Тәрбие шара: Менің құқығым

Тақырыбы: Менің құқығым.

Мақсаты: Ертеңгі елдің болашағы-ұрпақ санасына үлкен міндетті сіңіріп,егемені елдің өз құқығын қорғай білетін ұлы азаматтарын тәбиелеу.

Түрі: Іскерлік сайыс

Ж. барысы: І Ұйымдастыру бөлімі.

ІІ Психологиялық тренинг.

Танысу: «Адам есімінің түрлері»

Мақсаты: Адам есімі маңызды екенін сезіндіру,өздерінің және басқа адамдардың есіміне құрметпен,сүйіспеншілікпен қарау,әрбір адамды дұрыс сезініп,оны тек жақсы жағынан көруге және қабылдауға,алған әсерін ашық айтуға шақыру.

Қызыл түс-энергия түсі, ол адамды іс-әрекетке итермелеп,үнемі жігерлендіріп отырады. Жоғары сезімді,жігерлі, күшті,мінез-құлқы батыл тұлға.

Сары түс-көңілді түс адамдармен тез араласуға көмектеседі. Бұл түсті таңдап алған адамдар-іскер,мінез-құлқы мықты,жаратылыстану пәндеріне жақын.

Қызғылт сары түс-шығармашылық,белсенділіктің түсі. Осы түсті таңдап алған адамдар-жауапкершілігі мол, өз сезімдеріне мықты.

Жасыл түс-Адамның өз-өзіне деген сенімділігін арттырып,жүрген ортасында белсенді болуына ықпалын тигізеді. Осы түсті таңдап алған адамдар мейірімді, ал көңіл,табиғатты сүйеді.

Көгілдір түс-сенімділік,үйлесімділік, тыныштық түсі. Бұл түсті таңдап алған адамдар өз-өзіне сенімді,рухани байлығы мол.

Қоңыр түс-еңбекшіл,мейірімді,қолдарынан бәрі келеді.

Қара түс- ақ көңіл, шыншыл.

Ақ түс- өз мақсатына жетеді,дарынды әрі мәдениет саласында өнерлі.

Мына жүрекше қағаздарға өздерініздің ұнататын түстеріңізді таңдаңыздар. Әр түске қарап сіздің қандай қасиет,қабілеттеріңіз бар екенін айтып береміз.

Құрметті ұстаздар 13-17 ақпан аралығында сынып жетекшілер апталығының жоспарына сәйкес бүгін сынып жетекшілер арасында ҚР-ның үздіксіз білім беру тәрбие тұжырымдамасының 12 бағыты бойынша. Саяси Құқық тәрбие бағыты бойынша «Менің құқығым» тақырыбындағы іскерлік ойынына қош келдіңіздер. Мектебімізде 10 сынып жетекшісі қызмет атқарады. 2-уі себепті 8 сынып жетекшіні ортаға шақырамыз. Олар 2 топқа бөлінеді. І топ «Адам тобы» ІІ топ «Құқық тобы» топ басшысын сайлап алайық. І топ басшысы Қабдрахманова Армангүл, ІІ топ басшысы Хасанова Эльвира.

Жоспары:

1 Таныстыру.

2 «Біз неге құқылымыз?»

3 «Тіл-өнері»

4 «Жағдаяттық сұрақтар»

5 Пікірсайыс

Әділқазылар алқасымен таныстыра кетейін.

1.Мектеп директоры Утегалиева Бақытгүл

2.Оқу ісінің меңгерушісі және құқық пәнінің мұғалімі Қанатова Зирагүл

3. Мектеп психологы Зұлхашева Алима

Кіріспе бөлімі.

