Қазақстан тарихы пәні бойынша тақырыптық тесттер жинағы

Варинат 1

1. 1938 жылы неандертальдық баланың сүйегі табылған

үңгір:

A) Шақпақата. B) Тесіктас. C) Батпақ. D) Тəңірқазған. E) Шабақты.

2. Алғашқы адамдардың тас өңдеуде неғұрлым биік

деңгейге көтерілген кезеңі:

A) Мезолит.B) Неолит.C) Палеолит.D) Энеолит.E) Қола дəуірі.

3. Алғашқы адамдардың жануарлар дүниесінен бөлініп

шығуына əсер еткен:

A) Рулық қауымның қалыптасуы. B) Еңбек құралдарын жасауды игеруі.

C) Жеке меншіктің шығуы. D) Жебе мен садақты ойлап табуы

E) Егіншіліктің пайда болуы.

4. Орта тас ғасыры қамтитын кезең:

A) б.з.б. 2,5 млн - 12 мың жыл. B) б.з.б. 5-3 мың жыл.

C) б.з.б. 40 -12 мың жыл. D) б.з.б.140 - 40 мың жыл. E) б.з.б. 12-5 мың жыл.

5. Ежелгі адамдар ең əуелі отты алды:

A) Тасты тасқа ұрып одан шыққан ұшқыннан. B) Найзағайдың түсуінен жанған ағаштан.

C) Ағаш таяқты бір-біріне үйкеп, қыздырудан. D) Шырпы пайдаланды.

E) Отты мүлде пайдаланбады.

6. Жер бетінде 40 - 35 мың жыл бұрын қалыптасқан адам:

A) «Епті адам».B) Питекантроп.C) Синантроп.D) «Тік жүретін адам».E) «Саналы адам».

7. Ғалымдардың айтуынша бұдан 100 мың жыл бұрын

жер бетінде пайда болған мұздықтың қалыңдығы:

A) 11 км. B) 10 км. C) 2 км. D) 5 км.E) 9 м.

8. Алғашқы егіншілік қалыптаса бастаған дəуір:

A) Ерте палеолит. B) Орта палеолит. C) Энеолит. D) Қола дəуірі. E) Мезолит.

9. Алғашқы адамдардың рулық қауымнан кейінгі

қалыптасу жүйесі:

A) Тобыр. B) Тайпалық бірлестік. C) Тайпа. D) Аталық ру. E) Аналық ру.

10. Еңбек құралдарының жаңа түрлері - дəнүккіш, келі,

балта, т.б. ойлап табылған кезең:

A) Ерте тас ғасыры. B) Мезолит. C) Неолит. D) Энеолит. E) Қола дəуірі.

11. Ғалымдардың ең ежелгі адамға берген атауы:

A) Кроманьон. B) Синантроп. C) Питекантроп D) Тік жүретін адам.E) Епті адам.

12. Жер бетінде бұдан 100-35 мың жыл бұрын өмір сүрді:

A) «Епті адамдар».B) Неандертальдықтар.C) Кроманьондықтар.D) «Саналы адамдар».

E) Синантроптар.

13. Аталық ру үстемдігі мен еңбек бөлінісі

қалыптасқан кезең:

A) Мезолит.B) Кейінгі палеолит.C) Неолит.D) Қола дəуірі.E) Энеолит.

14. Қабырғалары терең көмілген, көлемі 40-60 шаршы метр

болатын мезолиттік баспана табылған өзен аңғары:

A) Есіл.B) Шу. C) Арыс. D) Жайық. E) Торғай.

15. Қазақстан аумағында ең ежелгі адамдардың өмір

сүрген аймағы:

A) Солтүстік Қазақстан.B) Батыс Қазақстан.C) Шығыс Қазақстан.D) Оңтүстік Қазақстан.

E) Орталық Қазақстан.

16. Қазақстан аумағында өмір сүрген алғашқы

адамдардың замандасы:

A) Синантроп.B) Неандерталь.C) Кроманьон.D) «Саналы адам».E) Питекантроп.

17. Қазақстан аумағындағы белгілі мезолиттік тұрақтар

саны:

A) 10-нан астам.B) 600-ден астам.C) 20-дан астам.D) 100-ден астам.E) 500-ден астам.

18. Орталық Қазақстандағы кейінгі палеолитке жататын

300-ге таяу тас құрал шыққан ең көрнекті көне мекен:

A) Қарасу.B) Атасу.C) Батпақ.D) Шабақты.E) Дəндібай.

19. Адамдар табиғаттың дүлей құбылыстарынан өздерін сақтау үшін жасаған əрекеттері:

A) Магия.B) Тотемизм.C) Анимизм.D) Сиқыр.E) Тасаттық.

20. Ең ежелгі адамның еңбек құралдары:

A) Садақ, шоқпар.B) Бумеранг, жебе.C) Болас, қырғыш.D) Найза, бумеранг.

E) Үшкір тас, қазғыш таяқ.

21. Қазақстан жерінде кездесетін неолит тұрақтарының

ең көнесі:

A) Б.з.б. 12 мың жылдыққа тəн.B) Б.з.б. 5 мың жылдыққа тəн.

C) Б.з.б. 7 мың жылдыққа тəн.D) Б.з.б. 3 мың жылдыққа тəн.

E) Б.з.б. 10 мың жылдыққа тəн.

22. Мамонт, мүйізтұмсық жойылып кеткен дəуір:

A) Ерте палеолит.B) Энеолит.C) Неолит.D) Орта палеолит.E) Мезолит.

23. Тас пен мыстан жасалған еңбек құралдары қатар

қолданылған кезең:

A) Қола.B) Мезолит.C) Темір.D) Неолит.E) Энеолит.

24. Солтүстік Қазақстаннан 158 тұрғын үй мен жылқы

сүйектері табылған энеолиттік тұрақ:

A) Сексеуіл.B) Шабақты.C) Арқайым.D) Ботай.E) Пеньки.

25. Энеолиттік ескерткіштер табылған Маңғыстау

жеріндегі елді мекен:

A) Ботай.B) Шабақты.C) Қарасу.D) Бөрқазған.E) Шебір.

26. Ежелгі адамдардың өз білімдерін суретті хат арқылы

хабарлауы:

A) Нумизматика.B) Петроглиф.C) Пиктография.D) Эпикграфия.E) Остиология.

27. Неолит дəуірінің Солтүстік Қазақстан жеріндегі

тұрағы:

A) Усть-Нарым.B) Пеньки.C) Зеленая Балка.D) Қарағанда.E) Шабақты.

28. Жамбыл облысындағы Шабақты мен Бөріқазған

тұрақтарынан табылған ерте палеолит дəуірінің бес

мыңдай еңбек құралдарының барлығы:

A) Дəнүккіштер мен сыналар.B) Келі, балталар.C) Қайла мен чопперлер.

D) Келілер мен чоппингтер.E) Қашау мен үшкір заттар.

29. Неолит дəуірінің өзгеше атауы:

A) «Қыш құмыра заманы».B) «Көшпелілер дəуірі».

C) «Тайпалық одақтар дəуірі».D) «Аңдық стиль дəуірі».

E) «Тоқымашылық заманы».

30. Қазақстан аумағындағы ең көне ерте тас ғасыр

тұрақтары:

A) Шақпақата, Арыстанды.B) Батпақ, Шабақты.

C) Ботай, Шебір.D) Сексеуіл, Қараүңгір.E) Зелёная Балка, Қарағанды.

ҚОЛА ДƏУІРІНДЕГІҚАЗАҚСТАН Варинат: № 2

1. Қола дəуірінің хронологиясы:

A) Б.з.б. 40 - 12 мың жыл.B) Б.з.б. 5 - 3 мың жыл.C) Б.з.б. 12 - 5 мың жыл.

D) Б.з.б. 3000 - 2800 ж.ж.E) Б.з.б. 2800 - 900 ж.ж.

2. Андрон тектес қола дəуір мəдениеті батысында

Жайық өзенінен бастап, шығысында қай жерге дейінсозылды:

1. Еділ өзеніне дейін созылды

2. Қаратеңіздің солтүстік жағалауына дейін созылды

C) Енисей өзеніне дейін созылды.

D) Ұлытауға дейін созылды. E) Арал маңына дейін созылды.

3. Қола дəуірінің екі түрге бөлінетін тұрғын үйлерінанықтаңыз:

A) Үңгір, жануарлардың сүйектерінен тұрғызылғанүйлер.

B) Киіз үй, ағаш бөренелерден салынған үйлер.

C) Жеркепе үйлер, алаңқайға салынған қалқа үйлер.

D) Жартылай жертөле үйлер, жер бетіне салынғанүйлер.

E) Төрт жəне алты доңғалақты арбаға орнатылғанкиіз үйлер.

4. Қола дəуірінде 1100 тонна қалайы шығарылған кенорны:

A) Қарқаралы, Ақшатау.B) Қаратау жоталары.C) Тарбағатай, Сауыр.

D) Нарым, Қалба.E) Жезқазған, Степняк.

5. Көкшетау жеріндегі қола шалғы табылған қоныс:

A) Беғазы.B) Степняк.C) Шағалалы.D) Атасу.E) Алексеевка.

6. Қола дəуірінде кенді қорыту үшін салынған күрделі

құрылыстар:

A) Қазандықтар.B) Пеш-көрік.C) Шөміштер.D) Донна пештері.E) Қалыптар.

7. Қола дəуірінің ең алғашқы ескерткіштері табылғанжер:

A) Алексеевка.B) Чаглинка.C) Андронова.D) Беғазы.E) Степняк.

8. Қола дəуіріне жататын Солтүстік Қазақстандағы

қоныстар:

A) Беғазы, Дəндібай.B) Атасу, Қарасу.C) Арқайым,Боголюбов.D) Мало-Красноярка, Алексеев.E) Петровка, Боголюбов.

9. Қола дəуірі кезіндегі жоғары дін басылары:

A) Əскербасылар.B) Қарилар.C) Абыздар.D) Ақсақалдар.E) Тайпа көсемдері.

10. Қола дəуіріне тəн 30 қоныс, 150 оба зерттелген аймақ:

A) Оңтүстік Қазақстан.B) Орталық Қазақстан.C) Шығыс Қазақстан.

D) Батыс Қазақстан.E) Солтүстік Қазақстан.

11. Андрондықтардың сырт бет-бейнесін сипаттағанакадемик:

A) В.П.Алексеев.B) К.А.Ақышев.C) З.С.Самашев.D) М.М.Герасимов.E) Ə.Т.Төлеубаев.

12. Мал бағудың көшпелі түріне көшу қалыптаса бастады:

A) Неолитте.B) Энеолитте.C) Темір дəуірінде.D) Қола дəуірінде.E) Палеолитте.

13. Қола дəуірі қауымы ішінде əлеуметтік теңсіздікті тудырған:

A) Мал-мүлік теңсіздігінің шығуы.B) Терімшіліктің дамуы.C) Егіншіліктің пайда болуы.D) Тайпалық одақтың құрылуы.E) Көшпелі мал шаруашылығының қалыптасуы.

14. Жерленген Андрондықтардың басы қаратылды:

A) Шығысқа, Оңтүстікке.B) Солтүстікке, Батысқа.C) Батысқа, Оңтүстікке.

D) Солтүстікке, Шығысқа.E) Батысқа, Солтүстікке.

15. Андрондықтардың тасқа салынған суреттері табылғанжерлері:

A) Тарбағатай, Қалба, Нарын.B) Қаратау жоталары.

C) Таңбалы, Жасыбай, Хантау.D) Алтай, Нарын, Зырян.E) Атасу, Беғазы, Дəндібай.

16. Тебінді жайылымға байланысты саны артқан мал:

A) Жылқы, қой.B) Сиыр.C) Түйе, ешкі.D) Сиыр, жылқы.E) Жылқы, түйе.

17. Қазақстан жеріндегі қола дəуірін жоспарлы зерттеу

басталған жыл:

A) 1914 ж.B) 1932 ж.C) 1938 ж.D) 1954 ж.E) 1946 ж.

18. Қола дəуірінің қоныстары көбінесе орналасты:

A) Өзендердің жағасында.B) Тау аңғарларында.C) Кез-келген жерде.

D) Орман арасында.E) Жазық далалы аймақтарда.

19. Қола дəуірі абыздарының негізгі міндеттері:

A) Ел басқару.B) Заңдардың орындалуын қадағалау.

C) Ру арасындағы алауыздықтарға жол бермеу.

D) Жайылым жəне қөші қон мəселесін реттеу.

E) Салт-дəстүрлердің орындалуын қадағалау.

20. Қазақстан мен Ресейдің шекарасында орналасқан қола дəуірінің ежелгі қонысы:

A) Ботай.B) Алексеевка.C) Петровка.D) Арқайым.E) Беғазы.

21. Түйе қолға үйретілген кезең:

A) Мезолит.B) Неолит.C) Энеолит.D) Қола дəуірі.E) Темір дəуірі.

22. Андрондықтар сүт өнімдері мен етті сақтаған:

A) Едендегі арнайы шұңқырда.B) Қыш көзелерде.C) Жер бетіндегі тұрақтарда.

D) Арнайы құтыларда.E) Ағаш ыдыстарда.

