Бөлінгіштің жоғары разряд бірліктері бөлгіштен үлкен жағдайда бір таңбалы санға бөлу

Күні: 24.11.2015

Мектебі: №16 қазақ орта мектебі

Сыныбы: 4 ә

Пәні: Математика

Сабақтың тақырыбы: Бөлінгіштің жоғары разряд бірліктері бөлгіштен үлкен жағдайда бір таңбалы санға бөлу.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Бөлінгіштің жоғары разряд бірліктері бөлгіштен үлкен жағдайда бір таңбалы санға бөлу туралы түсініктерін қалыптастыру;

Дамытушылық: Оқушылардың математикаға қызығушылығын, ынтасын, зейінін арттыру. Көп таңбалы сандарды бір таңбалы санға бөлу дағдыларын жетілдіру;

Тәрбиелік: оқушыларды жұппен жұмыс жасауға, жекелей жұмыс істеуге, ұжымшылдыққа тәрбиелеу;

Сабақтың түрі: Ойын сабақ

Сабақтың типі: Дәстүрлі емес сабақ

Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер: ойын, көрнекілік, сұрақ - жауап, ізденушілік, топтық;
Сабақта қолданылатын көрнекіліктер: темір қақпа, күміс қақпа, Алтын қақпа, теңге, грамафон, жұлдыз, алтын адам,жазба қағаздар, қима қағаздар.

Сабақтың барысы:

Сабақтың

кезеңі

Кезең - мақсаты

Уақыт

(мин)

Мұғалімнің іс - әрекеті

Оқушының іс - әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі

Психологиялық дайындық.

Оқушыларды түгендеп, оқушылардың зейінін сабаққа аудару

(1мин)

Сәлеметсіңдер ме балалар отыра қойыңдар!

-Балалар көңіл күйлерің қалай? Бүгінгі сабақтарыңды мен жүргізетін боламын. Менің есімім Буконева Сымбат Болатбекқызы

-сонымен бүгінгі сабаққа дайынсыңдар ма?

(оқушыларды түгендеймін, )

Балалар орындарынан тұрып, мұғалімге сәлемдесті.

Жақсы

Оқушылар бір - біріне сәттілік тіледі.

Иә!

Үй тапсырмасын тексеру.

Оқушыларды өткен сабақ бойынша тақырыпты қаншалықты түсінгенін тексеру

(3 мин)

Үйге берген тапсырманы тексерейік, барлықтарының дәптерлерін қарап шығу.

Қанекей, балалар, Дәптерімізді ашып, бүгінгі күнді 8-ші тор көзден бастап жазып қоямыз:

24 қараша

Сынып жұмысы

бүгін 795 санын санын дәптерге жазып жіберейікші. Әдемілеп, тез жазамыз. Қане, кім жазды? Жарайсыңдар!

Оқушылар орындаған үй тапсырмаларын оқып, дәптерлеріне 795 санын жазады.

Жаңа сабаққа дайындық

(10 мин)

Балалар, бүгінгі біздің сабағымыз «Алтын қақпа» деп аталады. Біз әр қақпаны ашып, алтын қақпаға өтуіміз керек. Ал ол қақпаларды ашу үшін біз тапсырмалар орындаймыз. Әр қақпадан өткенде бізге сыйлықтар беріледі.
- Қазір темір қақпаны ашу үшін біз тапсырмаларын оқиық.
Ол үшін оқулықтың 119 бетіндегі №1 тапсырмаға назар аударайық.

Алдымен, өнімділікті қалай табамыз?

Жұмысты қалай табамыз?

Уақытты қалай табамыз?

