Устный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күни

Раздел Классному руководителю
Класс -
Тип Другие методич. материалы
Автор
Дата
Формат doc
Изображения Есть
For-Teacher.ru - все для учителя
Поделитесь с коллегами:

Долата оттура мәктиви Рошанова Г.

Еғизчә журнал. Улуқ Ғалибийәткә - 67жил.

«Отлуқ жиллар бетини варақлиғанда»

Әсләңлар, бир нәпәскә өткәнләрни,

Әләңлар, яв отин кәчкән мәрданиларни,

Әсләңлар, Вәтән үчүн жан бәргән атиларни,

Әсләңлар, муқәддәс әл үчүн қурбан болған батурларни

Улуқ Вәтән Урушиниң ветеранлириниң хатирисигә беғишланған еғизчә журнал

«Отлуқ жиллар бетини варақлиғанда»

Шиари: «Улар мәңгү әстә сақлиниду»

Мәхсити: Улуқ Вәтән Уруши жиллиридики Қазақстанниң иҗтимаий-ихтисадий вәзийити һәққидә чүшәнчисини риваҗландуруш, уларни дайим әстә сақлашқа, меһриванлиққа, вәтәнпәрвәрликкә дәвәт қилиш. Ипадилик оқуш, әстә сақлаш қабилийитини ашуруш.

Көрнәклик. Буклет, там гезит, шиарлар, техникилиқ васитиләр.

Түри. Еғизчә журнал.

Пайдиланған усул. Ипадилик оқуш, театрлаштурулған көрүнүш, нахша-саз.

Бериши.1)Уюштуруш қисми.Синипни безәләш.Уруш жиллиридики нахшилар магнитафондин ейтилиду. «Мәңгү от » йенип туриду, гүлдәстә қойилиду.

Асасий қисми. 1-бәт. Тарих. « Отлуқ жиллар бетини варақлиғанда»

1) Елип барғучи. Уруш.! Ундин «Қаттиқ» сөз барму!

Уруш.! Ундин артуқ қайғу барму!

Уруш.! Ундин «Улуқ» сөз йоқтур!

Әшу жиллар қайғусида, шатлиғида

Ундин башқа сөз ейтилмас!

Дайим шундақ болғисидур!

2) Елип барғучи. Хатирә! Һеч қачан аяқлашмас хатирә!

Сәвәви, намәлум солдат қәбригә қарап, һәр кимниң хатирисигә, от-чоғ янған мәйданда, бир қәдәмму кәйнигә чекинмәй, дүшмән оқиға қарши турған аддий солдат қияпити келиду, қәлбидә мәңгүгә сақлиниду;

1)Аддий хәлиқ җасарити әсирләрдин әсирләргә бронза тахтиларға, шаир шеирлирида, нахшилирида йезилип кәтти. Улар мәңгү әстә сақлиниду.

Шеир. «Жиллар кәтти» .

2)1941-жил. Июнь.

1) "Диққәт, сөзләп турған Москва! Советләр Союзиниң гражданлири. Муһим хәвәр аңлитимиз. Бүгүн, сәһәр, саат 4тә, Немис қураллиқ күчлири Совет елигә бесип кирип, адаләтсиз урушини башлиди»

Бирдин яңриған дүшмән оқи миңлиған, миллионлиған хәлиқниң сәһәрлик уйқусини, течлиқ әмгигини бузди

2) Әшу қәһәрлик үн радиодин яңриған күндин 65 жил өткән болсиму, һәр кимниң жүригигә тегип тәврәтмәй қоймайду.

"Свяшенная война" нахша.

2)Уруш! Бу һәр қандақ хәлиқ үчүн әң еғир сөз. Фашистик Германия бу дәһшәтлик бир еғир сөзи билән һәр кимдә қорқунуш пәйда қилди.
Бу сөз Совет елидики һәр бир аилиниң ичигә кирип чиқти. Нурғунлиған мәмликәтләрни арилап чиқти.Өз елини, йерини, аилисини, қени, җени, тени билән сақлап қалған һәр бир аддий солдатниң хатирисидә қалди, мәңгү өчмәс болуп йезилип кәтти.У шеир, нахшиларда пүткүл мәйданда һәр бир солдатниң қулиғида яңриди, дүшмәнгә нәпритини, Вәтәнгә садиқитини, хәлқигә муһәббитини ойғатти, ғалибийәткә үндиди, яшашқа, ишләшкә, урушишқа, йеңишкә интилдүрди.

1) 30 минутта, йерим саат ичидә түзүлгән фашистик Германияниң "Барбаросса" плани 25млндин ошуқ жәңчиниң һаятини елип кәтти. Қанчиму шәһәр - йезиларни вәйран қилди. Қанчиму аниларни, балиларни житим қилди, қанчиму қан төкүлди, қанчиму көз яш дәрия боп ақти.

