«Оқытуды жүйелі ұйымдастырудың және оңтайландырудың жолдары»

Раздел Музыка
Класс -
Тип Другие методич. материалы
Автор
Дата
Формат doc
Изображения Нет
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:



«Оқытуды жүйелі ұйымдастырудың және оңтайландырудың жолдары»

Утепбергенова А.Р.

МКҚК «Құрманғазы атындағы саз колледжі» Орал қ.


Қазіргі оқушыларды ақпараттық жүйедегі қызықтыратын шаралар көбейіп кетті, ол қауыпты мөлшерге дейін ұлғайып кетті, сондықтан педагогикалық ғылым балалардың оқытуы мен дамытуының жаңа қағидатын тауып, «оқыту психологиясынан мәселені шешу психологиясына» көшуге тиісті. Оқытуды жүйелі ұйымдастырудың және оңтайландырудың жолдарының бірі бір саладан басқа салаларына көшіру арқылы әртүрлі білім салаларынын оқыту және сіңісудін жалпылама стратегиясын дамуы болып табылады. Осыған байланысты төмендегі тапсырмалар анықталуы қажет:

- әлемнің ғылыми көрінісің игеру арқылы адам мен табиғаттың қарым-қатынасын ізгілендіру;

- адамды ақпарат ағысында өмір сүруге үйретіп, оның үздіксіз дамуына алдын ала жағдайлар мен жағдайларын жасау;

- кәсіби қызметтің шектес салаларына жеткілікті тез кірісуіне жол беретін кең негізгі білімін алуына жағдай жасау.

Осы үдерістерді көркем білімінің аясы арқылы жандандыруға болады.

Соңғы жылдарда музыкалық тәрбиені жиі-жиі эстетикалық кезеңнің басқа пәндерімен: бейнелеу өнері, сәндік-қолданбалы өнер, билеу және т.б., көркем тәрбиесі ұғымына біріктіреді. Әрине, музыкалық өнердін сурет өнерімен, әдебиетпен, театрмен, хореографиямен, халық шығармашылығымен пәнаралық байланыстары бұрыннан жасалып жатыр, музыка сабақтардың басқа өнер түрлерімен тереңдеу интегративті түрдін әзірлеуі де бар, бірақ сол сияқты сабақтардың деңгейі оқушылар үшін күрделі, ал ауқымы сонымен шектеулі.

Өнерлердін өзара әрекеттестік тәсілдемесінің мәселесін көркем тәрбиесінің бірыңғай бағдарламасында баланың әр түрлі көркем түсініктерін балалардың жалпы дамуымен, экология мен этностық мәдениетімен байланыстыруына жол беретін, принципті өзге, сапалы деңгейде шешу қажет. Сонымен қатар балалардың өткен күні мен осы күнгі мәдениетін, жалпы адамдық көркем құндылықтарын игеруі мәселесі қойылады. Өнерлердің жекелеген түрлері негізінде біріктірілген аса көркем бағдарламаларды құру бойынша теориялық және практикалық зерттеулер әдебиет, көзбен шолу өнер, саз, драма, дизайн бойынша жүйесі бар мектептердің деңгейі үшін халықаралық бакалавриаты бар Европада жүргізіледі. Гуманитарлық бағыттағы негізгі тапсыралар Ресей елінде жүйелі дамуда. Ресей академиялық орталығында бағдармалар, оқулыққа арналған қосымша бағдармаларды И.Кошминның, Р.Сергееваның, Б.Юсовның, Л.Г.Совенкованның басты шығаруда.

Көркем білім беру тұжырымдамасын құру мәселесі әр түрлі өнерлердегі ірі оқытушы-мамандардың, психологтар мен мәдениет мамандардың кешенді зертхананын құруын талап етеді. Ол да әзірге болашақта. Бірақ әр түрлі өнерлердегі білімдері мен дағдылары, аса көркем ойлауы бар оқытушыларды дайындау - бұл әр педагогикалық бағдары бар оқытушының алдында тұрған шынайылық. Жоғары оқу орындарда бірінші күнгі сабақтан бастап болашақ оқытушыларға көркем - эстетикалық бағытта мамандыру бойынша, мысалы музыка саласында, өнер саласында және т.б., өнер саларымен өзара байланысты жұмыстануы қажет.

