Бағдарлама музыка Музыка әлеміндегі әдебиет (5 сынып)

Түсінік хат

Бүгінгі күні жалпы орта мектебі (ЖОМ) қолданып жүрген музыка пәнінің бағдарламасы, оқулықтары және музыка мұғаліміне арналған оқу құралдар, нота әдебиеттері мен фонотека баршылық. Музыка пәні арқылы тәрбие беру тек қана жекеленген нысандарды елестете ұғыну ғана емес, ол мәдениетті сезіну мен түсінудің негізі. Бұл өмірге деген эстетикалық қатынасқа тығысатын барлық үйреншікті заттарға, дағдылы әлемге жаңа қатынас орнатады.

Музыкалық-эстетикалық тәрбиенің маңызы, балардың болашағы, балаларға білім, тәрбие беру, музыка сабағының керектігі, оған қоса қасымша музыкалық білім-тәрбие алса, балар бойында, жан-дүниесінде жақсы қасиеттер болады. Сүйіспеншілік, Отан сезгіштілік, әдімілікті-сұлулықты сезіну, білу, оған баулу, өнегелі тәрбиені алса, жақсылық пен жамандықты айра білсе, сонда оқушылардың өмірінде тек қана жақсылық болып табылады.

Осындай қасиеттер оқушының бойында болса, болашаққа алаңсыз қараймыз, Қазақстанның, қазақ халқының жас ұрпақтың болашағына алаңсыз, намысы бар, нағыз халқының азаматы болалады деген сенімдеміз.

Жалпы музыка мен әдебиет арақатынасы туралы тегін айтылмаған: «әдебиетсіз музыка болмайды», «музыка және әдебиет», «әдебиет болмаса, музыка өмір сүре ме?», «музыка болмасы әдебиет көркейеме?». Қазақ халқының жыр, аңыз-дастандары болмаса, музыка болар ма?

Сондықтан аталған жұмыстарды факультатив сабақтарында іске асыруға болады. Мемлекеттік стандар бойынша музыка пәні (1-6 сынып) аптасында бір-бір сабақ берілген. Қалған, қосымша музыкалық сабақтарды (оны өнер сабағы деп те айтуға болады) сыныптан тыс жұмыстарында өткізуге болады.

«Музыка әлеміндегі әдебиет» атты курсы

5 сынып оқушыларына ұсынылған, аптасына 2 сағаттан оқу жылына

68 cағатқа арналған.

«Музыка әлеміндегі әдебиет» курсы, факультатив ретінде.

Мақсаты: Оқушыларға ауыз әдебиетінің шығармашылығы, дәстүрлі музыкалық өнері, жанралар арқылы музыкалық өнерге, ұлттық мәдениетке деген көзқарасын қалыптастыру, қызығушылығын арттыру. Музыкалық жанрлар, білу, игеру, түсіну, орындау, оның ішінде айтысты білу (түрлері), қатысу, алғашқы суырыпсалмалыққа баулу және күрделі жанрларды түсіну.

Міндеттері: Оқушылар әдебиет арқылы, шығармалардың мазмұнын (оның ішінде ауызекі әдебиеті) көркемдік бейнелер арқылы қабылдау, түсіну, қалыптастыру. Өз білімдерін әдебиет, музыкалық өнер әдебиеті арқылы білімділік қорын кеңейту, шығармашылық іс-әрекет жасау және қазақ халқының музыка өнерін әдебиет арқылы білу.

5 сынып (оқу жыл бойы 68 сағат аптасында 2 сағаттан,

дәріс және практикалық сабақтар)

«Музыка әлеміндегі әдебиет» курсының факультативтік сабақтарда өтетін тақырыптар:

р/с

Тақырыптар және мазмұны

Сағат саны

Өткізу мерзімі

1

Ауызекі әдебиеті және музыка

12

Айтыс өнері және түрлері

10

2

Фольклорлық шығармалар:

8

3

Еңбек пен шаруашылық кәсібіне байланысты туған әндер

12

4

Лирикалық әндер

Абай және музыка

8

5

Қазақ халқының эпос - жырлары және музыка:

12

«Музыка әлеміндегі әдебиет»

курсының тақырыптар бөлімдерінің мазмұны:

Ауызекі әдебиеті және музыка

• Ауызекі әдебиеті және музыка (Ауызекі шығармашылығы)

• Қазақтың ән өнер (Ауызекі әдеби -музыкалық)

• Қазақ халқының әншілік өнерінің зерттеушілері

• Бақсылар, Жыршылар, Сал-серілер

• Терме. Желдірме,Лирикалық әндер Арнау. Толғау. Нақыл.

