Свята Багач. 5 клас

Свята Багач

Вядучы. Шаноўныя госці! Сёння мы запрасілі вас на Багач. Багач- гэта свята заканчэння ўборкі збожжавых і пачатак азімай сяўбы. У мінулым людзі адзначалі яго тады, калі апошні сноп быў дажаты. Сноп урачыста прыносілі ў хату, абмалочвалі, зерне ссыпалі ў лубку. Затым устаўлялі свечку і запальвалі яе. Такім чынам рабіўся "багач", які заносілі ў кожны двор з пажаданням багацця. "Багач", згодна з павер'ем, забяспечваў ніву жытам і прыносіў у хату дастатак і шчасце. "Прышоў Багач -кідай рагач, бяры сявеньку- сей памаленьку!"

Жнейка 1. Гаварыла поле шырокае, жыта ядранае!

Жнейкі, жнейкі мае маладыя, сярпы залатыя,

Прыходьце да мяне заўтра рана,

Каб я недажатым стаяла.

Не хачу я ў полі стаяці,

Апошнімі каласамі маахаці,

А толькі хачу ў полі - стагамі,

А ў гумне - капамі.

(Упрыгожваюць сноп кветкамі і ручніком.)

Жнейка 2. Раді, Божа, жыта!

Радзі і пшаніцу на другое лета
лепшае за гэта!

(Сноп выносяц са сцэны, іміттуюць збор каласкоў.)

Жнейка 3. Ой, глядзіце, колькі я каласкоў назбірала!

Жнейкі ўсе. Дзе? Дзе? (Аступаюць дзяўчынку.)

Жнейка 1.І праўда, багата!

Жнейка 2. Дзе шчырая праца, там густа, а дзе лянота, там пуста!

Жнейка 3. Зямля як талерка: што пакладзеш, тое і возьмешь.

(На сцену выходзяць хлопчыкі.)

Хлопчык 1. Свішчуць косы ў траве,

Проста дзіва гульба.

Размахнуліся рукі, узыгралася кроў,

Сонца паліць агнём, пот ільецца з ілба-

Абмахнуў рукавом, да і далей пайшоў.

Хлопчык 2. Вось якая касьба.

(Дзяўчынкі і хлопчыкі рамяшчаюцца двума групамі на сцене.)

Жнейка 1. Ой, нешта сумна стала. (Дзяўчынкі і хлопчыкі выконваюць песню "А калі памрэш ты…".)

Хлопчык 1. А я ведаю загадкі!

Дзяўчынка 1. Ну, дык загадай!

Хлопчык 1. Добра, слухайце! Стаіць паніч дагары нагамі! (Адказ: сахор.)

Хлопчык 1. Маленькі, гарбаценькі, а ўсё поле абскача! (Адказ: серп.)

Хлопчык 2. Я таксама ведаю загадкі!

Дзяўчынка 1. Нічога ты не ведаеш!

Хлопчык 2. Ведаю, вось слухайце. Адна матка дванадцаць сыноў мае, на ўсіх націскае. (Адказ: гралі.)

Хлопчык 2. Прыехала пані ў чырвоным жупане. Сталі яе раздзяваць - сталі плакаць, гараваць. (Адказ: цыбуля.)

Хлопчык 2. Сама мурзатая, а чысціню робіць. (Адказ: мяцёлка.)

Хлопчык 3. А вось мае яшчэ адгадайце. Ляціць мужычок у залатым каптане, сам устаць не можа, а людзі яго падымаюць. (Адказ: сноп.)

Хлопчык 3. Яго б'юць каламі, рэжыць нажамі, за тое яго так губяць, што ўсе любяць. (Адказ: хлеб.)

Дзяўчынка 1. (Пытаецца ў гледачоў.) А ці ведаеце вы, сябры, прымаўкі пра хлеб? Я буду пачынаць прымаўку, а вы- працягваць.

Шмат снегу (гледачы працягваюць) - шмат хлеба.

Не той хлеб, што на полі (гледачы працягваюць)- а той, што ў гумне.

Едзеш на дзень, бяры хлеба (гледачы працягваюць)- на тыдзень.

Без хлеба няма (гледачы працягваюць)- абеда.

Хлеб не зяць, паглядзяць (гледачы працягваюць),ды з'ядзяць.

Жывём (гледачы працягваюць) - хлеб жуём.

Калі ёсць хлеб і вада(гледачы працягваюць), то не бяда.

Хлеб усяму (гледачы працягваюць) - галава.