2) 1418 күнгә созулған бу дәһшәтлик урушта һәр бир күндә, һәр бир саатта, һәр бир минутта фронта 1 җәңчи, арқа сәптә 1аял, 1 бала һаят билән хошлишип турди. Әгәр һәр биригә 1 минуттин сүкүнат билдүрсә 40 жил вақит керәк болған болар еди.

2-бәт. «Улар мәңгүгә Қәһриман»

1)Бу қайғу һәсрәттин Қазақстанму чәттә қалмиди. Наһайити хәтәрлик дүшмәнгә қарши жәңгә 1500миллиондин ошуқ Қазақстанлиқ атланди. Җумһурийәттә 2 миллиондин ошуқ адәм һәрбий тәйярлиқтин өтти. Һәр бир бәшинчи қазақстанлиқ мәйданға атланди. 70миң адәм арқа сәпкә ишқа әвәтилди.

2) Җумһурийәтниң ихтисадини уруш шараитиға маслаштуруп қайта қуруш тез арида әмәлгә ашурулди. Йеңи карханиларниң, завод - фабрикиларниң, комбинатларниң қурулуши чапсан сүръәттә жүргүзүлди. 2мәтин.

1)Мәйданға йеқин җайлардин санаәт орунлирини әлниң шәрқий районлирға көчрилиши әмәлгә ашурулди. Униң ичидә 220 завод, фабрика, цехлар һәм артеллар Қазақстанға җайлаштурулди.

2)Җумһурийәткә йемәк-ичмәк санаитиниң 54, йеник вә тоқумчилиқ санаитиниң 54 карханиси көчирилип әкелинди вә әксигә кәлтүрүлди. Авиация қурал-яриғини, хәндәктин оқ атқучиларни, деңиз минилирини, танк навигациялик санаитигә беғишланған прессларни вә башқиму қурал-ярақниң түрлирини чиқириш тез өзләштүрүлди. 3мәтин.

1)Вәтән урушиниң дәсләпки күнлиридин башлап сепидә миңлиған қазақстанлиқлар күрәшкән кеңәш әскәрлири һәммә мәйдандила фашистик басқунчиларға қарши шиддәтлик җәң қилди. 4мәтин.

2) Брест қорғинини мудапийә қилғанларниң арисида қазақстанлиқлар вәтәнпәрвәрлик һәм қәһриманлиқиниң үлгисини көрсәтти.

2)Москва түвидә генерал-майор И.В. Панфилов команданлиқ қилған даңлиқ 316-атқучи дивизияси қәһриманә җәң қилди. 1941-жили ноябрьда Дубосеково разъези йенида жәң қилған 1075-атқучилар полкиниң танк йоқатқучилар топиниң жасарити әлгә тарқалди. Топниң йетәкчиси Клочковниң: «Россия кәң таша, бирақ чекинишкә йәр йоқ, арқимизда - Москва,»-дегән сөзлири мәйдандики жәңчилириниң шиариға айланди. Москва түвидики жәңләрдә көрсәткән жасарити үчүн 316-атқучилар дивизияси 8-гвардиялик дивизия болуп өзгәртилип, Панфилов нами билән аталди вә Қизил Туғ ордени билән мукапатланди. 1)Улуқ Вәтән урушида 500 дин ошуқ солдат вә офицерлар «Қәһриман» аталди. 5- мәтин

. Шеир. Қ. Һасанов. «28.»

2)Москва үчүн жәңдә Карпов команданлиқ қилған атқучилар полки вә чоң лейтенант Бауыржан Момышұлы башқурған батальонниң жәңчилири алаһидә қәһриманлиқ көрсәтти. Язғучиниң «Бизниң жүригимиз төмүр әмәс, лекин бизниң интиқам отимиз қандақла болмисун төмүрни еритиветиду. Бизниң әң күчлүк қуралимиз - у Вәтәнгә болған муһәббәт» дегән сөзлири пүткүл фронтта яңриди.

Шеир. «Бауыржан атамыз»

Улуқ Вәтән Урушиниң Қәһриманлири - Мөрдүн Тейипов, Мәсим Яқупов, Сүлһи Лутпуллинларниң намлири әвлатлар қәлбидә мәңгүгә әстә сақлиниду.

  1. Қалди күлкә, қалди оюн, қалди той.

Мәшрәпләрниң саз-нахшиси үзүлди.

Янди өлкә, янди адәм, янди өй,

Жаһандики улуқ течлиқ бузулди.

Уруш апәт әйнә шундақ башлинип,

Әйнә шундақ мәшәқәтлик күн болди.

