6 сынып қазақстан тарихынан ғұн тақырыбы

Сабақтың тақырыбы: Ғұндар тарихы. Халықтардың ұлы қоныс аударуы

Сабақтың мақсаты:

1) Ғұн атауы, «халықтардың ұлы қоныс аударуындағы» ғұндардың рөлі, ғұн мемлекеттік бірлестігінің қалыптасу тарихы туралы білім беру;

2) мемлекеттердің қалыптасуының алғы-шартын, оның белгілерін анықтай білуге дағдыландыру;

3) тарихи аңыз деректер негізінде балаларды ұлтжандылыққа тәрбиелеу, ірі саяси тұлғаны үлгі қылу.

Сабақтың типі: жаңа сабақ

Сабақтың түрі: альтернативті жарыс сабақ

Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, талдау,іздену, өз бетінше жұмыс,ой-қозғау.

Сабақтың көрнекілігі: оқулық , слайдтар

Сабақтың жоспары:

Сабақтың барысы: 1.Ұйымдастыру кезеңі (5минут)

Аспанына елімнің,

Бейбіт өмір орнапты!

Тарихтың ғана еншінде

Қалай жеттік бұл күнге?!

Бабаларымыз бар ерен !

Тарих жырлар есімін

Сенің де ол еншіңде

Зерттеп оны білу де! - дегендей қазір бізде қай сабақ?

-Қазақстан тарихы сабағы

-Қазақстан тарихы пәніне дайын болу үшін біз не айтамыз?

А) Психологиялық дайындық

«Өз елінің тарихын білмеген адам, басқа елдің тарихын біліп жарытпас» (хормен айту)

Міне балалар бүгін бізге қонақтар келіп отыр.

«Келгенше қонақ ұялады,

Келген соң үй иесі ұялады»,-демекші,біз ұятқа қалмауға тырысайық. Бар білімімізді ортаға салайық.

-Балалар бүгінгі сабағымызда Астана қаласына саяхатқа шығамыз.Ол үшін берілген тапсырмаларды толығымен орындау керек. Астанаға бару үшін біз ұшаққа мінеміз.

Ұшаққа міну үшін үй тапсырмасын тексерейік.

Ә) ІІІ Үй тапсырмасын тексеру (5 минут)

-Балалар үйге қандай тапсырма берілді?

(Қаңлылар туралы деректер. Қаңлы қоғамы.Қаңлылардың шаруашылығы мен тұрмысы.)

-Дұрыс,міне ұшаққа міндік.

Б)Өткенді қайталау

1. Қаңлылар туралы қандай деректер бар? Қай ғасырда қаңлы мемлекеті құрылды ?

2. Қаңлылар мекендеген жерлер?

3. Қаңлылардың қоғамдық жағдайы туралы не білесіңдер?

4. Қаңлылардың қандай археологиялық ескеткіштері бар ?

5. Шаруашылығы қандай, қандай кәсіппен айналысқан?

6. Шет елдермен сауда байланысы туралы не білесіңдер ?

7. Қаңлылардың астанасы туралы не білесіңдер?

8. Дін наным -сенімдері қандай болған?

9. Халқы мен әскері туралы не білесіңдер?

Берген жауаптарың өте дұрыс.

-Міне ұшақтан да түстік. Ұшақтан түскен бетте алдымызда не тұрады?

Балалар, сапарымыз сәтті, қызықты болу үшін топтарға бөлініп, өз топтарымызға ат қойып алайық!

ІІІ Жаңа сабақ. (25 минут) «Ғұндар» слайд көрселіп, аңыз айтылады

Енді әр топ өздеріне осы тақырыпқа сәйкес мақсаттарын айқындап алсын

Б.з.д. 1 мыңжылдықта қазіргі Монғолияның оңтүстігінен Каспий өңіріне дейінгі Орталық Азияның кең-байтақ кеңістігін әр түрлі тайпалар мекендеген. Қытай деректерінде, «ғұн» атауы б.з.б. 3 ғасырдың аяғында пайда болған. «Ғұн» сөзі «гун, хунну» т.б. атаулармен берілген. Қытайлар ғұндардың басшысын «шаньюй» деп атаған. Ғұндар кезеңі б.з.б. 3 ғ. мен б.з.4 ғасыры аралығын қамтиды. Б.з.б. 55 жылы ғұн мемлекеті оңтүстік және солтүстік ғұндар болып екіге бөлінді. Ғұн қоғамы ұшы-қиыры жоқ кең-байтақ жерді жайлап, көптеген тайпаның басын біріктірді, әскери соғыс қуаты орасан зор құдіретті мемлекетке айналды. Еділдің (Аттиланың) жеңімпаз жорығы оның атын бүкіл әлемге әйгілі етті. Аттила (Еділ) шамамен 400-453 жж. өмір сүрген. Қазақстан жеріне б.з.б. І соңы мен Іғ. келген. Ғұн мемлекетінің саяси күшейген кезі б.з.б. ІІ ғ.- б.з. І ғ. аралығы Б.з.б 206 жылы шығыстанушы Л.Н. Гумилев көрсеткендей Мөде «шаньюйдің» басқаруымен ғұн мемлекеті құрылды.