Айтыс өнері және түрлері

Айтыс өнері және түрлері (Суырып салма. Бәдік айтысы. Жар-жар. Түре айтыс. Сүре айтыс. Қара өлең. Жазба айтыс.)

Фольклорлық шығармалар

Фольклор (ауызша шығарған туындылары, эпикалық дастандар)

• Ән халық музыкасының арнасы

• Мақал-мәтелдер

• Аңыздар (аңыз-әңгімелер)

• Еңбек пен шаруашылық кәсібіне байланысты туған әндер

• Тұрмыс-салт әндері

• Этикалық жырлар

• Тарихи әндер

Еңбек пен шаруашылық кәсібіне байланысты туған әндер

-Еңбек және шаруашылық әндері. Наурыз. Наурыз әндері. Жарапазан.

«Ақсақ құлан»

Лирикалық әндер

Абай және музыка

• Лирикалық әндер (махаббат лирикасы және табиғат лирикасы

• Абай және музыка Абайдың лирикалық әндері, Табиғат әндері

Қазақ халқының эпос - жырлары және музыка

• Қазақтың жыр өнеріндегі поэзия және музыка тоғысуы

• Батырлар жыры

• Тұрмыс-салт жырлары

• «Қозы Көрпеш-Баян сұлу», «Біржан - Сара»,

• «Қыз Жібек»

р/с

Мазмұны

Сағат саны

Мерзімі

І

Ауызекі әдебиеті және музыка

12

1

Ауызекі әдебиеті және музыка (Ауызекі

шығармашылығы)

2

2

Қазақтың ән өнер

(Ауызекі әдеби -музыкалық)

2

3

Қазақ халқының әншілік өнерінің зерттеушілері

2

4

Бақсылар, Жыршылар, Сал-серілер

2

5

Терме. Желдірме.

2

6

Лирикалық әндер Арнау. Толғау. Нақыл

2

І І

Айтыс өнері және түрлері

10

7

Суырып салма

2

8

Бәдік айтысы

2

9

Жар-жар

2

10

Түре айтыс. Сүре айтыс

2

11

Қара өлең. Жазба айтыс.

2

І І І

Фольклорлық шығармалар

8

12

Фольклор (ауызша шығарған туындылары, эпикалық дастандар)

2

13

Ән халық музыкасының арнасы

2

14

Мақал-мәтелдер

2

15

Аңыздар (аңыз-әңгімелер)

2

І V

Еңбек пен шаруашылық кәсібіне байланысты туған әндер

12

16

Тұрмыс-салт әндері

2

17

Тарихи әндер

2

18

Наурыз.

2

19

Наурыз әндері

2

20

Жарапазан

2

21

Тұрмыс-салт әндері.

2

V

Лирикалық әндер

Абай және музыка

8

25

Абайдың лирикалық әндері

2

27

Табиғат лирикалық әндері

2

28

Лирикалық әндер

2

Абай әндерін орындау

2

V

Қазақ халқының эпос - жырлары және музыка

12

28

Қазақтың жыр өнеріндегі поэзия және музыка тоғысуы

1

29

Батырлар жыры

2

30

Тұрмыс-салт жырлары

2

31

«Қозы Көрпеш-Баян сұлу»

2

32

«Біржан - Сара»

2

33

«Қыз Жібек»

2

34

Жыл бойы өткен тақырыптарды пысықтау

1

Пайдаланған әдебиеттер:

1. С.Әбенбаев «Эстетикалық мәдениет негіздері» Алматы -2005

2. «Музыкалық тәрбие беру методикасы»

3. Музыка әлемінде 2008ж

4. Әдебиеттік оқу кітабы 5 сынып.

5. Музыка оқулығы 5 сынып

Павлодар облысы Ақтоғай ауданы Абай атындағы жалпы білім беретін орта мектеп «ММ»

«Музыка әлеміндегі әдебиет»

5 сынып бойынша факультативтік бағдарламасы

Құрастырған: музыка пәнінің

мұғалімі Д.Ж Ашимова

2013жыл