Сақ тайпалары. Ашық сабақ

Күні: 10.10.2016ж

Сыныбы: 5 «А»

Пәні : Қазақстан тарихы

Сабақтың тақырыбы. Сақтар

Білімділік: Оқушыларға Сақтар туралы алғашқы мәліметтер ,сақ тайпаларының

қоныстануы, сақ қоғамы туралы түсінік беру.

Дамытушылық: Сабақ барысындағы тақырыпқа байланысты сұрақтар беру арқылы

ойлау, есте сақтау қабілетін дамыту, өз бетінше жұмыс жасай білуге

дағдыландыру.

Тәрбиелік: Оқушыларды бірлікке, адамгершілікке , еңбекқорлыққа тәрбиелеу.

Сабақтың түрі : Аралас сабақ

Сабақтың әдісі : Ауызша баяндау, сұрақ -жауап

Көрнекілік : Суреттер, Карта ,тест,слайд,ребус

Сабақ барысы : І. Ұйымдастыру .

а) Сынып оқушыларын түгелдеу.

ә) Оқушылар назарын сабаққа аудару.

ІІ. Ұй тапсырмасын сұрау

Миға шабылу

1. Қола дәуірінің қамтитын уақыты

2. Қола дәуірі қанша тарихи кезеңге бөлінеді?

3. Қола дәуірінің ескерткіштері

4. Андрон мәдениеті жайлы не білесіңдер? Бұл мәдениет жайлы не білесіңдер?

5. Беғазы-Дәндібай мәдениеті туралы не білдіңдер?

6. Қола қандай металдың қоспасынан дайындалады?

7. Андрон тайпалары қыш ыдыстарының негізгі орнаменті

8. Қола дәуірінің сырын ашқан ғалым

Үй тапсырмасын қорытындылау

III. Мақсат қою

IV. Жаңа сабақты түсіңдіру

Жоспар:

1. Сақта-ежелгі Қазақстан тұрғындары.

2. Сақтардың өмір салты,шаруашылығы және тұрмысы

3. Сақтардағы басқару ісі.

1. Сақ туралы алғашқы мәліметтер.

І. Сақтар б.з.б. І мыңжылдықта Жетісу мен Түркістаннан Қара теңіз бойына, Алтай тауларынан Хорезмге дейінгі аумақты «сақ» атауына ие болған тайпалар мекендеді

«Сақ» сөзінің мағынасы

ІІ. Сақ тайпаларының орналасуы мен құрамы.

Сақ қоғамы үш топқа бөлінген:

1 . Жауынгерлер -қызыл және сары- қызыл киім киген.

2. Абыздар -ақ киген

3. Малшылар мен егіншілер-сары мен көк түсті киімдер киген .

Сақ қоғамында әйелдерді құрметтеп,қастерлеген,сыйлаған.Сақ әйелдері тайпа көсемдері болып та сайланды.Мысалы,патшайым Томирис сақтарды басқарған.Ежелгі деректерде: «Егер сақ жігіті қызға үйленгісі келсе,онымен әуелі күш сынасуы керек.Қыз жеңсе,жігіт оның тұтқыны болып есептеліп,оған толық тәуелді болған.Тек жеңген жігіт қана өз билігін жүргізе алды.»Тайпа өміріндегі маңызды оқиғаларды қарайтын халық жиналысына ерлер мен бірге әйелдер де қатысуға құқылы болды.

Сақ мемлекетінде әскери-демократия орын алған бұл дегеніміз мемлекетті әйел адамның да басқара алуы.

Грек авторы Ктесий: "сақ әйелдері ержүрек келеді, соғыс қаупі төнгенде ерлеріне көмек көрсетіп, ұрысқа араласады" деп баяндайды.

Б.з.б 530жылы Кир патшаның сақ жеріне жорығы.Осы соғыста сақтар қырылып Тамиристің ұлы Спаргапис өледі:

Б.з.б.330-327 жылдары грек-македондықтар Ескендір Зұлқарнайынның бастауымен сақ-скиф жеріне басып кіреді.

Шырақтың ерлігі

Б.з.б.519-518 жылдары сақ жеріне жойқын жорығын бастайды.

Теңдесі жоқ жәдігер. «Алтын кимді адамның мүрдесін 1969 жылы Жетісу жеріндегі Есік қорғанынан археолог К.Ақышев тапқан,ол б.з.б.V-IV ғасырларға, ерте темір дәуіріне

жатады.

Соңғы кезде зертеушілер Қазақстанның шығыс және батыс өлкелерінен ерте көшпелілердің тамаша ескерткіштерін тапты

Атырау облысының Жылыой ауданы Аралтөбе қорымынан сармат тайпасының ғажайып ескерткіші табылд.Оның кимі сом алтыннан құйылғанбарлығы 4325 данадан тұратын алтын әшекейлер табылған.

Шығыс Қазақстан облысының Шілікті аңғарынан Қазақстан аумағындағы б.з.б VIIIғасырға жататын ең көне патшалық жерлеу орны табылды.

Сергіту сәт

V.Бекіту кезеңі

1.Деңгейлік тапсырмалар

- Томиристің ұлының аты

- Шөл далада парсы әскерін адастырып кеткен сақ жауынгері

-Сақтардың әйел патшайымы

-Спаргаписті қулықпен өлтірген парсы патшасы

-Шырақтың шөл далада адастырып кеткен парсы патшасы

2.«Тұлғаларды таны ойыны»

Томирис

Дарий

Шырақ

Спаргапис

Кир

3.«Сандарда сөйлейді»

4.Симантикалық карта, мағынаны айыру; +

VI.Сабақты қорытындылау

5.Ребус шешу ( сақ, ғұн, үйсін)

VII.Үйге тапсырма 14-пар оқып келу .Өзін-өзі тексеру сұрақтарына жауап беру,сақтардың орналасуын контур картаға түсіру

VIII. Бағалау