Учительский проект «Математика және үйлесімділік»

Білім беру қызметкерлерінің біліктілігін арттыру және қайта даярлау институты

Жаратылыстану математикалық және техникалық пәндер кафедрасы

ШАҒЫН ЖОБА

«Математика және үйлесімділік»

Таңдау курсының бағдарламасы

10 сынып

Орындаған: Мусабекова Раукен Елеукеновна

№16 ЖББ ОМ

Ғылыми жетекшісі:Жунусова Мархаба Романовна

Жаратылыстану- математика бағытындағы

бейінді оқыту кафедрасы, Қарағанды БАИ доценті

Жұмысты өткізу мерзімі:.............................................

Қарағанды қаласы

Мазмұны

Кіріспе.............................................................................................................................4

І. Вариативтік бөлім

§1 Базистік оқу жоспары......................................................................................5

§2 Таңдау және қолданбалы курстар..................................................................5

§3 Бағдарлы оқытудың бағдарламасын құрастыруға қойылатын талаптар...6

ІІ. «Математика және үйлесімділік» бағдарламасы ...............................................7

ІІІ. Бағдарлама құрастырудағы өзекті мәселелер...................................................8

1. Ақпарат жинау

2. Тақырыптық жоспар құру

3. Іске асыру

IV. Жоба тиімділігін бағалау әдістері .......................................................................13

V. Глоссарий ..................................................................................................................14

VI. Жобаның тәуекелділігі ..........................................................................................15

VII. Қолданылған әдебиеттер......................................................................................16

VIII. Қосымша 16

Кіріспе

Адамзат іс-әрекетінің барлық саласында кеңінен қолданылып жүрген математика әмбебат болып табылады. Кәзіргі кезде оның ролі ғылым мен техниканың дамуымен күрт өсіп отыр. Бұл барлық келешек мамандардың, математикалық даярлықтарын жақсартуды талап етеді. Әрбір келешек маман өз іс-әрекеті даярлығы үрдісінде белгілі бір дәрежеде математика ілімімен қарулануы тиіс. Өйткені адам тұлғасын дамытуда, оның дүниетанымдық көзқарасы мен адамгершілік қасиеттерін қалыптастыруда, ойлау қабілетін жетілдіруде математиканың алар орны ерекше. Сол себепті де Қазақстан Республикасының білім беру жүйесінде жоғарғы сынып оқушыларына бейіндік білім беруге ерекше көңіл аударылған.

Жобаның мақсаты: Оқушылардың интелектілік,шығармашылық ойлауын, ой-өрістерін дамыту жолдарын қарастыра отыра бағдарлама құрастыру.

Міндеттері:

-таңдау курсының бағдарламасын құрастыру барысында әдістемелік негіздерге сүйену;

-«Математика және үйлесімділік» тақырыбына таңдау курсының бағдарламасын құрастыру;

-тиімді әдіс тәсілдерді таңдап алу.

Болжам:

Егер «Математика және үйлесімділік» курсының бағдарламасына тиімді әдіс тәсілдерін жасасақ, онда курс тыңдаушыларының даму деңгейі олардың математикалық ой-пікірлерін ашық жеткізуге мүмкіндік береді және білім, біліктілік, дағдылары жоғары деңгейге көтеріледі.

Күтілетін нәтиже:

-бағдарлама барлық талаптарға сай;

-тиімді әдіс-тәсілдер қолданылды;

-«Математика және үйлесімділік» тақырыбына таңдау курсының бағдарламасын құрастырылды.

Қарама-қайшылықтары:

Математика бұл курста қосалқы емес негізгі байланыстырушы компонент болсада, нақты есептеулер аз қамтылған.

І. Вариативтік бөлім

§1 Базистік оқу жоспары

Мектеп компоненті оқушының таңдаған бағыты бойынша міндетті түрде білім алуын көздейді. Оқушы компоненті оқушының өзінің таңдауы бойынша оқытылады.

Оқу жоспарының вариативті бөлімі жалпы білім беру мекемесінің нақты бір арнайы сипатын бейнелейді, сол білім беру мекемесінің жұмыс оқу жоспары мен қосымша бағдарламаларды құрастырып өңдеуге, өз бетінше жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

БОЖ-ның жоғарғы сатысындағы вариативті бөлім, білім беру мекемелерінде бағдарлы оқытуды жүзеге асыруға мүмкіндік жасайды.

Білім мазмұнындағы вариативтік компоненттің ішкі құрылымы білім берудегі әрбір сатысының бағытына, олардың мүмкіндіктерінің өзгеруі мен сипатына тәуелді қарастырылады.

