Исследовательская работа Сивцева Владислава на тему «А5а ууьа»

Улэ Аата: « А5а ууьа»

Улэ сыала: удьуор - утум идэтин билсии- соргутуу уонна онон киэн туттуу. Улэ соруга: -«а5а ууьа» диэн тыл суолтатын быьаарыы; -а5а ууьун тордун уорэтии, ырытыы, тэннээн коруу; - а5а ууьун диринэтэн чинчийии; - улэ5э бэйэ сыьыанын, толкуйдуур дьо5уру сайыннарыы; Улэ хаамыыта: Маннайгы кылааска учууталбын кытта ураанхай саха уруогар «Чугас аймахтарым» диэн тема5а боьуолэгим иьигэр олорор аймахтарбын уорэтэн торуоччу онорбутум.А5алар куннэригэр анаан а5ам туьунан ыстатыйам улуус хаьыатыгар(«Халыма долгуннара») бэчээттэммитэ. Мин а5ам саамай - саамай… Мин а5ам аата Иннокентий Олегович. Кини сиэрэй харахтаах, сырдык баттахтаах. Охотовед идэлээх, билигин хонтуора5а сир улэтигэр улэлиир. А5ам олус чиэьинэй, ойдоох, утуо санаалаах, улэьит киьи. Биьигини улэни таптыырга уорэтэр. Кини собону бултуурун уонна куьу ытарын собулуур. Мастан, тимиртэн ону - маны онорор, уьанар.А5абын кытта шашка5а,домино5а, компьютерга оонньуубут. А5абынаан киэн туттабын, олус куускэ таптыыбын. Кини хаьан да ыалдьыбатыгар, уьуннук олороругар ба5арабын. Сивцев Владик 1 кылаас.
Иккис кылааска а5ам ийэтин торуоччутун онорбутум. Эбэм Сивцева Дария Ильинична Саха АССР утуолээх учуутала этэ. ССКП чилиэнэ, 2006 сыллаахха ыалдьан олбутэ. Иннокентий Куприянович Попов «Саха тылыгар кылгас комо тылдьыт» диэн тылдьытыгар «уус» диэн тыл маннык маннык суолталардаах.

1. Идэ (маьынан, тимирэнэн уьанар киьи).

2. Киьи, дьон, кыыл, суоьу тордо, торутэ.(А5а ууьа, ийэ ууьа).

3. Уус тыл.

4. Тыас - уус.

3-4 кылааска а5а-ууьун диринэтэн уорэтээри Намна олорор аймахтарбын кытта билсибитим,элбэ5и биллим.


Сивцев Иннокентий Николаевич (1910 - 1944) Сивцев И.Н 1910с ахсынньы 1 кунугэр Нам оройуонун Сииттэ нэьилиэгэр торообутэ. Дьокуускайдаа5ы педучилещаны кэтэхтэн уорэнэн бутэрэн, кыра кылаастары уорэтэр учуутал идэтин ылбыта. Таастаах, Хатырык ,1 Хомустаах( Партизан) оскуолаларыгар учууталынан улэлээбит. Сэриигэ 1941с от ыйын 28 кунугэр бастакы хомуурга ынырыллан барбыт. Кэргэнэ Анастасия Ивановна 2 о5отунаан куутэ хаалбыттар.Кэргэнэ сэрии бириэмэтигэр оскуола интернатын сэбиэдиссэйинэн, поварынан улэлээбитэ. Иннокентий Николаевич сэрииттэн ыыппыт 2 эрэ суруга хаалбыт этэ.Биьиги ону ойдуур этибит. Кыра почтовай кумаа5ыга харандааьынан олус кыраьыабай буочарынан суруллубут этэ. Ол суруктар билигин суохтар. Кэргэниттэн туохха эрэ хомуйан ылбыттар. Арай оскуола музейыгар тэтэрээккэ уьуллан хаалбыт баара «Настя, мин эьиэхэ бала5ан ыйдаа5ы хамнаспын икки моьоох солкуобайы ыыттым. Хотугулуу Ар5ааны фронна баарбын. Аадыраьым «Полевая почта 83201 Р»- диэн. Миша утуордэ дуо? О5олору учугэйдик иит. Барыгытыгар э5эрдэ. 1943с алтынньы 12 кунэ». Бутэьик суругар « Ленинград куораты босхолоьо киирэбин. Бары дьоммор миигиттэн э5эрдэ. Мэтээлбин Правительствоттан кордоон ылыаххыт. Бу тиьэх суругум буолуо дии саныыбын». Сержант Иннокентий Николаевич Сивцев 1944сыл олунньу 18 кунугэр олбут. Ленинградскай уобалас Ивановскай дэриэбинэтигэр комуллубут. Кэргэнэ Анастасия Ивановн геройдуу олло диэн биллэриини туппута.

А5алара сэриигэ барарыгар Олег 4, Миша 3 саастаах, о5олор хаалбыттара. Кинилэри иитии, кору - харайыы ийэлэрин Анастасия Ивановна санныгар сугуллубутэ. Ийэлэрэ сайын окко

улэлииригэр о5олорун аймахтарыгар хаалларара, оттон кыьын оскуола поварынан улэлиир кэмигэр бииргэ илдьэ сылдьара. Ас - уол , танас - сап молтох этэ. Ол да буоллар ийэлэрэ сэрии ыар сылларыгар кинилэри иитэн -аьатан дьон онортообута.

Михаил Иннокентьевич уонна Олег Инноекнтьевич совхоз тоьуу улэьиттэрэ, уус - уран

самодеятельность актыыбынай кыттыылаахтара этилэр. Иккиэн пьеса5а сурун оруоллары оонньууллара, иккиэн ыллыыр этилэр. Кэргэннэнэн, о5олонон элбэх о5о а5ата, эьэтэ буолбуттара.

Олег Иннокентьевич 5 о5оломмута, 8 сиэннээх. Михаил Иннокентьевич 7 о5оломмута, 19 сиэннээх.

Иванова Анастасия Ивановна Хос эбэм Иванова Анастасия Ивановна уопсайа 10 о5ону тороппут герой-ийэ. Кини 2004 сыллаахха 86 сааhыгар ыалдьан олбутэ. Эбээм иккис кэргэниттэн 8 о5ону тороппут

Хос эьэм Иннокентий Николаевич туттан олорбут бала5ана.

Эьэм Олег Иннокентьевич туппут дьиэтэ.
Биьиги олорор уьаайбабыт тутуулара. А5ам мас оноьуктара

Тумук: мин бу улэбинэн а5ам ууьун тордун биллим, Намна олорор аймахтарбын кытта билистим,кинилэрдиин сибээьи олохтоотум, а5а ууьа собулуур дьарыктарын уйэтитэн, мин маннык дьиэни бырайыактаатым. Улааттахпына маьынан уьаныахпын ба5арабын. Мин а5а ууспунан киэн туттабын уонна кинилэр туппут тутуулара уйэлээ5ин ойдоотум.