Еңбек сабағына №2 НҰСҚАУЛЫҚ КАРТА

Еңбек сабағына №2 НҰСҚАУЛЫҚ КАРТА

Тақырыбы: Өлшегіш құралдарды тиімді пайдалану.

Жаттығу.

1.Темір сызғышпен өлшеу.

2.Штангенциркульмен өлшеу.

3 Бұрыштарды бұрыш өлшегішпен өлшеу.

4.Микрометрмен өлшеу.

5. Саңылауды сүңгіштің көмегімен өлшеу.

Құрал- саймандар мен айлақұралдар : металл сызғыштар, 0,1 мм бөліктері бар штангенциркуль, 0-25 мм, 25-50 мм өлшемді микрометрлер, үлкендігі 2 -5 бөліктері бар сүңгіш пен бұрыш өлшегіштер.

Жаттығуды орындау реті.

Нұсқаулық лық түсініктер мен сілтемелер.

1. Жаттығу Металл сызғыштармен өлшеу.

1.Өлшенетін тетікбөлшекке сызғышты қою.

Ескерту . Қарапайым пішінді тетік бөлшектерді (пластина, өзекті) өлшегенде бір затпен бастыру қажет.

1. Өлшем жүргізілетін тетікбөлшектің бетіне сызғышты тақап қоямыз да , оны бір затпен бастырамыз.

Өлшенетін тетікбөлшектің бөліктері сызғыштың нөлдік бөліктерімен дәл үйлесуі қажет.

.

2. Сызғыштағы өлшемді оқу.

2. Көз мөлшерімен анықтаған кезде өлшенетін тетікбөлшекті шкалаға қарсы бағытта дәл орналастыру керек

2. Жаттығу Штангенциркульмен өлшеу.

1.Сырттай өлшем жүргізу.

1. Құралды қолға алып, жақтаушасының бұрама топсасын сәл босатамыз.

Штангенциркульдің еріндерін үлкен тетікбөлшектің қажетті өлшеміне сәйкес келгенше ашамыз.

Құралдың қозғалмалы жақтаушасы өлшенетін тетікбөлшектің бетіне толық үйлескенше қозғалтамыз.

2.Іштей өлшем жүргізу.

2. Штангенциркульдің еріндерін кіші тесіктің қажетті өлшеміне сәйкес келгенше ашамыз.

.

Штангенциркульдің кіші ерні тесіктің бүйірі мен қозғалмалы жақтаушасының қабырғасы толық үйлескенше енгіземіз.

Штангенциркульдің еріндері тесіктің өлшеміне сай келуін қадағалаған жөн.

3. Тереңдігін өлшеу.

3. Өлшенетін тесіктің жоғарғы жағына штангінің сыртқы бөлігін түйістіреміз.

Штангенциркульдің қозғалмалы ернін тереңдікті өлшейтін сызғыштың бойымен төмен қарай бағыттап, тесіктің түбіне дейін түсіреміз.

Штангенциркульдің қозғалмалы жақтаушасын қысқыш бұрандамен бекітеміз де тетікбөлшектен суырып аламыз.

4. Штангенциркульдің көрсеткішін оқу.

4. Штангінің шкаласындағы бүтін санның миллиметрінен нөлдік бөліктеріне дейінгі көрсеткішті санаймыз.

Штангінің бір бөлігімен сәйкес келгенін анықтаймыз .

Нөлдік бөліктерінен бүтін санның миллиметрінің арасындағы сәйкес көрсетілген өлшемнің санын көбейтіп миллиметрдің ондық үлесінің санын . анықтаймыз.

3. Жаттығу . Микрометрмен өлшеу.

1.Тетікбөлшекті өлшеу

1. Микрометрдің нөлге дәл орнатылғанын тексереміз. Микрометрді жақтаушасынан ұстап, сол қолға аламыз да оң қолмен барабанды сағат тіліне қарсы бағытта айналдыра отырып , өлшегіш микрометрді өлшенетін тетікбөлшектің бетіне үйлескенше ажыратамыз.

Тетікбөлшекті микрометрлік бұранданың жақтаушасымен екіаралықта өлшенетін тетікбөлшекпен механизмінің үйлесіп тиісті дыбысы шыққанша ,жайлап сағат тілінің бойымен айналдыра отырып , микрометрлік бұрандасын жазып аламыз да микрометрлік бұранданы бекітеміз.

2. Микрометрдің көрсеткішін оқу.

16 мм + 0,22 мм = 16,22 мм

33 мм + 0,5 мм + 0,13 мм = 33,63 мм

2.Бүтін миллиметр мен жартылай миллиметр санының бөліктеріне сәйкестендіріп, төлке -негіздегі микрометрдің бөліктеріне сәйкес барабанның негізгі көлденең сызықпен үйлескен жерін санайды.

4 Жаттығу. Бұрыштарды бұрыштықпен өлшеу.

1.Бұрышты өлшеу.

Ескерту. 90- тан кем бұрыштарды бұрыштықпен ал 90-тан артық бұрыштарды бұрыштықсыз өлшейді.

1. Алынбалы сызғышпен бұрыштықтың өлшенетін бұрыш арасындағы шегінен өлшенетін тетікбөлшектен біршама үлкендеу болуы тиіс.

Өлшенетін тетікбөлшектің алып- салынбалы бір бөлігін сызғышпен бұрыштықтың аралығында өлшенетін тетікбөлшектің қырлары тегіс болуы шарт.Өлшем жүргізілген жерді бекітеміз.

2.Бұрыштың өлшемін анықтау.

2. Шкала бойынша бұрыштықтың нөлден бастап бүтін санға дейінгі көрсеткішін санаймыз.

Қай көрсеткіш шкаланың негізгі бөлігіне сәйкес келгенін анықтаймыз.

