«Ана тілі – дана тіл»

«Ана тілі - дана тіл» (XXI ғасыр көшбасшысы)

Мақсаты: Оқушылардың әр салада білімдерін кеңейту білім деңгейін, шығармашылық ізденісін байқау. Білімділікке, шапшаңдыққа, тез ойлауға, жүйелі жауап беруге тәрбиелеу. Оқушылардың білімге деген құштарлықтарын, қызығушылықтарын арттыру, дағдыларын қалыптастыру. Дұрыс ойын жеткізе білуге, өз ойын еркін айта алуға, оқушыларды алғырлыққа, жылдамдыққа, ұйымшылдыққа тәрбиелеу.

Пайдаланған көрнекіліктер: компьютер, слайд

Әдіс-тәсілдер: ойын, сұрақ-жауап

Іс-шараның барысы:

Жүргізуші:

Құрметті мұғалімдер, оқушылар! Бұл ойын тілдер апталығына арналған іс-шара болып табылады. Оқушылар өз білімдерін жоғары дәрежеде көрсетеді деген үмітпен, байқауымызға қош келіпсіздер! Соған орай қазақ тілі мен әдебиеті, география, тарих, физика, химия, биология саласында сұрақтар қойылады. Біздің мектептің оқушылары арасында «XXI ғасыр көшбасшысы» деген интеллектуалдық ойынды өткізуге рұқсат етіңіздер.

Құрметті мектебіміздің таңдаулы оқушылары білім бәйгесіне түсетін «ХХІ ғасырдың көшбасшысы» интеллектуалдық ойынға қош келдіңіздер!
Сайысқа түсетін оқушыларды ортаға шақырайық.

1.Қабдешева Маржан

2.Қазезтай Ализа

3.Қайырбек Әсем

4.Сүйінбаева Ботагөз

5.Уралбаева Данара

6.Зайкен Саягул

Жүргізуші:
Ал, енді алғашқы сынның әділдігін айтатын әділқазылар алқасымен таныстырайық.

1. Кадикова Жанбота - ағылшын пәнінің мұғалімі

2. Айтбаева Динаш Қуанышбекқызы - математика пәнің мұғалімі

3. Қанимағамбетова Гүлнур Маратқызы - қазақ тілі мен әдебиет пәнінің мұғалімі

Енді барлықтарыңа ақ жол тілей отырып, ойынның шартымен таныстырайық.
Сайысымыздың алғашқы кезеңі «Бәйге»
Жүргізуші:
Екінші кезеңі жас қырандардың өз тілімен өзге тілге деген құлшынысын анықтайтын «Полиглот»

Үшінші кезеңіміз «Жеті жұмбақ» құрметті ойыншылар, ескерте кетейін осы турдан аз ұпай жинаған 2оқушы ойыннан шығарылады.

Төртінші кезең «Тапқырлық»
Бесінші кезең «Ғажайып алаң»
Алтыншы кезең «Жорға»

1 - кезең «Бәйге»

Бәйге» турын бастаймыз.

Қарап тұрмай бәйгеге еріңіз,
Шәкірттерге әділ шешім беріңіз
Жүзден жүйрік мыңнан тұлпар шығарар,
Бәйге, бәйге, бәйгелерді көріңіз - дей келе, сайысымыздың алғашқы кезеңінің сұрақтарын оқимын. Әр дұрыс жауапқа 10 ұпай беріледі.

1. ҚР Тіл туралы заңы қашан қабылданды? (22 қыркүйек 1989 жылы)

2. «Жүз жасаған жыр алыбы» деп кімді айтамыз? (Жамбыл)
3. Қазақстанның жер көлемі қанша шаршы километрді алып жатыр?(2717, 3 шаршы км)
4. Жасушасы жоқ ағза? (вирус)
5. «Аузын қу шөппен сүрту» тұрақты тіркесінің мағынасы? (сараң)
6. Жарақаттанған дене бөлігінің қайта қалпына келуін не деп атайды? (регенерация)
7. Нейрон дегеніміз не? (жүйке жасушасы)
8. Жеті атаны ата? (әке, бала, немере, шөбере, шөпшек, немене, туажат)
9. Қазақстанда қанша ұлт өкілдері тұрады? (130-дан аса)
10. Фитоцид деген не? (микробтарды өлтіретін зат)
11. Адам ағзасында қанша химиялық элемент бар? (80 - ге жуық)
12. Алманың жерге түсіп бара жатқанын көрген ғалым, қандай заңды ашты?

( Ньютон, тартылыс заңын)
13. Жасушаны зерттейтін ғылым? (цитология)

14. Қоршаған ауаның ластануын зерттейтін ғылым? (экология)

15. Электр шамының жіңішке қылың қалай атайды? (вольфрам)

16. Адам ағзасының сөлінде қандай қышқыл бар? (тұз қышқылы)

2 - кезең «Полиглот». «Жеті тілді білсең, бар әлемді билейсің» деп бекер айтылмаған болған. Осы кезеңде, сіздердің назарларыңызға мақал-мәтелдер беріледі. Керекті сөздің орнын тауып, үш тілде аудармасын табу керек. Кім жылдам, әрі тез болса, сол оқушы табысты болады.
1. ..... көзінен сынады, шешен сөзінен сынады (ине, иголка, спин )
2. ..... - гауһар бағасыз, ақымақ - ауру дауасыз (ақыл, ум, клевернес)
3. Халық - қазы, ..... - таразы (еңбек, труд, вок)
4. ..... ғылым - тілсіз мұғалім (кітап, книга, бук)
5. Отты үрлеген жағады, ..... іздеген табады (Шындықты, правду, тру)
6. Қазақтың ақылы - ....., қасиеті сөзінде (көзінде, глаза, аэ)
7. .... инемен құдық қазғандай (оқу, учеба, лен; стади)

8. Ішімдегінің бәрі тілімде, ..... бәрі түрімде (тілімдегінің, язык, лангвич)

9. Бал тамған тілден ..... да тамар (у, яд, пойзен)

3-кезең «Жеті жұмбақ». Әрбір дұрыс жауап берген сұраққа он ұпайдан беріледі.