Қазіргі таңдағы еліміз тәуелсіздігін алып,оңы мен солын танып, бары мен жоғын түгендеп жатқан тұста мемлекетіміздің қабылдаған Конституциясы ел дамуының түс бағдары болды десек қателеспейміз. Мемлекет дегеніміз белгілі бір территориясы, шекарасы,рәміздері,ұлты бар жалпы халықтың ірі ұйым десек,сол қазақ ұлтының төл конституциясы қабылданды. Енді аздап тарихқа көз жүгертсек ХҮІғ «Қасым ханның қасқа жолы, Есім ханның ескі жолы» Тәуке ханның «Жеті жарғы» сияқты заңдар жинағы бұл қазіргі тәуелсіз қазақ елі Конституциясының бастамасы болып табылады. Ал ХХ ғ өзінде КСРО құрамына болып тұрған кезде 1936 жылы 28 қаңтарда және қазіргі қолданысты жүрген 1995 жылы 30 тамызда жүрген Ата заңымыздағы биліктің үш тармағының заң шығарушысы(парламент),атқарушы(үкімет) және сот қызметтері бар. Конституция адам және азамат құқықтарының қорғалуы жан-жақты қарастырылған орнықты құжат болып отыр.

Ал қазіргі заманғы адам құқықтары жайлы құжат яғни, «Адам құқықтарының жалпыға бірдей декларациясы» 1948 жылы 10 желтоқсанда БҰҰ-ның шешімімен қабылданды.

Адам және азаматтарының құқықтары,ерік бостандықтары терең қарастырылған құжат, бұл-өзіміз жиі айта беретін 1787 жылы қабылданған АҚШ Конституциясы. Бұл кезге 200 жылдан астам уақыт өтсе де сол. Конституция әлі күнге дейін өз маңызын жойған жоқ. Соның дәлелі әрбір американдық азамат қайда жүрседе ел Конституциясы жазылған кітапшаны өз жандарынан тастамайды екен. Егер қандай да бір уақытта өз құқығы бұзылғандай ситуация болған жағдайда дереу өз заңды міндеттерін талдауға кіріседі екен.

Өзіміздің қазақ елінің Ата -Заңы бүгінге дейін жалғасып келе жатқан адамгершілік принциптерге негізделген демократиялық қоғамды құрудағы өзінің адал дәстүрлерін алдағы уақытта әрмен қарай жалғастыра бермек.

1.Таныстыру.

2-ші бөліміміз «Біз неге құқылымыз?»

Шарты: 2 топқа сұрақ қойылады. «Адам құқықтарының жалпыға бірдей Декларациясы» және «Бала құқығы туралы халықаралық Конвенция шарттары» бойынша сұрақтар беріледі.

Адам тобы:

1.Құқық деген не?

Ж: Мемлекет шығарған немесе бекіткен тәртіп ережелерінің жиынтығы.

2.Құқық немен қорғалады.

Ж: Заңмен қорғалады

3.Адам құқығының қорғалуы қай жерде бастау алды және қай жылы?

Ж: 1789ж Франция елінде

4.Адам құқықтары мен бостандықтары туралы Декларацияны қандай ұйым қабылдады?

Ж: БҰҰ

5.БҰҰ мақсаты не?

Ж:Әлемде бейбітшілікті сақтау,адам құқықтары мен бостандықтарын қорғау.

6.ҚР. БҰҰ-ына қай жылы мүше болып кірді?

Ж:1992ж 2.03

7.БҰҰ адам құқығына байланысты қандай халықаралық шартты қабылдады?

Ж:Бала құқығы туралы Конвенция

8.Бала болып кімдер саналады?

Ж: 18жасқа толмағандар бала болып саналады.

Құқық тобы:

9.ҚР-да жетім және мүгедек балалардың құқығы қалай қорғалады?

Ж:ҚР-да жетім және мүгедек балалардың құқығын қорғауды мемлекет өз қарауына алды және ол үшін 1992ж «Бөбек» қорының президенті С.А.Назарбаева

10.Декларация дегенді қалай түсінесіңдер?

Ж:Үкіметтің саяси партияның халықаралық ұйымының аса маңызды мәселесі.

11.Адам құқығы жат елде жүрсе қалай қорғалады?

Ж:Әр адамның құқығы қайда жүрсе де заңмен қорғалады деп Декларацияның 6-бабында айтылған.

12.Адам құқығы қандай жағдайда бұзылады?

Ж:Соғысып жатқан елдерде адам құқығы бұзылады?

13.Біздің елімізде адам құқығы бұзылған қандай кезеңдерді білесіңдер?

Ж:1937-38ж қуғын-сүрген, 1932-33 ж ашаршылық 1986ж желтоқсан оқиғасы.

