0

Тапсырма бойынша берілген критерийлерді орындай алмады.

1

Мәтінді түсінбеген, тақырыпты аша алмады.

2

Мәтінді түсінген, мазмұндауда жоспардан ауытқу бар.

3

Мазмұны тақырыпқа сай келеді,бірақ ойын баяндауда дәлсіздіктер кездеседі.

4

Мазмұны тақырыпқа сай, бірақ қажетті қорытындылар жасай алмады.

5

Мазмұны тақырыпқа сай ,мәтінді толық түсінген, тақырып ашылған,өзіндік ой- пікірін орынды қолданған.

Критерий

Жетістік

Дескриптор

В

Талдау,

Мәтінмен жұмыс

0

Тапсырма бойынша берілген критерийлерді орындай алмады. 1

Оқушының сөздік қоры өте жұтаң , сөздердің орын тәртібі сақталмаған. 2

Сөйлемдері қысқа, сөйлемдер арасындағы байланыс сақталмаған. 3

Абзац арасындағы байланыс сақталмаған 4

Сөздік қоры дамыған, бірақ сөз қайталаулар кездеседі. 5

Оқушының сөздік қорының кең екендігі байқалады.Сөз қайталаулар,сөздер кездеспейді.Ойы жүйелі.

13

Бағалаудың түрлерін өзім жетекшілік етіп жүрген сыныбымда пайдалану үшін үлкен мақсат қойдым. Сосын ішінде оқыту үшін немесе формативті бағалауды сабақтарымда жиі пайдаланғанды жөн көрдім.Ұлыбританияның ғалымы Джин Роддокттің пікірімен келісе отырып «Оқушылармен пікірлесудің мақсаты - оқудың не екендігін түсіну,жекеленген оқушылар мен топтар үшін оқуды қалай жақсарту» екенін жазады.(Rudduck em al. 2004) Себебі,бастауыш сыныпта сабақтарда формативті бағалауды жиі қолдану арқылы білім алушылар өздерінің оқудың қандай сатысында тұрғанын, қандай бағытта даму керек және қажетті деңгейге қалай жету керек екендігін анықтау үшін оқушылар мен мұғалімдері қолданылатын мәліметтерді іздеу және түсіндіру үдерісі болып табылды. Әдебиеттік пәні бойынша «Мейірім» мәтініне «ЖИГСО» стратегиясын пайдаландым. . Мәтінді үш топқа бөліп оқыттым. . Мәтіннен оқығаны бойынша бір-біріне түсіндірді. Топ оқушылары алғашында сынып жетекшісінің бағыт-бағдарымен бағалау критериін құрды. Бағалау критериі:

Оқушының аты-жөні

Мәтінді дұрыс, қатесіз оқу

Мәтінді мәнерлеп, түсініп оқу

Негізгі ойды анықтау

Өз ойын нақты жеткізу

Бағасы

Қуанышқали Жанбота

+

+

+

+

«5»

Сабыржан Диас

+

+

+

-

«4»

Ұзақбаев Аманқос

+

+

-

-

«3»

12

Мұғалімнің ұстанымы: Практика барысында осы жеті модуль бойынша дәстүрлі сабақ беру әдісін мүлдем өзгерттім.Осы мақсатты алға қойып,өз тәжірибеме оқытуды жаңаша ұйымдастыру,оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру мақсатында әрбір сабағымды түрлендіріп өткізуге тырыстым.Оқушы санасына білімді жүйелі түрде меңгеруіне және оқушының қабілет деңгейлерін дамытуда осы әдіс-тәсілдердің маңызы ерекше екендігіне көзім жетті.Олай дейтінім бұл әдістер оқушылардың шығармашылық қабілеттерін арттырып,өз бетімен жұмыс істеуге,қорытындылар жасауға,жүйелі білім алуға жетелейді.Ең алдымен бұрын сабақ жоспарланған кезде,өзім үшін жаздым,ал енді оқушылардың даму деңгейін,жас ерекшелігін ескере отырып, оларға бейімдеп жазамын.Әдеттегідей мақсат пен міндет белгілеп алған соң,мынандай аспектілерге назар аудардым:

