«Жарықтық техникасы негіздері» бөлімі бойынша қайталау сабақ

Күні: 19.02.2013ж

Пәннің аты: «Кәсіпорындармен азаматтық ғимараттардың электрт

жабдықтары»

Топ: Э-41

Сабақтың тақырыбы: «Жарықтық техникасы негіздері» бөлімі

бойынша қайталау сабақ

Сабақтың мақсаты: Оқушылардың осы бөлім бойынша білімдерін және сабақты қалай меңгергенін тексеру

1. Білімділік - оқушылардың оқуға деген қызығушылықтарын арттыру және білімдерін қорытындылау;

2. Дамытушылық - оқушылардың білімдерін, ізденімпаздылықтарын дамыту;

3. Тәрбиелік - оқушыларды сабаққа адал ниетпен, ынтамен қарауға тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: Оқушылардың өткен тақырып бойынша білімдерін тексеру

Сабақ әдісі: «Миға шабуыл» ойын сабағы, сұрақ-жауап, презентация, сұлбалармен жұмыс жасау.

Пәнаралық байланыс: физика, электроника теория негіздері,

Оқу құралдары: интерактивті тақта, плакаттар, слайд, шамдар түрлері, оқулық, магнитті тақта, карточкалар.

Әдебиеттер: Ө.Өтешов «Электротехникалық жабдықтар», Алматы - 2007, «Электрооборудование промышленных предприятий», Москва, «Стройиздат» - 1977, Справочная книга для проектирования электрооборудований, Л:Энергия - 1976

Сабақтың барысы:

1. Ұйымдастыру кезеңі

• Оқушыларды түгендеу, сабақтың мақсатымен таныстыру

(3 мин)

2. Пән бойынша оқушылардың білімін тексеру

Ойын ережесі:

Топ алдын -ала екі топқа бөлінді: «Люкс» және «Жарық шамдар»

Сабақ басталады. Оның мақсаты жарияланады. Әділқазылар алқасы ойын ережесімен танысады, ойынға бес балдық баға жүйесі енгізіледі.

I тур: «Сұрақ - жауап», «Миға шабуыл» әр командаға 10 сұрақтан беріледі, әділқазылар топтарды бағалайды;

II тур: «Ой жылдамдығы», топтарға формулалар жасырылады, оның қажетті мүшесін табу керек;

III тур: «Схемамен жұмыс», әр топқа бір сұлба суретімен карточка беріледі. Сол сұлбаны топтан бір оқушы шығып түсіндіреді.

IV тур: «Үй тапсырмасы», топтар бір-біріне сұрақ қояды.

V тур: «Фото шоу» слайдта көрсетілген шамдар түрлерінің атауларын атау қажет.

I тур «Сұрақ - жауап»

1. Спектрдің оптикалық диапозоны 3 түрлі сәулеленулерден тұрады, соларды ата:

Жауабы: а) толқын ұзындығы 10…380 нм аралығындағы интервалда жататын ультракүлгін сәулелер;

б) толқын ұзындығы 380...770 нм аралығындағы интервалда жататын көрнекілік сәулелер;

в) толқын ұзындығы 770 нм-ден 1 мм аралығындағы интервалда жататын инфрақызыл сәулелер

2. Жылулық жарық көздеріне не жатады?

Жауабы: а) жалынды жарық көздері (лаулаған от, шам, шырақ, шірпі); б) электрлік қыздыру шамдары

3. Люминисценсиялық құбылыстың түрлері:

Жауабы: электролюминисценсия, фотолюминисценсия, радиолюминисценсия, химилюминисценсия

4.Электролюминисценсия деп:

Жауабы: электрлік өрісте зарядталған бөлшектердің иондар мен электрондардың соқтығуынан пайда болған сәулеленуді айтады

5.Радиолюминисценсия деп:

Жауабы: α және β бөлшектері немесе γ сәулелері әсерінен кей заттарда пайда болатын оптикалық сәулеленуді айтады

6.Фотолюминисценсия деп:

Жауабы: фотондарды немесе кванттарды жұтудың әсерінен пайда болған сәулеленуді айтады

7.Химилюминисценсия деп:

Жауабы: химиялық реакцияның энергиясы тікелей жарық энергиясына айналған уақыттағы сәулеленуді айтады

8.Инфрақызыл сәулелену көздері спектр құрамына байланысты неше түрге бөлінеді?

Жауабы: екі түрге, жарық және қараңғы

9.Люминисценттік шамдарының үлгі қалыптық түстерінің белгілері қалай аталады? (Д, Б, ХБ, ДЦ, Е, БЕ, ХЕ)

Жауабы: Д - күндізгі, Б - ақ түсті, ХБ - салқын ақ түсті, ДЦ - түс берілісі, Е - табиғи, БЕ - табиғи ақ түсті, ХЕ - салқын табиғи түсті

10.Шамдар жарықтықты шағылыстыруы мен жарық өткізгіштік элементтеріне қарай неше түрге бөлінеді?

