«Қазыбек би Тауасарұлы». Зат есімнің түрлері

Сабақтың тақырыбы: «Қазыбек би Тауасарұлы».Зат есімнің түрлері.

Сабақтың мақсаты:

1. Білімдік: Оқушыларға Қазыбек би Тауасарұлы өміріне шолу жасау.

2. Дамытушылық: Оқушыларды мәтінмен жұмыс жасауға, сұраққа жүйелі жауап бере білуге, өз ойын еркін жеткізе алуға дағдыландыру.

3. Тәрбиелік: Оқушыларды әділдікке,адалдыққа тәрбиелеу.

Сабақтың типі: жаңа сабақ

Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру,жеке, жазба жұмысы ,топпен жұмыс

Сабақтың барысы.

І. Ұйымдастыру кезеңі.

• Сәлемдесу.

• Оқушылардың сабаққа әзірлігін және құрал-жабдықтарының түгел болуын қадағалау

• Психологиялық көңіл.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.Теориялық разминка.Морфология деген ол не?

Неше сөз таптары бар?

.Ол болады дара,күрделі.Негізгі,туынды және ол септеледі,тәуелденеді,жіктеледі .Ол сөз таптасы зат есім. Жалпы және жалқы болады.

ІІІ. Жаңа сабақ.

Лексикалық тақырып.

Өркенің өссің десен,
Кекшіл болма -
Кесапаты тиер еліне
Қазыбек би Тауасарұлы Қазыбек би

Туған жерінің, елінің,отанының тәуелсіздігі үшін күрескен тарихи тұлғалар қазақ халқында көп. Солардың бірі-ХҮІІІ ғасырда өмір сүрген Қазыбек би Тауасарұлы.

Қазыбек би Тауасарұлы тарихи кітабы, дастаны мен өлеңдері осы күнге дейін өз маңызын жоғалтпаған.

Қазыбек би Тауасарұлы шығармаларында ХҮІ-ХҮІІІ ғасырлардағы тарихи оқиғалар туралы, жоңғарлар шапқыншылығына қарсы күрес туралы, халықтың тұрмысы мен салты туралы жазылған.

Қазыбек би Тауасарұлы жас кезіңде Шығыс және Батыс елдерінде болады, білім алады. ХҮІІІ ғасырда Жоңғар хандығы Қазақстанға шабуылын күшейтеді. Қазыбек Бек өзінің отандастарымен бірге жауға қарсы күреске қатысады. Ол Абылай хан, Төле б, тағы да басқа ел басшыларымен бірге туған жерінің тәуелсіздігі үшін күреседі, қол басқарады.

Қорыта айтқанда, Қазыбек би Тауасарұлы- қазақ халқының ХҮІІІ өмір сүрген батыры, тарихшы ғалымыақыны, философы.

2000 жылы Алматы облысындағы Ұзынағаш кентіне Қазыбек би есімі берілді.

Жаңа сөздер:

Тәуелсіздігі үшін- за независимость

тарихи тұлғалар-исторические личности

Маңызын- значимость шапқыншылық-нашествие

Тұрмыс-салт-традиции,нрав шабуыл-наступление

Күшейту- усиливать отандастар-соотечественники

Ел басшылары-правитиле қол-дружина

Тыңдалым. Мәтінді мәнерлеп оқып шығу,орысшаға аудару.

Жұппен жұмыс.Бір оқушы оқиды,екіншісі аударады , содан кейін сұрақтар дайындайды .

Жекеше жұмыс.Бір оқушы кластер жазады.Қазыбек би туралы

Морфология дегеніміз - ол сөз оның туралы ілім.

Морфология сөз құрамы мен сөз таптарын зерттейді.

Сөз құрамы(Состав слова)

Қазақ тіліндегі сөздер түбір және қосымшаға бөлінеді.

Қазақ тілінде сөз таптары 9

1 Зат есім.2.Сын есім.3.Сан есім.4.Етістік.5.Есімдік.6.Үстеу.

7.Шылау.8.Еліктеуіш сөз.9.Одағай.

Морфология талдау.Жазылым

Солардың бірі - 18 ғасырда өмір сүрген Қазыбек би Тауасарұлы.

Қазыбек би Тауасарұлы жас кезінде Шығыс және Батыс елдерінде

.болады,білім алады. (үшін,кейін - шылау септеулі )

ІҮ.Бекіту.

