Әдебиет 8 сынып М. Жұмабаев Түркістанөлеңі

Қысқа мерзімді жоспары

Пәні: әдебиет

Күні:

Сыныбы: 8

Сабақтың тақырыбы

М. Жұмабаев «Түркістан» өлеңі

Сілтеме

Қазақ әдебиеті С.Мақпырұлы, А.Қыраубайқызы, К.Құрманбай. Алматы «Мектеп» 2014ж

Мақсаты

Мағжан Жұмабаевтың өмірі және шығармашылығымен танысу, ақындық даралығын ұғыну. 2. "Түркістан"өлеңдегі ақын көтерген тақырыптарды ашу, балаларды ойланып, жауаптарын тиянақты айта білуге дағдыландыру. 3. Оқушының тіл байлығын жетілдіру, тілін, елін, жерін сүйе білуге тәрбиелеу

Міндеті

1. Оқушылардың сабаққа деген қызығушылығын ояту.
2. Сабаққа оқушылардың өз білетін білімдері арқылы ену.
3. Сабақ бойынша ой қорытынды жасауға, өзіндік тұжырым айтуға үйрету.

Күтілетін

нәтижелер

1.Әр оқушы өзіндік пікірін жеткізуге дағдыланады;

2. Топта жұмыс жасауға үйренеді.

3. Көшбасшылық қабілеті ашылады

Сабақтың түрі

Жаңа білімді өздігінен меңгеру

Пәнаралық байланыс

тарих

Қолданылатын әдістер

Блум таксономиясы, СТО

Керекті жабдықтар

А4, А3 қағазы, маркер, стикерлер.

Сабақтың барысы:

Сабақ

кезеңдері

Уақыт

Мұғалім әрекеті

Оқушы әрекеті

Ұйымдас

тыру

2 мин

Сынып оқушыларын қыс мезгілінің айларымен топқа бөлу

Үй тапсырмасы:Ж.Жабаев туралы, өлеңдері

Оқушылар 3топқа бөлінеді. Топ ережесін естеріне сақтайды

Ой қозғау

1 мин

Арыстанмын, айбатыма кім шыдар?
Жолбарыспын, маған қарсы кім тұрар?
Көкте - бұлт, жерде - желмін гулеген,
Жер еркесі - желдің жөнін кім сұрар?-

- Бұл өлең жолдарының авторы кім

Мағынаны тану

2 мин

Мағжан кім? Ақын, аудармашы, қоғам қайраткері, Алаш ардақтысы

-, Мағжанның қандай өлеңдерін білеміз?
-«Түркістан», «Сорлы қазақ», «Қазағым», «Күз», «Толқын», «От», т. б.

М.Жұмабаев туралы білетіндерін жазады, постер қорғайды

Білу Оқулықпен жұмыс.

9 мин

Мағжан Жұмабаев туралы берілген мәтінді түсініп оқып, тірек сызба құрғызу.

Мағжан Жұмабаев
1905 - 1910 ж - Қызылжардағы (Петропавл) №1 мешіт жанында белгілі татар зиялысы, мұсылман халықтарының азаттығы жолында күрескен М. Бегішевтің ұйымдастыруымен ашылған медреседе оқыды.
1909 ж - Баспадан шыққан Абай өлеңдерін оқып, «Атақты ақын, сөзі алтын хакім Абайға» деген өлең жазды..
1910 - 1913 ж. - Уфа қаласындағы "Ғалия" медресесінде білім алды.
1913 - 1916 ж - Омбы мұғалімдер семинариясында оқыды.
1923 - 1926 - Мәскеудің әдеби көркем институтында оқыды
1913ж.- Қазан қаласында "шолпан" атты тұңғыш өлеңдер жинағы жарық көрді.
1927 ж - Елінде оқытушылық қызметпен айналысады
1925ж - "Алқа" әдеби үйірме ұйымдастырады
1936ж - Концлагерьден босанып шығады
1937 ж - Озбыр топтың қолына түседі
1938 ж 19. 03 - "халық жауы деп жала жауып, атып тастайды.
50 жылдан кейін - Ақын аты елімен, жерімен, ұрпақтарымен қайта қауышты

М.Жұмабаев өмірі мен шығармашылығынан мағлұмат алады

Түсіну

Поэма мәтінін мәнерлеп оқу және әр шумаққа ат қою.