Жауабы: жеті түрге, яғни қуатына, кернеуине, жарық ағынына, өлшеміне, сыртқы түріне, газ түріне, баллондарына;

11.Қыздыру шамдарының кең таралуы қандай себептерге байланысты?

Жауабы: сәуле шығару спектрінің жұмыс орнына жалпы жарық беруге жарайтындығы, қолданылуының әмбебаптығы, құрылысының қарапайымдылығы, пайдалануға ыңғайлылығы;

12.Шамдардың типі әріппен және сандармен белгіленеді, мына әріптер қандай шамның түрін көрсетеді: В, Г, Б, БК

Жауабы: Г - газ толтырылған; В - вакуумдық; Б - қос спиральді, БК - қос спиральді криптонмен толтырылған.

13.ДРЛ шамдарының жақсы жақтары:

Жауабы: бірлік қуаты және сәулелені ағыны жоғары, негізгі сипаттамалары қоршаған ортаның жағдайларына бейтәуелді, мөлшерлері кіші, қызмет ету мерзімі көп, тұтынуы сенімді;

14.ДРЛ шамдарының кемшіліктері:

Жауабы: сәулеленуінде спектрдің қызыл бөлімі өте аз болғандықтан, түс берістігінің қанағатсыздығы, тұтануының ұзақтығы;

15. Газразрядтық оптикалық сәуле шығару көздерінің жұмыс режиминдеги қысымға байланысты үш түрге бөлінеді, оларды атаңдар:

Жауабы: 1) разряд кезіндегі қысым 0,01 МПа болатын кіші қысымды шамдар (люминисценттік, эритемдік және бактерицидтік); 2) жұмыс режиминдегі қысым 0,01-1,0 МПа болатын жоғары қысымды (ДРЛ, ДРЛФ, ДРВ, ДРТ, ДНаТ, ДРИ, ДКсТ) шамдар; 3) разряд кезіндегі қысым 1 МПа-дан жоғары болатын өте жоғары қысымды шамдар

16.Дроссельдің негізгі міндеттері:

Жауабы: шамдағы доғалық разряд кезінде тізбектегі токтың мәнін тұрақты ұстау

17.ДРВЛ - ажыратып айт:

Жауабы: доғалық сынап - вольфрамды люминисценттік шам

18.Жалпы мақсатқа арналған қыздыру шамдарының орташа жұмыс істеу мерзімі қанша сағатты құрайды?

Жауабы: 1000 сағаттан кем емес

19.Жалпы мақсатқа арналған қыздыру шамдарының қызу денесі не себептен спиральдан (шайыршық) жасалады?

Жауабы: газда жылу шығынын және қыздыру материалының булану жылдамдығын азайту үшін

20. ДРВЛ шамының ДРЛ шамынан айырмашылығы:

Жауабы: сыртқы көрінісінде айырмашылық жоқ, тек колба ішіндегі жанарғы айналасында газразрядтық аралыққа тізбектеп қосылған вольфрам спираль енгізілген

II тур: «Ой жылдамдығы» формулалар

«Люкс» командасына

1.Жарық бетіндегі қыздыру шамдарының үнемділігін көрсететін негізгі сипаттамалардың бірі:

?=F/P (лм/Вт) (Н)

2. Энергияның сақталу заңы:

hVk = ? + q (hVc )

3. Жарықтандырудың теңдеуі және өлшем бірлігі:

E= ? / S (Ф) 1 лк = ? / 1 м² (1 лм)

4. Жарықтықтың жарық аумағы мен жарық күшінің қатынасы:

? = I / S (L_ярк)

5. Cәулелену көлемінің қатынасы сәулелену күшінің жарық ағынына берілуі:

? = Фρ / Ф_под (ρ)

«Жарық шамдар» командасына

6. Жарық ағынының пульстенуі пульстену коэффициентімен бағаланады:

d = F_max-F_min/ ? (F_max+F_min )

7. Жарықтандырғыштың қажетті санын анықтайтын теңдеу:

N = ? /η Ф_л (Е_норм S· K·Z )

8. Өткізу денесі арқылы өтетін көлем қатынасының жарық ағынына берілуі:

? = Фτ / Ф_под (τ)

9. Жарық ағымын беру үшін құрылымның қосындысы:

ρ + α + τ = (1)

10. Жұтылу жарық ағынының берілуі ағынының қатынасы:

? = Ф_α / Ф_под (α)

III тур: «Схемамен жұмыс», әр топқа бір схемадан

«Люкс» командасына ДРЛ шам, «Жарық шамдар» командасына ДРИ шам

IV тур: «Үй тапсырмасы», топтар бір-біріне сұрақ қояды, үй тапсырмасы:

V тур: «Фото шоу» слайдта көрсетілген шамдар түрлерінің атауларын атау қажет.

3.«Миға шабуыл» ойынының қорытындысын шығару. Әділқазылардың сөзі. Әділқазылар топтарды бағалайды;

4.Мұғалімнің қорытынды сөзі. Марапаттау. Оқушыларды бағалау.

Арнайы пән оқытушысы: Шаяхметова Жазира Боранбаевна