Тарих пәнінен сабақ: Ежелгі Үндістан (8 сынып)

Сабақтың тақырыбы: Ежелгі Үндістан

Сабақтың мақсаты:

- Оқушыларға Ежелгі Үндістан туралы түсінік беру,табиғат жағдайлары мен шаруашылығының дамуы туралытөот әлеуметтік топқа бөлінуі жайлы баяндау ;

- Тақырыпқа қатысты мәтінмен жұмыс жүргізу барысында оқушыларды өз бетінше жұмыстануға дағдыландыру, оқушылардың ой-өрісін жетілдіру;

- Өз халқы мен басқа да халықтардың мәдениеті мен тарихын құрметтей білу сезімін қалыптастыру, эстетикалық тәрбие беру

Сабақ түрі: аралас сабақ

Сабақ әдісі: сұрақ-жауап, ой-қозғау, топтастыру, интерактивті әдістер

Көрнекілігі: карта, үлестірмелі материалдар

Пән аралық байланыс:география,биология

САБАҚТЫҢ БАРЫСЫ:

І. Ұйымдастыру кезеңі1) Оқушылармен амандасу, түгендеу 2) Сабаққа назарын аудару 3)Үй тапсырмасын сұрау 4)Жаңа сабақ

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау кезеңі:Сен білесіңбе?

• 1.Б.з.б III ғасырда Бактрияның батысындағы ел............... 2.Парфия патшалығын құрған көшпелі тайпалардың ұрпағы.......... 3.Парфия патшалығының жерін кеңейте түскен................ 4.Тиридат әскерінің солтүстіктегі көшпелілерге шегінуі............. 5.Елдің батыс шегі Ефрат өзеніне дейін созылып, күшті ел болуы.... ... «Шыңға шығу» ойыны

Арсак ұрпағы

әскер

дизпат

диз

сатрап

сатраптықтар

Мемлекет жері

Бәрін білгім келеді Проблемалық сұрақтар Парфияның көшпелілермен қарым-қатынасы қандай болған? Римдіктер Парфияға жорық жасағанда қандай мақсаттар көздеді? Парфиялықтар римдіктерді қалай талқандады?

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру

Жоспары:

1.Табиғат жағдайлары

2.Үнді мемлекетінің құрылуы

3.Шаруашылығы,әлеуметтік қатынастар

Ой қозғау

Үндістан

Ойды сыртқа шығарып ойлану

Кітап мәтінімен жұмыс жасай отырып мәтіннен осы

сөздерге сәйкес жолдарды тауып оқыңыз. 1.Үндістан түбегі- 2.Декан таулы үстірті- 3.Ганга өзені- 4.Үнді өзені- 5.Пенджаб -

Үнді тарихының негізгі оқиғалары

Б.з.б. ІІ мыңжылдықтар

Ежелгі үнді жеріне солтүстік-батыстан көшпелі арий тайпалары келіп қоныстанды. Оларды кейде таза қанды ,асыл текті адамдар-арийліктер деп те атайды.

Б.з.б. ҮІ ғасырлар

Ганг өзенініңтөменгі ағысында Магадха күшейіп,мемлекетке айналады. Раджа деп аталатын тайпа көсемдері дара билеушіге,әміршіге айналды.

Б.з.б.III ғасырлар Чандрагупта құрған Маурья әулетінің билігі. Ашок есімді патша кезінде Үндістанның аса үлкен мемлекет болып құрылды.

Брахма құдайы:

1.Ауызынан- Брахмандар 2. Қолдарынан- жауынгерлер 3.Жамбасынан -егіншілер

4. Аяғынан - шудралар

Үнділіктердің тарихи-мәдени табыстары

• Жазудың табылуы • Қантты өндірді • Мақтадан мата тоқыды • Шахмат ойынын ойлап тапты • "Рамаяна" және "Махабхарата" дастандары • Дүние жүзіндегі ең алғашқы дін - Буддизм

ІҮ. Бекіту:

Білімді бекіту бекетіндегі аялдама

1.Үндістан : а) материк в)арал с)архипелаг д)түбек

2.Үндістанның солтүстігінен басталып,оңтүстік-шығысқа қарай ағатын өзен:

а) Меконг в)Ганг с)Хуанхэ д)Тигр

3.Үндістан түбегіндегі «Бес өзен елі:» а) Пенджаб в)Кашмир с)Қашғар д)Тибек

4. «Сакхари» ежелгі үнділік сөз: а) Қамыс в)Қант с)Күріш д)Арпа

5.Б.з.б Iiмыңжылдықтың ортасында Үндістанға көшпелілер келіп кірді:

а) түріктер в)сақтар с)арийліктер д)скифтар

6.Үнді мемлекеті Маурия әулетінен шыққан қай патшаның кезінде жүзеге асты ?