Ғұндардың тарихы.

1 - тапсырма.Б.з.б І ғ. соңы мен

б.з. І ғ.

Қазіргі Қазақстан жеріне

Б.з.б. 55

Ғұн мемлекеті

Б.з.б 206 ж.

Қытайдың шекаралық аудандарында

Президенттік Мәдениет орталығы

2. Мемлекеттік құрылымы

Билік жүйесі

Тәңірқұты (шаньюй) рубасылар кеңесі

Түменбасылар (24ру, 24 түменбасы) шаньйюдің ұлдары, туыстары

Мыңбасылар

Жүзбасылар

Онбасылар

(Халық жиыны жылына 3 рет шақырылған)

2. тапсырма

«Сыйқырлы сандар» (117б.)

Б.з.б ІІІ ғ.-

300 жыл ...

5000 ....

10..

60-100...

Тапсырманы дұрыс орындадық.Ендеше келесі слайдқа назар аударайық.

Еліміздің Туы,Елтаңбасы,Әнұраны, Хан Шатыры

Конституциясы қойылған орын.

ҚР Президенттік мәдениет орталығы.

3. Саяси тарихы

Б.з.б 55 жыл

Солтүстік бөлігі Моңғолияның

Оңтүстік бөлігі солтүстік батысындағы

Қырғыз Нұр көлі маңында

Қытайларға бағынды( шаньюй Хуханье) орналасты(шаньюй Чжи-чжи)

Ғұндардың батысқа қарай жылжуы - тарихта « Халықтардың ұлы қоныс аударуы»

1-ші қоныс аудару б.з.б І ғасыр аяғы

2-ші қоныс аудару б.з 93 жылы осылай олар батыс Еуропаға дейін жетті

Осы кезеңдегі білеушісі, даңқты қолбасшы, Еуропаны римдіктерден азат етуші - Еділ ( Атилла) (400-453жж)

3 тапсырма. « Еділдің жеңімпаз жорықтары» оқиғалар тізбегін жалғастырыңдар

445 жылы ғұндардың басшысы Атилла болды

V ғасырдың ортасы ...

451 жылы ...

453жылы ...

Дұрыс орындасаңдар «Астана-Бәйтерек» монументін көреміз.

«Астана-Бәйтерек» монументі. Үкімет үйі

Бәйтеректің биіктігі 97 метр, салмағы 85 тонна. Мұнара ішінде кең холл бар. Онда екі жүрдек лифті бар. Арнайы шынымен әйнектелген күмбездің салмағы 70 тонна. Ал алтын шардың төбесі 1553 шаршы метрді құрайды. Осы шардың ішінде қала көркін тамашалайтын понарамалық зал бар. Алтын шар өте берік болу үшін ол жалпы салмағы 695 тонна болатын металл қондырғыға орналастырылған.

4 тапсырма. 121 беттегі мәтінді пайдаланып, сызбаны аяқтаңдар.

Ғұн жорықтарының маңызыЕуропаны римдіктерден азат етті

Құлиеленушілік қоғамды құлатылуы -

ортағасырлардың басталуы

Нұр-Астана мешіті Достық және келісім сарайы

ІV Сабақты қортындылау (10 минут)

1. Жұмбақ сан

1) Ғұн билеушісі қалай деп аталды?

1. хан. 2. гуньмо. 3. шаньюй.

2) Ғұн тайпалары батысқа қарай қай ғасырда жылжыды?

1. б.з.б. 55 жыл. 2. б.з.б. 2 ғасыр. 3. б.з.б. 1 ғасыр аяғы

3) Шамамен 400-453 жж. өмір сүрген кім?

1. Шырақ. 2. Аттила. 3. Страбон.

4) Ғұн мемлекеті қай уақытта екіге бөлінді?

1. б.з.б. 4 ғ. 2. б.з.б. 55 ж. 3. б.з.б. 1.

5) Солтүстік ғұндардың билеушісі кім болды?

1. Чжи-Чжи. 2. Мөде. 3. Еділ.

6) Каталаун (Галлия) шайқасы қай жылы болды?

1. 375 ж. 2. 437 ж. 3. 451 ж.

2. Тарихи жыл санау және тест

Мұғалім топтарға таратады

-Сонымен балалар қандай тақырыппен таныстық?

- Ғұндар тарихы туралы не білдіңдер?

5.Үйге тапсырма

25-26 тақырыптарды оқу. «Еділ батыр бабамыз» ой -толғау

Ғұндардың әлемдік тарихта алатын орны туралы әңгіме құрастыру.

6. Бағалау

10. Рефлексия

-Балалар,сабақтан алған әсерлерің қандай?Сабақ несімен ұнады?Сабақ сендерге ұнаса Астана қаласының жалпы көрінісін тамашалап сабақты аяқтаймыз.