14.Адам құқығын кімдер қорғайды?

Ж:Қауіпсіздік қызметкерлері.

15.Құқық туралы заңдарда қандай орган шығарады?

Ж:Парламент шығарады

16.Бала құқығы туралы Конвенцияға ҚР Президенті қай жылы қол қойды?

Ж:1995ж Нью-Иорк қаласында 156-шы мемлекет болып қол қойды.

ІІ топ «ҚР-ның азаматтарының міндеттерінің анықтаңыз.

1.Заңдарға бағыну

2.Басқа азаматтардың құқықтарын,бас бостандықтарын арын құрметтеу;

3.Мемлекет рәміздерін құрметтеу.

4.Қаржы салықтарды төлеу.

5.Тарихи және мәдени байлықтарды сақтау;

6.Табиғатты және табиғи байлықтарын сақтау;

7.Ата-аналардың балаларына қамқорлық етуде,алдындағы міндеттерін орындау;

8.Ота мектеп білім алу;

9.Қазақстан Республикасын қорғау.

ІІІ «Тіл-өнері»

2 топқа ортақ сұрақтар қойылады,қай топ үлгереді,сол топ жауап береді. Әрбір дұрыс жауап 20 ұпай.

1.Бір қазаға екі жаза жоқ.

2.Куәсіз істі күмән табар, куәлі істі куә табар.

3.Би екеу болса,дау- төртеу.

4.Әр елдің заңы басқа, иттер қасқа.

5.Елшіге өлім жоқ.

6.Тақыр жерге су төксең жүруге тайғақ болар,жаманға сырынды айтсаң айғақ айғақ болар.

7.Ата-ананың қадірін балалы болғанда білерсің, анық достың қадірін,.......болғанда білесің.

8.Әділ істің-арты игі.

9.Жолға шықсаң саймен,бес қару байлан.

10.У ішкен бір өледі, ант ішкен мың өледі.

Ойынымыздың келесі кезеңі.

ІҮ «Жағдаяттық сұрақтар»

Отаным деп танып,оның заңдарына бағынған адамның белгілі бір мемлекетті-елжандылық,азаматтық жауапкершілікке байланысты,өз елінің алдындағы азаматтық борышы. Олай болса,келесі бөліміз «Қазақстан Республикасының азаматтық» кодекісіне байланысты жағдаяттық сұрақтарға кезек береміз.

І топқа

Ирина мен Қайрат ҚР-ның азаматтары. Бірақ олар Украйнада келісім бойынша жұмыс жасайды. Олардың отбасында ұл бала дүниеге келді,балаға қай елдің азаматтығы беріледі? (12-бап ҚР азаматтығы беріледі)

ІІ топқа

Қарт адам Париж қаласындағы ҚР-ның елшілігіне келіп,оған ҚР-ның азаматтығын беруді өтінді,бірақ ол кісі жасырынып жүрген, халықаралық соттың шешімімен өмір бойы темір тордың аржағында отыруы керек қылмыскер болатын. Оған азаматтық беріле ме? (17-бап берілмейді)

Ү кезеңіміз. Пікір сайыс

Тақырыбы: «Жастар және қылмыс»

2 топқа сұрақтар беріледі.

«Адам тобына» Жастар арасындағы қылмысқа жол беру үшін не істеу керек?

«Құқық тобына»Мектеп жасындағы жастардың құқықтық норма бұзу шарттары қандай деп ойлайсыңдар?

Берілген сұраққа әр топ өз ой-тұжырымдарын білдіруі керек.

Қорытынды:

Біз тәуелсіз,егеменді елміз. Өзімізге тән елтаңба, гимні, туымыз бар. Соның бірі-1995 жылдың 30 тамызында. Қазақстан Республикасының жаңа Конституциясы қабылданған.

Конституция 98 бапты біріктіретін 9 бөлімнен тұрады,.Адамның құқықтары, бостандықтары мен міндеттері осы бөлімдерде жазылған.Әр адам өз құқықтары мен міндеттерін білуі керек. Бүгінгі сайысымызда қорытындылай келе әділқазыларға сөз кезегін береміз.