23. Беғазы-Дəндібай мəдениетінің хронологиясы:

A) Б.з.б. 18-16 ғ.ғ.B) Б.з.б. 12-8 ғ.ғ.C) Б.з.б. 15-13 ғ.ғ.D) Б.з.б. 15-12 ғ.ғ.E) Б.з.б. 8-4 ғ.ғ.

24. Қола дəуірінің Шығыс Қазақстандағы қонысы:

A) Мало-Красноярка.B) Алексеевка.C) Усть-Нарым.D) Шағалалы.E) Степняк.

25. Қазақстан аумағындағы қола дəуір ескерткіштерінзерттейтін археологиялық экспедицияны құрған:

A) Ə.Х.Марғұлан.B) К.А.Ақышев.C) Ə.Т.Төлеубаев.D) М.Е.Массон.E) М.М.Герасимов.

26. Қола дəуіріндегі ыдыс жасаудың ең бір өрістегентүрі:

A) Тостағандар.B) Көзе құмыралар.C) Табақтар.D) Қазандар.E) Кеселер.

27. Мүлік теңсіздігі қалыптаса бастады:

A) Палеолит.B) Қола дəуірі.C) Мезолит.D) Неолит.E) Темір дəуірі.

28. Андрондықтардың мойынға таққан тұмаршалары:

A) Алқалар.B) Шолпы.C) Жыртқыш аңдардың азу тісі.D) Мал сүйегі.E) Қола салпыншақтар.

29. Көне заманда Жезқазғаннан 1 млн тоннадай кен

өндірілгендігі туралы мəлімдеген қазақтың белгілі ғалымы:

A) Қ.И.Сəтбаев.B) Ə.Х.Марғұлан.C) Х.А.Алпысбаев.D) А.К.Ақышев.E) Ə.Т.Төлеубаев.

30. Солтүстік жəне Батыс Қазақстандағы зерттелген

Андрон мəдениеті қоныстарының саны:

1. 30-дан аса.B) 150-ден аса.C) 50-ден аса.D) 80-нен аса.E) 100-ден аса.

ЕРТЕ ТЕМІР ДƏУІРІНДЕГІ ҚАЗАҚСТАН нұсқа: № 3

1. Ерте темір дəуірінде Жетісу, Сырдарияның орта ағысын мекендеген тайпалар:

A) Үйсіндер.B) Сақ-тиграхауда.C) Сақ-парадарайа.D) Сақ-хаумаварга.E) Скифтер.

2. Сақтар туралы «Киімі мен өмір сүру дағдысы скифтерге ұқсас» деп жазған:

A) Страбон. B) Арриан. C) Помпей Трог. D) Геродот. E) Цицерон.

3. Ерте темір дəуірі қамтитын кезең:

A) Б.з.б. 18 - 16 ғ.ғ. B) Б.з.б. 15 - 12 ғ.ғ. C) Б.з.б. 12 - 8 ғ.ғ. D) Б.з.б. 8 - 3 ғ.ғ.

E) Б.з.б. 3 - б.з. 6 ғ.ғ.

4. Табиғаттың дайын өнімін пайдаланған аңшы-терімшілерден көшпелілердің басты айырмашылығы:

A) Ру болып өмір сүруі. B) Көсемдердің пайда болуы .C) Еңбек құралдарын жасай білуі.

D) Баспана жасай білуі. E) Өнім өндірді.

5. Таза көшпелі тұрмыс қалыптасқан аймақтар:

A) Сырдария, Шу, Келес өзендері аңғары. B) Орталық жəне Оңтүстік Қазақстан.

C) Батыс жəне Орталық Қазақстан. D) Батыс жəне Оңтүстік Қазақстан.

E) Алтай, Жетісу таулы аймақтары.

6. Сақтар туралы мəлімет беретін жазбалар сақталған елдер:

A) Грек, Парсы.B) Үнді,Грек.C) Қытай, Парсы.D) Византия, Түрік.E) Рим, Парсы.

7. Сақтарды «құдіретті еркектер» деп атады:

A) Ирандықтар.B) Қытайлықтар.C) Гректер.D) Римдіктер.E) Парсылар.

8. Ежелгі грек авторларының сақтарға берген атауы:

A) «Азиялық скифтер».B) «Құдретті еркектер».C) «Жүйрік атты турлар».

D) «Арбада тұрғандар».E) «Сегізаяқтылар».

9. Ежелгі грек авторы Геродот өз еңбегінде сақтарды атады:

A) Аландар.B) Савроматтар.C) Сирактар.D) Дайлар.E) Массагет.

10. Сақтардың əйелдері туралы «ержүрек келеді, соғыс қаупі төнгенде ерлеріне көмек көрсетіп, ұрысқа араласады» деп жазған:

A) Плиний.B) Арриан.C) Помпей Трог.D) Диодор.E) Ктесий.

11. Теңіздің арғы жағындағы сақтардың оңтүстігін мекендеген тайпа:

A) Сақ-тиграхаудалар.B) Аргиппейлер.C) Дайлар.D) Исседондар.E) Сақ-хаумаваргалар.

12. Жеке меншік қалыптасқан дəуір:

A) Темір.B) Палеолит.C) Мезолит.D) Энеолит.E) Қола.

13. Ерте темір дəуіріндегі тайпалар мен рулар арасындағы даулы мəселелерді шешкен:

A) Жалпы жиналыс.B) Ақсақалдар.C) Абыздар.D) Тайпа көсемі.E) Ақсүйектер кеңесі.

14. Сақ жауынгерлерінің ежелгі үнді-иран тіліндегі атауы:

A) «Сегізаяқтылар».B) «Арбада тұрғандар».C) «Азиялық скифтер».

D) «Құдіретті еркектер».E) «Жүйрік атты турлар».

15. Сақ қоғамын құраған үш топ:

A) Көсемдер, жауынгерлер, қауым мүшелері.

B) Жауынгерлер, малшылар _____мен егіншілер, құлдар.

C) Көсемдер, абыздар, малшылар мен егіншілер.

D) Жауынгерлер, абыздар, малшылар мен егіншілер.

E) Ақсүйектер, малшылар мен егіншілер, құлдар.

16. Сақ қоғамындағы абыздардың танымал белгісі:

A) Тостаған мен ерекше бас киімі.B) Басындағы тəжі.C) Ерекше шапан мен белбеу.

D) Қару жарағы.E) Сырға мен білезік.

17. Сақ қоғамындағы «сегізаяқтылар» деп аталғандар:

A) Жауынгерлер.B) Абыздар.C) Тайпа көсемдері.D) Ақсақалдар.E) Малшылар мен егіншілер.

18. Сақ патшайымы Томиристің өмір сүрген жылдары:

A) Б.з.б. 670-620 ж.ж.B) Б.з.б. 570-520 ж.ж.C) Б.з.б. 590-530 ж.ж.D) Б.з.б. 580-510 ж.ж.

E) Б.з.б. 620-570 ж.ж.

19. Сақ жауынгерлерінің дəстүрлі киім түсі:

A) Ақ.B) Сары жəне көк.C) Қара.D) Əр түрлі.E) Қызыл жəне сары-қызыл.

20. Грек-македон əскеріне қарсы 3 жыл бойы партизансоғысын жүргізген сақ жауынгері:

A) Спаргапис.B) Скунха.C) Спитамен.D) Шырақ.E) Томирис.

21. Адамдар той өткізіп, ойын-сауық, ат жарыс өткізетін мезгіл:

A) Қыстау. B) Жайлау.C) Көктеу.D) Күздеу.E) Тебінді.

22. Кир бастаған парсы əскері сақ жеріне басып кірді:

A) Б.з.б. 330.B) Б.з.б. 490.C) Б.з.б. 530.D) Б.з.б. 480.E) Б.з.б. 519.

23. Сақтардың бөренелерді бір-біріне тығыз орналастырып жасаған табыты:

A) Дромос.B) Менгир.C) Сағана.D) Қабір.E) Саркофаг

24. Іле өзенінің оң жағалауындағы 31 обадан тұратын сақ қорымы:

A) Бесшатыр.B) Шілікті.C) Берел.D) Есік.E) Бесоба.

25. Б.з.б. 490 ж. Марафон шайқасында сақтар парсы əскерінің құрамында соғысты:

A) Соғдыларға қарсы.B) Гректерге қарсы.C) Римдіктерге қарсы.D) Ғұндарға қарсы.

E) Қытайларға қарсы.

26. Б.з.б. VII ғасырдан бастап далалы аймақтарда пайда болған стиль:

A) «Аң стилі».B) «Полихром стилі».C) «Геометриялық стиль».D) «Өсімдік стилі».

E) «Өрнектік стилі».

27. Ертедегі темірді өндірудің қарапайым тəсілі:

A) Қазандықпен.B) Пеш-көрікпен.C) Ағашты өртеу арқылы.D) Домна пешінде жағу.

E) Уату арқылы.

28. «Есік обасынан» табылған жазуы бар күміс табақшадағы таңбалардың саны:

A) 20. B) 35. C) 26. D) 40. E) 25.

29. Иран жазбаларындағы «сақ» сөзінің мағынасы:

A) «Құдіретті еркектер». B) «Азиялық скифтер».C) «Жүйрік атты турлар».

D) «Бақташылар». E) «Көшпелілер».

30. Геродотты «тарихтың атасы» деп атаған:

A) Страбон.B) Цицерон.C) Арриан.D) Цезарь.E) Вергилий.

ЕРТЕ ТЕМІР ДƏУІРІНДЕГІ ҚАЗАҚСТАН ӨҢІРІ Нұсқа№4

1. Орталық Азия мен Қара теңіз өңірі мəдениеттерін байланыстырған тайпа:

A) Аримаспылар. B) Исседондар. C) Дахтар. D) Сарматтар.E) Үйсіндер.

2. Бесшатыр обасының мерзімі:

A) Б.з.б. 8 - 7 ғғ. B) Б.з.б. 5 - 4 ғғ. C) Б.з.б. 3 - 2 ғғ.D) Б.з.б. 7 - 6 ғғ.E) Б.з.б. 2 - 1 ғғ.

3. Дайлардың апарн тайпасынан шыққан Арсақ Парфияны басып алды:

A) Б.з.б. 330-327 ж.ж.B) Б.з.б. 248-247 ж.ж.C) Б.з.б. 530 ж.D) Б.з.б. 46-36 ж.ж.

E) Б.з.б. 519-518 ж.ж.

4. Сақтардың қыш күйдіретін пеш, қол диірмен тастары,тары қалдықтары табылған қаласы:

A) Бəбіш молда.B) Битянь.C) Петровка.D) Арқайым.E) Басқамыр.

5. 1960 жылы Шілікті қорымында зерттелген қорғанның атауы:

A) «Алтын қорған». B) «Патша қорғаны».C) «Алып қорған».D) «Мұртты оба».

E) «Тасмола».

6. Қазақстан аумағындағы ең көне б.з.б VIII ғ. Жататын патша жерлеу орны табылған қорым:

A) Шілікті.B) Бесшатыр.C) Берел.D) Есік.E) Аралтөбе.

7. Шіліктінің №1-ші обасынан Ə.Төлеубаев тарапынан ашылған патша жерлеу орны Қазақстан тарихы ғылымында танымал болып отыр:

A) «Бірінші алтын адам» ретінде B) «Темір адам» ретінде.

C) «Үшінші алтын адам» ретінде. D) «Екінші алтын адам» ретінде.

E) «Қола адам» ретінде.

8. Шілікті қорымындағы обалар саны:

A) 45. B) 31. C) 51 .D) 100. E) 25.

9. «Сармат» атауы көне дəуір авторларының еңбектерінде кездеседі:

A) Б.з. 2 ғасырдан бастап B) Б.з.б. 8 ғасырдан бастап.

C) Б.з.б. 5 ғасырдан бастап. D) Б.з. 3 ғасырдан бастап. E) Б.з.б. 3 ғасырдан бастап.

10. Тасмола мəдениетінің алғашқы ескерткіштері табылған аудан:

A) Екібастұз. B) Зайсан. C) Қатонқарағай. D) Ақтау. E) Жарма.

11. Есік обасынан табылған бұйымдар саны:

A) 5000-нан астам. B) 3000-нан астам. C) 4325-тен астам. D) 500-ден астам .

E) 4000-нан астам.

12. Жайпақ түпті қыш ыдыстар тəн мəдениет:

A) Тасмола мəдениеті.B) Есік мəдениеті.C) Берел мəдениеті.

D) Ұлыбай-Тасмола мəдениеті.E) Бесшатыр мəдениеті.

13. Бесоба қорымында жерленген:

A) Сармат жауынгерлері.B) Абыз əйелдер.C) Сақ көсемі.D) Құлдар.E) Жас ханзада.

14. Атырау облысы Жылыой ауданындағы көсемнің қару-жарағы, абыз асатаяғы табылған соңғы сармат кезеңінің ескерткіші:

A) Берел.B) Бесоба.C) Аралтөбе.D) Бəйте.E) Сынтас.

15. Қазақстан өңіріндегі сақтарда монғолоидтық белгілер басым аймақ:

A) Батыс, Орталық Қазақстан. B) Батыс Қазақстан, Жетісу.

