Пайыз және бұрыштар тарауы бойынша дидактикалық жинақ

Блок: Проценттер.Бұрыштар

Мақсаты: Процент ұғымымен таныстыру. Проценті есептерде қолдануға үйрету, санның пайызын және пайызы бойынша санды табуға, процентті дөңгелек диаграммада салу дағдыларын қалыптастыру.

Міндеттер:

1. оқушыларда өздігінен жұмыс істеу қабілеттерін қалыптастыру;

2. Оқушылар арасында бір-бірімен және топпен жұмыстарды ұйымдастыру;

3. мониторинг өткізу.

Блок стандарты:

міндетті деңгей:

базалық деңгей

Құзыреттілік

білімі

біліктілігі

-Прцент анықтамасы, белгіленуі;

-бұрыш, бұрыштың белгіленуі және түрлері.

-санның процентін және проценті бойынша санды табуға білу;

-Бұрыштарды салу және түрлеріне қарай ажырата білу, градустық өлшемдерін таба білу;

-Бұрыштарды дөңгелек диаграммада сала білу.

-процент ұғымының анықтамасын;

-проценті бойынша санды жəне саны бойынша процентін табу тəсілдерін;

-бұрыштардың градустық өлшемдерін анықай алу;

Берілген материалды түсініп оқу, түсініп тыңдау;

Стандартты меңгеру мониторингі:

Оқушының аты-жөні

процент, берілген санның процентін табу және проценті бойынша санды табу

Бұрыш.Бұрыштың градуыстық өлшемі. Бұрыштың түрлері

Күні

процент, берілген санның процентін табу және проценті бойынша санды табу

Бұрыш.Бұрыштың градуыстық өлшемі. Бұрыштың түрлері

100%

…

20%

10%

0%

б/ж өткізу күні

Бақылау жұмысы.

1- нұсқа.

1. Есептеңдер:

2. Кітапханада 35000 кітап бар. Оның 22% - і әдеби кітаптар. Кітапханадағы әдеби кітаптардың саны қанша?

3. Бензин құйған соң біраз жол мүргеннен кейін машинаның бензин құятын бағында 25 л бензин қалды. Бұл алғашқыда құйылған бензиннің 50%- індей. Машинаның бензин құятын бағында әуелде неше литр бензин болған?

4. Сынып оқушылардың 40% - і шаңғы тебе біледі. Қалғандары конькимен сырғанай алады.Сынып оқушыларының шаңғы тебе білетіндерінің және конькимен сырғанай алатындарының дөңгелек диаграммасын салыңдар.

5. ABC бұрышы112⁰ - қа тең. ВЕ сәулесі оны екі бұрышқа бөледі.Бірінші бұрыштың градустық өлшемі АВС бұрышының градустық өлшемінің - іне тең. Екінші бұрыштың градустық өлшемін табыңдар.

6 .Тік төртбұрыштың қабырғалары - 15 см және 25 см. Егер әрбір қабырғасын 10 см- ге арттырса, онда тік төртбұрыштың периметрі процентке өседі?

2- нұсқа.

1. Есептеңдер:

2. Мектепте барлығы 1500 оқушы бар. Оның 42% - іұл балалар. Мектепте қанша ұл бар?

3. Оқушы кітаптың 124 бетін оқыды. Бұл кітаптың барлық бетінің 62% - і еді. Кітапта неше бет бар?

4. Мектеп кітапханасында кітаптардың 80% -і оқулықтар, қалғаны әдеби кітаптар. Мектеп кітапханасындағы кітаптардың дөңгелек диаграммасын салыңдар.

5. ABC бұрышы 72⁰ - қа тең. ВD сәулесі оны екі бұрышқа бөледі.Бірінші бұрыштың градустық өлшемі АВС бұрышының градустық өлшемінің - іне тең. Екінші бұрыштың градустық өлшемін табыңдар.

6 Тік төртбұрыштың қабырғалары - 15 см және 20 см. Тік төртбұрыштың әрбір қабырғасын 20 % -ке ұлғайтсақ, тік төртбұрыштың ауданы қанша процентке өседі?

Тест жұмысы

I нұсқа

1. 45% - ті 180 - ге тең болатын, санның 30 % - тін тап.

Жауаптар:А) 160; В) 200; С) 150; D) 100; Е) 120

2. Санды 10%-ке өсірді, содан кейін тағы да 10%-ке өсірді. Санды 2 ретте неше процентке өсірді?

Жауаптар:А) 15%; В) 20%; С) 21%; D) 25%; Е) 30%

3.Соңғы айларда тауардың бағасы орта есеппен алғанда 20% өскен деп газетте жазған.2 айда тауардың бағасы қаншалықты өскен?

