Қазақстан тарихынан деңгейлік жұмыс парағы

5- сынып. Қазақстан тарихынан әңгімелер. § 19. Мөде - Ғұн мемлекетінің негізін қалаушы.

1-деңгейлік тапсырма.(5 балл) = «3»

1. Қалып кеткен сөзді жаз: 1) Б.з.б I мыңжылдықтың ортасында --------------------------, Оңтүстік Сібір мен Шығыс

------------------------- аумағында «ғұн» деген атпен белгілі тайпа ------------- қалыптаса бастады.

2) Ғұндардың -------------------------- тарихта -------------------------------------- аты шықты.

3) Зерттеушілер көпшілігінің ------------------ бойынша , ғұндар ------------------ арғы тегі деп есептелінеді.

4) Ғұндар ------------тайпаларының -------------------------------- жалғастырып, одан әрі дамытты.

2. Сұрақтардың жауабын тап:

5)Тұман шаньюй Мөдені аманатқа берген ел: ----------------------------------------------------.

6) Ғұндардың билеушісінің лауазымы: -------------------------------------------------------------

7) Билік басына қандай әулеттің өкілдері келсе, сол әулетпен мемлекетті атаған ел:

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

8) Ғұн империясының негізін қалаушы: ----------------------------------------------------------.

3. Кестені толтырыңдар. Ғұндар.

Ғұн тайпалық одағының қалыптасқан уақыты

Мемлекеттің негізін қалаушы

Шаруашылығы

4.Тест: 1. Ғұн билеушісі: А) Гуньмо Ә) Хан Б) Уәзір В) Шаньюй

2. Ғұн мемлекеті қай уақытта екіге бөлінді?

А). б.з.б. 4 ғ. Ә). б.з.б. 55 ж. Б). б.з.б. 1 ж. В) Б.з.б 71 ж

3. «Халықтардың ұлы қоныс аударуы» кезеңі:

А) Б.з.б 1 мыңжылдық Ә) Б.з.б 2 мыңжылдық

Б) Б.з. 1 мыңжылдық В) Б.з. 2 мыңжылдық

2-деңгейлік тапсырма. (5+4 балл)= «4»

5. Төмендегі суреттердің ғұндар үшін қандай маңызы болғанын жаз:

6. Мына пікірлермен келісесің бе?

№

ПІКІРЛЕР

ИӘ

ЖОҚ

1

Соғыста ғұн жауынгерлері жауларының үстіне қардай борап, үрейін алатын ысқырғыш жебелерді қолданды.

2

Қытай императоры ғұндарға жыл сайын алым-салық төлеп отыруға және қытай ханшасын Мөдеге әйелдікке беруге мәжбүр болған.

3

Б.з.б I мыңжылдықта ғұндарда отырықшы мал шаруашылығы үстемдік етті.

4

Ғұндар атты әскер Арбалет және қылышпен қаруланды.

5

Б.з.б 55 жылы ғұн мемлекеті құрылып, күшейді.

7. Ұғымдардың арасына сәйкестік нұсқарын қой:

Жібек

Тәңірқұты

Шаньюй

Кепілдік

Тұман

Шоң би

Аманат

Мөде

Шуньвей

Қытай

8. Сызбаны толтыр: Ғұндардың шаруашылығы.

Ғұндардың негізгі шаруашылығы

3-деңгейлік тапсырма.(5+4+3 балл) = 12 балл.= «5»

9. Б.з.б 209 жылы билік басына Мөде келіп тәңірқұты (шаньюй) болады. Бөлінгендерді біріктіріп, Хан империясының 300 мыңдық әскерін жеңеді. Олар 23 жылбойы алым-салық төлеп тұрды. Бірақ қытайлардың ел ішінде іріткі туғызуына байланысты б.з б 55 жылы Ғұн мемлекеті екіге (Оңтүстік және Солтүстік ) бөлініп кетті. Мөде құрған Ғұн мемлекеті қанша жыл өмір сүрді?

10. Мөде құрған мемлекет 154 жыл ғана өмір сүрді. Мемлекеттің бұлай бөлшектеніп кетуі не жетіспегендіктен болады? -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

11. Ғұн империясының басқару тобы ру-тайпа ақсүйектерден құралды. Барлық бекзадалар «Аспанға, Жерге, ата-баба аруағына және көктегі тәңірге құрбандық шалу үшін» жылына үш рет шаньюйдің алдына ақсақалдар кеңесіне жиналды.

Қытай төресінің «Маодун өлмей тұрғанда, ол сіздің күйеу балаңыз болса, өлген соң шаньюйдің орнына қызыңыздан туған бала болар еді. Ал немере атасына қай кезде теңдес болып еді? Сөйтіп соғыссыз, бірте-бірте ғұндарды өз қызмшілеріңізге айналдыруға болады» деген хатын тауып алсаң, сен сол жиналыстағы ғұн бекзадаларының бірі болсаң не айтар едің?

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------