Конспект по математике на тему ”Математикадан білім сапасын арттыру жолдары” (9-11 класс)

№12 орта мектебі

Баяндама

Тақырыбы: "Математикадан білім сапасын арттыру жолдары"

Математика пәні мұғалімі:

Қойшыбаева Ләйлә Сүйменовна

Алғы сөз

Қазақстан экономикасының орнықты дамуы үшін сапалы білімнің қолжетімділігін қамтамасыз ету арқылы адами капиталды дамыту, білімнің бәсекеге қаблеттілігін арттыру мақсатында Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2011-2020 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы бекітілді.

Бағдарламаларда көрсетілген міндеттердің бірі - 12 жылдық оқыту моделіне көшуді білім беру мазмұнын жаңыртумен қоса жүзеге асыру.

Бүгінгі білім беру саласындағы проблемалар орта білім жүйесін қазақстандық қоғам дамуының қазіргі заманғы талаптарына және әлемдік білім беру кеңістігіне кірігу шарттарына сәйкес жаңғыртуды талап етеді.

Ендеше 12 жылдық білім - бәсекеге қабілетті жеке тұлғаны жоғары сатыда бейімді оқытуды көздейтін бірден-бір тиімді жол.

Н. Ә. Назырбаев «Білім мен ғылымды өз дәрежесінде меңгерген елдер ғана әлемдік дамудың алдында болады. Ендеше біз халыққа білім беру және ғылымды дамыту, оларды реформалау ісін қарқынды жола қоюымыз керек» деп міндеттейді. Біз осы пікірдің өзінен-ақ білім беру жүйесін әдәс-тәсілдеріне жаңаша құрылыммен келу керектігінкөреміз.

Математика туралы ойлар

Маңызды мәселелерді шешуде жас ұрпақты сапалы да саналы ой еңбегіне тәрбиелеуде математиканың алатын орны ерекше. Қазіргі заман - математика ғылымының өте кең, жан- жақты тараған кезеңі. Ал талапқа сай математикалық білім берудің басты шарты- математикалық мәдениетіліктің деңгейін көтеру болып табылады.

• Математика сөзінің өзі грек тілінде білім, ғылым деген мағына береді. Олай болса ежелгі замандардан- ақ математикалық білімді ғылымдықтың жоғары дәрежесі ретінде қабылдаған.

• Математика - ғылым болмысынан балма ұғымдар. Сондықтан да математика барлық ғылымдардың логикалық негізі - күре тамыры ретінде қарастырылады;

• Математика ең алдымен оқушылардың дұрыс ойлау мәдениетін қалыптастырады, дамытады және шыңдай түседі.

• Математикалық тілде тілдесу қабілетін қалыптастыру арқылы оқушының сөз коммуникациясы, яғни сөйлеу мәдениетін дамытады;

• Математика әлемде болып жатқан түрлі құбылыстарды, жаңалықтарды дұрыс қабылдап түсінуге көмектеседі;

• Математиканың болашақ тұлғаның моральдық, эстетикалық және этикалық тұрғыдан да тәрбиелік мәні бар.

Қазақстан Республикасының

математика пәні мұғалімдерінің Бірінші Съезінің қарары

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі бастамашылық еткен Қазақстан Республикасы математика пәні муғалімдерінің Бірінші Съезін шақыру мына қажеттіліктерден туындады:

• математикалық білім беру сапасын қамтамасыз етуде жиналып қалған проблемаларды ашу және оларды жою жолдарын анықтау;

• Қазақстан Республикасының жиырма жылдық тәуелсіз даму кезеңі ішінде математикалық білім беруді дамыту бойынша жүргізілген жұмыстардың талдауын жүргізу;

• математика пәні мұғалімдерінің кәсіби қузыреттілік деңгейін арттыру;

• Қазақстанда математикалық білім және ғылымды одан әрі дамыту перспективаларын айқындау және жастарды тарту;

• үздік мұғалімдер мен оқытушылардың озық тәжірибесін тарату;

• ұзақ мерзімді перспективада математикалық білім беруді жаңғырту

Съезде Қазақстандағы математикалық білім беруді жаңғыртудың мына бағыттары бойынша өзекті мәселелер талқыланды:

• математикалық білім беру сапасын қамтамасыз ету;

• 12 жылдық білім беруге көшу кезеңіндегі математикалық білім беру мазмұны;

педагогикалық кадрларды даярлау проблемалары;

• дарынды балалармен жұмыс істеу проблемалары;

• математика саласына ғылыми және педагогикалық қызмет саласындағы талантты жастарды тарту;

• үздіксіз математикалық білім беру;

математикалық ресурстық және білім беру орталықтарын құру;

• математика сабақтарын оқулық және әдістемелік қамтамасыз ету;

• математика пәні мұғалімінің жаңа жағдайлардағы мәртебесі.