тақтадағы көрнекілікпен жұмыс

Өнімділік = жұмыс : уақыт

Жұмыс = өнімділік • уақыт

Уақыт = жұмыс : өнімділік

Жаңа тақырыппен жұмыс

Жұппен жұмыс

Жаңа сабақты түсіндіру

Мағлұматтарды бекіту

Бөлінгіштің жоғары разряд бірліктері бөлгіштен үлкен жағдайда бір таңбалы санға бөлу туралы түсініктерін қалыптас-тыру

(1мин)

№ 1 тапсырма әрбіреуін жұппен отырып, ақылдасып шығарамыз. Сосын оны тақтадағы қағазға жазамыз.

Жұ-мыс

7948

9844

3969

3655

4564

Уа-қыт

2

3

2

өнімділік

4

5

№ 2 Үш таңбалы және төрт таңбалы сандарды бір таңбалы санға бөлудісалыстыр.

Біз қалай бөлуді білеміз иа балалар?

қараңдар 729 / 3 деген амал берілген.

Жүздіктер класынан 7 саны 3 санынан үлкен, демек бөлгенде 7 ге жақын санды іздейміз, ол 5 немесе 6 болуы мүмкін. Ал соның ішінде 3- ке бөлінетіні қайсы? Иа дұрыс 6 саны. Шыққан 2 санын тіркеп жазып коямыз. Қалдығын тура соның астына жазамыз. Келесі бізде ондықтар класына жататын 2 саны берілген. Оны қалдықтың қасына түсіреміз. Сонда 12 болды, оны 3-ке бөлеміз. Сонда 4 шығады. Енді келесі бірліктер класындағы 9 саны тұр. Оны астына түсіреміз де 3-ке бөлеміз. Сонда 3 шықты. Сонымен балалар бізде 3 таңбалы сан шықты.

Келесі де дөл осындай қадамдармен орындалады. Бірінші мыңдықтар класын бөліп, сосын жүздіктер, одан кейін ондықтар мен бірліктерді бөлу орындалады.

Сонымен үш таңбалы сан мен төрт таңбалы санды бөлудің айырмашылығы олардың класына байланыстылығанда. Сол берілген сандарға тең немесе одан кем таңбаланған сан шығады.

Енді қима қағаздармен жұмыс жасайық. Қай топтың балалары бірінші шығарады, соған ұпай қосылады.

№3. Амалдарды орында.

1. 888 см : 3

6515 дм : 5

2. 2540 м : 4

47136 км : 6

3. 7704 г : 4

50 632 кг : 8

4. 58707 ц : 9

3704 т : 2

Жақсы, балалар біз темір қақпаны аштық. Темір қақпаны бірінші ашқаны үшін ... топқа Алтын теңге беріледі.

2 шіге күміс теңге, ал 3 ші топқа темір теңге беріледі.

Жұ-мыс

7948

9844

3969

3655

4564

Уа-қыт

2

2461

3

731

2

өнімділік

3974

4

1323

5

2282

№ 1 қима - қағаз.

3. Амалдарды орында.

1) 888 см : 3 296

2)6515 дм : 51303

№ 2 қима - қағаз.

3. Амалдарды орында.

1) 2540 м : 4635

2) 47136 км : 67856

№ 3 қима - қағаз.

3. Амалдарды орында.

1) 7704 г : 4 1926

2) 50 632 кг : 86329

№ 4 қима - қағаз.

3. Амалдарды орында.

1) 58707 ц : 96523

2) 3704 т : 2 1852

Тірек білімдерін

белсендіру.

Рефлексия

Есептер шығару.

Кері есеп құрастыру

10 мин

1 мин

Енді ары қарай біздің алдымызда күміс қақпа тұр, оны ашу үшін біз мәтін есептерді шығаруымыз қажет.

Ең алдымен біз формулаларды еске түсіріп алайық.

• Уақытты қалай табамыз?

• Жолдың ұзындығын ше?

• Жылдамдықты қалай табамыз?

Ал, қанекей, жарысып 4 есепті шығарамыз.

І кезең: Есеппен танысу, талдау.