1. Сатайын десем ауыр кілем, сатпайын десем тәуір кілем (жер)

2. Ұстарамен алынбас, ұйысып тұрған қалың шаш (егін)

3. Бір қалтаның ішінде бірнеше шар, әрбір шардың өзіндік ұясы бар (ас бұршақ)

4. Алуан түрлі із салғанның өзі еді, өзінен де пайдалысы өзегі (қарындаш)

5. Елең, елең етті, қарға ауылға қона кетті. Қақтың суын тие кетті (бүркіт)

6. Тең, тең тең киіз, екі ортасы кең киіз (аспан, жер)

7. Ала арқаным жетпес жер жоқ (көз)

8. Сусыз піскен ас көрдім, домаланған бас көрдім (қарбыз)

Осы кезеңде аз ұпай жинаған оқушылар ойыннан шығарылады. Тек төрт оқушы ғана қалады.

4-кезең «Тапқырлық». Әрбір дұрыс жауап берген сұраққа он ұпайдан беріледі.
1. Не себептен қуырылған ас суға піскен астан дәмді? (піскен ас 100 - та қайнайды, қуырылған май 200 - та қайнайды жоғарғы температурада органикалық заттар өзгеріске ұшырап тәтті дәм бөлінеді)
2. Елеуішпен су әкелуге бола ма? (болады мұзды)
3. Көлемін сақтайтын, пішінін өзгертетін заттың күйі? (сұйық)
4. Көптеген құстар ауада қанатын қақпай - ақ қалықтап тұрады. Неліктен?
(ауа ағысы құстың қалықтап тұруын қамтамасыз етеді)
5. Су неліктен отты өшіреді? (су ауаны ығыстырады, ауасыз жану болмайды)

5-кезең «Ғажайып алаң» оқушылар әр тор көзден өзі білемін деген тор көзді таңдап, егерде жауап берген жағдайда сол ұпайлық жүйе беріледі. Ойын барысында екі оқушы қалады.

Қазақ әдебиеті

Тарих

Физика

Химия

10

10

10

10

20

20

20

20

30

30

30

30

Қазақ әдебиеті пәні бойынша:

1. 10 ұпай - Әдебиет жанрдың түрлерін ата. (поэзия, проза, драма)

2. 20 ұпай - "Мен қазақпын" поэмасының авторы кім? (Ж. Молдағалиев )

3. 30 ұпай - Көшпенділер" тарихи трилогиясының авторы (І. Есенберлин )

Тарих пәні бойынша:

1. 10 ұпай - Конституция неше бөлімнен тұрады? (98 бөлімнен)

2. 20 ұпай - Қазақ АКСР-ң алғашқы астанасы? (Орынбор)

3. 30 ұпай - Қаракерей Қабанбайды Абылай хан қалай атаған? (Дарабоз)

Физика пәні бойынша:

1. 10 ұпай - Энергия дегеніміз не? (дененің жұмыс істей алу қабілеті )

2. 20 ұпай - Қозғалыс түрлері? (бірқалыпты, үдемелі, қисық сызықты)

3. 30 ұпай - Тоқ кернеу кедергі арасындағы байланысты анықтаған ғалым? (Ом)

Химия пәні бойынша:

1. 10 ұпай - Суда жақсы еритін карбонаттар? (сілтілік металдар)

2. 20 ұпай - Атомның басқа атомдарға өзіне қосып алу қасиеті не деп аталады? (валенттілік)

3. 30 ұпай - Электролиттік диссоциациялану теориясын қандай ғалым ұсынды?

(Сванте Аррениус)
6 - кезең «Жорға» ережесі бойынша оқушылар жеке-жеке сұрақтарға жауап беруге тиіс. Ұпайы көп оқушы жеңімпаз аталады. Әрбір дұрыс жауап берген сұраққа бір ұпайдан беріледі.
Қойылған сұрақтарға өте шапшаң жауап береміз.
1. Калий - металл
2. Альпі - тау
3. Темірқазық - жұлдыз

4. Сарыарқа - дала
5. Бекіре - балық

6. Азот - газ
7. Шың - таудың биік нүктесі
8. Қарағанды - қала
9. Күлте - гүлдің мүшесі

Ойынның шешуші сәті төрешілер өздеріңізде. Әділ жауабын беріңіздер!

(Жеңімпазды анықтап, марапаттау)

2-жүргізуші:

Бүгінгі көріп тамашалаған интеллектуалды шоу «ХХІ- ғасыр көшбасшысы» ойыны мәресіне жетті.

Зейін қойып тыңдағандарыңыз үшін алғысымыз шексіз.