Осы мәселелрді қарай келіп, әрбір мұғалім өз жұмысына тұжырымдама жасағаны жөн.

Өзіме төмендегідей тұжырымдама жасадым.

1-тұжырымдама

Ұстаздың педагогикалық әрекетінің мақсаты мен міндеті

• тақырыпты қызықтырады;

• ой қозғайды;

• ең құнды мәселелер анықталады;

• қорытынды жасауға бағыттайды;

• шығармашылық дамуға бағыттайды;

• оқушы мен қарым-қатынас жақсарады;

• ізденуге, жаңа ақпаратқа ұмтылдырады;

• жеке, жұппен, топпен жұмыс жүргізеді;

• мәтінмен өздері танысады;

• жан-жақты талдауға, зерттеуге, салыстыруға үйренеді;

• ойларын еркін айтуға жол ашады;

• шығармашылық дамиды;

• интеллектуалдық даму деңгейін көтереді;

3-тұжырымдама

Мақсат пен міндетті жүзеге асыру жағдайы

Мақсат пен міндетті жүзеге асыру үшін

Мұғалімге Оқушыға

• мақсат пен міндетті белгілеп, түпкі нәтижені анықтау (нені және неліктен үйретеміз?);

• сабақ беру сапасын жетілдіру (жаңа технологияларды, озық тәжрибелерді т.б. тиімді қолдану);

• шығармашылық жұмыстар жүргізу;

• қиындық тудыратын бөлімдерді, тақырыптарды анықтау;

• Қосымша жұмыстарды жоспарлау

• Кәсіби өсу, өз білімін жетілдіру

• оқушының жалпы мүмкіндектерін зерттеу, төменгі сыныпта қажетті білімді меңгерді ме анықтау ( нашар үлгерушілер, жақсы оқитындар)

• оқушының даму деңгейін интеллектуалдық сатыға көтерілуіне;

• оқушының оқутанымдық қызығушылығын арттыру;

• Өз бетінше есеп шығарудың сан қилы жолын іздестіру

• Пәнге қызығып, оған көңіл қойып тереңдете оқып үйрену.

• Сабақ барысында қолданылатын ойындарға, математикалық сайыстарға, жарыстарға, олимпиадаларға қатысу

• әр сыныптағы материалды жетік меңгеруге ден қою;

• өз бетімен шығармашылық бағытта жұмыс істеуге

Математика пәнін оқытудың кейбір мәселелерін атап өте кетсек дейміз.

• Бірінші, математиканы оқытудың мазмұны туралы. Бізде математиканы оқыту ісі оның теориялық негіздерін, классикалық бөлімдерін терең меңгертуге бағытталған. Бұл бағыттағы жаңа көзқарасқа келетін болсақ, математиканы оқытуда практикалық мәселелерге көп көңіл бөлу қажеттігінде болып отыр. Соңғы кезде ғылымның негізгі жетістіктері мен мәселелері қолданбалы салаға бағытталғандықтан, олар мектеп бағдарламасына енуі қажет. Ықтималдық теориясы, статистикалық әдістер, математикалық моделдеу және басқа бөлімдер математика пәніне кеңінен енуі қажет. Бұл әлемдегі кең тараған үрдіске сай екендігінің мысалы ретінде PISA халықаралық зерттеуін атап кетуге болады. Ол зерттеудегі көптеген тапсырмалар сол саладағы практикаға бағытталған. Біздің оқушылар оның тапсырмаларын жетік талдай алмайды, кейде мұғалімдердің өздеріне де бұл мәселе үлкен қиындық туғызады. Сонымен қатар, негізгі тақырыптарда да құзыреттілікке құрылған. Болашақта оған практикалық маңызы бар тапсырмаларды енгізу қажет.