Жоғарғы сатыда, демек бағдарлы сыныптарда вариативті бөлімде бағдарлы пәндер бойынша қолданбалы курстар мен таңдау курстарының сағаттары қарастырылады.

§2 Таңдау және қолданбалы курстар

Қолданбалы курстар білім беру бағдарламаларын жүзеге асыру ұйымдастырудың бір түріндей қарастырады, олар төмендегілерді қалыптастырады:

• біріншіден, бағдарлы пәндер бойынша білімді кеңейтеді;

• екіншіден, бағдарлы пәндер бойынша білімді тереңдетеді;

• үшіншіден, бағдарлы оқыту аясында оқушыларды қолданбалы іс-әрекетке дайындайды.

Жоғарғы сынып оқушыларына бағдарлы білім беруде алуан түрлі қолданбалы курстар нұсқасымен кіріктіре құралған негізде, соңында иілгіш жүйемен қамтамасыз етуді қажет етеді.

Таңдау курсы білім беру бағдарламасының білім аумағы бағдарлы пәннің бір бағдары немесе бағыты бойынша, оқушының білімге деген сұранысын қанағаттандыру мен бағдарлы пән мазмұнының үздік бөлігін жүзеге асыруының меңзейді. Ұсынылып отырған таңдау курсының жұмыс оқу жоспарында бағдарлы әдістемемен қамтамасыз етілуі тиіс.

Оқытудың түрлері мен әдістері: саралап оқыту, практикалық сабақ, сайыстар, жарыстар, топтопсеруен, белсенді әдістер, жобалау, зерттеу, қашықтан оқыту және т.б.

§3 Бағдарлы оқытудың бағдарламасын құрастыруға қойылатын талаптар

Бағдарламаның құрылымдық элементтері:

- сыртқы бет (титульный лист);

- түсінік хат;

- оқу-тақырыптық жоспар;

- курстың мазмұны;

- қосымшалар;

- әдебиеттер.

І. Сыртқы бетке кіретіндер:

- білім беру мекемесінің аталуы;

- бағдарламаны қайда, қашан, кім? бекіткені туралы мәлімет;

- курстың аты;

- бағдарламаның қай сыныпқа арналғаны туралы мәлімет;

- бағдарлама авторының аты-жөні, қызметі;

- қаланың немесе ауылдың аты;

- бағдарламаны құрастырған жылы.

ІІ. Түсінік хаттың негізгі бөлімдері:

Берілген курс кіріспесінің өзектілігін дәлелдеу (құндылық мәндерін, қажеттіліктерді айқындап ашу).

Басқа пәндермен байланыстылығы, оны оқудағы жалпы мазмұны мен логикасының іріктелуіне дәлелдемелер келтіру.

Оқу үрдісіндегі жалпы сипаты: оқытудың әдіс-тәсілдері мен түрлері, оқытудың түрлері (тек қана олардың тізімі емес, оларды қолдану барысында қандай нәтижеге жеткізетіні жайлы түсініктеме беру).

Сол бағдарламаға қандай жаңашылдық енгізілгені жайында әңгіме етіп түсіндіру.

ІІ. «Математика және үйлесімділік» бағдарламасы

Түсінік хат

«Математика және үйлесімділік» курсында қарастырылған материалдар философия, тарих және мәдениеттану негізінде алынған. Бұл бағыттар жылдам өзгеріп отыратын дүние жағдайларында алынған терең білімнің, кәсіби дағдылардың негізінде еркін бағдарлай білуге, өзін-өзі іске асыруға, өзін-өзі дамытуға және өз бетінше дұрыс, адамгершілік тұрғысынан жауапты шешімдер қабылдауға қабілетті жеке тұлғаны қалыптастыруға мүмкіндік береді. Математика бұл курста қосалқы емес негізгі байланыстырушы компонент болмақ, себебі тарихи-философия, мәдениеттану, биология және математика байланыстырыла біріктірілген. Әсемдік пен математиканың тығыз байланысты екенін, тарихи-философиялық көзқарас математикалық терминдер мен есептердің методологиялық жақтарын аша отырып оқушылардың қолдануына ықпал ету. Ал мәдениеттану негізі табиғат пен әсемдік туындыларын математикамен байланыстырады. Қарастырылатын есептер тақырыптардың мәнін, мағнасын ашуға ықпал етеді. Курста қарастырылып отырған негізгі үштік оқушыларға әлемді, әсемдікті, ғылымды, мәдениеттілікті және музыканы математикалық көзқарасен ұғынуға көмектеседі. Оқушыларға теориялық материалды лекция, конференция, рефератты қорғату және ән мен байланыстыра өткізіледі.