Теплоход 60 км/сағ жылдамдықпен 3 сағ жүзді, ал кері қайтар жолда

45 км/сағ жылдамдықпен жүріп отырды. Кері қайтқан жолға теплоход қанша уақыт жұмсады?

ІІ кезең: Схемалық түрде жазу.

1. Есеп не жайында айтылған?

2. Есепте не белгілі?

3. Есепте нені табуымыз керек?

ІІІ кезең: Шығарылу тәсілін іздестіру.

• Есептің жауабын бірден таба аламыз ба?

Есептің шешілу жолын іздестірейік.

• Бірінші амалда нені табамыз?

• Қандай амалмен шығарылады? Неліктен?

• Екінші амалда нені табамыз?

• Қандай амалмен шығарылады? Неліктен?

Шығарылу жолы: 1) * 2) :

ІV кезең: Шығаруды жүзеге асыру.

V кезең: Жауабын тұжырымдау.

VІІІ кезең: Есептің шығарылуына талдау жасау.

Сонымен есепті 2 амалмен шығара отырып, жауабын таптық.

Енді осы есепке кері есеп құрастырыңдар.

Мысалы:

Теплоход 60 км/сағ жылдамдықпен 3 сағ жүзді, ал кері қайтар жолда

4 сағ уақыт жұмсады Кері қайтқан жолға теплоход қандай жылдамдықпен жүріп отырды?

№ 5 есеп.

І кезең: Есеппен танысу, талдау.

Бір автобус 38 км/сағ жылдамдықпен 304 км, ал екіншісі 48 км/ сағ жылдамдықпен 240 км жол жүрді. Екінші автобус бірінші автобустан жолда неше сағат кем болды?

ІІ кезең: Схемалық түрде жазу.

1. Есеп не жайында айтылған?

2. Есепте не белгілі?

3. Есепте нені табуымыз керек?

ІІІ кезең: Шығарылу тәсілін іздестіру.

• Есептің жауабын бірден таба аламыз ба?

Есептің шешілу жолын іздестірейік.

• Бірінші амалда нені табамыз?

• Қандай амалмен шығарылады? Неліктен?

• Екінші амалда нені табамыз?

• Қандай амалмен шығарылады? Неліктен?

• Үшінші амалда нені табамыз?

• Қандай амалмен шығарылады? Неліктен?

Шығарылу жолы: 1) : 2) : 3) -

ІV кезең: Шығаруды жүзеге асыру.

Есептің шешуін өз беттерінше көбейту және бөлу амалдарын қолдана отырып жазу.

V кезең: Жауабын тұжырымдау.

VІ кезең: Есептің шығарылуына талдау жасау.

1.Бұл есептерді шығарғанда не істедік?

2. Нені еске түсірдік?

T = s : v

S = v · t

V = s : t

Есептің шарты:

60 км/сағ жылд. - 3 сағ

45. м/сағ - ?

1. (теплоходтың жүрген жолы жайында)

2. ( Теплоход 60 км/сағ жылдамдықпен 3 сағ, ал кері қайтар жолда 45 км/сағ жылдамдықпен жүріп отырғаны)

3. (кері қайтқан жолға қанша уақыт жұмсағаны)

(Есептің жауабын бірден таба алмаймыз, себебі бізге жолдың ұзындығы белгісіз)

• (жолдың ұзындығын)

• ( көбейту амалын қолданамыз. Жылдамдықпен сағат белгілі болғандықтан формула бойынша )

• (кері қайтардағы уақытты)

• ( бөлу амалын қолданамыз. Жолдың ұзындығы мен сағат белгілі болғандықтан формула бойынша уақытты табамыз)·

60 км/сағ * 3 сағ = 180 км

180 км : 45 км/сағ = 4сағ

• Есептің шешуін өз беттерінше акөбейту және бөлу амалдарын қолдана отырып жазу.

• Кері қайтқан жолға теплоход 4 сағ уақыт жұмсады.