C) Орталық Қазақстан мен Жетісу.D) Барлық өңірлерде.

E) Солтүстік жəне Шығыс Қазақстан.

16. Сарматтарда əлеуметтік теңсіздік болғандығын дəлелдейтін:

A) Қытай жылнамалары.B) Халық дастандары.C) Грек, рим тарихшыларының жазбалары.

D) Археологиялық ескерткіштер.E) Тастағы жазулар.

17. Сарыарқаның шығысын мекендеген ежелгі тайпа:

A) Аргиппейлер.B) Исседондар.C) Дахтар.D) Аримаспылар.E) Сарматтар.

18. Үстіртте зерттелген сармат ескерткіштері:

A) Бесшатыр, Есік.B) Шілікті, Берел.C) Бəйте, Терең.D) Бірлік, Бектеңіз.E) Қарлыға, Бөркі.

19. Шығыс Қазақстанда ерте темір дəуірінің б.з.б. 5-4 ғасыр аралығын қамтитын кезең:

A) БерелB) Шілікті.C) Есік.D) Бесшатыр.E) Тасмола.

20. Савроматтардың Сынтас қорымынан табылған:

A) Күміс тостаған.B) Сүйек қасықтар.C) Үш аяқты құрбандық тақта.

D) Абыз асатаяғының бөліктері.E) Алтын сырғалар.

21. Аргиппей сөзінің латын тіліндегі мағынасы:

A) «Ақ жалды жүйрік аттардың иелері».B) «Сегізаяқтылар».

C) «Теңіздің арғы жағындағылар».D) «Қос пырақ жегілген арба үстіндегілер».

E) «Дала мергендері».

22.Аттар өз иесін жорыққа апара жатқандай, əскери дайындықпен көмілген қорған:

A) Шірік Рабат.B) Шілікті.C) Есік.D) Аралтөбе.E) Үлкен Берел.

23. Б.з.б. 1 ғ. мен б.з. 1 ғ. савромат-сарматтар санының күрт кемуінің себебі:

A) Алдыңғы Азияға жасаған жорықтарынан.

B) Халық көтерілістерінен.

C) Ұзақ жылдарға созылған қуаңшылық.

D) Сарматтардың Батысқа қарай қоныс аударуынан.

E) Ғұн шапқыншылығынан.

24. Есілдің оң жағалауында орналасқан ерте темір дəуіріне жататын бекініс-қалашық:

A) Шірік-Рабат.B) Ақтау.C) Бөркі.D) Алыпқаш.E) Қарлыға.

25. Сарматтардың əскери-демократия заманында қауымның ішкі, сыртқы мəселелерін шешкен:

A) Қауым мүшелері. B) Жалпы жиналыс. C) Ру ақсақалдары.

D) Əскербасшылары. E) Жауынгерлер.

26. Жетісудағы үйсін мəдениетіне ұқсас ескерткіштер табылған өңір:

A) Орал өңірі.B) Мұғалжар жоталары. C) Алтайдың күнгейі.

D) Торғай даласы. E) Тарбағатай теріскейі.

27. Қостанай жеріндегі Алексеев қорымынан табылған адамның бет пішінін жасаған антрополог:

A) М.Грязнов. B) Б. Андрианов. C) М. Герасимов. D) К.Ақышев. E) З.Самашев.

28. Алғашқы сақ заманына жататын Солтүстік Қазақстан жерінде зерттелген обалар:

A) Қарлыға, Берел, Ақтау.B) Бөркі, Алыпқаш, Қарлыға.

C) Кеңөткел, Бектеңіз, Бірлік. D) Қарлыға, Бөркі_____, Покровка.

E) Бірлік, Алыпқаш, Бектеңіз.

29. «Полихром стилінің» барынша гүлденген кезі:

A) Б.з.б. 5 - 4 ғғ. B) Б.з.б. 8 - 7 ғғ. C) Б.з.б. 2 ғ. - б.з. 1 ғ. D) Б.з. 2 - 3 ғғ. E) Б.з. 3 - 5 ғғ.

30. Темір дəуірінде Қазақстан аумағындағы ежелгі тайпалар сыйынған:

A) Пайғамбарға. B) Жануарларға. C) Өсімдіктерге. D) Көк тəңірге. E) Аллаға.

ҮЙСІНДЕР. ҚАҢЛЫЛАР. ҒҰНДАР № 5

1. Жетісу жеріндегі ежелгі үйсіндердің бас мүсінін жасаған:

A) В.П.Алексеев. B) М.Е.Массон. C) М.М.Герасимов. D) Х.А.Алпысбаев.

E) К.А.Ақышев.

2. Шығыстанушы Л.Н.Гумилевтің мəлімдеуінше Ғұн державасының пайда болған мерзімі:A) б.з.б. 519 ж. B) б.з.б. 209 ж. C) б.з.б. 330 ж. D) б.з.б. 451 жE) б.з.б. 490 ж.

3. Үйсін қоғамындағы тайпа көсемінің лауазымы:

A) Бек.B) Патша.C) Тархан.D) Гуньмо.E) Шаньюй.

4. Қаңлыларда металл өндірісінің орталығы болған аймақ:

A) Зах. B) Шаш-Илақ. C) Ханарық. D) Алтын-асар. E) Қостөбе.

5. Ғұндар мен Қытай елі арасындағы соғыс қимылдары созылған уақыт:

A) 100 жылдан астам. B) 400 жылдан астам. C) 300 жылдан астам.

D) 200 жылдан астам. E) 6 ғасырға.

6. Қаңлылардың экономикалық, мəдени, саяси байланыс жасаған елдері:

A) Жапония, Үнді.B) Үнді, Қытай.C) Қытай, Қушан.D) Мысыр, Араб.E) Хорезм, Үнді.

7. Қаңлылардағы Зах каналының ұзындығы:

A) 20 км.B) 31 км.C) 41 км.D) 5 км.E) 600 м.

8. Қаңлылардың Отырар алқабындағы Мардан қорымынан табылған теңгелер:

A) Үндінікі.B) Парсылардікі.C) Соғдылардікі.D) Византиянікі.E) Қытайдікі.

9. Үйсіндерде мүлік теңсіздігі болғандығын дəлелдейтін:

A) Жерлеу орындары.B) Қоныстар.C) Қала жұрттары.D) Баспаналар.E) Жазба деректер.

10. Арыс өзенінің сол жағалауындағы қаңлы қаласының орны:

A) Қызыл Аңғар.B) Шаш-Илақ.C) Құлата.D) Көк-Мардан.E) Зах.

11. Қаңлылар туралы «Вэсаканың ер жүрек ұлдары…Канха қамалының алдында құрбандық берді» деп жазылған кітап:

A) «Парсы жазбалары».B) «Тарих жазбалары».C) «Қаңлы жылнамасы».D) «Авеста».

E) «Цянь Ханьшу».

12. Б.з.б. 138 жылы Қытай билеушісінің Батыс елдеріне жіберген елшілігі оралды:

A) 12 жылдан кейін.B) 14 жылдан кейін.C) 13 жылдан кейін.D) 16 жылдан кейін.

E) 10 жылдан кейін.

13. Ғұндар мемлекеті əскери жүйе бойынша:

A) Үш қанатқа бөлінген. B) Жеті қанатқа бөлінген .C) Он қанатқа бөлінген.

D) Бес қанатқа бөлінген.E) Жиырма төрт қанатқа бөлінген.

14. Үйсін тайпаларының шығысындағы көршісі:

A) Дайлар.B) Қаңлылар.C) Ғұндар.D) Қытайлар.E) Сарматтар.

15. Ғұндардың ру көсемдері:

A) Түменбасылар.B) Ақсақалдар.C) Тархандар.D) Билер.E) Сұлтандар_

16. Енисей жағалаулары мен Алтайды мекендеген ежелгі тайпа:

A) Сақтар.B) Қаңлылар.C) Үйсіндер.D) Ғұндар.E) Сарматтар.

17. Қаңлылардың солтүстігіндегі көршілері:

A) Үйсін мен Қытайлар.B) Ғұндар мен Аримаспылар.

C) Сарматтар мен Аландар.D) Сарматтар мен Дауанилер.

E) Үйсіндер мен Ғұндар.

18. Үйсін қоғамындағы билеушілер мен əскербасыларының мөрлері:

A) Темірден жасалды. B) Балшық жəне тастан жасалды.

C) Күмістен жасалды. D) Ағаштан жасалды. E) Алтын жəне мыстан жасалды.

19. Үйсіндердің Ыстықкөл жағалауында орналасқан астанасы:

A) Шірік-Рабат.B) Битян.C) Қызыл Аңғар.D) Көк-Мардан.E) Қойлық.

20. Қаңлылардың Отырар-Қаратау мəдениетінің тарау аймағы:

A) Сырдың орта ағысы, Қаратау, Талас бойы.

B) Қуаңдария, Жаңадария аңғарлары. C) Есілдің сол жағалауы.

D) Əмударияның жоғарғы ағысы. E) Ташкент төңірегі.

21. Еділ (Аттила) жөнінде құнды дерек қалдырған:

A) Ктесий.B) Помпей Трог.C) Арриан.D) Геродот.E) Прииск.

22. Қаңлылардың Пұшық-Мардан қаласы маңындағы зерттелген қоныс:

A) ҚостөбеB) Көк-Мардан.C) Қызыл аңғар.D) Қойлық.E) Ақтөбе.

23. Ғұндарда бұйымның бетіне алтын түйіршіктермен дəнекерлеу əдісі:

A) Зерлеу. B) Кестелеу.C) Жапсыру. D) Оқа жүргізу. E) Безендіру.

24. Қаңлыларда қайтыс болған адамды киімімен жерлеу аймағы:

A) Отырар- Қаратау мəдениеті. B) Берел мəдениеті.

C) Қауыншы мəдениеті. D) Тасмола мəдениеті. E) Жетіасар мəдениеті.

25. Ғұн тайпаларының шығыстан батысқа қарайжылжуы басталған мерзім:

A) б.з.б. ІV ғ. B) б.з.б. ІІІ ғ. C) б.з. ІІ ғ. D) б.з.б. ІІ ғ. E) б.з. ІІІ ғ.

№ 6 ЕРТЕ ОРТА ҒАСЫРЛАРДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТЕР

1. Ерте орта ғасырларда ірге тіккен Қазақстандағы алғашқы феодалдық мемлекет:

A) Түргеш қағанаты. B) Жужан қағанаты. C) Ғұн мемлекеті.

D) Түрік қағанаты. E) Қаңлы мемлекеті.

2. «Теле» сөзінің мағынасы:

A) Ұйғыр.B) Қимақ.C) Түрік.D) Қарлұқ.E) Оғыз.

3. 552 жылы Жужан қағанатын жеңгеннен кейін Бумынға берілген атақ:

A) Жабғу.B) Бурхан.C) Ел-хан.D) Тархан.E) Елтебер.

4. Түріктердің Орта Азиядағы VI ғасырдың 60 жылдарындағы басты қарсыласы:

A) Иран.B) Византия.C) Жужан.D) Эфталиттер.E) Соғдылар.

5. VI ғ-дың 70-жылдары Түрік қағанатының батыстағы шекарасы жетті:

A) Иран шекарасына дейін. B) Қара теңіздің солтүстік жағалауына дейін.

C) Орал тауларына дейін. D) Каспийдің оңтүстік батысына дейін. E) Жайыққа дейін.

6. Батыс Түрік қағанатында сот істерін атқарғандар:

A) Бек, уəзір.B) Даруға, басқақ.C) Селиф, бек.D) Қара бұдын.E) Бұрықтар, тархандар.

7. Шығыс Түрік қағанатының өмір сүрген уақыты:

A) 756 - 940 жж.B) 552 - 603 жж.C) 704 - 756 жж.D) 682 - 744 жж.E) 745 - 840 жж.

8. Түргештердің Іле бойындағы Кіші ордасы:

A) Мыңбұлақ.B) Күнгіт.C) Суяб.D) Карантия.E) Испиджаб

9. 748 жылы қытай əскерлері жаулап алған қала:

A) Суяб.B) Тараз.C) Баласағұн.D) Ашнас.E) Ташкент.

10. В.В. Бартольттың айтуынша Соғдылардың Түркістан мен Жетісуға қоныс аударуы байланысты:

A) Өнерге.B) Араб шапқыншылығы.C) Қуаңшылыққа.D) Саудаға.

E) Түргеш қағанатының құлауына.

11. VIII ғасырдың бірінші жартысында қарлұқтардың Жетісуға қоныс аударуларының себебі:

A) Қимақ-қыпшақ тайпаларының ығыстыруынан.

B) Қарахан мемлекетінен жеңілулері.

C) Тан əскері жорығынан.

D) Ұйғыр қағанатынан жеңілулері.

E) Енисей қырғыздарының шапқыншылығы.

12. ІХ ғасырдың ортасында ислам дінінің шекарасын кеңейту сылтауымен қарлұқтарға қарсы «ғазауат соғыс» жариялаған:

A) СоғдыларB) Хань əулеті.C) Қарахандықтар.D) Бұлғарлар.E) Самани əулеті.