а) Чандрагупат в)Гупат с)Брахма д)Ашок

7.Үндістан мемлекетінің астанасы: а) Магадха в)Хотан с)Паталипутра д)Бактра

Адасқан сөздер

1.Үндістан,оңтүстігіндегі,деп,Азияның, үшбұрыштана,аталады,теңізге,жатқан,түбек, еніп, түбегі .

2.Үндістан,ежелгі,деп,Чандрагупта,Маурия, әулеті,негіздеген,тарихында,әулет,аталады.

3.Көшпелілер,солтүстіктен,арий,қоныстанады,Үндістанға,келіп.

Сәйкестендіру

Брахмандар Егін егумен, мал бағумен, қолөнершілік

пен және сауда жасаумен ғана айналысты

Жауынгерлер Дүние-мүлік жинауға, меншіктенуге, құдайға құрбандық беріп, көмек сұрауға қақысы жоқ.

Егіншілер дінді уағыздаушылар, абыздар, қасиетті кітапты оқып үйретушілер.

Шудралар елді қорғаушы, күзетші, тәртіпті реттеуші топ.

Аквариумнан балық аулайық.

Сұрақтар: Үндістан түбегі қайда орналасқан? Раджалар деген кімдер? Үндістандағы өзендерді ата . Үндістандағы әйгілі тау? Пенджаб қалай аталады? Чандрагупта деген кім? Каста дегеніміз не? Брахмандар деген кімдер? Арийліктер кімдер еді? Жауынгерлер кімдер? Үндістанның астанасы? Үнді түбегіндегі орталық бөлігіндегі үстіртті білесіңбе? Шудралар кімдер? Ашок патша туралы білесіңбе? Үндістандағы киелі жануар? Маурия әулетінің негізін қалаған кім? Үндістанның ежелгі қалалары? Үндістан материкпе,түбекпе?

Ү.Қорытындылау.

ҮІ. Бағалау.

ҮІІ. Үйге тапсырма: Мәтінді оқу

Білімді бекіту бекетіндегі аялдама

1.Үндістан : а) материк в)арал с)архипелаг д)түбек

2.Үндістанның солтүстігінен басталып,оңтүстік-шығысқа қарай ағатын өзен:

а) Меконг в)Ганг с)Хуанхэ д)Тигр

3.Үндістан түбегіндегі «Бес өзен елі:» а) Пенджаб в)Кашмир с)Қашғар д)Тибек

4. «Сакхари» ежелгі үнділік сөз: а) Қамыс в)Қант с)Күріш д)Арпа

5.Б.з.б Iiмыңжылдықтың ортасында Үндістанға көшпелілер келіп кірді:

а) түріктер в)сақтар с)арийліктер д)скифтар

6.Үнді мемлекеті Маурия әулетінен шыққан қай патшаның кезінде жүзеге асты ?

а) Чандрагупат в)Гупат с)Брахма д)Ашок

7.Үндістан мемлекетінің астанасы: а) Магадха в)Хотан с)Паталипутра д)Бактра

Білімді бекіту бекетіндегі аялдама

1.Үндістан : а) материк в)арал с)архипелаг д)түбек

2.Үндістанның солтүстігінен басталып,оңтүстік-шығысқа қарай ағатын өзен:

а) Меконг в)Ганг с)Хуанхэ д)Тигр

3.Үндістан түбегіндегі «Бес өзен елі:» а) Пенджаб в)Кашмир с)Қашғар д)Тибек

4. «Сакхари» ежелгі үнділік сөз: а) Қамыс в)Қант с)Күріш д)Арпа

5.Б.з.б Iiмыңжылдықтың ортасында Үндістанға көшпелілер келіп кірді:

а) түріктер в)сақтар с)арийліктер д)скифтар

6.Үнді мемлекеті Маурия әулетінен шыққан қай патшаның кезінде жүзеге асты ?

а) Чандрагупат в)Гупат с)Брахма д)Ашок

7.Үндістан мемлекетінің астанасы: а) Магадха в)Хотан с)Паталипутра д)Бактра

Білімді бекіту бекетіндегі аялдама

1.Үндістан : а) материк в)арал с)архипелаг д)түбек

2.Үндістанның солтүстігінен басталып,оңтүстік-шығысқа қарай ағатын өзен:

а) Меконг в)Ганг с)Хуанхэ д)Тигр

3.Үндістан түбегіндегі «Бес өзен елі:» а) Пенджаб в)Кашмир с) Қашғар д)Тибек

4. «Сакхари» ежелгі үнділік сөз: а) Қамыс в)Қант с)Күріш д)Арпа

5.Б.з.б Iiмыңжылдықтың ортасында Үндістанға көшпелілер келіп кірді:

а) түріктер в)сақтар с)арийліктер д)скифтар

6.Үнді мемлекеті Маурия әулетінен шыққан қай патшаның кезінде жүзеге асты ?