5 мин

1) Түркістан қайда орналасқан?

2) Түрік және түркі сөздерінің мәнін қалай түсінесің? (Түрік - ұлт атауы, түркі - туыстас халықтар атауы)

3) Поэмада «Алаш» деген сөз жиі кездеседі оны қалай түсінесің?

1 шумақ - Түркістан - екі дүние есігі ғой.

2 шумақ - Тұран - ер түрік мекені.

3,4,5,6 шумақтарда - Тұран табиғаты.

6,7 шумақтарда - өзен-көлдері, жер-су аттары - Оқыс, Яқсарт - Жейхун- Сейхун - Амудария - Сырдария

8 шумақта - Тұран таулары Тянь-Шань,Тарбағатай, Памир, Алтай, Қазықұрт.

Қолдану

10 мин

Поэмаға сатылай кешенді талдау:

1.Авторы: Мағжан Жұмабаев «Түркістан» поэмасы

2.Тақырып - бұл тарихи туындының іргетасы. Бұл - тарихи поэма.

Тарихи поэма - бұл белгілі бір дәуірдегі қоғамдық шындықтың

сәулесі

3.Жанр түрі - өлең, поэзия, себебі өлең дегеніміз - белгілі бір

өлшеммен қиыннан қиыстырылып, үйлесімді ырғақпен ұйқасып

келетін өрнекті сөз жүйесі.

4. Идеясы: автор тақырып арқылы шындық өмір көріністерін

суреттегенде оны өз көзқарасы, өз дүниетанымы тұрғысынан

бейнелейді. Сол арқылы өз мақсат, мүддесін, арманын білдіреді.

5. Поэма 8 шумақты. Шумақ аяқталған синтаксистік біртұтас ойды

білдіреді.

6. 32 тармақты. Тармақ - өлеңнің әр жолы.

7. Поэманың негізгі түйіні, тәрбиелік мәні - поэмада туған жерді,

Отанды сүю, қорғау, әрбір оқушыны өздеріне артылған әлеуметтік,

азаматтық жүкті сезінуге, тәрбиелеуге арналған.

Берілген тапсырманы топта орындайды.

Поэманы талдайды

Сергіту

2 мин

«Ақбұлақ» би қимылдарын жасау

Талдау

4 мин

Ақын өлеңіндегі көркем тіл шеберлігіне көңіл аударту.
1-топ Өлеңдегі метафора, эпитет, теңеулерді таптыру. Эпитет: Ер түрік, кең ақыл, отты қайрат, жүйрік қиял.Метафора: от болып туған, отқа ұқсап, Арқаның ардагері - қалың алаш, Алаштың арыстаны.

2- топ Өлеңді өлең құрылысына талдау.

3- топ Өлеңге жоспар құру.
1. Қасиетті Түркістан - бабалар мекені.
2. Тұран жері - түркілер елі.
3. Кең ақыл, отты қайрат, жүйрік қиял ер түрік.
4. Тұран топырағындағы ұлы тұлғалар.
5. Туған жер - тұғырың.

Топтық жұмыс орындайды. Дәптерге жазады

Жинақтау

2 мин

1. «Түркістан» өлеңі қай тақырыпқа арналып жазылған? (туған жер, атамекен)
2. Бүкіл түрік елі Түркістанды киелі жер - екінші Мекке деп түсінеді. Себебі неде? («Бабаның басына барып қайту-үлкен сауап», - деп саналады)

Берілген сұраққа жауап береді, ойларын айтады

Қорытынды

Рефлексия

5 мин

Бүгінгі сабақ несімен ерекшеленді?

Не білдім?

Не ұнады?

Сабақтан алған әсерім

Сабақтан алған әсерлерін стикерге жазып қалдырады

Үйге тапсырма

1мин

«Түркістан» өлеңінен үзінді жаттау

«Мағжан - сыршыл ақын» тақырыбына шығарма жазу.

Оқушылар күнделіктеріне жазып алады.

Бағалау

2 мин

Топ мүшелері берілген тапсырмалар бойынша жинақтап, бірі-бірін бағалау

Топ бір-бірін бағалайды.