Нөлдік көрсеткішпен бүтін санның аралығындағы бөліктерін бұрыштықпен сәйкес келген санын көбейтіп минутты анықтаймыз.

5. Жаттығу . Саңылауды сүңгішпен өлшеу.

1.Саңылауды өлшеу.

1.Сүңгіштің бір немесе бірнеше пластиналарын бірден саңылауға тығыз кіретіндей етіп үлкендігін өлшейміз.

Пластиналарды сүңгішпен саңылауға салғанда майыстырып алмас үшін күш түсірмей салған жөн.

2. Саңылаудың өлшемін анықтау.

2.Саңылауға енген пластина саны сол саңылаудың өлшемін көрсетеді.

ИНСТРУКЦИОННАЯ КАРТА №2.

ПОЛЬЗОВАНИЕ ИЗМЕРИТЕЛЬНЫМ ИНСТРУМЕНТОМ

Упражнения.

1.Измерения линейкой измерительной металлической.

2.Измерение штангенциркулем.

3.Измерения углов угломером .

4.Измерения микрометром.

5.Измерение зазоров щупом.

Инструменты и приспособление : линейки измерительные металлические,

штангенциркули с величиной отсчета по нониусу 0,1 мм, микрометры 0-25 мм, 25-50мм,угломеры с величиной отсчета по нониусу 2 и 5 щупы.

Порядок выполнение упражнений

Инструктивные указания и пояснения

Упражнение 1. Измерения линейкой измерительной металлической

1.Приложить линейку к измеряемой детали

Ескерту: При измерении деталей простой формы (пластина, стержень и т.п.) их рекомендуется упереть в какой-либо предмет

1.Приложить линейку плотно к поверхности измеряемой детали, упирая её торцом в какой-либо выступ на детали или в предмет, к которому прижимают деталь.

Нулевое деление линейки должно точно совпадать с началом измеряемой части детали.

2. Прочитать размер на линейке

2. При определении размера глаз располагать точно против шкалы

Упражнения 2. Измерения штангенциркулем

1.Произвести наружное измерение

1.Взять штангенциркуль и слегка ослабить зажимный винт рамки.

Развести губки штангенциркуля на размер, больший размера детали.

Передвинуть подвижную рамку до полного соприкосновения губок с поверхностью измеряемой детали.

Прочитать показания штангенциркуля (см. п.4.)

2.Произвести внутреннее измерение.

2. Развести губки на размер, меньший размера отверстия.

Ввести малые губки в отверстие и передвинуть подвижную рамку до полного соприкосновения бок со стенками отверстия

Следить, чтобы губки касались поверхности отверстия по всей их длине.

Прочитать показания штангенциркуля (см. п.4).

3. Измерить глубину.

3. Упереть торец штанги в верхней край измеряемого отверстия или уступа.

Опустить подвижную губку вниз до упора линейки глубиномера в дно отверстия или отступа.

Закрепить подвижную рамку зажимным винтом и снять штангенциркуль с детали. Прочитать показание штангенциркуля (см.п.4)

4. Прочитать показание штангенциркуля.

4.Отсчитать по шкале штанги целое число миллиметров до нулевого деления нониуса.

Определить, какое деление нониуса совпало с одним из делений штанги.

Умножив количество промежутков между нулевым делением нониуса и совпавшим делением на величину точности измерения штангенциркуля ,определить количество десятых долей миллиметра .

Упражнение 3. Измерения микрометром.

1.Измерить деталь

1. Проверить точность установки микрометра на нуль. Взять микрометр за скобу в левую руку и, вращая правой рукой барабан против часовой стрелки, развести измерительные плоскости микрометра на размер, больший измеряемой детали.

Поместить деталь между пяткой скобы и торцом микрометрического винта микрометра и, плавно вращая трещотку по часовой стрелке, выдвигать микрометрический винт до тех пор, пока его торец и пятка скобы плотно соприкоснуться с измеряемой деталью и послышится характерный звук пощелкивания механизма трещотки.

Зафиксировать положение микрометрического винта стопором.

2. Прочитать показания микрометра

Отсчет: 16 мм + 0,22 мм = 16,22 мм

Отсчет: 33 мм + 0,5 мм + 0,13 мм = 33,63 мм

2.Целые миллиметры и полумиллиметры отсчитывают по числу делений на втулке-стебле микрометра. по делению на конической части барабана, совпавшему с продольной чертой стебля.

Упражнение 4.Измерение углов угломером

1.Измерить угол

Ескерту: .Углы меньше 90 измеряют угломером с применением угольника; углы больше 90- без угольника.

1.Установить сектор угломера в такое положение, чтобы угол между съемной линейкой и гранью угольника был несколько больше измеряемого угла детали.

Приложить одну грань измеряемого угла детали к съемной линейке угломера, передвинуть подвижную линейку так, чтобы между сторонами измеряемого угла детали и гранями угольника и съемной линейкой угломера был равномерный просвет. Закрепить сектор стопором.

2.Определить величину угла

2.Целое число градусов отсчитать по шкале основания угольника до нулевого деления нониуса.

Определить, какое деление нониуса совпало с одним из делений шкалы основания.

Умножив количество промежутков между нулевым делением нониуса и совпавшим делением на величину точности измерения угломером, определить количество минут.

Упражнения 5. Измерение зазоров щупом

1.Измерить зазор

1.В зазор вставить одну пластину или набор пластин щупа так, чтобы они входили в зазор туго и на всю длину.

При введении пластин щупа в зазор не прикладывать больших усилий во избежание их поломки.

2.Определить размер зазора

2.Если в зазор вошла только одна пластина, то толщина ее определит величину зазора.

Если зазор измерен набором пластин, то величина его равна сумме толщин пластин.