* Мен үшін сабақтан күтілетін оқу нәтижесі, * Сабақтың негізгі идеясын анықтау, * Оқушыдан күтілетін нәтиже, * Сабақтың маңыздылығы, *- Бұрынғы білімін қалай пайдалана алады? *- Өмірден алған тәжірибесінің әсері? *- Сабақтың болашақта оқушыға қандай пайдасы бар? *- Қызығушылығын арттыру үшін қандай іс-әрекет қолдану керекпін? *- Өздері өздерін бағалай алама? деген сұрақтар туа бастады. Бұл сұрақтардың бәріне жауап беру үшін,көп еңбектену керек болды.Бастапқы кезде өте қиын болды.Жоспар құрған кезде ең түйінді мәселені табуда қиналдым.Сыныпқа келгеннен кейін

9 оқушыларды топқа бөлдім. Қызығушылықтарын ояту мәселесін ойластырып отырдым: сурет пен ұлы адамдардың сөздерін пайдаланып жаңа сабаққа кіру.Егер оқушының қызығушылығы оянса,онда ол сабаққа белсенді қатысады. Осы кезеңде АКТ - ны пайдалануды жөн көрдім.Оның тиімділігі:әрі көлемді,әрі қызықты болып көрінеді.Тапсырмалардың бәрін айтпай-ақ тақтаға жазып қойса,уақыт үнемдеуге көмектеседі және мұғалімге аз сөйлеуге мүмкіндік береді. Мағынаны тану барысында мәтінмен жұмыс жасағанда СТО жобасының стратегияларын пайдаланған өте тиімді.Бұрын тапсырманы жалпы сыныпқа берсем,енді мәтінді топтарға бөліп,бірін-бірі үйрететін, біріне-бірі ықпал жасайтын жағдай туғызамын.Топтық жұмыс барысында оқушы алдымен жеке жұмыс жасайды.Бұнда өзімен-өзі диалог жасайды. Содан кейін жұппен,топта талқылайды.Осы іс-әрекет барысында оқушылар өз ойларын еркін айтады,қысылмайды.Әсіресе алдында сабақтарда үндемей отырған оқушылармен жұмыс істеуге көмек көрсетіледі.Олар шағын топта пікірталастарға қатысып,топ ішіндегі тапсырмаларға біртіндеп тартылады: сурет салу,флипчартқа жобаларын түсіру жұмыстары.Сабақ үстінде талантты мен дарынды оқушылармен жұмысқа да көңіл бөлетін болдым.Жалпы сыныптағы топтар белгілі бір тапсырма орындағанда,ол оқушыларға бөлек тапсырма беріп отырса,олардың сабаққа деген ынталары одан да жоғарылай түседі.Сабақ соңында бұрын барлығын қорытындылап оқушылардың білімін тек өзім бағалап жүрдім.Ал енді бағалаудың сабақ үстінде формативті мен суммативті бағалау түрлерін қолданатын болдым.Бағалауға оқушыларды да қатыстыратын болдым.Топтық жұмыс барысында оқушыларға бағалау парағы беріледі де,олар бірінші өзіне,содан кейін топтағы басқа мүшелерге баға береді. 10 Баға қойған уақытта олардың топтағы жұмысқа қаншалықты белсенді қатысқанын, ортаға салған жаңа идеяларын ескереді.Сондықтан да оқушылар бағалағанда бір-біріне кемшіліктерін айтып,әділ баға қояды.Ол бағаға мұғалімнің бағасы қосылады да ортақ бір шешімге келеді.Оқушылар өздері біліп отырады қандай баға не үшін алғандары.Оқушы жалпы жұмысқа қосатын үлесін өзі анықтайды, сондықтан сабаққа бар ықыласымен кіріседі. Белгілі бір жүйеден шықпай, қатып қалған оқу тәсілі өзгереді. Егер әр педагог өзі таңдаған әдістемелік жолын тың идеяларға негіздей білсе, жаңа педагогтардың саны арта түсер еді. Сөзімді ұлы ғұлама Латурно сөзімен қорытқым келеді. Егер сен тәнді шынықтыру, ерік-жігерді шыңдау, жүректі ізгілендіру, ақыл-ойды жетілдіру және сана-сезімді теңестіру әдістерін білетін болсаң, онда сен - нағыз ұстаз, тәрбиешісің». Білімді тексеру және бағалау оқушының білім алуына көмектесіп, оның және мұғалімнің білім сапасы жөнінде сандық мәлімет береді. Мұғалім оқушының білім деңгейінен хабар алып, оның танымдық жұмысын ұйымдастыруға негіз жасайды. Мұғалім өз жұмысындағы жетістіктер мен кемшіліктерге баға беріп, жұмыс әдістерін толықтырып, түзетіп, жеке оқушылармен жұмыстың жолдарын және құралдарын тауып, бағдарламалық білімдердің меңгерілуі деңгейін анықтайды. Оқушы тақырыпты қаншалықты деңгейде меңгергенін ұғады. Егер білімді тексермесе, онда оқушы өз білімін терең, жан-жақты және дұрыс бағалай алмайды. Білім іскерлік және дағдыларды тексеру және бағалау тәрбиеге де ықпал етеді. Оқушылардың өз оқулары, табысы, сәтсіздіктері туралы ой-пікірлері қалыптасып, қиындықты жеңуге ұмтылады. Баға оқушының өзі туралы ойына қозғау салады.