а) Чандрагупат в)Гупат с)Брахма д)Ашок

7.Үндістан мемлекетінің астанасы: а) Магадха в)Хотан с)Паталипутра д)Бактра

Білімді бекіту бекетіндегі аялдама

1.Үндістан : а) материк в)арал с)архипелаг д)түбек

2.Үндістанның солтүстігінен басталып,оңтүстік-шығысқа қарай ағатын өзен:

а) Меконг в)Ганг с)Хуанхэ д)Тигр

3.Үндістан түбегіндегі «Бес өзен елі:» а) Пенджаб в)Кашмир с)Қашғар д)Тибек

4. «Сакхари» ежелгі үнділік сөз: а) Қамыс в)Қант с)Күріш д)Арпа

5.Б.з.б Iiмыңжылдықтың ортасында Үндістанға көшпелілер келіп кірді:

а) түріктер в)сақтар с)арийліктер д)скифтар

6.Үнді мемлекеті Маурия әулетінен шыққан қай патшаның кезінде жүзеге асты ?

а) Чандрагупат в)Гупат с)Брахма д)Ашок

7.Үндістан мемлекетінің астанасы: а) Магадха в)Хотан с)Паталипутра д)Бактра

Адасқан сөздер

1.Үндістан,оңтүстігіндегі,деп,Азияның, үшбұрыштана,аталады,теңізге,жатқан,түбек, еніп, түбегі .

2.Үндістан,ежелгі,деп,Чандрагупта,Маурия, әулеті,негіздеген,тарихында,әулет,аталады.

3.Көшпелілер,солтүстіктен,арий,қоныстанады,Үндістанға,келіп.

Сәйкестендіру

Брахмандар Егін егумен, мал бағумен, қолөнершілікпен және сауда жасаумен ғана айналысты

Жауынгерлер Дүние-мүлік жинауға, меншіктенуге, құдайға құрбандық беріп, көмек сұрауға қақысы жоқ.

Егіншілер дінді уағыздаушылар, абыздар, қасиетті кітапты оқып үйретушілер.

Шудралар елді қорғаушы, күзетші, тәртіпті реттеуші топ.

Адасқан сөздер

1.Үндістан,оңтүстігіндегі,деп,Азияның, үшбұрыштана,аталады,теңізге,жатқан,түбек, еніп, түбегі .

2.Үндістан,ежелгі,деп,Чандрагупта,Маурия, әулеті,негіздеген,тарихында,әулет,аталады.

3.Көшпелілер,солтүстіктен,арий,қоныстанады,Үндістанға,келіп.

Сәйкестендіру

Брахмандар Егін егумен, мал бағумен, қолөнершілікпен және сауда жасаумен ғана айналысты

Жауынгерлер Дүние-мүлік жинауға, меншіктенуге, құдайға құрбандық беріп, көмек сұрауға қақысы жоқ.

Егіншілер дінді уағыздаушылар, абыздар, қасиетті кітапты оқып үйретушілер.

Шудралар елді қорғаушы, күзетші, тәртіпті реттеуші топ.

Адасқан сөздер

1.Үндістан,оңтүстігіндегі,деп,Азияның, үшбұрыштана,аталады,теңізге,жатқан,түбек, еніп, түбегі .

2.Үндістан,ежелгі,деп,Чандрагупта,Маурия, әулеті,негіздеген,тарихында,әулет,аталады.

3.Көшпелілер,солтүстіктен,арий,қоныстанады,Үндістанға,келіп.

Сәйкестендіру

Брахмандар Егін егумен, мал бағумен, қолөнершілікпен және сауда жасаумен ғана айналысты

Жауынгерлер Дүние-мүлік жинауға, меншіктенуге, құдайға құрбандық беріп, көмек сұрауға қақысы жоқ.

Егіншілер дінді уағыздаушылар, абыздар, қасиетті кітапты оқып үйретушілер.

Шудралар елді қорғаушы, күзетші, тәртіпті реттеуші топ.

Адасқан сөздер

1.Үндістан,оңтүстігіндегі,деп,Азияның, үшбұрыштана,аталады,теңізге,жатқан,түбек, еніп, түбегі .

2.Үндістан,ежелгі,деп,Чандрагупта,Маурия, әулеті,негіздеген,тарихында,әулет,аталады.

3.Көшпелілер,солтүстіктен,арий,қоныстанады,Үндістанға,келіп.

Сәйкестендіру

Брахмандар Егін егумен, мал бағумен, қолөнершілікпен және сауда жасаумен ғана айналысты

Жауынгерлер Дүние-мүлік жинауға, меншіктенуге, құдайға құрбандық беріп, көмек сұрауға қақысы жоқ.

Егіншілер дінді уағыздаушылар, абыздар, қасиетті кітапты оқып үйретушілер.

Шудралар елді қорғаушы, күзетші, тәртіпті реттеуші топ.