13. «Қарлұқтар тұрған аймақ... халық неғұрлым жиі қоныстанған жəне ең бай жерлер...Қарлұқтар елінде 25 қала мен қоныс бар» деп хабарлаған қолжазба:

A) «Худуд əл-алам».B) «Цянь Ханьшу».C) «Жылнамалар жинағы».

D) «Оғызнама».E) «Шыңғыснама».

14. Оғыз мемлекетін құлатқан тайпалар одағы:

A) Монғолдар.B) Татарлар.C) Қыпшақтар.D) Наймандар.E) Қидандар.

15. VIII ғ. ортасында қарлұқтар тарапынан Жетісудан Сыр бойына ығыстырылған тайпа:

A) Оғыздар.B) Қимақтар.C) Ұйғырлар.D) Қыпшақтар.E) Қидандар.

16. Оғыз мемлекетіндегі жабғудың кеңесшілері:

A) Күл-еркін.B) Ұлық.C) Сюбашы.D) Уəзір.E) Түменбасы.

17. 965 жылы Оғыздар Киев кінəзімен одақ құрды:

A) Хазарларға қарсы.B) Печенектерге қарсы.

C) Бұлғарларға қарсы.D) Қарлұқтарға қарсы.E) Соғдыларға қарсы.

18. Оғыз жабғуы Шахмəлік Хорезмді жаулап алды:

A) 1041 ж.B) 1092 ж.C) 1137 ж.D) 1007 ж.E) 985 ж.

19. Оғыздардың күз айларында Хорезм шекарасынадейін, ал кейбір бөліктерінің Ұлытау баурайына дейін көшіп жүргенін айтқан ғұлама:

A) Қыпшақ сөздігінен.B) Ибн Хаукəл.C) Гардизи.D) Əл Жахиз.E) Əл-Бируни.

20. Қимақтардың VII ғасырлардың басында мекендеген аймағы:

A) Монғолияның солтүстік - батысы. B) Оңтүстік-батыс Сібір.

C) Сырдың төменгі ағысы, Арал бойы D) Жетісу. E) Арал маңы.

21. Қимақтардың екінші астанасы Карантия қаласы орналасқан жер:

A) Енисей өзенінің жағасы. B) Ертіс өзенінің бойы. C) Зайсан көлінің жағасы.

D) Алакөл көлінің жағасы. E) Талас өзенінің бойы.

22. Қимақтардың жеріне Х ғасырдың екінші жартысында шабуыл жасаған мемлекет:

A) Қарахан.B) Оғыз.C) Қарақытай.D) Найман.E) Қыпшақ.

23. Қимақ қағанатының əлсіреп, құлауына себеп болған:

A) Қыпшақ тайпалары көсемдерінің билік үшін таласуы.

B) Ел ішіндегі діни қайшылықтар.

C) Монғол шапқыншылығы.

D) Əлеуметтік-экономикалық жағдайдың əлсіздігі.

E) Халықтың қарсылығы.

24. Оғыздардың құрамындағы тайпалар саны:

A) 10 B) 15 C) 20 D) 24 E) 29

25. Оғыз мемлекетіндегі қанқаш:

A) Ақсақалдар кеңесі.B) Халық жиналысы.C) Шонжарлар кеңесі.

D) Əскери бірлік.E) Жалпы жиналыс.

ДАМЫҒАН ОРТА ҒАСЫРЛАРДАҒЫ МЕМЛЕКЕТТЕР № 7

1. Қарахан мемлекетінің құрылуында басты рөл атқарған тайпа:

A) Оғыз.B) Қарлұқ.C) Салжұқ.D) Қыпшақ.E) Түргеш.

2. 960 жылы Қарахан мемлекетінде ислам дінін мемлекеттік дін ретінде жариялаған хан:A) Өзбек.B) Сатұқ Боғра.C) Білге Күл Қадырхан.D) Хасан Боғра.E) Мұса.

3. Түріктердің (қарахандардың) жылқы малына ерекше көңіл бөлетінін айтқан ғұлама ғалым:

A) М. Қашғари.B) Ж. Баласағұни.C) Ибн Хаукəл.D) Рашид ад-Дин.E) Əл - Идриси.

4. Дінбасылар мен діни мекемелердің жер иелігі:

A) Вақф.B) Харадж.C) Иқта.D) Құшыр.E) Музари.

5. Дунай бойына жайғасқан қыпшақтарға венгрлердің берген атауы:

A) «Половшылар».B) «Скифтер».C) «Савроматтар».D) «Торктар».E) «Командар».

6. Қарахан мемлекетін Хорезм шахы Мұхаммед құлатқан жыл:

A) 1212 ж.B) 1214 ж.C) 1221 ж.D) 1213 ж.E) 1215 ж.

7. Қидандардың б.з.б. уақытта өмір сүрген аумағы:

A) Оңтүстік Қытай.B) Жетісу.C) Солтүстік Қытай.D) Оңтүстік Қазақстан.E) Мауераннахр.

8. Қыпшақ тайпаларының ішіндегі ең беделдісі:

A) Тоқсоба.B) Яғма.C) Дурут.D) Елбөрілі.E) Етиоба.

9. Керейіт мемлекетінің шарықтау шегі:

A) Білге қаған мен Күлтегіннің кезі.

B) Маркус пен Құршақұз хандар кезі.

C) Хасан Боғра хан мен Əли Арсланның кезі.

D) Наркеш Дайын ханның кезі.

E) Бұйрық хан мен Даян ханның кезі.

10. 924 жылы құрылған Ляо мемлекетінің алып жатқан

территориясы:

A) Алтайдан Еділге дейінгі аралық.

B) Орхон өзенінен Алтайға дейінгі аралық.

C) Жетісудан Əмударияға дейінгі аралық.

D) Алтайдан Тынық мұхитқа дейінгі аралық.

E) Қазақстанның солтүстік-шығыс жерін.

11. Қыпшақ хандығының оң қанатының орталығы:

A) Тараз.B) Баласағұн.C) Карантия.D) Сарайшық.E) Сығанақ.

12. 1141 жылы Самарқан қаласына жақын Қатуан даласында қарақытайлардан жеңіліс тапқан:

A) Оғыздар мен қимақтар.

B) Қарахандар мен салжұқтар.

C) Түргештер мен қарлұқтар.

D) Наймандар мен керейлер.

E) Қыпшақтар мен Хорезм.

13. Жікіл тайпасының тотемі:

A) Бөрі.B) Жылқы.C) Арыстан.D) Қой.E) Бура.

14. 1208 жылы қарақытайларды шығыста жеңген:

A) Ойраттар.B) Наймандар. C) Жалайырлар.D) Қимақтар.E) Қарахандар.

15. Батыс Қарахан мемлекетінің астанасы:

A) Баласағұн.B) Қашғар.C) Самарқан.D) Испиджаб.E) Үргеніш.

16. 1143 жылы Елюй Даши қаза болған соң, билік басына келген:

A) Інісі Иштеми.B) Баласы Иле.C) Қызы Бұсұған.D) Күйеу баласы Сарық.

E) Əйелі Табуян.

17. Қарақытай мемлекетінің Баласағұн маңындағы орталығы:

A) Битөбе.B) Карантия.C) Янгикент.D) Ғұз орда.E) Күнгіт.

18. Наймандардың астанасы Балықты орналасқан өзен:

A) ЕртісB) Хуанхэ.C) Іле.D) Керулен.E) Орхон.

19. Қарахан мемлекетінің негізін қалаған Сатұқ Боғра ханның өмір сүрген жылдары:

A) 910-950 ж.ж.B) 942 -955 ж.ж.C) 915-955 ж.ж.D) 950-975 ж.ж.E) 925-960 ж.ж.

20. «Қыпшақтар даласы» атанған аймақ:

A) Ертіс пен Енисей аралығы. B) Қазақстанның оңтүстігі

C) Алтайдан Еділге дейінгі аралық. D) Оңтүстік Сібір.

E) Каратаудан Əмударияға дейінгі аралық.

21. Қарақытай мемлекетінің өмір сүрген уақыты:

A) ХІ ғ. - ХІІІ ғасырдың басы.B) 1125 - 1212 жж.C) 820 - 1005 жж.

D) 942 - 1212 жж.E) ІХ ғасырдың аяғы - ХІ ғасырдың басы.

22. «Монғол жеріндегі ІХ-ХІІІ ғғ. өмір сүрген керейлер - күшті дамыған ел... Олар тек Шыңғысхан... əсерінен əлсіреді. Олардың мəдениеті өте жоғары болып, көне

түрік жазуларын пайдаланған» - деп айтқан тарихшы:

A) Əбілғазы. B) Ибн Хаукəл. C) Əл-Марвази. D) Рашид ад-Дин. E) Гардизи.

23. Қарақытай мемлекетіндегі салық жинау жүйесі:

A) Зекет.тB) Жан басына. C) Мал басына. D) Түтін басына. E) Баж.

24. Керейіттердің батысындағы көршілері:

A) Татарлар.B) Меркіттер.C) Қидандар.D) Оғыздар.E) Наймандар.

25. Найман мен керейлердің мемлекеттік билік жүйесінде жақсы дамыған:

A) Сот ісін жүргізу. B) Іс-қағаздарын жүргізу. C) Дипломатия. D) Сауда.

E) Тайпаларды басқару.

ЕРТЕ ОРТА ҒАСЫРЛАРДАҒЫ (VI - IX ҒҒ.) МƏДЕНИЕТ. ҰЛЫ ЖІБЕК ЖОЛЫ № 8

1. VI - IX ғасырларда түріктердің қалалық мəдениеті дамыған аймақ:

A) Солтүстік Қазақстан.

B) Оңтүстік Қазақстан, Жетісу.

C) Шығыс Қазақстан.

D) Орталық Қазақстан.

E) Батыс, Шығыс Қазақстан.

2. Көне түрік жазуының қалыптасқан уақыты:

A) б.з.б. І мың жылдықта.

B) б.з.б. ІІ мың жылдықта.

C) б.з. І мың жылдықта.

D) б.з. ІІ мың жылдықта.

E) б.з.б. ІІІ мың жылдықта

3. Түріктердің жазба əдебиеті дүниеге келген кезең:

A) V ғ. B) VIII ғ. C) IX ғ. D) XI ғ E) IV ғ.

4. Қытайдың фарфордан жасалған ыдыстарытабылған ортағасырлық қала:

A) Құйрықтөбе. B) Тараз. C) Талғар. D) Суяб. E) Ақбешім.

5. Жібектің бүкіл Еуразияға əйгілі болған кезеңі:

A) VIII ғ .B) IX ғ. C) XIII ғ. D) IV ғ. E) VI ғ.

6. Ұлы Жібек жолының Батысқа шығатын басты қақпаларының бірі:

A) Оңтүстік Қазақстан.

B) Мауараннахр.

C) Орталық Қазақстан.

D) Батыс Қазақстан.

E) Шығыс Қазақстан.

7. Кангу Тарбан деген түрік бірлестіктерінің теңгелері табылды:

A) Жетісу қалаларынан.

B) Еділ бойындағы қалалардан.

C) Сырдария қалаларынан.

D) Əмудария қалаларынан.

E) Ертіс бойындағы қалалардан.

8. Түріктер кен қорыту ісімен таныс болды:

A) V ғасырдан. B) VIII ғасырдан. C) III ғасырдан. D) X ғасырдан. E) VII ғасырдан.

9. Махмуд Қашғаридің жазуына қарағанда Сайрам депаталған қала:

A) Испиджаб. B) Суяб. C) Тараз. D) Шаш. E) Ақбешім.

10. VII-VIII ғғ. арасында басталып, бітпей қалған Тараз қаласынан 40 км жерде орналасқан ғимарат:

A) Баба - Ата мешіті. B) Ақыртас. C) Айша - бибі кесенесі.

D) Боран мұнарасы. E) Көккесене.

11. Түрік сына жазуының көне ескерткіштері:

A) «Күлтегін» жəне «Төныкөк».

B) «Қорқыт ата» жəне «Оғызнама».

C) «Түрік шежіресі» жəне «Тарих».

D) «Кодекс Куманикус» жəне «Мухаббатнаме».

E) «Құтадғу білік» жəне «Диуани Хикмет».

12. VIII - IX ғғ. түрік жазуының өмірде қолданылу аясын

тарылтқан:

A) Соғды мəдениетінің ықпалы.

B) Араб билеушілерінің тыйым салуы.

C) Парсы жазуының кең түрде қолданылуы.

D) Ислам дінінің таралуына байланысты араб

жазуының түрік билеушілері арасында тез

қабылдануы.

E) Қытай жазуының кең тарауы.

13. Жазба деректердегі мағлұматтарда олардың қамыс қаламмен жəне IX-X ғасырларда ежелгі түрі кжазуымен жазғанын көрсетеді:

A) Түргештер.B) Қарлұқтар. C) Қидандар. D) Қарахандар. E) Қимақтар.

14. Жетісу қазақтарының да Ұмай анаға табынатынын жазған ғалым:

A) Ж.Баласағұни. B) Ш.Уəлиханов. C) А.Н.Кононов. D) Қадырғали Жалаири.

E) К.Ақышев.