Аса көркем элементтері арнайы пәндердін оқытуына енгізіліп, мәдениеттік, пәлсапалық және әлеуметтік пәндер топтамасында басты ұғым болып табылуы қажет. Оқушылардың аса көркем тәрбиелеудің негізінде мәдениет иеленушімен ортағы болу керек: кітаптар, суреттер, мұражайлар, театрлар, фильмдер, саз, әндер, әдемі халық тілі, ғаламшар мен аумақтың этно-халық мәдениеті (өнердін тірі әлемі). Мұнда сондай-ақ саяхат кезінде немесе экран арқылы танылатын ескерткіштер мен табиғат құбылысы да кіреді. Сөз-көрсету және дәріс-көрнекі әдістері оқушылардын өз шығармашылық тырысу арқылы: модельдеу, мәдениеттік жағдайларын маркетингтеу, т.б., өздігінен дамуын ынталандырушы әдістермен белсенді толықтандыру қажет. Өнердін негізгі түрі бірыңғай көркем кеңістігінін басымдық модуль ретінде қабылдануға тиісті.

Кәсіби білімнің осындай кең тәсілдемемен үйлесудың қажеттілігі көркем әдебиетті меңгеру процесстің оқушылардын рухани, ой, адамгершілік және дене дамуына, олардын адамгершілік және рухани денсаулығына, ал болашақта - олардын болашақты оқушылардың адамгершілігі мен рухани денсаулығына, күшті жалпыдамытпалы әсерімен кесімді. Жана ғарыш және желілік технологияларын қазіргі көркем білімнің тұжырымдамасына енгізіп жазып, қорықпай, белсенді қолдану қажет.

Көркем - мәдени тәрбие беруде белсенді істер көркем біліммен қалыптасады. 20 ғасырдың басында білім беру білім, тәрбие, ақыл ой бағыттын негзге алса, ал көркем тәрбие беруде шығармашылық тұлға қылыптастыруды негізге алады. Қазіргі мектептін басты мақсаты өз шығармашылық әлеуетін өз өмірлік мүдделері үшін ғана емес, қоғамның мүдделері үшін де жүзеге асыруға қабілетті жан-жақты жетілген шығармашылық тұлғаны қалыптасуы болып табылады. Қосымша эстетикалық немесе көркем білімі Белсенді шығармашылық қызметі айналасында оқушылардын танымдық мүдделерін дамуына мүмкіндік жаса алатын, іргелі білімімен сол шектес аясы болып табылады. Сонымен бірге, көркем білім жүйесінін өзі нысаннын бірлігі мен тұтастығында, көркем ұғымдардың жалпылауында аса көркем болып сүйенуге тиісті.

Эстетикалық кезеңнің пәндердін интеграциясы: саз, бейнелеу өнері, билеу, театрлық және кино өнері, яғни білім саласының «Өнері», өнер мен шындықтын қабылдау барысында алынған ақпаратты өнердін басқа түрлеріне тасымалдау қабілетін дамуына сүйенуге тиісті. «Ықпалдастық» ұғымы латыншадан - қалпына келтіру, еске алу, жүйенің бөлек, сараланған бөлшектердін тұтас байланыстылығын білдіреді. Педагогикада интеграция жақындасуды, оқу үдерісінін жеке пәндердін бір біріне сіңісуды білдіреді.

Өзара байланысты бірнеше бағыттарды негізге алуға болады. Бірінші «пәнаралық байланыс» бұл бірыңғай хабарларды жүйелеу, бұл оқушыларды өзіндік зейін қоюға және тең байланыстыруға бағыттайды. Мысалғы бесінші сыныптағы музыка сабағындағы «Музыкадағы пейзаж» тақырыбын алсақ, бұл сабақта табиғат туралы өлеңдер және пейзаж бейнелеу көрініс табады. Ал осы сабақта музыканы, оның құдреті жайлылық бейнесын беріп әдемілікті көрсетеді. Екінші бағыт мағыналық негізде дамиды. Бұл бағытта оқушы әртүрлі өнер саласы бойынша тәрбиеленік пәнге деген қызығушылығы артады. Бұл бағытқа екінші сыныптағы «Музыка және би өнердегі батырлық интонациясы» атты сабақты алуға болады. Сабақ бірлікті дамытып, сөз және музыка бағытын дамытып батырлық бейне элементтерін көрсетіп аспаптық музыка бағытын дамытады. Мысалға: Махамбет күйі «Қайран нарын», М.Глинканың «Марш Черномора», ал вокалда - М. Глинка операсындағы «Руслан и Людмила» Русланның ариясы, Л.Бетховенның «Далалық ән» және билеу барысында қазақ халқының биерінде батырлық бейне «Өртеке», бұл бийде қимыл мен әуен көрінеді. Көркем сөз оқуда А.С. Пушкинның поэмасындағы «Руслан және Людмила» шығармада, Руслан «Баспен» әңгімелесіп сөз өнерін диалогты түрде көрсетті. Көрініс басында қолданылған көрнекіліктер: «Бас» макеті, Руслан костюмы және сабақ тақырыбына байланысты балалар сүреттері. Үшініші бағытта өзара байланыс мәдени бағытпен жүреді. Мысалы: «Барокко дәуірі және И.С.Бах», «Ренессанс атақты шеберлерімен диалог», «өнердегі Романтизм» және т.б.. Бұл кезде оқушыға жеке нысанда бағыт беру қажет, ал материалды үйренуде жететін жетістік жеке тұлғаның жан - жақты қалыптасуы.