Курстың мақсаты:

Оқушылардың математика пәніне деген қызығушылықтарын арттыра отырып, математиканың басқа ғылым салаларымен үйлесімділіктерін көрсету арқылы құзыреттіліктерін арттыру.

Міндеттері:

• топпен және жұппен жұмыс істеу қабілеттерін дамыту;

• әлемге математикалық көз қараспен қарауға ынталандыру;

• ғылымға деген қызығушылықтарын арттыру;

• ізденіс қабілеттерін дамыту;

• өз ой пікірлерін жазбаша түрде көрсете білуге ынталандыру;

• жобалау іс-әрекеттерін дамыту.

Күтілетін нәтиже:

Оқушылар алған білімдерін қолдану мен қатар:

• топпен және жұппен жұмыс істеу қабілеттері дамиды;

• әлемге математикалық көз қараспен қарауға ынталанады;

• ғылымға деген қызығушылықтары артады;

• ізденіс қабілеттері дамиды;

• өз ой -пікірлерін жазбаша түрде көрсете білу дағдылары қалыптасады;

• жобалау іс-әрекеттерін дамиды.

ІІІ. Бағдарлама құрастырудағы өзекті мәселелер

1. Ақпарат жинау

2. Тақырыптық жоспар құру

3. Іске асыру

Тақырыптық жоспар

10 сынып

(аптасына 1 сағаттан, барлығы 34 сағат)

№

Тақырыбы.

Сағат саны.

Оқытудың түрлері мен әдістері

Білім өнімі

Ескерту

лер

1

Кіріспе.

1

лекция

2-4

Симметрия - әлем әсемдігін құрастырушы.

Симметрия - математикада.

Симметрия - табиғатта.

3

Ойын элементерін

қолдана отыра

лекция түрінде

Тірек конспект

5,6

Табиғатты танудағы микроәлемдегі

симметрияның ролі.

2

Пікір талас

Тіл байлық дамыту

7,8

Алтын қима есебі.

2

Практикалық

жұмыс

Есептер

жинағы

9,10

Ою- өрнекті қалай құрастыруға болады.

2

жұппен

жұмыс

Шеберлік қабілет

тері дамиды

11,12

Ою-өрнектің математика мен байланысы.

2

семинар

коспект

13

Кеңістікті пайдалану.

1

Ойын элементерін

қолдана отыра

лекция түр.

Тірек конспект

14,15

Кеңістікті кескіндеу.Практикалық жұмыс.

2

Топпен жұмыс

жобалау.

конспект

16,17

Математика және бейнелеу өнері.

2

Семинар.

Суреттеу.

18,19

Қима дегеніміз не?

2

лекция

Кеңістікте

денелерді бейнелеу

20-22

Геометриялық денелердің қимасы.

3

Практикалық

жұмыс

Есептер

жинағын

топтау

23,24

Архитектура мен геометрияның үндестігі (гормониясы).

2

Лекция, жобалау

Астана

Ғимарат.

25,26

Ғылымның, техниканың және өнердің архитектурамен байланысы

2

Лекция.

Конспект.

27,28

Сапа, тиімділік және әдемілік архитектураның формуласы.

2

Лекция.

Зерттеу жұмысы

29

Математика мен музыканың үндестігі.

1

Кіріктірілген

сабақ

Музыкалық қаб.

30

Дыбыс деген не? Ол қалай пайда болады?

1

Ойын сабақ.

Қандай дыбыс?

Сайыс.

31,32

Геометрия және жәндік.

2

Іскерлік ойын

конспект

33

Өрмекші мен ара неге геометрияны жақсы көреді?

1

Ойын сабақ

Ғажайып бестік.

Сайыс.

34

Математика ғылымдардың патшасы.

1

шығарм.

Матем/қ кеш.

Курстың мазмұны

Симметрия - әлем әсемдігін құрастырушы.

Симметрия өмірде көп қолданатын, кең тараған құбылыс. Симметрия 10ан-жақты оның қасиеті жай және өте күрделі болып келеді.. Қандай да бір қарастырылатын заттың қыр -сыры, түрленуі, кескіні зерттелуінде симметрия қолданылады. Сол себепті оқушыларға симметрия-әлем әсемдігін құрастырушы ретінде ұсынылып, толық оқытылады.

Табиғатты танудағы микроәлемдегі симметрияның ролі.

Симметрия табиғаттың негізгі фундаментальды қасиеті болып табылады. А.В. Шубников (1887-1970) зерттеді.