15. Соғды тілінде жазылған қол жазба Жібек жолы арқылы жеткізіліп, осы уақытқа дейін сақтаулы тұрған ел:

A) Қытай. B) Византия. C) Жапония. D) Үндістан. E) Орта Азия.

16. «Оғызнама» дастанын XVII ғ. толық жазған:

A) Махмұд Қашғари. B) Жүсіп Баласағұни.C) Əбілғазы хан D) Ахмет Иүгнеки. E) Кутб.

17. Түріктерде қаза болған атақты адамның басына қойылатын мүсін тас:

A) Терракота. B) Балбал тас. C) Бағана. D) Сардоба. E) Үлкен тас.

18. Қытай елінен алғаш рет жібек артқан керуендер Батыстағы елдерге қарай жолға шыққан уақыт:

A) Б.з.б. ІV ғасырдың аяғы. B) Б.з.б. І ғасырдың ортасы.

C) Б.з.б. V ғасырдың басы. D) Б.з.б. ІІІ ғасырдың аяғы.

E) Б.з.б. VІ ғасырдың ортасы.

19. XVII ғасырдан бастап Ұлы Жібек жолы қатынасының əлсірей бастауына əсер еткен басты оқиға:

A) Жиі болатын соғыстар. B) Жібектің жетіспеушілігі.

C) Теңіз жолдарының ашылуы. D) Əлеуметтік-экономикалық. байланыстың

E) нашарлай бастауы.

20. Иран шахына жібектен жасалған əшекейлі киімдер жіберген:

A) Түрік қағаны. B) Византия императоры. C) Қытай императоры.

D) Хорезм шахы. E) Кушан патшасы.

21. XІII - XIV ғғ. басында Жібек жолындағы сауданың бəсеңдеп, қалалардың əлеуметтік экономикалық жағынан күйреуіне себеп болған оқиға:

A) Монғол шапқыншылығы. B) Қытай еліндегі ішкі соғыстар.

C) Тауарлардың жетіспеушілігі. D) Басқа сауда жолының пайда болуы.

E) Керуендердің жиі тоналуы.

22. Жібек сауда жолы арқылы ерте кезден көп елге тараған қазіргі кезге дейін базарда сатылатын көкөніс түрі:

A) Қытай немесе болгар бұрышы. B) Қызанақ. C) Пияз.D) Сəбіз.E) Орамжапырақ.

23. Жібек жолының басы басталатын аймақ:

A) Қытай жеріндегі Хуанхэ өзені.

B) Янцзы өзені аймағы.

C) Қытайдың батыс аймағы.

D) Қытайдың Орталық аймағы.

E) Қытайдың Солтүстік аймағы.

24. Түрік жазуымен қатар ел ішінде кең түрде қолданылған жазу:

A) Араб. B) Ұйғыр. C) Қыпшақ. D) Соғды. E) Қимақ.

25. Византия шеберлерінің қолынан шыққан күміс құмыралар табылған қала:

A) Отырар.

B) Сайрам.

C) Сауран.

D) Қойлық.

E) Тараз.

№9 IX Ғ. ЕКІНШІ ЖАРТЫСЫ МЕН XIII Ғ. БАСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН МƏДЕНИЕТІ

1. X-XII ғасырларда ірі жəне кіші қалалардың Сырдария,Шу, Талас өзендерін жағалай орналасуы қай саланың дамығанын көрсетті:

A) Қолөнердің. B) Сауданың. C) Егіншіліктің. D) Мал шаруашылығының.

E) Кен өңдеудің.

2. Терракота кеңінен қолданылған ғасырлар:

A) VIII-IX ғғ. B) IX-X ғғ. C) X-XI ғғ. D) XI-XII ғғ. E) XIII-XV ғғ.

3. Қазіргі кезде мұражайға айналған, ХХ ғасырдың 60-жылдарына дейін жұмыс істеген шығыс моншасы орналасқан қала:

A) Сайрам. B) Отырар. C) Құлан. D) Түркістан. E) Тараз.

4. Х - ХІІ ғасырларда Қазақстан аумағында көлемі жағынан ірі қалалар:

A) Бурух, Хурлуг. B) Испиджаб, Отырар. C) Алмалық, Лавар. D) Қапал, Ақтам.

E) Сүткент, Жент.

5. Х - ХІІ ғасырларда қыш құмырашылардың қол жеткен жетістіктерінің бірі:

A) Шыны (əйнек) бұйымдар жасау. B) Фарфор жасау.

C) Керамика жасау. D) Мүйізден əшекейлер жасау. E) Алтын бұйымдар жасау.

6. Қожа Ахмет Йасауи дүниеге келген қала:

A) Отырар. B) Қашғар. C) Баласағұн. D) Сайрам. E) Бұқара.

7. Ташнау дегеніміз:

A) Бор тасты күйдіру арқылы алынатын құрылыс материалы.

B) Мəрмəр тас. C) Жуынды су ағатын құбыр. D) Өрнектелген кірпіш. E) Оюланған темір.

8. Боран мұнарасы қай ғасырға жатады:

A) VIII-IX ғғ. B) IX-X ғғ. C) X-XI ғғ. D) XII-XIII ғғ. E) XIV-XV ғғ.

9. Ұлытау етегіндегі ортағасырлық қалалар:

A) Лавар, Ақтам. B) Бурух, Хурлуг.C) Басқамыр, Аяққамыр.

D) Ашнас, Жент. E) Балаж, Берукет.

10. X ғасырға жататын шыны ыдыстар табылған қала:

A) Сығанақ. B) Суяб. C) Испиджаб. D) Йасы.E) Құйрықтөбе.

11. Тараз қаласының батысында 18 шақырым жердеорналасқан, сəулет өнерінің тамаша туындысы:

A) Бабаджа-қатын кесенесі. B) Алаша хан кесенесі. C) Жұма мешіті.

D) Көккесене. E) Түгіскен кесенесі.

12. 1217-1218 жж. Хорезм шахы Мұхамед Текеш қай қалада теңге соқтырды:

A) Отырар. B) Тараз. C) Суяб. D) Иасы. E) Шаш.

13. Оңтүстік Қазақстанда маңызды сауда орталығы болған, «көпестер» қаласы атанған қала:

A) Сығанақ. B) Испиджаб. C) Тараз. D) Ашнас. E) Йасы.

14. ХІ-ХІІ ғасырлардағы екі шығыс моншасы табылған қала:

A) Қойлық. B) Сығанақ. C) Йасы. D) Отырар. E) Янгикент.

15. Бабаджа-қатын мен Айша-бибі кесенелері жақын орналасқан қала:

A) Тараз. B) Сығанақ. C) Отырар. D) Алмалық. E) Испиджаб.

16. VIII-IX ғасырларда түрік жазуының өмірде қолданылу аясының тарылу себебі:

A) Ислам дінінің таралуына байланысты араб жазуының түрік билеушілері арасында тез

қабылдануы.

B) Соғды жазуы кең тарады.

C) Араб билеушілерінің тыйым салуы.

D) Орыс əліпбиі кең тарады.

E) Парсы жазуы кең тарады.

17. Орта ғасырдағы діни сəулет құрылысы:

A) Шеберханалар.B) Сарайлар.C) Моншалар.D) Мешіттер.E) Махаллалар.

18. Жазба əдебиеттің көрнекті өкілі, Қараханмемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын:

A) А. Йасауи. B) А. Иүгінеки. C) Рашид ад-Дин. D) Əбілғазы. E) С. Бақырғани.

19. ХI-XII ғасырларға жататын «қоржын үйлер» табылаған қала:

A) Баласағұн. B) Жанкент. C) Қойлық. D) Тараз. E) Құйрықтөбе.

20. «Жастығымда бейнет бер, Қартайғанда дəулет бер» деген қазақ мақал-мəтелі қай ғұламаның еңбегінде кездеседі:

A) Ж. Баласағұни. B) М. Қашғари. C) А. Иүгінеки. D) А. Йасауи. E) Əл-Фараби.

21. Ж. Баласағұни «Құтадғу білік» еңбегін Сүлеймен Арслан ханға сыйға тартқаны үшін алған атағы:

A) Əмір. B) Мырза. C) Бек. D) Ұлы хас - хажип. E) Ғалым.

22. М. Қашғари қалдырған үш кітаптан тұратын мəңгі өшпес мұра:

A) «Түрік тілдерінің сөздігі». B) «Құт негізі - білік».

C) «Ақиқат сыйы». D) «Даналық кітабы». E) «Оғызнама».

23. Х ғасырдан бастап Қазақстанда əдеби жəне ғылыми шығармалар жазылған тіл:

A) Қазақ.

B) Араб.

C) Парсы.

D) Түрік.

E) Қыпшақ.

24. Қазақ жерінде ғылым мен білім салаларының дамуына ықпал еткен дін:

A) Христиан.

B) Будда.

C) Зороастризм.

D) Ислам.

E) Ламаизм.

25. Орталық Қазақстанда орналасқан Алаша хан мен Жошы хан кесенелері қай ғасырдың сəулет өнерінің ескерткіші:

A) XVI-XVII ғғ.

B) XIII-XIV ғғ.

C) XIV-XV ғғ.

D) XV-XVI ғғ.

E) XVII-XVIII ғғ.

№ 10 XIII-XV ҒҒ.1-ЖАРТЫСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАН.

1. Керей хандығы мен монғол тайпаларының арасында жақсы қарым-қатынас орнағандығы туралы айтылған тарихи еңбек:

A) Тарихи Рашиди. B) Тарихи Абулхайырхани. C) Жамиғат тауарих.

D) Түрік шежіресі. E) «Монғолдың құпия шежіресі».

2. Келешек монғол ханы Темүжінді тəрбиелеуге көп еңбек сіңірген керей ханы:

A) Торы. B) Сарық. C) Маркус. D) Құршақұз. E) Жамұқа.

3. Шыңғыс хан əскери-феодалдық Монғол мемлекетін құрды:

A) XIII ғасырдың аяғында.

B) XV ғасырдың басы.

C) ХІІІ ғасырдың басында.

D) XIV ғасырдың аяғы.

E) XIII ғасырдың ортасы.

4. Ақ Орда мемлекетінің орталығы:

A) Сығанақ. B) Сауран. C) Сайрам. D) Сарайшық. E) Сарай Бату.

5. Азаматтық басқару билігін атқарған, түрік əулеттерінен шыққан жергілікті əкімдер:

A) Мəліктер. B) Уəзірлер C) Беклербек. D) Даруғалар E) Басқақтар.

6. Енисей қырғыздары мен Сібір халықтарын басып алған Шыңғысханның баласы:

A) Шағатай. B) Үгедей. C) Төле. D) Жошы. E) Жебе Ноян.

7. Шыңғыс хан əскерінің Қытайға жорық жылдары:

A) 1211 - 1215 жылдары.

B) 1219-1220 жылдары.

C) 1219-1224 жылдары.

D) 1207-1208 жылдары.

E) 1207-1209 жылдары.

8. Шыңғыс ханның өзін қорғайтын жасауыл қалай аталған :

A) Батыр. B) Кешіктен. C) Жасақ. D) Уəзір. E) Түмен.

9. «Отырар апаты» - деген:

A) 1218 ж. Шыңғысхан жіберген саудагерлердің

өлтірілуі.

B) 1218 ж. Шыңғысханның Отырарға шабуылы.

C) Қытайдың Отырарға шабуылы.

D) Арабтардың Отырарға басып кіруі.

E) Жошының Отырарды басып алуы.

10. Шыңғыс хан Жетісудағы түркі халқын өзіне тарту үшін:

A) Діни қысым жасамау ұранын басшылыққа алды.

B) Салықты кемітті. C) Сот жүйесін жетілдірді.

D) Отырар опатын ұйымдастырды. E) Хандарын мараппатады.

11. Шыңғысхан 1217 жылы Күшіліктің Жетісудағы иеліктерін басып алуға

аттандырды:

A) Жошыны. B) Жебе ноянды. C) Шағатайды. D) Үгедейді. E) Батыйды.

12. Батый ханның Алтын Орданы билеген жылдары:

A) 1236-1242 жж. B) 1227 - 1255 жж. C) 1312-1342 жж.

D) 1342- 1357 жж. E) 1255-1266 жж.

13. Алтын Орда Монғол империясынан бөлініп, өз алдына тəуелсіз мемлекет болды:

A) Өзбек хан кезінде. B) Батый хан кезінде. C) Жошы хан кезінде.

D) Жəнібек хан кезінде. E) Берке хан кезінде.

14. 1266 - 1280 жылдары Алтын Ордада билік басында болған :

A) Меңгу-Темір. B) Өзбек. C) Жəнібек. D) Сасы Бұға. E) Тоқа Темір.

15. Алтын Ордада исламды мемлекеттік дін - деп жариялаған хан:

A) Батый.B) Берке.C) Өзбек.D) Тохты.E) Мөңке.

16. Ақ Орданың аумағы Жошының осы балаларының иелігін қамтыды:

A) Орда Ежен мен Шайбани хан. B) Үгедей мен Шағатай.

C) Мөнке мен Төле. D) Ерзен мен Мұбəрак. E) Мүбəрак пен Өзбек.

