План урока по математике на тему Числовые и буквенные выражения

25-САБАҚ

Күні: 30.09.2014ж Тексерілді:

Сынып: 5

Пән: математика «____»________ _20____ж

Сабақтың тақырыбы: 1.1. Санды өрнектер. Әріпті өрнектер
Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларды санды өрнекпен, әріпті өрнектермен танысады, әріптің мәнін өрнектегі орнына қоя біледі, өрнектің мәнін таба білуге үйренеді, өрнек терді мәндері бойынша салыстыруды істей алады.

Дамытушылық: Оқушылар логикалық ойлау қабілеті мен есептеулері туралы ойларын түсіндіреді, олардың белсенділіктерін арттырып, оқушылардың пәнге деген қызығушылығын дамытуға жағдай жасау.

Тәрбиелік: Оқуға саналы сезімге, жауапкершілікке өз бетінше еңбектенеді. Тез ойлап, тез қорытуға және өзін бағалайды.

Сабақтың түрі: Жаңа білім беру сабағы
Сабақтың әдісі: баяндау, әңгімелесе отырып түсіндіру, есептер шығару, «Блиц турнир», сұрақ -жауап.
Сабақтың көрнекілігі: Слайдтар (сабаққа қатысты сызбалар, тірек схемалары), дидактикалық ойындар: «Кім жылдам», карточкалар
Сабақтың өту жоспары:
1 .Ұйымдастыру бөлімі.
2.Үй жұмысын тексеру.
3. Жаңа сабақ түсіндіру.
4.Жаттығу жұмыстары. А , В деңгейінің тапсырмалары.
5.Дидактикалық ойындар .
6.Үйге тапсырма.
7.Бағалау.
Сабақтың барысы:
1.Ұйымдастыру: оқушыларды тексеру, түгендеу.

Сабақтың барысымен таныстыру. Қысқаша шолу.
2. Үй жұмысын тексеру:

№18 теңдеу құрып шешу :

8х-36=76

8х= 76+36

8х =112 х=112:8х=14тексеру: 8·14-36=112-36=76

№20 Тік төртбұрыштың боялған бөлігінің ауданын табыңдар:

7 см 9 см

5см

2см

3см

3 см 4см

3см

3. Жаңа сабақты түсіндіру: Оқушыларға мысалдар арқылы санды өрнектер, әріпті өрнектер туралы түсініктер беріледі, слайд көмегімен. Мысалы: Бақта 12 алма ағашы бар, ал алмұрт ағаштың одан 5-еуі кем. Бақта неше жеміс ағашы бар?

Шешуі: Бақтағы алмұрт ағаштарының саны: 12-5=7

Ал бақтағы барлық жеміс ағаштарының саны: 12+(12-5) бұл санды өрнек

Барлық амалдарды орындау нәтижесінде шыққан сан өрнектің мәні деп атаймыз.

12+(12-5)= 12+7=19 , мұндағы 19 саны санды өрнектің мәні.

Құрамында әріптері бар өрнек әріпті өрнек деп аталады.

Мысалы: Санды өрнектер : 15-6, 45 -25 =20, 6 мұндағы 20 санды өрнектің мәні. 23 + а - әріпті өрнек, ал а=3 болғандағы 23+3=26. 26 саны әріпті өрнектің мәні .
Санды өрнектер мен әріпті өрнектер - математикалық өрнектер. Математикалық өрнектер цифрлармен, амал таңбаларымен, әріптермен жазылады. Математикалық өрнектер қажет болған жағдайда жақшамен де жазылады. Математикалық өрнектерді жазуда латын әріптері пайдаланылады. Математикалық өрнектер белгілі бір шарттармен жазылады. Мысалы, өрнектегі көбейткіштер әріптермен беріліп, олар қатар келсе, араларына көбейту таңбасы салынбайды., ал сан көбейткіш жақшаның артында келсе, жақша мен сан көбейткіш арасына көбейту таңбасы қойылады. Математикалық өрнектер мәндері бойынша салыстырылады, Егер салыстыруда қос теңсіздік пайдаланылса, қос теңсіздік солдан оңға қарай өсу ретімен жазылады. Мысалы, 7<10<15; а<в+с<20.

Математикалық өрнектерМысалы:

Санды өрнектер

15 - 6; 7+33:3

17+(29+31); 140: (63+7)

23 + а; 86+(36+2в)

Әріпті өрнектер

Санды өрнектер мен әріпті өрнектер- математикалық өрнектер.

