Дидактические материалы (7 класс)

Атырау облысы

Құрманғазы ауданы

Қиғаш орта мектебі

7-сыныптың геометрия пәніне арналған дидактикалық материалдар жинағы

Дайындаған: математика пәні мұғалімі

Н.К.Серикбаева

2014-2015 оқу жылы

Алғы сөз

Геометрия пәні қызық та, күрделі пәндердің бірі. Көбіне оқушылардың білім-деңгейіне, дайындығына сәйкес, уақыттың болуына қарай өткен тақырыпты қаншалықты меңгергендігін тексеру үшін қосымша тапсырмалар ұсынып отырамыз. Бұл жұмыс түрі оқушының бағдарламаға қаншалықты түсінгенін көрсетеді, әрі өз бетімен жұмыс жасау дағдысын дамытады, математикалық білімді жүйелейді.

Ұсынылып отырған жинаққа ІV тарау «Шеңбер. Геометриялық салулар» тақырыптары тірек сызбалар, әр түрлі тапсырмалар мен ойындар, сергіту сәті енгізілген. Тарау 18 сағат берілген. Бұл жинақ оқушылардың геометрия сабағына қызығушылығын арттырып, берілген материалдарды еркін меңгеру үшін тиімді де, пайдалы болады дегім келеді.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. «Геометрия» оқулығы 7 сынып , Ә.Н.Шыныбеков

Алматы «Атамұра» 2012 ж.

2. «Геометрия» оқулығы 7 сынып, И.Бекбоев

Алматы «Мектеп» 2007ж.

3. Геометрия дидактикалық материалдар 7 сынып, Ә.Н.Шыныбеков

Алматы «Атамұра» 2007 ж.

4. Геометрия 7-9 сынып Л.С.Атанасян Алматы «Мектеп» 2001ж.

5. «МИФ» журналы №1 2013ж.

6. «Математика Қазақстан мектебінде» №4 2013ж.

7. «Математика Қазақстан мектебінде» №6 2013ж.

44-сабақ

1. «Шеңбер» сөзжұмбағын шешу

Сұрақтары:

1. бір түзудің бойында жатпайтын үш нүктеден тұратын фигура? (үшбұрыш)

2. екі қабырғасы тең үшбұрыш? ( тең бүйірлі)

3. барлық қабырғалары тең үшбұрыш ? (теңқабырғалы)

4. бұрышты қақ бөлетін сәуле? (биссектриса)

5. үшбұрыштың төбесін қарсы жатқан қабырғаның ортасымен қосатын

кесінді? (медиана)

6. бұрышты өлшейтін құрал? (транспортир)

Ш

Е

Ң

Б

Е

Р

Практикалық жұмыс.

1. Шеңбер сызыңдар.

2. Шеңбердің центрін белгілеңдер.

3. Шеңбердің радиусын өлшеп тауып, жазып қойыңдар.

4. Шеңбердің бойынан екі нүкте алып оларды А және В деп белгілеңдер.

5. А және В нүктелері шеңберді неше бөлікке бөледі?

6. Доғаларды атап жазып қойыңдар.

7. АВ хордасын жүргізіңдер.

8. Шеңбердің В нүктесі арқылы өтетін диаметрін салып, СВ деп белгілеңдер.

9. Диаметрдің формуласын жазып, СВ-ны табыңдар.

10. В нүктесі арқылы шеңберге ВК жанамасын жүргізіңдер.

45-сабақ

«Ойлан тап!» ойыны - математикалық диктант.

1. Шеңбердің центрі арқылы өтетін хорданы... деп атайды.
2. Шеңбердің центрін оның бойындағы кез келген нүктемен қосатын кесіндіні шеңбердің... деп атайды.
3. Жазықтықта берілген нүктеден бірдей қашықтықта жататын нүктелердің жиынын... деп атайды.
4. Диаметрге керілетін доға... болады.
5. Шеңбердің бөліктерін...... деп атаймыз.