17. Алтын Ордада уəзірлер билік жүргізген сала:

A) Сот істері. B) Салық жинау. C) Қолбасшылық. D) Азаматтық істер. E) Əскер жинау.

18. Ақ Орданың күш-қуатын нығайтқан хан:

A) Ерзен. B) Мүбəрəк. C) Ұрыс хан. D) Тоқтамыс. E) Барақ.

19. Ақ Орданың Алтын Ордадан біржола бөліне бастаған уақыты:

A) XIII ғ.II ширегі. B) XIII ғ-дан. C) XV ғ.II ширегі. D) XIV ғ.II ширегі.

E) XIV ғ.I ширегі.

20. Орта Азия мен Шығыс Дешті Қыпшақтың арасындағы басты сауда орталығы болған қала:

A) Сығанақ.

B) Сауран.

C) Сарайшық.

D) Отырар.

E) Созақ.

21. Батый ханның кезінде Алтын Орданың алып жатқан жері:

A) Алтай тауынан Дунай өзеніне дейін.

B) Алтай тауынан Еділ өзеніне дейін.

C) Алтай тауынан Волга өзеніне дейін.

D) Алтай тауынан Дон өзеніне дейін.

E) Алтай тауынан Енисей өзеніне дейін.

22. 1379 жылы Тоқтамыс Темір-Мəлікті жеңіп біржола басып алған қала:

A) Сығанақ.

B) Сарайшық..

C) Сауран.

D) Сарай Бату.

E) Отырар.

23. Ақ Орда мемлекеті өмір сүруін тоқтатты:

A) XIV ғ.

B) XV ғ. басы.

C) XVI ғ. басы.

D) XV ғ. аяғы.

E) XIV ғ. басы.

24. Алтын Орданың соңғы ханы:

A) Батый.

B) Өзбек.

C) Шейх Ахмет.

D) Мүбарак.

E) Барақ.

25. Қазақстан аумағындағы монғолдардан кейінгі құрылған алғашқы мемлекет:

A) Моғолстан.

B) Əбілхайыр хандығы.

C) Ақ Орда.

D) Ноғай Ордасы.

E) Сібір хандығы.

XIII-XV ғғ. 1-жартысындағы Қазақстан. № 11

1. Шағатай ұлысының ыдыраған уақыты:

A) XV ғ. ортасы. B) XIV ғ. ортасы. C) XVI ғ. ортасы. D) XIII ғ.ортасы. E) XVI ғ. басы.

2. Моғолстан мемлекетін құруда белді рөл атқарған дулат тайпасының əмірі:

A) Темір. B) Дува. C) Поладшы. D) Жүніс. E) Қызыр - Қожа.

3. Моғолстан мемлекетінің территориясы:

A) Қазақстанның оңтүстік жəне Жетісу аймақтары,қырғыз жері.

B) Дешті Қыпшақ. C) Ертістің оң жағалауынан Еділге дейінгі аралық.

D) Қаратаудың оңтүстігінен жоңғарияға дейінгі жерлер. E) Мауренахр.

4. Əмір Темір мен Ілияс-қожа арасындағы «Батпақ шайқасы» болған жыл:

A) 1359 ж. көктем. B) 1360 ж. күз. C) 1365 ж. жаз. D) 1370 ж. күз. E) 1375 ж. жаз.

5. Моғолстанда мұсылман дінін мемлекеттік дін ретінде қабылдады:

A) Жүніс. B) Есен-бұға. C) Тоғылық Темір D) Уəйіс хан.E) Абд ар-Рашид хан.

6. Əмір Темір 1371-1372 жылдары:

A) Моғолстанға əскер аттандырды. B) Терек бойында Тоқтамысқа соққы берді.

C) Алтын Ордаға əскер аттандырды. D) Қытайға жорыққа аттанды.

E) Сібір хандығын жаулап алды.

7. Моғолстан хандығы қай ханның тұсында ыдырай бастады:

A) Жүніс. B) Есен-бұға. C) Тоғылық Темір. D) Уəйіс хан. E) Абд ар-Рашид хан.

8. Əмір Темірдің өмір сүрген жылдар:

A) 1408-1416 жж. B) 1348-1362 жж. C) 1336-1405 жж. D) 1312-1342 жж.

E) 1418-1428 жж.

9. Моғолстанда дулат əмірлерінің қолдауымен Есен - бұғаның хан тағында отырған уақыты:

A) 1371-1372 жж. B) 1433-1462 жж. C) 1380-1390 жж. D) 1425-1428 жж. E) 1430-1460 жж.

10. 1391жылы 18 маусымда Əмір Темір менТоқтамыс арасындағы ұрыс болған жер:

A) Құндызша.B) Айғыржар. C) Терек. D) Орбұлақ. E) Майтөбе.

11. Əмір Темір жеке-дара билік жүргізген:

A) 40 жыл бойы. B) 25 жыл бойы. C) 20 жыл бойы.D) 35 жыл бойы.E) 30 жыл бойы.

12. Əмір Темір 1370 жылы басып алды:

A) Алтын Орданы. B) Ақ Орданы. C) Мəуереннахрды. D) Моғолстанды.

E) Ноғай Ордасын.

13. Ноғай мемлекетінің территориясымен шектеспейтін мемлекетті көрсетіңіз:

A) Ақ Орда. B) Алтын Орда. C) Əбілхайыр хандығы. D) Моғолстан. E) Сібір хандығы.

14. Ноғай Ордасының екінші аты:

A) Ұлыс. B) Өзбек елі. C) Маңғыт елі. D) Қазақ елі. E) Қырғыз елі.

15. Ноғай Ордасының құрылуына себеп болды:

A) Шағатай ұлысының ыдырауы. B) Алтын Орданың əлсіреуі.

C) Сібір хандығының əлсіреуі. D) Ақ Орданың ыдырауы.

E) Əбілқайыр хандығының əлсіреуі.

16. Ноғай Ордасының негізін қалаған тұлға:

A) Едіге. B) Нұраддин. C) Тайбұға. D) Əбілқайыр. E) Махмұд-Қожа.

17. Батыс Сібір жеріндегі туысқан түрік тілдестайпалардың бірлестігінде басты рөл атқарған тайпа:

A) Керейіттер. B) Наймандар. C) Меркіттер. D) Оңғыттар.E) Қарлұқтар.

18. Əбілқайыр хан қаза болғаннан кейін Батыс Сібірде билікті өз қолына алған:

A) Ибақ хан.B) Тоқтамыс.C) Едіге.D) Махмұд-Қожа.E) Мұхамед.

19. Əбілқайыр билік құрған уақыт:

A) 1438-1478 жж.

B) 1448-1488 жж.

C) 1418-1458 жж.

D) 1458-1498 жж.

E) 1428-1468 жж.

20. Əбілқайыр хандығы негізгі үш халықта тұрғандығын жəне олардың ішіндегі ең көбі жəне ержүректері қазақтар болғанын айтқан тарихшы:

A) Марвази .B) Рузбихан .C) Гардизи. D) Қ.Жалайыри. E) М.Қашғари.

21. XV ғасырда Əбілқайыр хандығы орналасқан аймақ:

A) Батыс Дешті Қыпшақ.

B) Шығыс Дешті Қыпшақ.

C) Шағатай ұлысының жері.

D) Үгедей ұлысының жері.

E) Ноғай Ордасының жері.

22. Əбілхайыр хандығының Сығанаққа дейінгі астаналары:

A) Тура,Орда Базар.

B) Сарай Бату,Сарай Берке.

C) Сарайшық,Түркістан.

D) Сауран,Созақ.

E) Сайрам,Шаш.

23. Əбілқайыр ұрпақтары Шығыс Дешті Қыпшақжерінде билік жүргізу құқығынан айрылды:

A) Қазақ хандығының құрылуымен.

B) Моғолстанның жаулап алуымен.

C) Ноғай Ордасының ыдырауымен.

D) Сібір хандығының күшеюінен кейін.

E) Темір ұрпақтарының күшеюінен кейін.

24. XIV- ортасында Моғолстан осы ұлыстың ыдырауы нəтижесінде құрылды :

A) Төле ұлысы.

B) Шағатай ұлысы.

C) Үгедей ұлысы.

D) Жошы ұлысы.

E) Шайбани ұлысы.

25. 1431-жылы Тоқа Темір ұрпақтары мен Əбілхайыр хан арасындағы шайқас болған жер :

A) Құндызша.

B) Атбасар.

C) Екіретүп.

D) Аққыстау.

E) Соғақ суаты.

Қазақстанның XIV-XVII ғғ.мəдениеті мен əлеуметтік-экономикалық жағдайы.

№ 12

1. Қазақстанның байырғы тұрғындардың түсінігіндегі аспан əлемінің мағынасы:

A) Жаратушы. B) Пір. C) Аруақ. D) Көк тəңірі. E) Тəңірге сиыну.

2. «Тарих-и Абулхайр-хани» кітабының авторы:

A) Усман Кухистани. B) Қадырғали Жалайри. C) Мұхамед Хайдар Дулати.

D) Жүсіп Баласағұн. E) Махмут Қашқари.

3. Ел аузындағы аңыз бойынша Арыстан баб өмір сүрген уақыт:

A) VI-VII ғасырларда.

B) VIII-IX ғасырларда.

C) IX-X ғасырларда.

D) X-XI ғасырларда.

E) VII-VIII ғасырларда.

4. Қазақ халқының арасында алшындар арқылы тараған:

A) «Ер Көкше», «Базар батыр».

B) «Едіге», «Ер Сайын».

C) «Наһжи əл Фарадис».

D) «Кодекс куманикус».

E) «Тарихи Абулхайырхани».

5. Шағатай мемлекетінің інжулік жері алып жатқан:

A) Еділ бойы. B) Ертіс бойы. C) Шу, Іле, Талас алқаптарын.

D) Есіл бойы. E) Мауренахрда.

6. Қалан дегеніміз :

A) Егіншілер мен қала тұрғындары.

B) Мал өсірушілерден алынатын салық.

C) Егіншілерден алынатын салық.

D) Жер көлеміне байланысты егіншілерге

салынатын салық.

E) Көшпелілерден алынатын салық.

7. Күміс бұйымдар көмбесі табылған ортағасырлық

қала:

A) Түркістан аумағы. B) Сауран. C) Сығанақ. D) Сарайшық. E) Отырар аймағы.

8. XVI-XVII ғғ. Қазақ хандығында ата- аймақты басқарды:

A) Ақсақал. B) Рубасы. C) Би. D) Ауылбасы. E) Сұлтан.

9. Ноғай Ордасында түрік тайпаларының басшылары аталған:

A) Мəлік. B) Мырза. C) Би .D) Сұлтан. E) Əмір.

10. XIV-XV ғасырларда қыпшақтар арасынан шыққан Кутбтың əдеби шығармасы:

A) «Қамбар батыр». B) «Ескендір». C) «Мухаббатнама». D) «Хұсрау мен Шырын».

E) «Жүсіп - Зылиха».

11. Мұхаммед Хайдар Дулатидің еңбегі жазылған тіл:

A) Көне қыпшақ тілі .B) Араб тілі .C) Парсы тілі .D) Соғды тілі. E) Кердері тілі.

12. XIV ғасырда мұсылман дініне кіріп, басына шалма тақпағандарға қатаң жаза қолданған хан:

A) Ұрыс хан. B) Өзбек хан. C) Жəнібек хан. D) Тоғылық-Темір хан. E) Ерзен хан.

13. Харадж, баж салықтарын төлеген:

A) Мал өсірушілер. B) Егіншілер. C) Көшпелілер.

D) Жер көлеміне байланысты салынатын салық.

E) Егіншілер мен қала тұрғындары.

14. XIV ғасырда исламның таралуына қатты көңіл

бөлген хандар:

A) Өзбек хан, Тоғылық__________-Темір хан.

B) Ерзен хан мен Мүбарак хан.

C) Өзбек хан мен Жəнібек хан.

D) Ұрыс хан мен Тоқтақия.

E) Берке хан,Тохты хан.

15. Сойырғал дегеніміз:

A) Əскери немесе мемлекеттік басқару ісінде

ханға адал қызмет істегендерге берілетін

жерлер.

B) Шыңғыс хан тұқымдарының жасау ретінде

алған жерлері.

C) Діни қызметкерлер мен мекемелердің жері.

D) Салық жиналатын жерлер.

E) Шаруалардан тартылып алынған жерлер.

16. Көне Отырар қаласының батыс жағында 3 км

жерде орналасқан кесене:

A) Алаша хан кесенесі B) Қожа Ахмет Иассауи кесенесі.

C) Арыстан баб кесенесі. D) Көккесене. E) Рабиға Сұлтан Бегімнің кесенесі.

17. Қожа Ахмет Иассауи кесенесінің биіктігі:

A) 18,5 м. B) 20,5 м. C) 15,5 м. D) 21,5 м. E) 37,5 м.

18. Қыста көшіп-қонған қазақ ауылдары үшін ең қауіптісі:

A) Жұт. B) Аштық. C) Қатты боран. D) Қатты дауыл. E) Қатты аяз.

19. Көшпелі қазақтар суық басталысымен көшті:

A) Таулы аймаққа. B) Жайлауға. C) Күздеуге. D) Ауылға. E) Көктеуге.