Жауаптар: А) 40%; В) 38%; С) 42%; D) 44%; Е) 48%

4. Санды 10% кеміткен, содан кейін тағы 10% кеміткен. Санды 2 ретте неше процентке кеміткен?

Жауаптар:А) 20%; В) 21%; С) 18%; D) 22%; Е) 19%

5.Алма көктемде 20% арықтаған, содан кейін 20% толған. Алманың салмағы кеміді ме, әлде өсті ме?

Жауаптар:А) 4% кеміді; В) 21% өсті; С) өзгермеді; D) 5 кг артты; Е) 1 кг кеміді.

6. Теңіз судың массасының 5 % - тұз. 15 л теңіз суындағы тұздың концентрациясы 1,5% болғандай неше литр су құю керек.

Жауаптар: А) 40 л; В) 35 л; С) 30 л; D) 25 л; Е) 20 л

7. Мыс пен қорғасынның әртүрлі екі қоспасы бар.Біріншісінде мыстың 40%- і, ал екіншісінде 32%- і бар. Екі қоспаны бірге қорытқанда 8 кг қорытпада 35% мыс болу үшін қоспаның массасы қандай болуы керек?

Жауаптар:А) 7 кг, 1 кг; В) 4 кг, 4 кг; С) 3 кг, 5 кг; D) 8 кг, 2 кг; Е) 6 кг, 2 кг

8. 50% - тік 300 грам және 30% - тік 100 грамм тұзды су ерітіндісі араластырылды. Алынған коспадағы тұздың пайыздық мөршерін анықтаңдар.

Жауаптар:А) 20%; В) 35%; С) 50%; D) 45%; Е) 48%

9. Тік төртбұрыштың үлкен қабырғасын 40% - ке арттырды, ал кіші қабырғасын 10 % - ке кемітті. Тік төртбұрыштың ауданы неше процентке өзгерді.

Жауаптар:А) 30%; В) 20%; С) 40%; D) 35%; Е) 26%

10. Есеп. 28% -ті 196 - ға тең болатын, санның 84% -тін табыңдар,

Жауаптар:А) 588; В) 500; С) 420; D) 600; Е) 240

ТӨА №1

Тақырып: Процент. Санның процентін және проценті бойынша

санды табу

I.Бір процент - жүзден бір бөлік.

Процентті бөлшекпен (натурал санмен) жазу үшін, процент белгісі (%)

алдындағы процент санын 100-ге бөлу керек

Мысалы: 9%=

_{Бөлшекті процентпен жазу үшін, оны 100-ге көбейтіп, процент белгісін (%)}

_{тіркеп жазу керек.}

_{Мысалы, 0,7=0,7*100%=70%}

_{Берілген санның процентін табу үшін:}

_{-процентті жай бөлшекпен немесе ондық бөлшекпен өрнектеу керек;}

_{-берілген санды осы бөлшекке көбейту керек.}

_{Мысалы, 45 санының 15% -н табыңдар.}

_-

-45*

_{45 санының 15%-і 9 санына тең.}

_{Проценті бойынша санды табу үшін:}

_{-процентті жай бөлшекпен немесе ондық бөлшекпен өрнектеу керек;}

_{-берілген санды осы бөлшекке бөлу керек.}

_{Мысалы, 25% 160 саны болатын санды табыңдар}

-

160:

Сұрақтар: 1. Процент дегеніміз не?

2. 1% нешеге тең?

3. Санның процентін табу үшін?

4.Проценті бойынша санды үшін?

II.Тапсырмалар:

1)Проценті бойынша шаманы табыңдар:

а)12% -і 18м,64 м-ге тең;

ә)24% -і 9,6-ға тең,42 т-ға тең.

2)Процентін табыңдар:

30,57,125,200,250,310 сандарының 10%-ін.

3)Райхан 145 санын 60%-ке арттырып, оны4 25%-ін есептеп тапты. Райхан

қандай санды есептеп тапты.

4)Б9йымны4 ба5асы б3р3нш3 айда 20%-ке қымбаттады, екінші айда соңғы

бағасы 20%-ке арзандады. Бұйымның бағасы неше процентке, қалай өзгереді?

ТӨА №2

Тақырып: Бұрыш. Бұрыштың градустық өлшемі.

Бұрыштың түрлері

I.Бір нүктеден шыққан екі сәуледен құралған фигура бұрыш деп аталады.

А <АОВ - бұрышы

о мұндағы ОА және ОВ- бұрыштың қабырғалары

В

Бұрыштың градустық өлшемі дегеніміз берілген бұрышта неше градустық

бірлік бар екенін көрсететін сан.