Санды өрнектер:, мұндағы 15-9=6; 6- санды өрнектің мәні.

а=3 23+3=26- әріпті өрнек, 26- саны әріпті өрнектің мәні

7а+3 - әріпті өрнегіндегі 7 саны коэффициент деп аталады.

Санды өрнек деп амалдар таңбалары және қажет болған жағдайда жақшалардың көмегімен сандардан құрастырылған өрнекті айтады.

Мысалы: Компьютерде терушілердің біреуі шығарманың 86 бетін терсе, екіншісі одан х бетті арттық терді. Компьютерде терушілердің екеуі бірігіп шығарманың неше бетін терді ?

Шешуі: Екінші теруші 86+х бетін терді.

Ал екеуі бірігіп шығарманың 86+(86+х) бетін терді.

Мұндағы 86+(86+х) әріпті өрнек

Егер х= 12 болса, онда 86+(86+х)= 86+(86+12)= 86+98=184

Мұндағы 12 саны - х әрпінің мәні, ал 184 саны- берілген өрнектің мәні.

Санды өрнектер, әріпті өрнектер жалпы түрде математикалық өрнектер деп аталады. математикалық өрнектерді жазуда латын әріптері пайдаланылады.

Әріпті өрнектердің біреуі сан болса, ол әріп көбейткіштің алдына жазылады. Оны коэффициент деп аталады. Коэффицент пен әріптің арасына көбейту таңбасы қойылмайды. Ал х,у -әріпті өрнектерінің коэффиценттері 1-ге тең, ол жазылмайды.Әріпті өрнектердегі әріп көбейткіштерінің арасына көбейту таңбасы қойылмайды.

Мысалы, өрнегі ху түрінде жазылады, ал әріпті өрнегі түрінде жазылады.

Енді, әріпті өрнектің мәндері белгілерімен салыстырылады.

Мысалы: , мұндағы х=5, ,

, мұндағы у=11, ,

Сыныпта шығарылатын есептер:

І-деңгей №2(1,2,3,4), № 4(3,4) , №5 (2,3), №7

ІІ-деңгей №13 (1,2), №14 (2,3)

ІІІ-деңгей № 23(1,2)

шығармашылық деңгей қиындығы жоғары есептер

Оқушыларға берілетін таратпалар мұғалімнің қалауы бойынша жасалады.

І деңгей

№2 (ауызша айтқызу) №2. Ауызша тапсырмалар беру:

• Сандық өрнектерге мысалдар келтір

• Әріпті өрнектерге мысалдар келтір.

• Санды өрнектер мәнін салыстыру.

1)36 мен 11 санының қосындысы, 27 мен х санының қосындысы, у пен 19 санының қосындысы.

2)27 мен 16 санының айырмасы, 18 бен х санының айырмасы, у пен 14 санының айырмасы.

3)14-тің 17-ге көбейтіндісі, а-ның 8-ге көбейтіндісі, с-ның d-ға көбейтіндісі.

4)45-тің 9-ға бөліндісі, 6-ның а-ға бөліндісі, х-тің у-ке бөліндісі.

№4 Өрнектің мәнін табу:

3)125:а+8=|мұндағы а=5|=125:5+8=25+8=33

4) 9b-36=|мұндағы b=12|=9·13+36=117+36=153

№5 Өрнектің мәнін салыстыру:

2) 3)

№7 Бөлмеде 6 люстра бар. Әрбір люстрада b лампыдан. Бөлмедегі люстралардың барлығында неше лампы бар?

Шешуі: 6b лампы бар.

ІІ деңгей

№13 Өрнекті жазып көрсету

1. (65-39)·100

2. (49+68):13

№14 Өрнектің мәнін табу

2)

3)

ІІІ деңгей

№23

1. b санынан кейінгі тізбектес үш натурал санды b, b+1, b+2,b+3

2. a санына дейінгі тізбектес үш натурал санды а-3, а-2,а-1, а

Оқушыларды бағалау

І-деңгей «3»

ІІ-деңгей «4»

ІІІ-деңгей «5»

Сабақты бекіту: Санды және әріпті өрнектердің ережелерін қайта оқушылардан сұрап бекіту

Үй тапсырмасы: 1-4 сұрақтар, №6, №8, №15(1,2), №25