Өзендер қайдан басталады және қайда құйылады?

Күні:

Класы:

Сабақтың тақырыбы: Өзендер қайдан басталады және қайда құйылады?
Мақсаты:а) білімділік: оқушыларға өзендер жайлы түсінік беру, мәтінмен жұмыс жасау;
ә) дамытушылық: оқушылардың дүниетанымдылық қабілеттерін, ойлау, сөйлеу дағдыларын, пәнге деген қызығушылықтарын дамыту;
б) тәрбиелік:оқушыларды сүйіспеншілікке, алғырлыққа, ізгілікке, табиғатты аялауға, оған қамқоршысы бола білуге баулу.
Сабақтың түрі: аралас сабақ
Әдіс-тәсілдері: баяндау, сұрақ-жауап, ой қозғау, түсіндіру
Өткізу формасы: топтық
Пәнаралық байланыс: тарих, қазақ әдебиеті
Көрнекілігі: кеспе
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
а) оқушылармен сәлемдесу, түгелдеу;
ә) сынып тазалығына мән беру;
б) оқушыларды 3 топқа бөлу.Мұхит, Теңіз, Көл.
в) назарларын сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау

ІІІ Жаңа сабақ

Ой қозғау стратегиясы.
Қазақстанда қандай өзендер кездеседі? Өз жерлеріңде қандай өзен бар?

Өзен дегеніміз - табиғи жолмен жасалған арна арқылы ағатын су. Біздің ғаламшарымызда миллионнан астам өзендер бар болса, ал Қазақстанда 85 мың өзен бар.
Бастау - өзеннің басталар жерін айтады. Әдетте өзендер басын таулардан алып көл, теңіз, мұхиттарға құяды. Өзеннің басталар жерінен құяр жеріне дейінгі аралықты өзен алабы деп атайды.
Өзен аңғары - өзен алқабындағы, ұдайы ағып жатқан судың әсерінен төмен түскен жері.
Өзеннің жайылмасы - өзеннің толысып, тасу кезеңінде жағалауларын екі жағына да уақытша жиналатын сулы алап.
Саға - өзеннің теңізге немесе көлге, мұхитқа барып құятын жерін айтады.

Адамдар үшін өзендердің шаруашылықтағы маңызы өте зор. Ерте замандардағы өркениеттің өзі Ніл, Тигр, Евфрат, Ганг, Хуанхэ, Янцзы өзендері бойында дамығандығы тарихтан белгілі. Құлап аққан өзен суынан электр қуатын өндіреді. Өзен кемелері жолаушымен жүк тасымалдайды. Өзен суын фабрикалар мен зауыттар көп пайдаланады.

«Ең ерекше»
Ніл - дүние жүзіндегі ең ұзын өзен. (6671 км). Африка материгінде орналасқан.
Амазонка - дүние жүзіндегі ең суы мол өзен.Оңтүстік Америкада орналасқан.
Конго - экватор сызығын екі рет кесіп өтетін өзен. Африкада орналасқан
Ертіс - Қазақстандағы ең ірі өзен.
1 - тапсырма

Мәтінді оқу

Сұрақтарға жауап беру

Мазмұндау

2 - тапсырма

Сөйлемдерден сөз тудырушы жұрнақ арқылы жасалған сөздерді теріп жазу.
1-кезең. «Бой сергіту» (3 топқа ортақ сұрақтар беру)
1. Теңіз дегеніміз не?
2. Көл дегеніміз не?
3. Адамдар үшін көлдердің қандай пайдасы бар?
4. Бұғаз деп нені атайды?
5. Қазақстандағы қандай көлдерді білесіңдер?
6. Шығанақ дегеніміз не?
7. Дүние жүзіндегі ең терең көл қайсы?
2-кезең. « Бейнесіне қарап тап».

«Мұхит» тобына Абай Құнанбаев
«Теңіз» тобына Сұлтанмахмұт Торайғыров
«Көл» тобына Мағжан Жұмабаев

Ақындар туралы мәлімет береді
3-кезең Әр топтан бір-бір оқушыдан шығып, сұраққа жауап береді
1-сұрақ.. Дүние жүзіндегі ең тұзды теңіз (Қызыл теңіз)
2-сұрақ. Дүние жүзіндегі ең ұзын бұғаз (Мозамбик)
3-сұрақ. Картада не себепті Балқаш көлі екі түрлі түспен беріледі?
4- сұрақ Біздің облысымызда қандай теңіз бар?
5-сұрақ Тайқазаным күні бойы қайнайды,
Ортайып та, сарқылып та қалмайды (көл)
6-сұрақ. Еуразия мен Африка материгін бөліп тұрған бұғаз (Гибралтар)
Ү. Жаңа сабақты бекіту.
Кім жылдам?
Өзен дегеніміз не?
Өзендер картада қалай белгіленеді?
Өзеннің құятын жерін не деп атайды?
Дүние жүзінде қанша өзен бар?
Елордамыз қай өзеннің бойында орналасқан?
Өзеннің жайылмасы деген не?
Біздің облысымыздан қандай өзен ағып өтеді?
Өзеннің шаруашылықтағы маңызы қандай?
Дүние жүзіндегі ең ұзын өзенді ата

Қорытындылау.
Жеңген топты анықтап, мадақтау.
Үйге тапсырма беру 4,5- тапсырма
Бағалау
Топтағы белсене араласқан оқушыларды бағалау.

1. Теңіз дегеніміз не?
   2. Көл дегеніміз не?
   3. Адамдар үшін көлдердің қандай пайдасы бар?
   4. Бұғаз деп нені атайды?
   5. Қазақстандағы қандай көлдерді білесіңдер?
   6. Шығанақ дегеніміз не?
   7. Дүние жүзіндегі ең терең көл қайсы?
   
   

2. 1. Теңіз дегеніміз не?
   2. Көл дегеніміз не?
   3. Адамдар үшін көлдердің қандай пайдасы бар?
   4. Бұғаз деп нені атайды?
   5. Қазақстандағы қандай көлдерді білесіңдер?
   6. Шығанақ дегеніміз не?
   7. Дүние жүзіндегі ең терең көл қайсы?
   
   

1. Теңіз дегеніміз не?
2. Көл дегеніміз не?
3. Адамдар үшін көлдердің қандай пайдасы бар?
4. Бұғаз деп нені атайды?
5. Қазақстандағы қандай көлдерді білесіңдер?
6. Шығанақ дегеніміз не?
7. Дүние жүзіндегі ең терең көл қайсы?