Туған жер тұғырың, туған ел қыдырың тәрбие сағаты (9 Ә класс)

Сабақтың тақырыбы: Туған жер тұғырың, туған ел қыдырың.

Мақсаты: Оқушыларды Отанды сүюге, қазақ елінің өткені мен бүгінгісін танып білуге, атамекеніне деген сүйіспеншілігін арттыру.

Көрнекілігі: Нақыл сөздер: «Туған жер тұғырың, туған тіл қыдырың».

Отан жайлы суреттер, қазақ ақын-жазушыларының суреттері, Желтоқсан құрбандарының суреттері, шарлар. Қазақстан Республикасының рәміздері, туы, әнұраны, елтаңба.

Барасы:

1-оқушы: Құрметті ұстаздар мен оқушылар, сіздерге арналған «Туған жер тұғырың, туған ел қыдырың» атты поэзиялық кешімізді бастауға рұқсат етіңіздер.

Мұғалім: Қазақ халқының қалыптасуы ұзаққа созылды. Қазақ халқы үйсін, қаңлы, жалайыр, қыпшақ, найман, дулат, арғын, оғыз, уақ және басқа да тайпалар негізінде құрылды. ХІІІ ғасырға таман әртүрлі түркі тілдес тайпалардан халқы болып бірігу үшін қажетті жағдайлар қалыптасты. Бірақ бұлардың қалыптасуына моңғол-татар шапқыншылығы кедергі жасады. Бұл кезге дейін қазақ даласының территориясында «жүз» деп аталатын үш шаруашылық-географиялық аймақ анықталады. Осыны айта келіп, белгілі ғалым Шоқан Уәлиханов «Ұлы, Орта және Кіші қырғыз-қайсақ ордалары біртұтас - қазақ халқы» деп жазған болатын.

2-оқушы: М.Мақатаевтың «Үш бақытым»

Ең бірінші бақытым - халқым менің,

Соған берем ойымның алтын кенін.

Ол бар жерде, мен бармын, қор болмаймын,

Қымбатырақ алтыннан нарқым менің.

3-оқушы: ал екінші бақытым - тілім менің,

Тас жүректі тіліммен тілімдедім.

Кей-кейде дүниеден түңілсем де,

Қасиетті тілімнен түңілмедім.

4-оқушы: Бақытым бар үшінші - отан деген,

Құдай деген кім десе, Отан дер ем.

Оты сөнген жалағанда жан барсың ба?

Ойланбай-ақ кел дағы от ал менен.

5-оқушы: Мен қазақпын, мың өліп, мың тірілген.

Жөргегімде таныстым мұң тіліммен.

Жылағанда жұрегім түн тұтылып,

Қуанғанда күлкімнен түн түрілген.

Көрініс:

Ақырын басып қарт шығады. Орындыққа келіп дем алады. Осы кезде жүгіріп немересі шығады.

Немересі: Ата, не ойлап отырсың?

Атасы: Ә, балам, атаң не ойламайды дейсің? Сенің болашағыңды, еліміздің өткен өмірі жайлы ойлаймын.

Немересе: Өткен өмір деген не, ата?

Атасы: Ә, балам, өткен өмір деген сонау ежелгі ата-бабаларымыздың ерте кезден бері өткен өмір жолы, тарихы емес пе?

Немересі: Ал ол жол қандай болады, ата?

Атасы: Ендеше тыңда, балам, атаң бір сөйлесін.

Болмаса да оқыған тарихшы атым,

Жинадым кісілерден тарих хатын.

Мақсатым кейінгі ұрпақ ұмытпаса,

Сондықтан, балам сен де өз тарихыңды білуге тиіссің. Сонау ерте кезде біздің ата-бабаларымыз 29 қазақ руының қосылып, халық болып қалыптасуынан басталады. Бұл - тарих.

6-оқушы: 1923 жыл. Ел жайлауға көшіп, қаннен-қаперсіз күн көріп жатқан елімізге тұтқиылдан шабуыл жасап, қалың жұртты қан жылатты. Дүрліккен ел шұбыра көшіп, тарихта аты қалған «Ақтабан шұбырынды, Алқакөл сұлама» аталып кеткен қиын заман болды. Жұрт Алакөлге аяңдап, Қаратауды паналады.