Градустық өлшемі 90⁰ -қа тең бұрыш тік бұрыш деп аталады.

А

О В

Градустық өлшемі 90⁰ -тан үлкен бұрыш доғал бұрыш деп аталады.

А

О В

Градустық өлшемі 90⁰ -тан кіші бұрыш сүйір бұрыш деп аталады.

А

О В

Градустық өлшемі 180⁰ -қа тең бұрыш жазыңқы бұрыш деп аталады.

Сұрақтар: 1. Бұрыш дегеніміз дегеніміз не?

2. Бұрыштың градустық өлшемі дегеніміз не?

3. Бұрыштың түрлері және анықтамасын түсіңдір?

II.Тапсырмалар:

1)АВ,АС және АД сәулелерін сызыңдар: неше бұрыш пайда болды?

Бұрыштарды белгіленулерімен жазыңдар.

2) С

40⁰

А О В

Берілген суретте СОВ бұрышының градустық өлшемін табыңдар.

1. <ЕОР=110⁰ және ⁰ . Бұрышты сызып, NOP бұрышының градустық өлшемі нешеге тең?

4)Суреттегі төбесі шеңбердің центрі болатын толық бұрыш АОВ,ВОС және АОС бұрыштарына бөлінген.

Мұндағы, <АОВ+<ВОР=220⁰ <ВОС+<АОС=290⁰

АОВ, ВОС және АОС бұрыштарының әрқайсысының градустық өлшемін

Отабыңдар В

А С

РБ-№1

1. Есептеңдер

а)8%-і 5,6, 4 -ке тең

б) 75%-і 15, 90-ға тең сандарды табыңдар

2. 425 ц қант қызылшасының бір бөлігінің 19%-і, ал қалғанының 16%-і қант

болды. Қант қызылшасынан барлығы 74 ц қант алынды. Неше центнер қант

қызылшасынан барлығы 74 ц қант алынды. Неше центнер қант қызылшасынан

19%-і қант болды?

3.<АОВ=50⁰ , <ВОС=70⁰ .АОВ бұрышының биссектрисасының арасындағы

бұрыштың градустық өлшемін табыңдар.

4.Сағаттың минуттық тілі мен сағаттық тілі қандай бұрыш жасайды: сағат 3-00,

16-15мин, 15-50мин

РБ-№2

1. Салыстырыңдар

а)15%-і 60-қа тең сан және 60% - і 15-ке тең санды;

б) 35%-і 56-ға тең сан және 56% - і 35-ке тең санды;

2. Атай банкке 95000 теңге ақша салып, бір жылдан соң одан 106400 теңге алды.

Атай банкке салған ақшасын неше проценттік өсіммен алды?

3.Төмендегі суреттегі ЕОК, KOL, LON, NOF бұрыштарының градустық

өлшемдерін белгіленуімен жазыңдар.

K L N

Е o F

4.ОС - сәулесі АОВ жазыңқы бұрышының биссектрисасы. ЕОҒ бұрышы тік

бұрыш. ЕОС бұрышы 25⁰ -қа тең. АОЕ ,СОҒ және ҒОВ бұрыштарының

градустық өлшемдерін табыңдар.Тең бұрыштарды тауып теңдік белгісімен

жазыңдар

А Е С

О Ғ

В

ӨЖ-№1

Сұрақ

Жауап

1. Процент дегеніміз не?

1. Бір процент - жүзден бір бөлік.

_{2.Проценті бойынша санды табу үшін:}

_{2.-процентті жай бөлшекпен немесе ондық бөлшекпен өрнектеу керек;}

_{-берілген санды осы бөлшекке бөлу керек.}

3.Бұрыш дегеніміз не?

3 Бір нүктеден шыққан екі сәуледен құралған фигура бұрыш деп аталады.

ӨЖ-№2

Сұрақ

Жауап

1.Бұрыштың градустық өлшемі дегеніміз

1.Берілген бұрышта неше градустық бірлік бар екенін көрсететін сан.

_{Берілген санның процентін}

_{табу үшін:}

_{2.-процентті жай бөлшекпен немесе ондық бөлшекпен өрнектеу керек;}

_{-берілген санды осы бөлшекке көбейту керек.}

3.Жазыңқы бұрыш дегеніміз?

3 Градустық өлшемі 180⁰ -қа тең бұрыш жазыңқы бұрыш деп аталады

Тексеру таблосы

Оқушының аты-жөні

ТӨА

ЖТ

ӨЖ

Тест жұмысы

Бақылау жұмысы

№1

№2

№1

№2

№1

№2

1оқушы

2оқушы

3оқушы

4оқушы

8