1. Қазақстанда қандай тұлғалар көп?

2. Қазыбек би кім?

3. Қазыбек би шығармалары не туралы жазылған?

4. Қандай мекенге Қазыбек би есімі берілген?

Ү. Үй жұмысы.

Даналық сөздерді жаттау.Қазыбек би туралы, мағлумат жазу.

ҮІ. Бағалау, рефлексия бойынша «Бес саусақты стратегиясы»

Тест сұрақтары

1.Зат есімнің неше жалғаулары бар ?

А) 7

В) 3

С) 4

Д) 1

Е) 2

2.Септелген жалқы есімді табыңыз?

А) Аттың

В)Атқа

С)Атаға

Д)Асанмын

Е)Асанға

3.Негізгі түбірден тұрған сөзді табыңыз?

А)Қамқоршы

В)Мемлекеттік

С)Достас

Д)Барлық

Е)Дарын

4.Зат есімнің тудырушы жұрнағы?

А)-лау,-леу

В)-дыр,-ыр

С)-шы,-ші

Д)-дау,-деу

Е)-с,-ыс

5.Екі түбірден жасалған сөзді көрсетіңіз?

А)Қамқор

В)Ықшамаудан

С)Достарым

Д)Басшылар

Е)Мемлекет

6.Қазақ тілінің сөз құрамы неден тұратының белгілеңіз?

А) Тек түбірден

В)Жұрнақ пен жалғаудан

С)Тек түбір мен жалғаудан

Д)Тек жұрнақ пен түбірден

Е) Түбір мен қосымшадан

7.Негізгі түбір сөзді табыңыз?

А)Көрсету

В)Түн

С)Ақылды

Д)Айлакер

Е)Ойық

8.Септік жалғаулы сөзді көрсетіңіз?

А)Бесінші

В)Басқар

С)Қызғылт

Д)Сызғышты

Е)Өздік

9.Жұрнақ жалғанған сөзді анықтаңыз?

А)Балалар

В)Сабыр

С)Оқушылар

Д)Ақкөңіл

Е)Мұғалімге

10.Зат есімнің көптік жалғуларын көрсетіңіз?

А)-ға,ге;-қа,ке

В)-дың,дің;-тың,тің

С)-лар,лер;дар,дер

Д)-ны,ні;ды.ді;

Е)-нан,нен;дан,ден

11.Жалпы зат есімді көрсетіңіз?

А)Көкшетау

В)Құсмұрын

С)Қала

Д)Ұлытау

Е)Алакөл

12.Түбірлес сөздердің қатарын көрсетіңіз?

А)Қамқор,қамқоршы,қамқорлық

В)Күріш,күрес,күретамыр

С)Ел,еліктеу,елік

Д)Бас,басқа,баспалдақ

Е)Жарыс,жарнама,жарылыс

13.Қазыбек би Тауасарұлы кім?

А)жазушы,әнші

В)ақын,суретші

С)тарихшы ғалым,ақын

Д)философ,дәрігер

Е)батыр,күресші

14.Қазыбек би Тауасарұлы қай ғасырда өмір сүрген?

А)XV

В)XIV

С) XVIII

Д)XII

Е) XIII

15.Қазыбек би Тауасарұлы не үшін күрескен?

А)тәуелсіздік үшін

В)өз үшін

С)білім үшін

Д)күн үшін

Е)кітап үшін

13.Қазыбек би Тауасарұлы кім?

А)жазушы,әнші

В)ақын,суретші

С)тарихшы ғалым,ақын

Д)философ,дәрігер

Е)батыр,күресші

14.Қазыбек би Тауасарұлы қай ғасырда өмір сүрген?

А)XV

В)XIV

С) XVIII

Д)XII

Е) XIII

15.Қазыбек би Тауасарұлы не үшін күрескен?

А)тәуелсіздік үшін

В)өз үшін

С)білім үшін

Д)күн үшін

Е)кітап үшін

Тесттің шешуі

1.С 11.С

2.Е 12.А

3.Е 13.С

4.С 14.С

5.В 15.А

6.Е БАҒА

7.В 1-4- «2»

8.Д 5-8 - «3»

9.С 11-13 «4»

10.С 14-15 - «5»