20. Алтын Орда хандарының інжулік жерлері:

A) Еділ бойы. B) Шу, Іле,Талас алқаптары.

C) Ертіс бойы. D) Есіл бойы. E) Мауренахрда.

21. Ақ Орданың орталығы Сығанақ қаласының маңында орналасқан кесене:

A) Көккесене. B) Алаша хан кесенесі. C) Айша бибі кесенесі.

D) Арыстан баб кесенесі. E) Қожа Ахмет Иассауи кесенесі.

22. Қазақ хандығындағы ұлыстың билеушісі:

A) Рубасы.

B) Би.

C) Сұлтан.

D) Ақсақал.

E) Ауылбасы.

23. Ұлыс құралды:

A) Рудан.

B) Арыстан.

C) Ата-аймақтан.

D) Туыстардан.

E) Көршілерден.

24. XIV-XV ғасырлар аралығында Алаша хан кесенесі салынған өзен:

A) Талас. B) Шу. C) Қаракеңгір. D) Есіл.E) Ертіс.

25. Қожа Ахмет Иассауи кесенесінде залдың ортасында тұрған үлкен тайқазан жасалған

жыл:

A) 1396 ж.

B) 1397 ж.

C) 1401 ж.

D) 1398 ж.

E) 1399 ж.

БІРТҰТАС ҚАЗАҚ МЕМЛЕКЕТІНІҢ ҚҰРЫЛУЫ № 13

1. Монғолоидтық белгілер тереңдей түсті:

A) VII-VIII ғғ. B) VII-IX ғғ .C) VI-IX ғғ. D) VIII-IX ғғ. E) IX-X ғғ.

2. Қазақтың халық болып қалыптасуының барысын бұзды:

A) Жоңғар шапқыншылығы. B) Қазақ - Қытай байланысы.

C) Арабтардың шабуылы. D) Ойраттардың шапқыншылығы.

E) Моңғол шапқыншылығы.

3. Этносаяси қауымдастық дегеніміз:

A) Шаруашылық . B) Тарих ғылымы. C) Белгілі бір тарихи аймақта құрылған

хандықтың тұрғындары. D) Қазақ халқы. E) Моңғол мемлекеті.

4. Моғол хандығында этносаяси құрамында үйсіндердің орынына уақытша аталған

тайпалар:

A) Қыпшақтар. B) Маңғыттар. C) Дулаттар. D) Керейлер. E) Наймандар.

5. XIV ғ. аяғы мен XV ғ. I-ші жартысында қазақ деген этносаяси қауымдастықтың болғанын кім жазған:

A) Марвази. B) Қашғари. C) Масуди. D) Рашид ад - Дин. E) Рузбихан.

6. ХІІІ ғасырға дейін «қазақ» атауының қолданып келген мағынасы:

A) Еркін адамдар. B) Жауынгерлер. C) Көшпелілер. D) Бақташылар.E) Егіншілер.

7. «Қазақ халқының жүзге бөлінуі, қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде өз жерін қорғау қажеттілігінен туған»-деп жазған қазақтың тұңғыш ағартушы ғалымы:

A) М.Дулатов. B) Ш.Құдайбердиев. C) А.Құнанбаев. D) Ш.Уəлиханов. E) Б.Көмеков.

8. Жəнібек, Керей хандарымен бірігіп көшкен ру- тайпалардың алғашқы атауы:

A) Қазақ-қырғыз. B) Өзбек-қазақтар. C) Қырғыздар. D) Қыпшақтар. E) Еркін кезбелер.

9. Қазақ жеріндегі ру-тайпалардың XV ғасырдың басындағы басқа хандықтарға ауа көшуінің басты мақсаттары:

A) Малдың қамы үшін.

B) Билікке, таласқа тойтарыс беру үшін.

C) Хандықты тарату үшін.

D) Басқа елде би болу үшін.

E) Ру-тайпалармен бірігу, тыныштықта өмір

сүру үшін.

10. XV ғасырда қыпшақ, қаңлы, арғын, қоңырат, дулат т.б. қазақ рулары мен тайпаларының өкілдері өмір сүрген жер:

A) Түркістан аймағы.

B) Тараз аймағы.

C) Отырар аймағы.

D) Ақмешіт аймағы.

E) Сайрам аймағы.

11. Сырдарияның орта бойындағы оғыздар мен қыпшақтардың арасындағы өзара байланыс басталған ғасыр:

A) ХІІ ғасыр. B) ХІ ғасыр. C) Х ғасыр. D) ІХ ғасыр. E) ХІІІ ғасыр.

12. Алғашқы кезде «қазақ» атауының орнына қолданылған сөз:

A) Қыпшақ. B) Өзбек. C) Алаш. D) Үйсін. E) Түрік.

13. ІХ-Х ғасырларды «қазақ» атауы əлеуметтік мағынада қолданылған жер:

A) Жетісуда. B) Түркістанда. C) Египетте. D) Шығыс Дешті Қыпшақта. E) Алтын Ордада.

14. Үйсіндер өрбіген ежелгі қазақ халқының этносаяси қауымдастық аймағы:

A) Жетісу. B) Сырдың бойы. C) Арал маңы. D) Еділ мен Жайық аралығы.

E) Оңтүстік Қазақстан.

15. Қазақ хандығының құрылуы қарсаңында арғындар мекендеген өңір :

A) Ертістен батысқа қарай, Орталық

Қазақстан.

B) Түркістан мен Қаратау аралығы.

C) Ұлытаудан Есілге дейін жерлер.

D) Еділ мен Жайық аралығы.

E) Орталық,батыс Моңғолия.

16. Шайбани əулетінен шыққан Əбілқайыр ханның ел ішіндегі беделін түсірген оқиға:

A) Ойраттардан жеңілуі.

B) Салықты көп салуы.

C) ƏмірТемір ұрпақтарынан жеңілуі.

D) Қазақтардан жеңілуі.

E) Моғолстанға жорық бастауы.

17. Керей мен Жəнібек сұлтандар бөлініп кеткен хандық:

A) Моғолстан. B) Ақ Орда. C) Алтын Орда. D) «Көшпелі өзбек мемлекеті».

E) Ноғай Ордасы.

18. Қазақ хандығының алғашқы территориясы:

A) Сырдарияның төменгі ағысы,Арал маңы.

B) Шу мен Талас өзендері маңы.

C) Батыс Қазақстан,Жайық бойы.

D) Есіл,Ертіс өзендерінің жағалауы.

E) Сырдария мен Амудария аралығы.

19. «Əбілқайыр ұлысының шаңырағы шайқалды.Ірі-ірі шиеленістер басталды. Оның үлкен бөлігі Керей хан мен Жəнібек ханға көшіп кетті...Қазақ сұлтандары хижраның 870 жылдары билей бастады» деген мəлімет келтірілген тарихи шығарма:

A) «Кодекс Куманикус».

B) «Та'рих-и-Рашиди».

C) «Диуани лұғат-ат-түрік».

D) «Құдатғу білік».

E) «Диуани хикмет».

20. Қазақ хандығының құрылған уақыты:

A) 1361-1362 жж. B) 1465-1466 жж. C) 1468-1469 жж D) 1511-1518 жж.

E) 1371-1372 жж.

21. Керей хан бастаған қолдың Түркістанды Қазақ хандығының қол астына қаратқан жыл:

A) 1511 ж. B) 1470 ж. C) 1480 ж. D) 1466 ж E) 1465 ж.

22. Қазақ хандығы мен Мұхаммед Шайбанидің арасындағы 30 жыл жүргізген соғыстың нəтижесінде Қазақ хандығының құрамында қалған қалалар:

A) Созақ, Сығанақ, Сауран.

B) Сайрам,Ташкент.

C) Отырар,Түркістан.

D) Самарқан,Бұқара.

E) Сығанақ,Түркістан.

23. XV ғасырдың 70 жылдарында қазақ хандарының басып алған жерлері:

A) Сырдария мен Қаратау өңірі. B) Еділ мен Жайық аралығы.

C) Ертістің жоғарғы ағысы. D) Мауренахр. E) Жетісу__________.

24. Моғолстан ханы Есен-бұға қайтыс болған жыл:

A) 1433 ж. B) 1462 ж. C) 1465 ж. D) 1466 ж. E) 1405 ж.

25. Қазақтың алғашқы ханы Керейдің ақылдасар тірегі болған:

A) Жəнібек сұлтан. B) Қасым сұлтан. C) Бұрындық. D) Есенбұға. E) Тəуекел.

XVI-XVII ғғ.ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫ. № 14

1. XVI ғасырдың бас кезінде Қазақ хандығын билеген Жəнібек ханның ұлы:

A) Бұрындық хан.

B) Қасым хан.

C) Хақназар хан.

D) Есім хан

. E) Тақыр хан.

2. Бұрындық хан билеген жылдар:

A) 1479-1510 жж.B) 1480-1505 жж.C) 1480-1511 жж.D) 1482-1511 жж.E) 1483-1512 жж.

3. Қасым ханның билігі жүрген жоқ:

A) Қырғыздарға.B) Көшпелі өзбектерге.C) Үйсіндерге.D) Дулаттарға.E) Наймандарға.

4. «Түркістан халқы қазақ саудагерлерімен ешқандай сауда келісімдерін жасамайтын

болсын, олармен осы жерлердің тұрғындары арасында қарым-қатынас болмасын» деп

жарлық шығарған хан:

A) Мұхаммед Шайбани хан.

B) Қасым хан.

C) Жаныш сұлтан.

D) Хақназар хан.

E) Орыс хан.

5. 1538-1580ж. Қазақ хандығын басқарған хан:

A) Қасым.B) Хақназар.C) Тəуке.D) Есім.E) Тəуекел.

6. Моғолстан ханына қарсы соғыстарда Хақназардың айырылып қалған жерлері:

A) Батыс Қазақстан.

B) Шығыс Қазақстан

.C) Жетісудың біраз жері.D) Сырдария бойы.

E) Орталық Қазақстан.

7. Батыс елдері алғаш қазақ мемлекеті туралы қай ханның тұсында білді:

A) Хақназар. B) Шығай. C) Тəуке. D) Тəуекел. E) Есім.

8. 1570 жылдардың аяғында Моғолстаннан Қазақ хандығына өткен жерлер:

A) Сырдарияның бойы. B) Қазақстанның оңтүстігі.

C) Жетісудың батысы. D) Жетісудың шығысы. E) Тараз маңы.

9. Жəңгірдің билік құрған жылдары:

A) 1520-1638 жж. B) 1628-1652 жж. C) 1628-1660 жж. D) 1660-1710 жж. E) 1710-1755 жж.

10. Тəуекел хан Мəуреннахрға баса көктеп кірген жыл:

A) 1588 ж. B) 1590 ж. C) 1596 ж. D) 1598 ж. E) 1599 ж.

11. Тəуекел ханның беделін жəне күш-қуатын арттырған жеңiс:

A) Сыр бойы қалаларын қайтарып алуы .

B) Ташкент қаласының түбіндегі Абдаллах

ханды талқандауы.

C) Баба сұлтанды жеңуі.

D) Түркістан қаласының түбіндегі жеңіс.

E) Жетісу жерін қайтарып алуы.

12. 1603 жылы бірінші қазақ-бұхар шайқасы болған жер:

A) Айғыржар B) Самарқан. C) Ташкент. D) Жаркент. E) Аспара.

13. Қазақ-бұхар соғысында Есім хан қолданған ұтымды соғыс тəсілі:

A) Шабуыл жасау.

B) Қорғанысты шайқас

.C) Партизандық əдіс.

D) Барлау əдісі.

E) Окоптық тəсіл.

14. Тұрсын ханның сенімді тірегі:

A) Саны көп қатаған руы.B) Сансыз көп əскер.C) Ақсүйектер.D) Жақын туыстары.

E) Батырлары.

15. Тəуекел билік құрған жылдар:

A) 1582-1598 жж.

B) 1583-1587 жж.

C) 1587-1590 жж.

D) 1590-1610 жж

.E) 1610-1718 жж.

16. Қазақ-бұхар __________соғысы болған жылдар:

A) 1603-1624 жж.B) 1603-1625 жж.C) 1604-1620 жж.D) 1620-1635 жж.E) 1635-1725 жж.

17. 1610 ж.өзін Ташкент қаласының билеушісі деп жариялап,өз атынан ақша шығарған хан:

A) Есім. B) Абдоллах. C) Тұрсын .D) Қасым. E) Тəуке.

18. Есім тұсында 200 жыл қазақ хандығының құрамына енген қала:

A) Түркістан. B) Ташкент .C) Бұхара. D) Самарқант. E) Андижан.

19. Керей мен Жəнібек хандардан кейін хан тағына отырған Керей ханның ұлы :

A) Бұрындық.B) Қасым.C) Бұйдаш.D) Тəуекел.E) Есім.

20. Мұхаммед Хайдардың деректері бойныша Қасым хан қайтыс болған:

A) 1513 ж.

B) 1518 ж.

C) 1511 ж.

D) 1523 ж.

E) 1532 ж.

21. Тəуекел хан осы қаланың түбіндегі шайқаста ауыр жараланды:

A) Бұхара.