7-оқушы: Қазақ жері көп шеккен қасіретті,

Қазақ елі өнерлі, өсиетті,

Египетті билеген Бейбарыстың

Елі текті, киелі, қасиетті.

8-оқушы: Қаратаудың баурайында қалың қазақ бас қосты, елдің елдігін, ердің ерлігін соңғы сынайтын күн туды. Жұртты аман алып қалу үшін данышпан ата Төле би батырларды батылдыққа, елді бірлікке шақырды.

9-оқушы: Қырылмаса аштықтан батырларың,

Жазықсыз құрбан қылып шыбын жанын.

Қазақ деген қандай ел болар едік,

Көркейткен байлығымен әлем санын.

10-оқушы: 1941-1945 жылдарда адамзат тарихында болмаған аламат соғыста бірлік, достық жолында жан қиған қазақ батырлары фашизмнен бүкіл адамзаттық адалдықты қорғап, ерекше ерлік көрсетті. Жүзге тарта халық қаһармандарына Кеңес Одағының батыры деген абыройлы атақ берілді.

11-оқушы: Бақытқа байтақ елді бөлегендер,

Бауыржан, Әлия, Мәншүк, Төлегендер.

Солардың қасиетті ерлігімен,

Құлпырып, шешек атып көрген жер.

12-оқушы: Неткен мықты бұл қазақ!

20-жылғы кәмпескеден,

30-жылғы аштықтан және репрессиядан,

40-жылғы алапат соғыстан,

50-жылғы сталиндік бұғаудан,

70-жылғы созылған мәңгүрттіктен қазақ халқы аман қалды.

13-оқушы: Қырғи қабақ соғыстың,

Соқтықпауын тілеймін.

Қорғасында көк ұшқын,

Оқ шықпауын тілеймін.

Адамдардың әлемде

Туыстығын тілеймін.

Шын достықтың әр елде

Тым ыстығын тілеймін.

14-оқушы: 1986 жыл.

Жас арудың жанарында - Желтоқсан,

Қанды ,асыр табанында - Желтоқсан.

Қаралы өмір қайыстырған халқымның,

Қара тұман қабағында - Желтоқсан.

Жауыздықты жасқаған да - Желтоқсан.

Жаңа ғасыр бастаған да - Желтоқсан.

Жазықсыздың көз жасына жуылып,

Абақтыға тастаған да - Желтоқсан.

15-оқушы: Шықты тарап ой данадан,

Бет қарады жұлдыз беті.

Өзі қалап, сайлап алған,

Елімнің бар президенті.

Шырақ етіп өмір нұрын,

Алыс тартты алдағы жол.

Ел намысын, елдің жүгін,

Арқалаған ардағым ол.

16-оқушы: «Елтаңбасы»

Қатар шапқан қос тұлпар,

Ай астында қазақ үй,

Қалықтаған жас сұңқар,

Шарықтаған таза күй.

Қара шаңырақ - ел күні

Асқақтатып тұр мұны.

Елтаңбасы елдігім,

Елдің тыныш тірлігі.

17-оқушы: «Біздің ту»

Айнымайды аспаннан

Біздің тудың бояуы.

Оны халық қашанда

Биікке іліп қояды.

Көк аспанда - жас қыран.

Естілгендей біздің үн,

Сол ғарыштың астынан.

18-оқушы: «Әнұран»

Әнұраным - жан ұраным,

Айтар әнім, сөйлер сөзім.

Туған жерім - сағынарым,

Жүрсем егер дүние кезіп.

Тауымыздың, көне күннің,

Даламыздың байтақ үні.

Ол әні ғой жүрегімнің

Мың қайталап айтам мұны.

Хор: «Менің елім»

Қорытынды.

Мұғалім: Біз - қазақ, ата-бамызды пір тұтқан халықпыз. Сондықтан да біз тегімізді атадан, тілімізді анадан таратқан ұлтпыз. Ұрпағымызды жатқа жылатпай, қызды аялап, ұлды ұлықтап тәрбиелеуді өмірлік мақсат етейік. Халқымыз ұйымшыл, еліміз тыныш болсын.