Алтын қима есебі.

1. Кесіндіні орта және шет қатынасқа бөлу.

2. Кесіндіні үйлесімділік қатынасқа бөлу.

3. Кесіндінің «Алтын қимасын» табу.

Өю-өрнектің әдемілігі.

Ою-өрнек адамдардың жан дүниесінің, көңіл күйлерінің таңбасы. Ою-өрнекті қалай құрастыруға болады? Осы сұраққа жауап бреу үшін, ою-өрнекті симметриямен байланыстыра отырып толық ақпарат аламыз.

Кеңістікті пайдалану. Математика және бейнелеу өнері.

Суретшілердің туындылары кеңістік әлемін көру терезесі. Туындылардың ғажап кереметтерін математикалық тұрғыдан қарап, келешектің қарапайым есептеулерін жасау керек.

Алтын қима және шығармашылық туынды табиғат аясында.

Ежелгі Греция туындыларының ережесін оқып - біле отыра, тірі табиғаттың алтын өрнегі мен қимасын көруді үйрену керек.

Архитектура мен геометрияның үйлесімділігі.

Ғылымның, техниканың және өнердің архитектурамен байланысын көрсету. Сонымен қатар сапа, тиімділік және әдемілік архитектураның формуласы екендігіне көз жеткізу.

Математика мен музыканың үйлесімділігі.

Математика мен музыканың арасында қандай байланыс бар? Дыбыс деген не? Ол қалай пайда болады? Осы сұрақтар төңірегінде білу.

Геометрия және жәндік.

Өрмекші мен ара неге геометрияны жақсы көреді?

Математика ғылымдардың патшасы.

Шығармашылық сайыс.

Оқушыларға қойылатын талаптар:

Әрбір оқушы курсты өту барысында төмендегідей біліктіліктерді игеруі керек:

• әрбір оқушы игерген білімдерін, керек кезде қолдана алулары шарт;

• өз беттерімен керек ақпаратты, жинақтай алулары керек;

• туындаған өзекті мәселелерді шешу жолын тауып, шығармашылық жұмыспен шұғылданулары керек;

• жинақтаған жаңа материалдарын, өз ой- пікірлерін басқалармен алмасып білімдерін толықтырып отырулары керек;

• жұппен, топпен жұмыс істей білулері шарт.

V. Диагностикалық құралдар

1.«Математика» сөзі (rp.Mat ета)-білім,ғылым деген сөздердің мазмұнын береді. Бұл сөздер Платон, Аристотель тұсында пайда болған. «Арифметика» (гр. «арифмос» деген сөзінен шыққан) . Ол сан мәдениеті деген сөздің мағнасын береді.

2.Есеп. АВ кесіндісі берілген ұзындығы тең 1-ге. Осы кесіндіден

Теңдігі орындалатындай Х нүктесін табу керек.

ВХ=Х десек АХ =1-Х себебі АВ бірлік кесінді. Есеп шарты бойынша

(1-Х):Х =Х:1; X>0 болғандықтан

Егер АВ=1 болса Пифагор теоремасы бойынша яғни Птолемей салуы орынды. Енді санын бөлшек түрінде өрнектейік: сонымен

.

3.

Не білемін.

Не білгім келеді?

1.

2.

1.

2.

4.Сауалнама.

1. «Үйлесімділік» сөзінің мағнасын қалай түсінесің?

2.Симметрияның түрлері.

3.Асимметрия дегеніміз не?

4.Ою-өрнек д/з не?

5.Кесіндіні тең қатынастарға бөлудің қандай тәсілін білесің?

6.Дыбыс деген не? Ол қалай пайда болады?

5. Жоба.

1.Шәкәрім мен Абайдың танымдық алгебрасы.

6.Эссе.

2. Табиғат және математика.

3. Математика және музыка.

IV. Жоба тиімділігін бағалау әдістері

Ұсынылып отырған материалдардың жаңашылдығы мен өзектілігі.

Белгілі бағыттағы жұмыстың мазмұнын, әдіс-тәсілдері мен түрлерін мақсатты педагогикалық тұрғыдан таңдауы.

Құрастырылған тақырыпқа шығармашыл тұрғыдан көзқарас.

Бағдарламаның нәтижелігі.

Сол бағдарламаны ҚР білім беру мекемелерінде қолдану мүмкіндіктерінің ескерілуі.

Педагогикалық құралдар.

V. Глоссарий

Баға -бағалау процесі нәтижесінің шарты - формальды көрінісі; оқушылардың оқу жетістіктері бағасының сандар мен ұпайлар түріндегі сандық көрінісі.

