Сабақ жоспары Сырым Датұлы

Пән: Қазақстан тарихы

Сынып: 8б

Күні:

Сабақтың тақырыбы: Сырым Датұлы бастаған ұлт - азаттық көтеріліс
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: 1783 - 1797 жылдардағы көтерілістің негізгі алғышарттары, себептері, мақсаты, көтеріліс барысы және жеңілу себептерін қайталай отырып, өткен сабақты бекіту, қорытындылау.
Дамытушылық: Өткен сабақтағы материалмен байланыстыра отырып, дерек
тердің ерекшелігі мен айырмашылығын, ұқсастығын айыра білуге баулу, пәнге деген қызығушылығын ояту және ой - өрісін дамыту.
Тәрбиелік: Өздігінен іс - әрекетті қалыптастыра отырып, туған жерге деген
сүйіспеншілігін арттыру, ұлттық қасиеттерді үлгі ету, ерлікке, батылдыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас
Сабақтың әдісі: Әңгімелеу, салыстыру, талдау
Сабақтың көрнекілігі: Интербелсенді тақта. Қазақстан картасы ДКҚ (П) - 30
Пәнаралық байланыс: Әдебиет, математика, география
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі - 2 мин.
а) Сәлемдесу;
б) Сабаққа даярлығын байқау
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру - 7мин.
Тест

1. 1782-83ж.ж. кіші жүз жерінде қандай ауыр жағдай болды?

а) С.Датұлы балаларының өлтірілуі;

ә) Жұт (малдың қырылуы);

б) С.Датұлының қазақтар тұтқынында азапталуы.

2.1784ж. қарашада Сырым тобындағы қөтерілісшілер саны:

а) 1000-нан асты; ә) 1500-ге жуық; б) 2000-дай.

3. Кіші жүзде хандық билікті жойып, отарлауды тездету және әкімшілік билеуді іске асыру туралы реформаның жобасын дайындаған кім?

а) Императрица ІІ Екатерина;

ә) Князь Потемкин:

б) Барон Игельстром.

4. 1790ж. басында Сырым көтерілісінің қайта өрлеуіне не түрткі болды?

а) Кіші жүзде екі хандықтың орнауы;

ә) Қазақ отрядының Сырымға тірек болған ауылдарға шабуылы;

б) Патша өкіметінің көтерілісшілерді жазалау туралы жарлығы.

5. Жайықтың оң жағалауына қазақтардың қөшіп-қонуына рұқсат берген патша жарлығы қашан шықты?

а) 1797ж. ә) 1800ж. б) 1801ж.

Тест

1. 1782-83ж.ж. кіші жүз жерінде қандай ауыр жағдай болды?

а) С.Датұлы балаларының өлтірілуі;

ә) Жұт (малдың қырылуы);

б) С.Датұлының қазақтар тұтқынында азапталуы.

2.1784ж. қарашада Сырым тобындағы қөтерілісшілер саны:

а) 1000-нан асты; ә) 1500-ге жуық; б) 2000-дай.

3. Кіші жүзде хандық билікті жойып, отарлауды тездету және әкімшілік билеуді іске асыру туралы реформаның жобасын дайындаған кім?

а) Императрица ІІ Екатерина;

ә) Князь Потемкин:

б) Барон Игельстром.

4. 1790ж. басында Сырым көтерілісінің қайта өрлеуіне не түрткі болды?

а) Кіші жүзде екі хандықтың орнауы;

ә) Қазақ отрядының Сырымға тірек болған ауылдарға шабуылы;

б) Патша өкіметінің көтерілісшілерді жазалау туралы жарлығы.

5. Жайықтың оң жағалауына қазақтардың қөшіп-қонуына рұқсат берген патша жарлығы қашан шықты?

а) 1797ж. ә) 1800ж. б) 1801ж.

«Білгенге маржан»

Сырым біздің жерлесіміз

Кешегі өткен заманда

Кіші жүздің елінде,

Өзі батыр, өзі би

«Сырым» деген ер болған,

Халқының қамын жер болған.

«Қайнар» газетінен.

Қол бастаған көсем, сөз бастаған шешен, халқымыздың біртуар ұлдарының бірі - Сырым Датұлы бабамыз біздің жерлесіміз екендігін Шағырлыой ауылының халқы мақтан тұтамыз. Сырым патша өкіметінің талан-таражына түсіп жатқан атамекенін қорғап, қазақ халқының бостандығы үшін барлық күш- жігерін, ақылы мен өнерін сарп етті. Ол жастайынан шешендік, батылдық қасиетімен көзге түсіп, ел арасындағы дау- жанжалдарды әділ шешіп, даналық көрсетті.

Ал жорықтарда асқан мерген, батырлығымен көзге түсіп, көреген басшы бола білді. Ол1775 жылы Пугачевтің әскерінде қазақ жасағын басқарған кезде-ақ соғыс тактикасын жақсы меңгергенін көрсетті. Қолбасшы А.Суворов граф Панинге жазған хатында: (1775ж. 22маусым)

Тарихи сынақ хат:
С. Датұлы Кіші жүздің он екі ата -------------- бірлестігінің --------------- руынан шыққан. ------ жылы көтерілісшілер хан ордасына шабуыл жасап,-----------------
ханды өлтірді. С. Датұлы бастаған көтерілістен кейін патша үкіметі ----------- мен ---------------- аралығында мал жаюға рұқсат етті. ------ жылы Жайық өзенінің оң жағалауында ----------------------------------- құрылды.
VI. Қорыту:
- Қазіргі кездегі Сырым: - Батыс Қазақстанда Сырым ауданы бар,
- Орал қаласында, аудан орталығында Сырым
Датұлына ескерткіш орнатылған.
- Орал қаласында мұражай бар.
VII. Бағалау:
Үй тапсырмасы: §10.
С. Датұлының шешендік өнері туралы мәлімет жинау