Шарты:

60 км/сағ жылд. - 3 сағ

? - 4 сағ

Шешуі:

60 км/сағ * 3 сағ = 180 км

180 км : 4сағ= 45 км/сағ

Жауабы:

Кері қайтқан жолға теплоход 45км/ сағ уақыт жұмсады.

Есептің шарты:

І авт- v=38 км/сағ s= 304 км

ІІ авт - v=48 км /сағ s= 240 км

- нешеуі кем?

1. 2 автобустың жол жүргендігі жайында

2. Бір автобус 38 км/сағ жылдамдықпен 304 км, ал екіншісі 48 км/ сағ жылдамдықпен 240 км жол жүргені.

3. Екінші автобус бірінші автобустан жолда неше сағат кем болды?

• (Есептің жауабын бірден таба алмаймыз, себебі бізге уақыт белгісіз)

• (І автобустың жолға кеткен уақытын)

• ( бөлу амалын қолданамыз. Жылдамдықпен жол ұызындығы белгілі болғандықтан формула бойынша )

• (ІІ автобустың жолға кеткен уақытын)

• ( бөлу амалын қолданамыз. Жолдың ұзындығы мен сағат белгілі болғандықтан формула бойынша уақытты табамыз)·

• Екінші автобус бірінші автобустан жолда неше сағат кем болғанын;

• Азайту амалын қолданамыз.

304 км : 38км/ сағ = 8 сағ

240 км : 48км/ сағ = 5 сағ

8-5=3 сағ

Екінші автобус бірінші автобустан жолда 3 сағат кем болды.

Сонымен есепті 3 амалмен шығара отырып, жауабын таптық.

• 4 есепте уақытын таптық.

• 5 есепте 2 автобустың уақыт айырмашылығын таптық.

2. s =? v =? =?

Тірек білімдерін белсендіру.

(10 мин)

№6 есепте масса өлшем бірліктерін еске түсірейік.

1 т = 10 ц

1 ц= 100 кг

1 т=1000 кг

1 кг=1000 г

І кезең: Есеппен танысу, талдау.

Тұздық әзірлеу үшін масссасы 1 кг бір шөлмек сұйық май және май массасының бестен бір бөлігін құрайтын тұз қажет болды. Тұздық әзірлеу үшін неше грамм тұз керек?

ІІ кезең: Схемалық түрде жазу.

1. Есеп не жайында айтылған?

2. Есепте не белгілі?

3. Есепте нені табуымыз керек?

ІІІ кезең: Шығарылу тәсілін іздестіру.

• Есептің жауабын бірден таба аламыз ба?

Есептің шешілу жолын іздестірейік.

• Бірінші не істеуіміз керек?

• Екінші не істейміз?

Шығарылу жолы:

ІV кезең: Шығаруды жүзеге асыру.

• Есептің шешуін өз беттерінше 1 амалды қолдана отырып жазу.

VІ кезең: Жауабын тұжырымдау.

VІІІ кезең: Есептің шығарылуына талдау жасау.

Иа, бұл есікті ашу үшін біз тағы бір бонустық тапсырма орындауымыз керек екен. Сонда ғана есік ашылады екен.

№9 тапсырма. Бонустық тапсырма

Алдымен компоненттерді еске түсірейік

1-ші: 37 892 л - бөлінгіш

А - бөлгіш

Одан шықққан мән (х)- бөліндінің мәні

2 - ші: 276 л - бөлінгіш

b- бөлгіш

Одан шықққан мән(у) - бөліндінің мәні

Х - азайғыш У- азайтқыш

37 892 л: а - 276 л : b, мұндағы а= 2; b=4;

Жарайсыңдар, балалар біз күміс қақпаны аштық. Күміс қақпаны бірінші ашқаны үшін ... топқа Алтын кілт беріледі.

2 ші күміс кілт, ал 3 ші топқа темір кілт беріледі.

