Шахмат таңдаулы курс (5-класс)

Алға аудандық білім бөлімі

Тоқмансай негізгі мектебі

«Шахмат»

таңдаулы курс

бағдарламасы

5-класс

2014 жыл

Алға аудандық білім бөлімінің эксперттік кеңесінде бекітілді:

Хаттама № ____

«____» қыркүйек, 2014 жыл

Алға аудандық білім бөлімінің

әдіскері:__________ Қ. Қ. Мухамбеталин

Бағдарлама 2008 жылғы, Ақтөбе облыстық оқу-әдістемелік орталығының 1-11 кластарға арналған «шахмат» курсының бағдарламасын негізге ала отырып жасалған.

Құрастырған: Айдынов А.Ж.

Тоқмансай негізгі мектебінің

информатика пәні мұғалімі

Пікір жазғандар: Раханова К. А , I санатты,

Тоқмансай орта мектебінің

Математика және информатика

пәнінің мұғалімі

Султанбекова Г.Т , I санатты,

әдістемелік бірлестік

жетекшісі.

Курс бағдарламасында теориялық біліммен қатар практикалық мәселелер де қарастырылған. Курс «Шахмат» ойынын үйрене отырып балалардың ойлау қабілеттерін, есте сақтау қабілетін, интеллектуалдық әлеуетін арттыруды негізге ала отырып құрылды.

Күтілетін нәтиже:

1. Шахмат тарихы туралы түсінігі болады;

2. Ойын ережелерін біледі;

3. Тактикалық және стратегиялық тәсілдердің негізін біледі;

4. Эндишпиль мен идебютты ойнаудың тәсілдерін нық меңгерген;

5. Шахматты қызығып ойнайды, өз қателерін көреді және түзете алады;

6. Ойын этикетін біледі.

Курстың мақсаты:

Оқушылардың бос уақыттарын босқа өткізбей оларды шығармашылық ізденімпаздыққа, қиялын ояту арқылы ой еңбегіне тәрбиелеу. Жалпы шахмат мәдениеті негіздерін, шахмат ойнау тайталасында базалық техникалық техникаларды пайдалана білетін жас шахматшыларды даярлау.

Міндеттері:

-жасөспірім жеткіншектерде салауатты өмір салтын қалыптастыра отырып, олардың шығармашылық ізденімпаздығын, қиялын ояту арқылы ой еңбегіне тәрбиелеу.

-әрбір курс мүшелерімен жеке-жеке жұмыс жүргізу арқылы оларды тез есептеуге жаттықтыру.

-оқушыларды шахмат ойынында кездесетін және көбінесе өзінің бастапқы жүрісті құра білу дағдысын(дебют) көрсете алатын негізгі стратегиялық және тактикалық білімге оқыту.

Білім, білік, дағды:

Оқушылардың ойлауын тәртіпке түсіру, ойлап тапқыштықты абыржымай байсалдылық танытып өзін-өзі ұстай білуге дағдыландыру.

Таңдаулы курстың құрылымы:

Бір жылға міндеттер қою, қауіпсіздік техникасын сақтау сақтау қағидалары, шахмат ойынының қысқаша тарихы, партияны жазып отыру, мат, тең ойын. Шахмат ойынынжазудың шартты белгілерін есте сақтауға арналған жаттығулар, тактика мен комбинация туралы түсінік, негізгі тактикалар мен тәсілдер.

Таңдаулы курстың мазмұны:

Бүгінгі күні мектепте ең бірінші сатыға оқытудың дамыту қызметі қойылады, ол оқушының жеке тұлға болып қалыптасуына, оның қабілетін, тәсілқойлығын толық ашуға мүмкіндік береді.

5-сынып

Аптасына 1 сағаттан, барлығы 34 сағат.

№

Тақырыптар

Сағат саны

Күні, айы

1

Шахмат ойынының қысқаша тарихы

1

2

Шахмат тақтасы(ақ, қара жолақтар, горизанталь, вертикаль, диоганаль ортасы)

1

3

Фигураларды бастапқы орналастыру

1

4

Жүрістер және фигураларды алу

1

5

Слон(офицер) фигурасымен танысу

1

6

Слон ойынға қатысуда

1

7

Ладьяофицерге қарсы

1

8

Ферза

1

9

Ферза ойынға қатысуда

1

10

Ферзаның ладья мен офицерге қарсы шабуылы

1

11

Ат фигурасымен танысу

1

12

Аттың ойынға қатысуы

1

13

Аттың ферза,ладья және офицергеқарсы шабуылы

1

14

Пешкамен танысу

1

15

Пешканың ойынға қатысуы

1

16

Пешканың шабуылы

1

17

Кароль фигурасымен танысу

1

18

Карольдың басқа фигураларға қарсы ойыны

1

Шахмат партиясының мақсаты 5

19

Шах

1

20

Мат

1

21

Мат қою

1

22

Тең ойын. Пат

1

23

Рокировка

1

Бастапқы орналасумен барлық фигураларды ойынға қосу 11

24-32

Шахмат партиясы

9

33-34

Қайталау

2

Түсінік хат

Шахмат сабағы арқылы жеке тұлғаны жан-жақты етіп қалыптастыру өте күрделі жұмыс, ол жетекші педагогтан шахматқа оқытып қана қоймай жеке тұлғаны тәрбиелеуді және ойлау, іздену қабілетін дамыту арқылы салауатты өмір салтын қалыптастыру, ой еңбегіне тәрбиелеу.

Осы бағдарлама балаларды оқытуды топтарға бөліп оларға теориялық білім беріп қана қоймай практикалық тұрғыда да материалды толық меңгеруге мүмкіндік береді. Бағдарлама интеграциаланған, сондықтан оқушылардың алған теориялық, практикалық білім-білік дағдыларын, жетістіктері мен кемістіктерін танып білуіне мүмкіндік береді. Ол әртүрлі формада өтуі мүмкін, яғни баяндама, әңгіме, жетекшімен ойнау, әртүрлі шахмат есептері, этюдтері жарыстар, оқушылар баяндамасы, ойындар түрлерін талдау т.б. көптеген ойыншылардың ойын тәсілдерімен, жоспарларымен танысу арқылы жүреді.

Пікір

Шахмат- бір мезгілде әрі тәрбиелейтін, оқытатын және ой-өрісін ұштайтын ойын. Дамыта оқыту балалардың психикалық дамуын ынталандырады танымдық түрткі болады, қызығушылығына және оқу қажеттілігін ұғынуына мүмкіндік туғызады. Курс барысында тек қана ойлау деңгейі ғана емес, сонымен қатар, зиіні, еркі, ынтасы дамиды.

Курс оқушылардың ойлау-есте сақтау қабілетін дамытуға, өзге де білім аясын, соның ішінде математиканы терең түсінуге , өз бетімен есеп шығару қабілетін дамытуын негізге ала отырып құрылған.

Әдебиеттер

1. Шахмат, дойбы, тоғызқұмалақ оқулық кітабы. Авторы : Талап Сұлтанбеков

2. Шахматы-начальная школа. Авторы: Виктор Пожарский

3. Шахматы-как стать хорошим игроком. Авторы: Элизабет Долби

4. Полный курс шахмат. Авторы: С. Б. Губницкий

5. Секреты шахмат. Понимание шахматной тактики. Авторы: Мартин Ветешник

6. Все чемпионы мира по шахматам. Авторы: Владимир Пак

7. 1000 самых красивых шахматной партий. Авторы: Исаак Линдер