11

П і к і р Әдістемелік құрал мектептегі шығрмашылықпен жұмыс жасайтын,жаңа бағдарлама мен жаңаша оқытуға бет бұрған ұстаздар үшін өте тиімді.Автор мұнда қазіргі оқу тәрбие үрдісінде пайдаланып жүрген Кембридж бағдарламасына сүйеніп,ондағы Ұлыбритания ғалымы Джин Роддоктің пікірімен келісе отырып, яғни оның «Оқушылармен пікірлесудің мақсаты - оқудың не екендігін түсіну,жекеленген оқушылар мен топтар үшін оқуды қалай жақсарту» керек екенін жазады, - деген (Rudduck em al. 2004) сөздерін басшылыққа алады.Сондай - ақ В.Занковтың «Дамыта оқыту технологиясы»,М.Жанпейісованың «Модульдіқ оқыту технологиясының да»,жаңашыл педагог үшін қажет екенін атап көрсеткен.Жаңаша бағалаудың жаңа бағдарламаның әдіс - тәсілдерін пайдаланып өткізетін мұғалімдер үшін маңызы зор екені,бала үшін де,мұғалім үшін де тиімді екені дәлелденген.Өз сабақтарында бағалаудың формативті,сумативті түрлерін пайдаланғанын, оның тиімді жақтарын дәлелдеп көрсеткен.Мұғалім қызметін тиімді ұйымдастыру,оған бағыт - бағдар беру сапалы еңбекке қол жеткізудің бірден - бір жолы болса,жаңаша бағалау мұғалім еңбегін көрсететін,яғни оқу сапасын жақсартатын тиімді әдіс екені жинақта жан - жақты айтылған. Пікір жазған: I - деңгейлі «Шабыт» қоғамдастығының жетекшісі,жоғарғы санатты бастауыш сынып мұғалімі: Сүндетова А.Х 2

Пайдаланылған әдебиеттер:


  1. Қазақстан Республикасының 2011-2020 жылдарға арналған білім беруді дамытудың мемлекеттік бағдарламасы. Астана, 2011. [1]
  2. Қазақстан Республикасы жалпы орта білім беру стандарттары: бүгінгі жағдай, ізденістер мен даму болашағы. Алматы, 2004. [2]
  3. Қазақстан Республикасының Білім туралы Заңы. «Егемен Қазақстан» 15 тамыз. 2007 ж. [3]
  4. Қазақстан мұғалімі. 30.11.2011ж[4]
  5. Бастауыш мектеп 2012 ж №5-6 [5]
  6. Alexander. R.(2001). Culture and pedagogy.[ Мәдениет пен педагогика]
  7. Джин Роддок..(Rudduck em al. 2004)
  8. Wiley-Blackwell Assessmet Reform Group, (2002а). Assessment Learning: 10 Principles. [Оқыту үшін бағалау: 10 ұстаным]. University of Cambrige Faculty of Education.
  9. Pjares,M.F. (1992). Teachers'beliefs and educational research: Cleaning umessy construct.Review of Educational Research. [Мұғалімдердің пікірлері және білім беру зерттеулері: Ретсіз тұжырымдаманы тәртіпке келтіру].
  10. Assessment Reform Group ,(2006). Testing , Motivation and Learning. [Тестілеу,қызықтыру және оқыту]. University of Cambrige Faculty of Education.







19



























Султанова М.Ж Жеке баспахана 20



Аққыстау орта мектебінің бастауыш сынып бірлестігі мен «Шабыт» қоғамдастығы ұсынған Авторы: Султанова М.Ж Пікір жазған: I - деңгейлі «Шабыт» қоғамдастығының жетекшісі,жоғарғы санатты бастауыш сынып мұғалімі: Сүндетова А.Х





















© 2010-2022