Карточка-4.1. А деңгейі

Шеңберді геометриялық нүктелердің орны деуге бола ма? Неліктен?.

Карточка-4.2 А деңгейі

Центрі О нүктесінде және радиусі 3, 5см болатын шеңбер сыз. Түрлі түсті қарындашпен радиусын және диаметрін жүргіз.

Карточка-4.3 В деңгейі

Центрі С нүктесінде және диаметрі АВ=8см болатын шеңбер сыз. Түрлі түсті қарындашпен радиусын және диаметрін сызып көрсет.

Карточка-4.4 В деңгейі

Бас нүктесі шеңбердің центрінде болатын сәуле жүзгізсе, ол сәулемен шеңбер қиылыса ма? Егер қиылысса неше қиылысу нүктесі болады?

Карточка-4.5 С деңгейі

Радиустары 2 см және 3 см, центрлері ортақ екі шеңбер сызыңдар. Қай шеңбер ішкі жағында орналасқан?

Карточка-4.6 С деңгейі

Шеңбердің 1) жартысына; 2) бөлігіне тең доғаға сәйкес центрлік бұрыштың градустық өлшемін табыңдар.

46-сабақ

Диаметр және хорданың перпендикулярлығы туралы теорема

Тест

1. Шеңберде неше радиус болады?

1. 1;

2. 2;

3. 3;

4. Шексіз көп.

2. Бір нүкте арқылы неше шеңбер жүргізуге болады?

1. 1;

2. 2;

3. Ешбір

4. Шексіз көп.

3. Шеңбер мен түзу бір-бірімен қалай орналасқан? Егер диаметр 48 см, шеңбердің центрі мен түзуге дейінгі қашықтық 24см.

1. Қиылыспайды;

2. Қиылысады.

3. Жанасады;

4. Ортақ нүктелері болмайды.

4. Шеңбердің диаметрі хордаға перпендикуляр болса, хорданы неше бөлікке бөледі.

1. 3;

2. 2;

3. 1;

4. Дұрыс жауап жоқ.

№ 47 сабақ

Шеңберге жанама және оның қасиеттері

Карточка 4.7 А деңгейі

ω(О; R) шеңберін салыңдар.1) Осы шеңбермен қиылысатын ОА түзуін жүргізіңдер. 2) берілген шеңбер ОВ сәулесімен неше нүктеде қиылысады?

Карточка 4.8 А деңгейі

Шеңберге 1) оның бойында жататын; 2) оның ішінде жататын; 3) одан тыс алынған нүкте арқылы жанама жүргізіңдер. Әр жағдайда неше түзу жүргізуге болады?

Карточка 4.9 В деңгейі

АВ түзуі центрі О нүктесі, радиусы r болатын шеңбермен В нүктесінде жанасады. Егер АО =4см, r = 2 см болса, АВ неге тең?

Карточка 4.9 С деңгейі

А нүктесінен шеңбердің шеңбердің центріне дейінгі қашықтық оның радиусынан кіші. А нүктесі арқылы арқылы өтетін кез келген түзу берілген шеңберге қатысты қиюшы болатынын дәлелдеңдер.

Топтық жұмыс

І топ тапсырмасы

1. АВ түзуі центрі О нүктесі, радиусы r болатын шеңбермен В нүктесінде жанасады. Егер ОА= 2 см, r = 1,5 см болса, АВ неге тең?

2. Шеңберге 1) берілген түзуге параллель; 2) берілген түзуге перпендикуляр жанама жүргізіңдер.

ІІ топ тапсырмасы

1. АВ және АС түзулері центрі О шеңбермен В және С нүктелерінде жанасады. Егер ОАВ бұрышы 30⁰, АВ = 5 см болса, ВС-ны табыңдар.

2. Шеңберге 1) берілген түзуге параллель; 2) берілген түзуге перпендикуляр жанама жүргізіңдер.