• Екінші мәселе, 12 жылдық орта білімге көшу. 12 жылдық орта білімге көшу тек қана орта білім беруді бір жылға ұзартып қана қоймай, білім берудің жаңа мазмұнына өтуге бағыттайды. Оқытудың жаңа тәсілі құзыреттілікке арналған бұл білімде, талапкерлердің пәндер бойынша алған білімін жаңа мәселелерді шешуге бағыттайды. Математика пәнін оқытуда әр кезде де оқушылардың теорияны тиімді пайдалана білуіне көп көңіл бөлінгені. Бүгін бұл негізгі талапқа айналуы қажет болып тұр. Математика пәнін бейіндік мектепте оқыту кезінде жоғары оқу орнындағы оқумен сабақтас жүргізу қажеттігі туындап отыр.

• Үшіншіден, математика пәні бойынша білім сапасын арттыру. Соңғы жылдары математика пәнін оқушылардың меңгеру деңгейі төмендеп кеткені байқалады. Республикамыздағы Ұлттық бірыңғай тестілеу мен халықаралық зерттеулер нәтижесі соның айғағы болатындай. ҰБТ нәтижесі бойынша математика пәні оқушылардың ең төменгі деңгейде меңгерген сабақтарының қатарында тұр. Ал математика - оқушылардың жан-жақты ойлау қабілетін дамытатын ғылым. Демек, бұл жерде пәнді оқытуда, тәжірибе алмасуда артта қалуға болмайды. Сол себепті, математика пәнін оқытуға ерекше көңіл бөлу қажет.

Осы мәселелерді ескере отырып, математика бағдарламасынның талаптарын жетік талдап, оны орындауға күш салу керектігі айқын.

Білім сапасын арттыруға негізгі әсері бар сабақ екені белгілі. Сабақтар барлық талаптар ескеріле отырып өткізіледі

Сабақ өткізбес бұрын сыныптағы әрбір оқушының білім жағдайын анықтап аламыз. Олармен істелетін жұмыстар да алдын-ала белгіленгені жөн.

Жаңа технологияларды математиканы оқыту барысында пайдалану

№

Технологияның аталуы

Қайда, қалай қолданылады?

Жеке элементтері қолданылады

Жүйелі түрде қолданылады

1.

Дамыта оқыту технологиясы

Дарынды оқушылармен жүйелі түрде жүреді. Оқушылардың шығармашылық жұмыстары, олимпиада, сайыстарға қатысуы кезінде қолданылады.

2.

Модульдік оқыту технологиясы (М.Жампеисова)

Жеке сабақтарда

Жеке сыныптарға бағдарламалар дайындау

4.

Деңгейлеп -саралап оқыту техналогиясы (Ж.А. Қараев)

Жеке сабақтарда

5.

Тестік технология

Жоғарға сыныптарға пән бойынша тестер дайындау

6.

Ақпараттық технология

Электрондық оқулықтар қолданылады

7.

Проблемалық оқыту технологиясы

Жеке сабақтарда

8.

Шаталовтың оқыту технологиясы

Жеке сабақтарда

Тірек схемалары әрбір сабақта қолдану

9.

Хазанкиннің есеп шығару технологиясы

Жеке сабақтарда

10

В. Монаховтың технологиясы

Жеке сабақтарда

11

Сын тұрғысынан ойлау

Жеке сабақтарда

Оқып үйрену

Білімді тұлға тәрбиелеу схемесы

Мектепте сапалы білім беру, баланы оқытуда, тәрбиелеуде басты міндет - балалардың қабілеттерін жан-жақты ашу. Осы себептерге сәйкес математикада, алгебра сабақтарында және геометрия сабақтарында өздік жұмыстарды (зерттеу, дәлелдеу) ұйымдастыруды дұрыс деп ойлаймын. Оқушылардың өздік жұмыстарын тиімді ұйымдастыру сабақ сапасының артуына септігін тигізеді. Теориялық білімнің терең бекіп, жүйелі қалыптасуына өздік жұмысқа берілетін есептер мен жаттығулардың дұрыс таңдап алынып, қарастырылуына байланысты болады. Өздік жұмыс кезінде оқушылар оқулықпен және дидактикалық материалдармен, газет журналдармен жұмыс істеуге үйрене бастайды, өздігінен білім алуға талпынады. Жұмыс нәтижелі болса, оқушының пәнге деген қызығушылығы артады. Математика пәнін оқытуда өздік жұмысқа көп көңіл бөлу қажет. Әр түрлі жаттығулар орындау барысында математикалық түсініктер бекітіледі, есептеу дағдылары қалыптасады, геометриялық фигураларды сыза білуге, оқушылардың кеңістік жөніндегі көзқарасы дамиды, өз бетімен өмірде пайдалана алуға үйретеді.
Өздік жұмыстарды ұйымдастыруда мынадай талаптар орындалу қажет