2)Бу мәшәқәтлик күнләрдә урушниң соғ шамаллири уйғур йезиси Чоң Ачиноқиғиму йетип кәлди, йүзлигән жутдашлар қатарида Мөрдүн Тейиповму мәйданға атланди, Хурсумахан ана көз йешида жуғарған тоғачни оғлиға чишлитип, яғлиқ шилтип қалди. Панфилов дивизиясиниң 10-атқучилар бөлүминиң командири болуп тайинлан М. Тейипов Подмосковьедә болған жәңләрдә қәһриманлиқ көрситиду. У Жирақ Шәриқ фронтида япон милитаристлириға қарши жәңләргә қатнишиду. Алий дәрижилик 4 орденни, 10ға йеқин жәңгивар медалларни көксигә тақап қайтип, течлиқ һаятни 1946-жили августтин башлиди. 1955-жили 3-май күни Президент Н.Ә.Назарбаев Улуқ Ғалибийәтниң 50жиллиғида Мөрдүн Тейиповқа «Хәлиқ Қәһримани» атиғини берип, «Алтун Юлтузни» өз қоли билән тақиди. Уруш зәрдабини көп көргән Қәһриман 1998-жили аләмдин өтти.

1) Сүлһи 1923-жили 5-январьда туғулди. Униң балилиқ чағлири Яркәнт шәһиридә өтиду. Бала Қари Босақов намидики мәктәптә билим алиду.Сүлһи оттура мәктәпни Қирғизстанниң Өзгән шәһиридә1939-жили тамамлайду. 1942-жилиниң февраль ейида 19 яшлиқ Сүлһи җәң мәйданиға атлиниду. Қәдди-қамити палванларға охшиған жигит Вороженда 8- полк артиллеристлар сепигә елинди. Танкқа қарши 493- артиллерия қисми 1943-жилиниң яз айлирида Орел-Курск доғисида йүз бәргән қанлиқ җәңләрдә ан миңлиған Кеңәш әскәрлири қатарида яркәнтлик җәңчи Сүлһи Лурфуллинму болди. Гвардя чоң сержанти Сүлһи Лутфуллинниң расчети 1944-жили қиш айлирида Виниция вилайитидики Оратов станцияси үчүн һәл қилғучи җәңгә қатнишиду. Сүлһи Лутфуллинниң 493-полк җәңчилири көплигән җәңләрдә һәқиқий қәһриманлиқниң үлгисини көрситиду. Кеңәш Иттипақиниң Қәһримани Сүлһи Лурфуллин 1946-жили18-августта һәрбий хизмитини тамамлап, теч әмгәк мәйданиға қайтти. Әҗайип дилкәш инсан, хәқимизниң мунәввәр пәрзәнди Сүлһи Лурфуллин 1991-жили аләмдин өтти.Униң җасарити, шиҗаәтлик әмгиги әвлаттин-әвлатқа йетип, һеч қачан унтулмайду.

Шеир «Сүлһи акам»

2) 1943-жил, февраль. Мәсим Яқупов хизмәт қиливатқан 240-полк Харьков, Саратов, Воронеж шәһәрлиридә, Днепр дәриялири яқисида болған жәңләргә қатнишиду. У шу жәңләрниң биридә яридар болуп , Тбилист шәһириниң һәрбий госпиталида йетип, давалинип чиқиду һәм өйигә қайтурилиду. Яридар ятқан жәңчи Мәсим Яқуповни, парчилинип көйүватқан 4 «Тигр» танкисини, 20-30 өлүп ятқан немисларни көрүп, униң қәһриманларчә жәң қилғанлиғиға көз йәткүзиду. Шу йәрдә униңға Кеңәш Иттипақиниң Қәһримани нами беришкә тәвсийә қилиниду. Бу нам пәқәт 1952-жили йетип келиду. . Мәсим Яқупов уруштин кейин йеза егилигидә ишләп жүрүп, пенсиягә чиқиду. 1974-жили аләмдин өтиду. Униң намини әбәдийләштүрүп. Алмута шәһириниң бир кочиси вә 101-мәктәп нами Кеңәш Иттипақиниң Қәһриманиниң нами билән атилип кәлмәктә. .

2) Шәриқ аяллиридин: Алия Молдагулова, Маншук Маметова, Селимәм Саттаровалар- ниң Қәһриманлиғи хәлиқ ядида мәңгү.

1 ) - Молдағулова Әлия Нурмухамедқызы1920-ж 20-апрельда Ақтөбе облиси, Қобда наһийәсиниң Бұлақ йезисида туғулған. Ата-анисидин айрилғандин кейин кичик анисиниң қолида тәрбийилиниду. Ленинградта N9мәктәптә оқуйду. 1942- 1943-жиллири мәргәнләр мәктивини пүтирип, 1943- жили мәйданға бариду. 1944-жили Новосокольники төмүр йол станцияидә қәһриманларчә қаза болғандин кейин, 4-июньда ефрейтор Алия Молдағуловаға Кеңәш Иттипақиниң Батури намини бериду.