№ 55-56 сабақ

15-20 минуттық тест нұсқалары

(перфокартамен тексеріледі)

1. «Үшбұрышқа сырттай сызылған шеңбер центрі оның ... қиылысу нүктесі болады». Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойыңдар.

1. Биіктіктерінің;

2. Медианаларының;

3. Орта перпендикулярларының;

4. Биссектрисаларының.

2. «Үшбұрышқа іштей сызылған шеңбер центрі оның ... қиылысу нүктесі болады». Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойыңдар.

1. Биіктіктерінің;

2. Биссектрисаларының;

3. Медианаларының;

4. Орта перпендикулярларының.

3. Бір түзуде жатпайтын үш нүкте арқылы ... шеңбер жүргізуге болады. Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойыңдар.

1. Үш

2. Екі

3. Бір

4. Дұрыс жауап көрсетілмеген.

4. Радиустары 4 см және 5 см болатын шеңберлер сырттай жанасады. Центрлерінің ара қашықтығын табыңдар.

1. 6 см;

2. 7 см;

3. 8 см;

4. 9 см.

5. Радиустары 4 см және 5 см болатын шеңберлер іштей жанасады. Центрлерінің ара қашықтығын табыңдар.

1. 4 см;

2. 3 см;

3. 2 см;

4. 1 см.

6. «Үшбұрыштың барлық қабырғаларын жанай өтетін шеңберді үшбұрышқа ... сызылған шеңбер деп атайды». Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойыңдар.

1. Іштей;

2. Сырттай;

3. Жанай;

4. Дұрыс жауап көрсетілмеген.

7. «Жанама ман жанасу нүктесіне түсірілген радиус өзара ... болады». Көп нүктенің орнына тиісті сөздерді қойыңдар.

1. Перпендикуляр;

2. Перпендикуляр емес;

3. Параллель;

4. Дұрыс жауап көрсетілмеген.

8. «Хорданың ортасы арқылы өтетінтдиаметр оған ... болады». Көп нүктенің орнына қай нүктені қою қажет?

1. Параллель;

2. Параллель емес;

3. Перпендикуляр емес;

4. Перпендикуляр.

№48 сабақ

Түзу мен шеңбердің өзара орналасуы

Тест тапсырмалары

1-нұсқа

1. R1=0.6 дм, R2=0,4 дм, d=1 дм болса,

А) шеңберлер қиылысады

Б) шеңберлер қиылыспайды.

В) шеңберлер жанасады.

2. Шеңберге оның бойында жататын нүкте арқылы:

А) екі жанама жүргізуге болады.

Б) бір жанама жүргізуге болады.

В) жанама жүргізуге болмайды.

3. (0;3) пен (0;5) шеңбері берілген және d=9. Осы шеңберлердің ортақ нүктелері бар ма?

А) ия Б) жоқ В) бір нүктесі бар

4. Центрлері ортақ, радиустары тең шеңберлер қалай орналасады.

А) қиылысып, Б) жанасып В) беттесіп

2- нұсқа

1. R1=120 см, R2=50 см, d=70 см болса,

А) шеңберлер сырттай жанасады.

Б) шеңберлер іштей жанасады.

В) шеңберлер жанаспайды.

2. Шеңберге одан тыс нүкте арқылы

А) бір жанама жүргізуге болады.

Б) екі жанама жүргізуге болады.

В) үш жанама жүргізуге болады.

3. Радиусы 4-ке және 3-ке тең тең шеңберлер берілген. d=6, шеңберлердің ортақ нүктелері бар ма?

А) ия Б) жоқ В) бір нүктесі бар.

4. Шеңбермен бір ғана ортақ нүктесі болатын түзуді шеңберге ... деп атайды.

А) жанама Б) қиюшы В) перпендикуляр

Тест кілті:

1- нұсқа 2-нұсқа

1. Б В

2. Б Б

3. А Б

4. А В