1. Өздік жұмыстың мазмұны бағдарламаға қойылатын талаптарға сәйкес келуі керек
2. Оқушылардың ойлау қабілетін дамытуға тиісті.
3. Өздік жұмыстар түрлі және мазмұны жағынан әр түрлі болуы керек.
4. Әрбір өздік жұмыс тексеріледі және бағаланады.
5. Өздік жұмысты тек қайталау кезінде ғана жүргізбей, сабақтық барлық кезеңдерінде, орынды жерінде өткізу керек.
6. Өздік жұмыс ұйымдастыру формасы мынадай: жеке оқушымен, топпен жұмыс, барлық оқушымен болады.
Өздік жұмыстардың негізгі түрлері: оқулықпен жұмыс, жаттығулар, практикалық жұмыстар, тексеру, бақылау жұмыстары, сын жұмыстары, шығармашылық жұмыстар, рефераттар мен баяндамалар жасау, тәжірибе жасау, тест жұмысын орындау болып табылады.

Жақсы үлгеретін, қабілетті оқушылармен шығармашылықпен жұмыс істеу де қазіргі өмір талабы. Осы бойынша шығармашылықпен жұмыс істеу схемасы жасалды.

4-тұжырымдама

Нәтиже

Жақсы нәтижеге жету үшін әрбір жұмыстың мониторингісі, талдауы жасалып отырғаны жөн. Осы талдаулар беріліп отыр.

Математикадан тексеру бақылау қорытындысы

Тоқсан сайын жасалып отырады.

№

Оқушының аты-жөні

"0"

1-т

2-т

3-т

жыл

1

2

3

4

5

6

7

8

9

"5"

"4"

"3"

"2"

білім сапасы

үлгерімі

Интелектуалдық ойындар арқылы оқушылардың логикалық ойлау қаблеттерін дамыту

Адамның даңқы - оның ойлау қабілетінде

Б. Паскаль

Математика арнайы білім беру пәні ғана емес, сонымен қатар оқушылардың логикалық, интеллектуалдық ойлау қаблеттерін шыңдай түсетін, дүниетанымын кеңейтетін бірден-бір мықты құрал. Оқушыларға білімді тиянақты меңгерту, интелектуалды жастарды тәрбиелеу әрбір пән мұғалімінің міндеті десек қателеспейміз. Ендеше сол ойлау қабілетін шағын комплектілі және оқушысы аз сыныптарда қалай жүргізсек деген ой әрбір пәнін сүйетін мұғалімді толғандырады деп ойлаймын.

Әр мұғалім өз іс-тәжірибесіне орай, әдіс- тәсілдеріне қарай түрлі бағытта шаралар, интелектуалдық ойындар, олимпиада, жарыс түрлерін ұйымдастыра алады. Сонымен бірге, қазіргі техниканың дамыған заманында мұндай шаралар ұйымдастыру тиімді болады және оқушылардың пәнге, жалпы білім алуға деген қызығушылықтарын оятатына кәміл сенеміз .

Ал, осындай шаралар кезінде оқушыларға берілген тапсырмалар оқушылардың шығармашылық қабілеттерін шыңдап, олардың үнемі ізденісте болуына көп әсерін тигізеді. Тапсырмалар пән бойынша, пәнаралық және танымдық деңгейлерін кеңейту бағыттарында берілуі тиіс екені түсінікті.

Осындай мақсатта мектепте жыл сайын тұрақты түрде математикадан және басқа пәндерден де сыныптан тыс шаралар тұрақты өткізіліп отырылады.