Өнердін барлық түрлердін бірыңғай көркем жаратылысы әр баланын көркем қызметі мен шығармашылықтын барлық түрлерімен айналасуына қабілеттілігіне сәйкес келеді. Бұл синтездік үдерісі «баланың аса көркемдігіне сүйенеді».

Осының болғандықтан «Өнер» біріктірілген блоктың бірыңғай бағдарламасы дамытпалы көркем біліміне біртұтас тәсілдеменін варианттардың бірі. Музыканын өнердің басқа түрлерімен, жалпы білім беру кезеңнін пәндерімен ықпалдастығы жалпы орта білімін жаңартудын болашақты жолдардын бірі.

Ал мектептегі сыныптан тыс жұмысын ұйымдастыруға, хор ұжымын немесе әртүрлі ансамбльдерді ұйымдастыруға дайындалған саз оқытушының шығарылымы - бұл өнер мен білімнің синтезіне бағытында шын қадамдар.




Әдебиет.

1. Д. Брунер. Психология познания. М. Педагогика. 1971. с. 240

2.М. Зиновкина. Креатия технология образования. М. Педагогика. 1999. с. 10

3.Б. Юсов. Концепция образовательной области. «Искусство» 2000. с. 5 - 7.










Аннотация


Музыкальное воспитание в последние годы все чаще и чаще объединяют с другими дисциплинами эстетического цикла: ИЗО, ДПИ, танцами и др., в понятие художественное воспитание. Межпредметные связи музыкального искусства с живописью, литературой, театром, хореографией, народным творчеством разрабатываются давно, существуют разработки и более глубоко интегративного характера уроков музыки с другими видами искусств, но уровень подобных уроков сложен для ученика, а круг тем ограничен.

Проблему подхода взаимодействия искусств необходимо решать на принципиально ином, качественном уровне, позволяющем связать различные художественные представления ребенка с общим развитием детей, с экологией и этнокультурой в единой программе художественного воспитания. В то же время ставится задача освоения детьми общечеловеческих художественных ценностей, культуры прошлого и настоящего.

Проблема создания концепции художественного образования требует создания комплексной лаборатории крупных специалистов - педагогов в различных видах искусств, психологов и культурологов. Подготовка учителей, обладающих полихудожественным мышлением, навыками и знаниями в различных видах искусств - это реальность, стоящая перед каждым преподавателем педагогического профиля.

Полихудожественные элементы должны включаться в преподавание специальных дисциплин, являться ключевым понятием в цикле культурологических, философских и социальных дисциплин. Основой для полихудожественного воспитания студентов должно быть общее с носителями культуры: книгами, картинами, музеями, театром, фильмами, музыкой, песнями, красивой народной речью, этно -национальной культурой региона и планеты. Словесно-демонстрационные и лекционно-иллюстративные методы должны активнее дополняться методами, стимулирующими саморазвитие студентов через собственные творческие усилия: моделирование, маркетирование культурологических ситуаций и т.п. Базовый вид искусства должен восприниматься как доминирующий модуль единого художественного пространства.

Главной целью современной школы является формирование разносторонне развитой творческой личности, способной реализовать свой творческий потенциал как в собственных жизненных интересах, так и в интересах общества. Дополнительное эстетическое или художественное образование и является той сферой, смежной с фундаментальным образованием, которая может способствовать росту познавательных интересов учащихся на фоне Активной творческой деятельности. Система художественного образования должна основываться на единстве и целостности объекта, обобщении художественных представлений быть полихудожественной.

Единая художественная природа всех видов искусства соответствует способности каждого ребенка к занятиям всеми видами художественной деятельности и творчества. Этот синтезирующий поход «опирается на полихудожественность ребенка».

Интеграция музыки с другими видами искусств, с предметами общеобразовательного цикла один из перспективных путей обновления общего среднего образования. А выпуск преподавателей музыки, подготовленного организовать внеклассную работу в школе, организовать хоровой коллектив или разнообразные ансамбли - это реальные шаги на пути к синтезу искусства и образования.










© 2010-2022