Енді ары қарай біздің алдымызда көптен күтілген ақтық сын, алтын қақпа тұр, оны ашу үшін біз логикалық тапсырманы орындауымыз керек екен.

Ал, қанекей, жарысып ойланып, шығарамыз.

№10 тапсырма. .

4-ке бөлгенде бөліндінің мәнінде 8142 және 3 қалдығы шығатын санның үштен бір бөлігін тап.

1. Тұздық әзірлеу жайында

2. Тұздық әзірлеу үшін масссасы 1 кг бір шөлмек сұйық май және май массасының бестен бір бөлігін құрайтын тұз қажет болғаны.

3. Тұздық әзірлеу үшін неше грамм тұз керектігін

• Есептің жауабын бірден таба аламыз, себебі бізге бәрі белгілі

• 1 кг-ды граммға айналдырамыз. Сонда 1000 гр май болады.

• 5 тен 1 бөлігі десек 1 шөлмек майдың бөлігін табу.

• Сонда 1000 мен 5 тің бөлігі 250-ге тең.

1000:5=250 грамм

• Тұздық әзірлеу үшін 250 грамм тұз керек?

• Сонымен есепті 1амалмен шығара отырып, жауабын таптық

37 892 л: 2 - 276 л : 4=

18946 - 69 = 18877

8142*4=32 568

32568+3=32 571

32571:3=10 857

Сабақты бекіту

Қорытынды

(2мин)

Енді мен сендердің ұпай сандарыңды есептеп, қорытындылағанша, сендер №11 тапсырманы, яғни қима қағаздармен жұмыс жасаңдар. Өрнектердің мәндерін тап.

№1 қима-қағаз

11. өрнектердің мәнін тап.

6462 : 2 3231

77 861 : 711123

№2 қима-қағаз

11. өрнектердің мәнін тап.

7354 : 23677

38 616 : 3 12872

№3 қима-қағаз

11. өрнектердің мәнін тап.

7324 : 41831

807925 : 5161585

№4 қима-қағаз

11. өрнектердің мәнін тап.

9492 : 61582

80830 : 516166

Ал қорытынды бойынша бізде Алтын қақпадан шығатын сыйлықтырдың бірін 3 орында келе жатқан ... топқа темірқазық жұлдызы беріледі.

2 орынды иеленген...топқа күміс грамафон бұйырды.

Және бағалы сыйлықты - Алтын адамды белсенді ... топ алады.

(А4 сыртында сурет ал ішінде қиылған қағаздар болады)

1. Сонымен біз қандай сабақ өттік?

2. Бүгінгі сабақта қандай тапсырмалар орындадық?

3. Нені үйрендік?

№1 қима-қағаз

11. өрнектердің мәнін тап.

6462 : 2 3231

77 861 : 711123

№2 қима-қағаз

11. өрнектердің мәнін тап.

7354 : 23677

38 616 : 3 12872

№3 қима-қағаз

11. өрнектердің мәнін тап.

7324 : 41831

807925 : 5161585

№4 қима-қағаз

11. өрнектердің мәнін тап.

9492 : 61582

80830 : 516166

Үй тапсырмасын беру

120 бет № 7 , 8

Бағалау

Оқушылар-дың білімін шыңдау,

алға қарай тарту

(1мин)

Оқушыларға сабаққа қатысу белсенділіктеріне бағалау

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ШЫҒЫС ҚАЗАҚСТАН ГУМАНИТАРЛЫҚ КОЛЛЕДЖІ

Сабақ жоспары

Тақырыбы: Бөлінгіштің жоғары разряд бірліктері бөлгіштен үлкен жағдайда бір таңбалы санға бөлу.

Орындаған: Буконева Сымбат 3-инфо-1

Тексерген: № 16 қазақ орта мектебінің

математика пәнінің мұғалімі

Қайсанова Қ.Қ____________

Әдіскер: Байбатырова Т.К_________

Өскемен, 2015 жыл