Тақырып: Жыл мезгілі. Қыс

Сәлеметсіз бе? Мен сізге Анар Бекболатовнадан хабарласып тұр едім.

Тайжанова Алия Муратбековна 30.04.0988 жылы туған.

2008-2011 ж.ж. Еуразия Гуманитарлық Институтын аяқтадым.

Мамандығым: Қазақ тілі мен әдебиет пәні мұғалімі

Жұмыс орны: Ғ.Қайырбеков атындағы №2 мектеп-гимназиясында 2009-2015 жылдар аралығында жұмыс жасап жүрмін.

Ашық сабақ

Тақырып: Жыл мезгілі. Қыс.

Лексикалық тақырыбы: Жыл мезгілі. Қыс.

Грамматикалық тапсырма: Фонетика
Мақсаты:

1. Білімділігі: Жыл мезгілдері туралы жалпы түсінік беріп, оларды бір - бірінен ажырата білуге, табиғат құбылыстарын кеңінен ашу, жаңа тақырыпты тындалым арқылы кеңінен таныту;
2.Дамытушылығы: Оқушылардың сөздік қорын, ойлау қабілеттерін, ауызекі сөйлеу қабілетін, сауатты жазуға дамыту;
3.Тәрбиелігі: Қоршаған ортаны қорғай білуге, табиғат құбылысын кеңінен ашуға тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: сұрақ -жауап, әңгімелесу.
Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, жұлдызша, жыл мезгіл суреті, саөздік оқулығын әкеледі.

Сабақтың түрі: Жаңа сабақты меңгерту

Пәнаралық байланыс: әдебиет, бейнелеу өнері

Бағалау тәсілі әр жауап берген сұраққа, орындаған тапсырмаларға жұлдызша беріледі.


Сабақ барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі

Сәлемдесу.

Оқушыларды түгендеу.

Оқушылар орындарына отырып, бір-біріне жылы лебіздерін білдіреді.

Оқушыларды екі топқа бөліп отырғызу

1. Қазір қай айы?
2. Балалар табиғатта қандай өгерістер болады?

3. Қыс айларын кім атайды?
4. Қазір қандай жыл мезгілі?

5. Кімге қандай мезгіл ұнайды? Несімен ұнайды?

(4минут)

ІІ. Жаңа сабақ . Бүгінгі сабағымыз жыл мезгілдеріне байланысты және соның ішінде қыс жыл мезгіліне тоқталамыз.

1-ші топ

Қыс

Қыс түсті. Қыс айлары: желтоқсан,қаңтар,ақпан. Қыс желтоқсан айынан басталады.

Бұл мезгілде күн суытады. Батыстан суық жел соғады. Күн қысқарып ,түн ұзарады. Жиі-жиі қар жауады.

2-ші топ.

Жердің бетін аппақ қар басады. Адамдар қыста жылы киінеді. Бұл мезгілді балалар ұнатады. Олар коньки тебеді, шаңғымен сырғанайды, аққала жасайды.

Әр жыл мезгілінің өз мейрамы бар. Қыста біз Жаңа жылды қарсы аламыз.

(6 минут)

Осыған байланысты мынадай аңыз бар екен.

Диалогты оқушылар ортаға шығып көрініс ретінде қояды.

Тақтада Абайдың жыл мезгілдеріне арнаған өлеңдері.

Сара: Ерте - ерте ертеде атақты Жыл атасының Қыс, Күз атты екі ұлы және Көктем, Жаз атты екі қызы болыпты.(Оқушылар ортаға шығады)
Сара: Балалары өсіп, ер жеткен соң оларды жиып алып Жыл атасы былай депті:

Баястан: Балаларым, сендер үлкен азамат болдыңдар, ақылдарың толды. Енді барып халыққа қызмет етіңдер.
Сара: Төрт мезгілді үш - үштен бөліп алып, кезекпен үш айдан өз міндеттеріңді атқарыңдар депті. .(Жыл атасы осы кезде оқушыларға үш айдан бөліп береді)

Баястан: Бірақ бір ескертерім; Әрқашан халық үшін, адам үшін жұмыс істейтіндеріңді ұмытпаңдар, - деді.

Жыл мезгілдері: Ия Әке айтқаңызды орындаймыз.

Сара: Осыдан бастап, үш айдан тұратын төрт жыл мезгілі пайда болыпты. (3 минут)

Осы жыл мезгілдеріне арнап көптеген ақындар өлең шығарған. Солардың бірі Абай атамыз. Абай Құнанбаев туралы бұрын естігендерің бар ма? Ол кім? Ұлы ақын, аудармашы, сазгер.

