Урок по истории в 6 классе на тему: Ғұндар

Сабақтың тақырыбы: Ғұндар

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Қазақстан жерінде мекендеген ғұн мемлекетінің қоныстану тарихы, мемлекет болып қалыптасуы туралы білім беру;

Дамытушылық: сабақта оқушылармен шығармашылық жұмыстар жүргізе отырып, қорытынды жасай білуге үйрету және ойларын дамыту.

Тәрбиелік: білімділікке, достыққа, татулыққа, Отанын, елін, жеріне деген сүйіспеншілікке, туған елінің тарихын білуге, азаматтық- патриоттық тәрбие беру.

Сабақтың типі: аралас сабақ

Сабақтың түрі: жаңа білім беру

Сабақтың әдісі: Ауызша баяндау, сұрақ - жауап, СТО (сын тұрғысынан ойлау), танымдық ойындар, ойшақыру.

Пәнаралық байланыс: география, көркем сурет, өнер

Сабақтың көрнекілігі: Қазақстан картасы, кестелер, тірек - сызбалар

Сабақтың программалық қамсыздануы: ДК, интерактивті тақта, слайд

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

- Оқушылармен сәлемдесу;

- Оқушыларды түгелдеу;

- Оқушылардың сабаққа дайындығын, оқу құралдарын тексеру

- Оқушылардың назарын сабаққа аудару

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

«Сандар сыр шертеді» ойыны (тақтада берілген сандарға қаңлы тайпасына қатысты деректер келтіреді)

№

Цифрлар

Фактілер

1

Б.з.б 46-36 жылдары

Қаңлылар Қытайға қарсы тұрған ғұндарға көмектескен

2

600 000

Қаңлы тайпалар одағының адамы

3

Б.з.б 3-2ғ. - б.з. 5ғ.

Қаңлылар өмір сүрген аралық

4

5

Қаңлы елі 5 иелікке бөлінген

5

1300

Б.з. 3-4 ғасырларында соғылған Сырдария аймағынан табылған теңгелер саны

6

120 000

Жауынгерлер саны

«Оралма сұрақ» сұрақ-жауап әдісі арқылы үй тапсырмасын бекіту.

1. Қаңлы мемлекеті қай ғасырда құрылды? (б. з. б. III ғасыр)
2. Қаңлы тайпаларында билік қандай жолдармен қалдырылды? (Әкеден балаға мұра ретінде)
3. Қаңлылардың астанасы қалай аталды? (Битянь)
4. Қаңлы тайпаларының негізгі атамекені (Сырдария өзенінің орта ағысы)

5. Қаңлы елінің билеушісі (хан)

6. Қаңлы елінің қалаларын ата (Алтын-асар, Көк-мардан, Пұшық-мардан)

7. Қаңлылар қандай елдермен сауда байланысын жасады? ( Қара теңіз жағалауымен Сириямен, Индиямен, Балтық бойымен, Египетпен, Қытаймен, Иранмен)

8. Қаңлылар қандай күштерге сиынды? (Табиғат күштеріне және ата - баба рухына)
9. Қаңлылардың 16 гектар жерді алып жатқан қала жұртын ата (Алтын - асар қала жұрты)
10. Қауыншы мәдениеті қай аймақта орналасқан? (Ташкент төңірегіндегі көгалды аймақта)
11. Қаңлы тайпасы негізінен қандай шаруашылықпен айналысқан?

12. Қаңлы тайпасының жерлеу мәдениеті

ІІІ. Жаңа білімді меңгерту

Сабақтың мақсатымен жоспары мен таныстырып өту (слайд арқылы)

Жоспары:

1. Ғұндар тарихының ерте кезеңі

2. Мемлекеттік құрылымы

3. Ғұн тайпасының бірлестігі

(Ғұндар туралы бейнебаян көрсету)

Б.з.б. 1 мыңжылдықта қазіргі Моңғолияның оңтүстігінде Каспий өңіріне дейінгі Орталық Азияны көптеген тайпалар мекендеген. Солардың бірі ғұн тайпасы. Қытай деректерінде ғұндар туралы б.з.б. 3 ғасырдың аяғынан бастап айтылады. Ғұн сөзі сунну, гун руң, хун ю т.б. атаулармен берілген.

Ғұндар кезеңі: б.з.б 3 ғасыр б.з 4 ғасыры аралығын қамтиды

Орналасқан жерлері, территорияларын картадан көрсету

Сол қанат

Оң қанат

Орталық қанат

Ғұн мемлекетінің әскери жүйесі

Мемлекеттің ең жоғарғы басшысы -шаньюй деп аталды. Одан кейінгі орында түменбасылар шаньюйдің жақын- туыстары тұрды. Ғұндар 24 рудан тұрған. 24 түменбасы , олардың әрбіреуінде 10 000 атты әскері болған.

Шаньюй

24 түмен басы

Әрбіреуінде (10 000 атты әскер)

мыңбасы

жүзбасы

онбасы

Ғұндардың қанша әскерлері болғанын шамамен есептеп шығарыңдар: 241 110 әскері болған жылына 3 рет аксакалдар кеңесі болып тұрды. Б.з.б. 3 ғасырда Цинь патшалығы солтүстіктегі көршілерінен қорғану мақсатында Ұлы Қытай қорғанын салды.

Ғұн тайпасының бір мемлекетке бірігіп, күшейген кезі б.з.б. 2-ғасырмен 1 ғасыр аралығында Мөденің билік тұсында болды. Оның жасаған әскери реформалары арқасында Ғұн мемлекеті қытайдың Хань әулетінің негізін қалаушы Лю-банды да жеңіп байкал көлінен Тибет тауына дейін, Шығыс Түркістаннан Хуанхэ өзені орта ағысына дейінгі аралықты иемденді.үйсін, қаңлы,алан.т.б. тайпаларды басқарды

б.з.б. 1-ғасырдың ортасында, яғни б.з.б 55 жылы

Оңтүстік

Хань әулеті қол астында

Солтүстік Чжи-чжи шаньюйдің басқаруымен батысқа қарай жылжыды. 1ғ аяғында

Ғұндар қаңлылармен бейбіт келісімде болды, бірақ тұрақтап тұрмай б.з.б 2 ғасырдан бастап б.з. 4-ғасыры аралығында Батыс Европаға дейін қоныс аудара бастады.

ІV. Бекіту кезеңі:

1. «Кілттік сөздер» (сурет бойынша) әдісі

Мұғалім тақтаға кілттік сөздер мен суреттерді ұсынады. Оқушылар тақтада ұсынылғандарды пайдалана отырып, ғұндар тақырыбына мәтін құрастырады.

2. Ассоциация құру «Ғұндар»

3. «Синкуейн» әдісі. (бес жолды өлең шығару)

V. Сабақты қортыныдылау, бағалау

VI. Үйге тапсырма: §25 оқу, ғұндардың қыш ыдыстарының суретін салып келу.