Құзырет- қойылған мақсаттарға жету үшін ішкі және сыртқы ресурстарды тиімді іске асыруға дайындық; жеке және қоғамдық қажеттіліктерді қанағаттандыру мақсатында табысты іс-әрекетке дайындық, білім беру жүйесіне әлеуметтік тапсырысты құрайды.

Бейіндік оқыту - білім беру процесінің мазмұнындағы құрылымдағы және ұйымдастыруындағы өзгерістер есебінен оқушылардың қызығушылықтар мен қабілеттерін неғұрлым толық ескеруге мүмкіндік беретін оқытуды саралау мен даралау құралы.

Белсенділік - іс-әрекет, талаптылық, ынталылық, жігерлілік.

Менеджмент - өзектілікті анықтау.

Даму - ескі қалыптан жаңа сапалы қалыпқа өту және қозғалыстар мен өзгерістер процесі.

Дарындылық - 1) Жалпы дарындылық - әртүрлі жеке және жалпы қабілеттердің дамуының жалпы психогенетикалық шарты. 2) Жеке дарындылық - белгілі бір жеке қабілеттің дамуының психогенетикалық шарты.

Жеке түлганыц әлеуметтік қалыптасуы - адамның өзін-өзі қоғамда жеке тұлға ретінде сезіну процесі.

Жеке түлганың белсенділігі - адамның шығармашылыққа, қарым-қатынаста рухани және материалдық байлықты иелене отырып, қоғам үшін маңызы зор әлемдік өзгерістер жасауға қабілетті.

Жеке түлганың дамуы - жеке адамды әлеуметтендіру және тәрбиелеу нәтижесінде, жеке адамды түлға ретінде қалыптастыру процесі.

Инстинкт (түйсік) - белгілі бір стимулға лайық іс-әрекетпен жауап беру мүмкіндігі, туа біткен мінез-қүлық түрі.

Мақсат - жету жолына адамның бүкіл іс-әрекеті бағытталған болжамдалған нәтиженің саналы түрдегі бейнесі.

Қүзыреттілік - адамның қоғамдағы тіршілік тәртібін жэне нормасын барабар орындауға және өз көзқарасын анықтауға, пайда болған танымдық проблемаларды өз бетімен шешуге қажетті даму деңгейі.

Рефлексия - адамның өз істерінің қозғалысын бағалау.

Симметрия - грек сөзі «үйлесімділік» (бірдей өлшем, белгілі-бір ретпен орналасу) деген мағнаны білдіреді.

Динамика- өрлеу деген мағнаны білдіреді..

Винттік симетрия - берілген нүкте арқылы айналудан пайда болады.

Микроәлем- таңғажайып жаратылыс деген мағнаны білдіреді.

Парфенон -грек сөзі «парфенос» -«бибі» деген мағнаны білдіреді.

Филлотаксис- ботаникалық құбылыс.

VI. Жобаның тәуекелділігі

• білім беру барысында оқытудың әдіс, тәсілдерінің жеткіліксіздіктері;

- оқушылардың тұлғалық және кәсіби өзін-өзі табу барысына көмектің жеткіліксіздігі;

- оқушылардың тіл байлықтарының төмен болуына байланысты, топпен жұмыс істеу құзіреттіліктері жеткіліксіз.

VII. Қолданатын әдебиеттер.

№

Әдебиет.

Авторы.

Баспасы, жылы.

1

Қазақстан Республикасының білім туралы заңы.

15.08.2007.

2.

Қазақстан Республикасының жалпы орта білім берудің мемлекеттік стандарты.

2007

3.

Қазақстан Республикасының білім беруді дамытудағы 2005-2010 ж. аралығындыгы мемлекеттік бағдарлама..

4.

Үндестік туралы жиырма сабақ.

Азевич А.И.

Москва,1998

5.

Эстетика математика сабағында.

Зенкеевич И.Г.

Москва 1981

6.

Мектептегі математика пәнінен олимпиада материалдары

А.В.Фарков

Москва «Айрис-прес»2005

7.

Математика және физика. (Ғылыми әдістемелік журнал)

Алматы 2004/2

8.

Математика (Ғылыми әдістемелік журнал)

Алматы 2008 №2

9

Интернет.

erkin.ucoz7kz

Оқушыларға арналған әдебиеттер

1

Геометрия оқулығы 10-11 сыныптарға арналған

Погорелов А.В.

Прос.1999.

2.

Математика 6, оқулығы

Т.А.Алдамұратова

Алматы «Атамұра»2006

3

Математикалық энцеклопедия.