Жнейка 1.Ну, хопіць вам размаўляць… Гутурка гутаркай, ды і за працу час! ( Гульня "Ку-ку")

Дзяўчынка 2. Ой, якая багатая восень!

Усё ў яе удалося!

Жыта ў трубу павялося!

А авёс як тын парос!

А ячмен па-на пляцень!

А пшаніца як брусніца!

А грэчка як кветачка!

Дзяўчынка 1.Восень, восень! Прывітанне!

Рады мы тваім дарам!

У цябе мы запытаем:

-Што прынесла восень нам?

Восень. Я прынесла вам мукі.

Хлопчык 3. Значыць, будуць піражкі!

Восень. Я прынесла грэчкі.

Хлопчык 1. Будуць перапечкі.

Восень. Буркоў, капусты, круп…

Хлопчык 2. Будзе боршч і будзе суп.

Восень. Ці рады вы грушам?

Дзяўчынка 2. На зіму насушым.

Восень. Ну, а яблыкі-што мёд!

Дзяўчынка 1. На варэнне, на кампот!

Восень. Я прынесла мёду!

Хлопчык 3. Поўную калоду!

Хлопчык 1. Ты і яблык, ты і мёду, ты і хлеба нам дала.

Ну, а добрае надвор'е ты для нас не прынесла?

Восень. Я пашлю вам дожджык з неба!

Дзяўчынка 2. Не, не хочам, нам не трэба. Дожджык, дожджык, не перашкаджай, мы збіраем ураджай. Будзе ў нас багаты год.

Вядучы. На Багач да ўсходу сонца гаспадар засяваў ніву жытам. Да азімай сяўбы селянін прыступаў урачыста. У доме ўсе мылася, чысцілася, в вечарам спраўлялі ўрастытую вячэру ды чакалі гасцей. (Танец "Ой-ра")

Гаспадыня. Гэй, Рыгор! Ка цябе качкі патапталі! І дзе ж гэта ён падзеўся?

Рыгор. Я тут, мая ясачка!

Гаспадыня. Дзе цябе носіць? Ты падрыхтаваўся? Жнейкі ўжо вяртаюцца з

работы…(Жнейкі нясуць перад сабой сноп.)

Жнейка 1. Адчыняй, пан, вароты. Ідуць жнейкі з работы!

Жнейка 2. Адчыняй і другія-ідуць маладыя, сярпы залатыя!

Усе разам. Добры дзень, наша гаспадыня!

Жнейкі. Добры дзень гаспадару маладому!

Рыгор. Добры дзень жыту яравому, зерню залатому! (Жнейкі з паклонам перадаюць сноп гаспадару.)

Рыгор. Добрае жыта, багатае…( З вясёлымі воклічамі ўсе пачынаюць церушыць сноп над ручніком, затым зерне засыпаюць у лубок, устаўляюць свечку, падпальваюць яе. Рыгор бярэ лубок і ўрачыста ставіць, як на покуці.)

Гаспадыня. Добры ў нас атрымаўся "багач", а зараз не грэх і пачаставацца. ( Песня "Танцавала рыба з ракам".)

Гаспадыня. У мнулым годзе, калі жыта ўрадзіла, дык уся радня хадзіла.

А як жыта звялося, дык нікога не засталося.

Рыгор. Ешце, госцейкі, бо без сала куса няма жыцця ў беларуса.

Жнейка 1. Дзякуй, на смачны кусок нойдзем куток.

Гаспадар. Чым хата багата, тым і рада. А самая багацейшая тая, у якой гучаць песні і жарты.

Гаспадыня. Запрашаю ўсіх на польку. Але мая полечка незвычайная.

Пачынаем усе з кружочку,

Рукі ўнізе ў замочку.

Гэй, музыка, рэж нам "ох"!

Польку дрону, як гарох.

Полька ўлева, полька ўправа.

А цяпер, каб не згубіцца,

Трэба локцем зачапіцца,

Полька ўлева акуратна,

Полька ўправа далікатна.

А цяпер такія рэчы:

Бяромся за суседа плечы.

Полька ўлева акуратна,

Полька ўправа далікатна.

Ножкі цэлы? Ручкі не стаміліся? Самі вы не зажурыліся?

Жнейка 2. Павясяліліся і досыць!

Рыгор. Але, дзеўкі, трэба ўжо несці "багача" да іншых двароў.

Гаспадыня. Мае ж вы дзетачкі, дочачкі, сыночкі, вялікі дзякуй, што вы ўсе сюды прыйшлі. Дай Бог вам долі, мае каласочкі, каб ўсё жыццё вы ў шчасці правялі! ( Песня "Як служыў жа я ў пана… ".)