Оқушылар жыл мезгіліне арналған өлеңдерін оқиды.

Қыс

Ақ киімді, денелі, ақ сақалды,
Соқыр, мылқау, танымас тірі жанды
Үсті - басы ақ қырау түсі суық
Басқан жері сықырлап келіп қалды.

Дем алысы - үскірік, аяз бен қар,
Кәрі құдаң - қыс келіп, әлек салды.

Жаз

Жаздыкүн шілде болғанда,
көкорай шалғын бәйшешек
ұзарып өсіп толғанда.

Күркіреп жатқан өзенге,
Көшіп ауыл қонғанда;
Шұрқырап жатқан жылқының
Шалғыннан жоны қылтылдап,
Ат, айғырлар, биелер
Бүйірі шығып, ыңқылдап,
Суда тұрып шыбындап,
Кұйрығымен шылпылдап,
Арасында кұлын-тай
Айнала шауып бұлтылдап.

Күз
Сұр бұлт түсі суық қаптайды аспан,
күз болып, дымқыл тұман жерді басқан.

Білмеймін тойғаны ма, тоңғаны ма,
Жылқы ойнап, бие қашқан, тай жарысқан.
Жасыл шөп, бәйшешек жоқ бұрынғыдай,
Жастар күлмес, жүгірмес бала шулай.
Қайыршы шал-кемпірдей түсі кетіп,
Жапырағынан айрылған ағаш, қурай.

Жазғытұры

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,

Масатыдай құлпырып жердің жүзі.

Жан-жануар, адамзат анталаса

Ата-анадай елжірер күннін көзі.

Жаздың көркі енеді жыл құсымен,

Жайрандасып жас күлер құрбысымен.

Көрден жаңа тұрғандай кемпір мен шал,

Жалбандасар өзінің тұрғысымен. ( 8 минут)

Сергіту сәті: Ұлытау күйі (1.30 секунд)

III. Бекіту

Суретпен жұмыс.

1-топ және 2-топ. Қыс мезгіліне сурет салады, сол сурет бойынша диалог құрастырады.

(7 минут)

4-тапсырма. Екі топқада фонетикалық талдау жасау. Оқушыларға А4 парағын таратып беріп, сол парақта фонетикалық талдау жасайды

1. топ. Қаңтар

жуан сөз, 2 буын, ВАВ, ВАВ

Қ- д/з, қатаң

А-д/ы, жуан, ашық, езулік

Ң-д/з, үнді

Т-д/з, қатаң

А-д/ы, жуан, ашық, езулік

Р-д/з, үнді

6 дыбыс, 6 әріп

(3 минут)

5-тапсырма. Деңгейлік тапсырма

1-ші топ.

I-деңгей.

Берілген сөздерді буынға бөліп жаз, қандай буын екенін анықта (ашық, тұйық, бітеу).

Ата, бөлме, ақын, ерте, жұрт, Астана, сіңлі, отбасы, жапырақ

II-деңгей.

Дыбыстарды тілдің, жақтың,еріннің қатынасына қарай бөліңіздер.

Қыс, қаңтар

III-деңгей. «Қыс», «Жаңа жыл», деген тақырыптардың біріне 5 сөйлем әңгіме құрастырыңдар

2-ші топ.

I-деңгей.

Дауысты дыбыстан басталған сөздерді теріп жаз.

Отан, аяз, аққала, қызыл, халық, шаңғы, сөз, үй, ақпан, ел, әріп.

II-деңгей.

Дауыссыз дыбыстан басталған сөздерді теріп жаз.

ақ, балалар, үлгілі, мектеп, оқушы, үлкен, қар, шана, жақсы, қыз, сырғанайды, қаңтар.

III-деңгей. Сөздерді сөз таптарына ажыратып, тиісті бағанға жаз.

Ән, екі, кіші, жүр, бар, жасыл, өзен, гүл, жиырма, ақ, ащы, отыр, сұлу, төрт, дәптер домбыра, бес, тұр, күл, үш.

Зат есім

Сын есім

Сан есім

Етістік

(6 минут)

Бүгінгі сабақ сіздерге ұнады ма?
Үйге тапсырма
1. Жыл мезгіліне 4-5 сөйлем жазып келу.
2. Оқушыларды бағалау