Шеир. «Әлия»

  1. - Маметова Мәншүк Жиенғали қызы 1922-жили Оралда туғулған. Мәктәпни пүтирип, Медицина институтида оқуйду. 1942-жили өз ихтияри билән мәйданға атлиниду.Август ейида Невель шәһири үчүн болған жәңдә қәһриманларчә қаза тапиду. Қаза болғандин кейин 1944-жили 1-мартта сержант М. Маметоваға Кеңәш елиниң Батури атиғини бериду.

Шеир. «Мәншүк»

Нахша. «Катюша»

3-бәт. Әдәбият вә сәнъәт «Улар һаман мениң нахшамда » сәһиписи.

1)Уруш дәвридә әдәбиятта уруш баш мавзу болди. Аддий солдат обризи, хәлиқниң аҗралмас бирлиги, достлуғи, һаятқа хумарлиғи өз әксини тапти, фронтта солдат қияпити, арқа сәптә аяллар, балилар қияпити мәңгүлүкниң, жасарәтниң символиға айланди. Җ. Җабаев, Қадир Һасанов, И.Саттаров, Б.Момышұлы, Һ.Абдуллин, Тажибаев, Қасим Аманжоловлар "җәңчи-шаир", "жәңчи- язғучи" намини вуҗутқа кәлтүрди.

2)Қазақстан һәрбий қисиминиң үчтин бир қисми Ленинградта күрәшти. 156 жәңчи сәптә турди. 1941-жилниң сентябрь ейида хәлиқ шаири Жамбул Жабаевниң «Ленинградлиқлар пәрзәнтлирим!» шеири плакатларға йезилип, коча дохмушлириға, өй тамлириға есилди.

1) Қазақстан хәлиқ артисти Селимәм Саттарованиң тәржимә һали

Қазақстандики үч Театрниң паалийити билән бағлаштурулған.

Уйғур музыка театрида - 1934 -1941-жиллири, Әвезов намидики Қазақ Академиялик драма театрида 1941-1949-жиллири, Қазақ Дөләт балилар вә яш өсмүрләр театрида 1949-1985-жилири ишлиди.

1920-жили 13-мартта Алмута шәһиридә туғулған С. Саттарова 10-уйғур мәктивидә оқуп жүрүп , 10 йешида театрға келиду. 14 йешида кәспий артист болуп. 17 йешида Қазақстан ССРиниң хизмәт көрсәткән артисти намиға егә болиду. 18 йешида Қазақ ССР Алий Кеңишиниң депутати болуши уйғур хәлқиниң тарихида шанлиқ вақиә еди. 1943-жили Қазақстанда иждий бригада қурулиду. Яш артистни әза қилип елиниду. 6 ай Калинин фронтида жәңчиләргә концерт қойиду. Улар күнигә 2-3 концерт көрситиду. Артистниң орунлишидики хәлиқ нахшилири солдат вә офицерлар арисида аммибаплиққа егә болиду. С.Саттарова уйғур һәм қазақ театрлириниң пәхригә айлиниду. У Әмгәк Қизил Туғи ордени билән, «Әмгәктики әлалиғи үчүн» медали,Пәхрий ярлиқлар билән тәғдирлиниду. Селимәм Саттарова һәқиқий хәлиқ Қәһримани намиға лайиқ сәнъәткардур.

Театрлаштурулған көрситиш. «Өлмәс болуп туғулғанлар» пьесисидин үзүндә. Нахша. «Пүтти уруш, пүтти жәң»

4-бәт. «Мәйрәм әшу күндин башланған» сәһиписи

1) 1418 күн вә түн күткән ғалибийәт кәлди. Әнди уруш йоқ.

Барлиқ җаһан ойғанди, күн парлап чиқти, асман очуқ.

"Ғалибиәт "бир еғиз сөз йәр җаһанни тәврәтти.

«Ғалибийәт», «9-Май» Ана Вәтән үчүн, хәлиқ үчүн муқәддәс сөз, муқәддәс күн.

Нахша «День Победы»

Шеир. Илия Бәхтия. «У күни 9-май еди»

5-бәт. «Жасурлуқниң мәңгү өлмәс тахтиси»

2)Долата йезисидин - 154 яш жигитләр урушқа атланди. Уларниң -56си уруштин кайтмиди. 98 и аман-есән өз жутиға қайтти. Һазирқи күндә пәқәт Аваков Азат бовимиз Һаятта.

Шеир. Ж.Розахунов.«Ветеран акиларға»

Шеир.А. Ғәниев. «Течлиқ керәк жаһанға»

Нахша. «Течлиқ үчүн»

Устный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күни

Устный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күни

Устный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күни

Устный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күниУстный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күни

Устный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күни Устный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күни Устный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күни Устный журнал 9-май15ж-Ғалибийәт күни

© 2010-2022