B) Самарқан.

C) Ташкент.

D) Сайрам.

E) Отырар.

22. Есім ханның билік құрған жылдары:

A) 1598-1628 жж.

B) 1511-1518 жж.

C) 1480-1511 жж.

D) 1598-1628 жж.

E) 1580-1582 жж.

23. 1598 жылы Шайбани əулетінің орнына келген əулет:

A) Жошы əулеті.

B) Шағатай əулеті.

C) Аштархани.

D) Үгедей ұрпақтары.

E) Төле ұрпақтары.

24. Қасым хан тұсында қазақ хандығының саяси- əкімшілік жəне сауда экономикалық орталығы болған қала:

A) Созақ.

B) Тараз.

C) Түркістан.

D) Өзкент.

E) Сығанақ.

25. 1511 жылы Қазақ хандығында билікті қолына алған хан:

A) Керей.

B) Жəнібек.

C) Бұрындық.

D) Қасым.

E) Хақназар.

XVII ҒҒ.II-ЖАРТЫСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ХАНДЫҒЫ. № 15

1. XVII ғасырда қазақ хандығының ішкі-сыртқы саясаттағы беделінің əлсіреуіне себеп болған:

A) Ақсүйектердің арасындағы ынтымақ, ауыз бірліктің болмауы.

B) Бай-шонжарлардың арасындағы билік

үшін тартыстар.

C) Кіші хандардың дара билікке ұмтылуы.

D) Ойраттар шабуылының жиілеуі.

E) Руаралық қырқыстар.

2. 1628-1652 жылдары хан тағына отырған Есім ханның баласы:

A) Тəуке. B) Шығай. C) Тəуекел. D) Жəңгір. E) Тұрсын.

3. Ғажайып ерліктері үшін Жəңгір ханға халықтың берген атауы:

A) Еңсегей ер Жəңгір. B) Салқам Жəңгір. C) Батыр Жəңгір. D) Алып Жəңгір.

E) Зор денелі батыр.

4. Орбұлақ шайқасы болған жыл:

A) 1628 ж. B) 1630 ж. C) 1640 ж. D) 1642 ж. E) 1643 ж.

5. ХҮІІ ғасырдың 70 жылдары жоңғар əскерлерінің Жетісу мен Оңтүстік

Қазақстанға басып кіріп, қосып алған қалалардың саны:

A) Тоғыз. B) Он. C) Он екі. D) Он бес. E) Он төрт.

6. Тəуке ханның тұсындағы астана:

A) Сығанақ. B) Түркістан. C) Сайрам. D) Сауран. E) Суяб.

7. 1710 жылы қазақ жүздерінің Қарақұм маңында бас қосу себебі:

A) Үш жүздің басын біріктіру.

B) Хан сайлау.

C) Жоңғарларға қарсы тойтарыс беру.

D) Руаралық тартыстарды шешу.

E) Заңдар жинағын шығару.

8. Тəуке хан тұсында билердің атқарған рөлі:

A) Сұлтандар арасындағы дауды шешті.

B) Сот билігін, атқарушы өкімет билігін атқарды.

C) Руаралық тартыстарды тоқтатты.

D) Сұлтандардың билігін шешті.

E) Жер туралы дауларды шешті.

9. Жəңгір қайтыс болғаннан кейін билік құрған хан:

A) Тəуке. B) Есім. C) Абылай. D) Қасым. E) Хақназар.

10. Хандықтың ішкі өмірі мен сыртқы саяси өмірінің аса маңызды мəселелерін шешетін адам:

A) Хан кеңесшісі. B) Уəзірлер. C) Билер. D) Ханға жақын адамдар. E) Ру басылары.

11. Тəуке ханның кезінде жоңғарлардың қазақ жеріне шабуыл уақытша бəсеңдеткен жағдай:

A) Үш жүздің бірігуі.

B) Қазақтардың күшінің басымдылығы.

C) Тəуке ханның қырғыз,қарақалпақтармен

одақтас болуы.

D) Жоңғарлардың өз ішіндегі қайшылық.

E) Жоңғар қазақ келісім шарты.

12. Сібір ханы Көшім біржола жеңіліске ұшыраған жыл

A) 1598 ж.B) 1599 ж. C) 1600 ж. D) 1601 ж. E) 1608 ж.

13. Ресейдің саудасын дамытуда Қазақстанды "кілт жəне қақпа"-деп атаған патша:

A) 1Иван.B) III Иван__________.C) 1Петр.D) IV Иван.E) Елизавета Петровна.

14. 1594 ж. Мəскеуге Тəуекел ханның елшілігінбасқарып келді:

A) Құл-Мұхаммед. B) Арслан бек. C) Құтлымбет. D) Еспембет. E) Əли сұлтан.

15. Қазақ ханы Тəуке қырғыздарды басқарды:

A) Қоқым Қарашор би арқылы.

B) Сасық би арқылы.

C) Шоң би арқылы.

D) Жиенбет арқылы.

E) Əйтеке би арқылы.

6. 1635, 1643, 1652 жылдары қазақтарға қарсы жорықты басқарған қонтайшы:

A) Қалдан Церен.

B) Цеван Рабдан.

C) Қалдан Бошақты.

D) Батыр.

E) Қалдан Тоба.

17. 1718 ж. жоңғар қазақ шайқасы болған жер:

A) Балқаш маңы.

B) Аягөз.

C) Бұланты.

D) Қарасиыр.

E) Сарысу.

18. 1724-1725 жылдары жоңғарлар басып алған қала:

A) Сығанақ,Созақ.

B) Шаш,Тараз.

C) Испиджаб,Суяб.

D) Түркістан,Ташкент.

E) Үзкент, Аркөк.

19. "Ақтабан шұбырынды ,алқакөл сұлама"аталған жыл:

A) 1718 ж.

B) 1720 ж.

C) 1723 ж.

D) 1724 ж.

E) 1725 ж.

20. Қазақ ханы Тəуке қарақалпақтарды басқарды:

A) Сасық би арқылы.

B) Қоқым Қарашор би арқылы.

C) Шоң би арқылы.

D) Жиенбет арқылы.

E) Əйтеке би арқылы.

21. 1640 ж. салынған бекініс:

A) Омбы.

B) Железинск.

C) Семей.

D) Гурьев.

E) Жайық.

22. 1728 ж. қазақ жүздері өкілдерінің жоңғарларға қарсы күресу үшін бас қосқан

жері:

A) Қарақұм.B) Қарқорым.C) Балқаш маңында.D) Күңгіт маңында.E) Орда басы.

23. 1595ж. Тəуекел ханға келген орыс елшілігін басқарған:

A) Тевкелеев.B) Федоров.C) В.Степанов.D) Аталықов.E) Осипов.

24. Жоңғар хандығының құрылуы:

A) 1635 ж.B) 1643 ж.C) 1652 ж.D) 1628 ж.E) 1598 ж.

25. Жəңгір ханның билік құрған жылдары:

A) 1628-1652 жж.B) 1635-1680 жж.C) 1680-1715 жж.D) 1682-1718 жж.E) 1682-1719 жж.

№16 XVIII Ғ. І ЖАРТЫСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАННЫҢ САЯСИ ЖАҒДАЙЫ

1. 1710 жылы қазақ жүздерінің белгілі өкілдері басқосып, жоңғарларға соққы берудің мүмкіндіктерін талқылаған жер:

A) Ұлытау.B) Ордабасы.C) Күлтөбе.D) Түркістан.E) Қарақұм.

2. Патша үкіметі шекаралық аймақтарда тұратынхалықтың санын көбейту мақсатымен 1760 жылы өлкеге қоныстандырды:

A) Татарларды.B) ҚалмақтардыC) Башқұрттарды.D) Казактарды.E) Қырғыздарды.

3. 1743 жылы Орынбор қаласының негізін салушы:

A) И.К.Кириллов.B) В.Н.Татищев.C) И.И.Неплюев.D) А.И.Тевкелев.E) В.Степанов.

4. Жоңғардың қалың қолы қазақ жеріне тұтқиылдан басып кірген жыл:

A) 1721 жылы.B) 1723 жылы.C) 1726 жылы.D) 1727 жылы.E) 1729 жылы.

5. 1717 жылы І Петрге мəңгілік бейбітшілік пен келісімде болуға ұсыныс грамотасын жіберген хан: A) Əбілқайыр.B) Сəмеке.C) Жолбарыс.D) Қайып.E) Абылай.

6. XVII ғасырдың 40-жылдарынан бастап, Қазақ хандығына қауіп төндірген мемлекет: A) Қоқан.B) Қытай.C) Жоңғария.D) Ресей.E) Иран.

7. 1715 жылы Тəуке өлгеннен кейін оның мирасқоры:

A) Сəмеке.B) Əбілқайыр.C) Қайып.D) Əбілмəмбет.E) Абылай.

8. Қазақстанға жойқын жорықтар ұйымдастырғанЖоңғарияның мақсаты:

A) Қазақ жасақтарын əлсіретіп, құрту.

B) Қазақ елінің тəуелсіздігін жойып, ұлан-байтақ жерді өзіне қарату.

C) Бір мезгілде қазақтармен жəне Ресеймен соғысу.

D) Қазақтармен экономикалық, сауда байланыстарын орнату.

E) Жоңғар əскерінің басымдығын көрсету.

9. Жоңғарларға төтеп бере алмаған Ұлы жүздің көпшілік рулары мен Орта жүздің бірқатар руларыүдере көшті:

A) Самарқанға.B) Тобыл маңына.C) Ходжентке.D) Жайық бойына.E) Ор бойына.

10. Жоңғар шапқыншылығынан қатты ойрандалған аймақ:

A) Сырдария маңы.B) Шығыс Түркістан.C) Ташкент.D) Қаратау маңы.E) Жетісу.

11. Торғайда Бұланты өзенінің жағасында біріккен қазақ жасағының қалмақтарға соққы беруі: A) 1718 жылы.B) 1698 жылы.C) 1713 жылы.D) 1729 жылы.E) 1726 жылы.

12. Болат ханның өлмінен кейін, аға хандыққа таласқан қазақ хандары:

A) Əбілқайыр мен Əбілмəмбет. B) Сəмеке мен Əбілмəмбет.

C) Сəмеке мен Əбілқайыр. D) Жолбарыс пен Қайып. E) Əбілқайыр мен Батыр.

13. 1723 ж. Жоңғарияның барлық күш - қуатын қазақ еліне қарсы жұмсауға мүмкіндік алуының себебі:

A) Қазақ феодалдарының өз ара қырқысы.

B) Қазан, Хиуа хандықтарының қазақ жеріне шабуылы.

C) Цин императоры Кансидың өлімі.

D) Қазақтардың қарақалпақтар мен өзбектерге қарсы күресте əлсіреуі.

E) Цин империясының қазақ жеріне шабуылы.

14. Қазақтардан ант алуға орыс елшілігін басқарып келген Ресейдің Сыртқы істер коллегиясының тілмашы:

A) Т.Чебуков.B) В.Степанов.C) А.И.Тевкелев.D) В.Н.Татищев.E) М.Гагарин.

15. Топономикалық мəліметтерге қарағанда қазақ жасақтары Ордабасы тауында:

A) Жүздік негізде ұйымдастырылды. B) Əскердің түрі бойынша ұйымдастырылды.

C) Жүйесіз ұйымдастырылды. D) Əскердің санына қарай ұйымдастырылды.

E) Шашыраңқы ұрыс тактикасымен ұйымдастырылды.

16. Əбілқайыр ханның өмір сүрген жылдары:

A) 1711-1781 жж.B) 1680-1748 жж.C) 1663-1723 жж.D) 1670-1745 жж.E) 1703-1785 жж.

17. Əбілқайырдың Ресей құрамына кірудегі ең басты мақсаты:

A) Қарсыластарының сағын сындыру.

B) Мал шаруашылығын дамыту.

C) Сауда жолдарының қауіпсіздігін қамтамасыз ету.

D) Ресеймен сенімді байланыс орнатып,бар күшті ойраттарға қарсы жұмылдыру.

E) Отырықшылықты дамыту.

18. Башқұрттардың азаттық көтерілісін басуға патша үкіметі Кіші жүз жасақтарын пайдаланды:

A) 1732-1734 жылдары.

B) 1731-1733 жылдары

.C) 1735-1737 жылдары.

D) 1738-1740 жылдары.

E) 1739-1740 жылдары.

19. 1740 жылы Кіші жүздің шекарасына қауіп төндірген мемлекет:

A) Хиуа хандығы.B) Қытай.C) Жоңғария.D) Ресей.E) Парсы.

20. Кіші жүз ханы Əбілқайырдың жұмсауымен қазақтардың Ресейге қосылуы туралы келісім жүргізген елшілер:

A) Төлеұлы, Ақбайұлы.

B) Қойдағұлұлы, Қоштайұлы.

C) Ғабитұлы, Жанжігітұлы.

D) Бөгенбай батыр, Баян батыр.

E) Қошқарұлы, Ералыұлы.

21. Аңырақай шайқасынан кейінгі жеңісте қазақ жасақтары қолайлы жағдайларды пайдалана алмауының негізгі себебі:

A) Ресейдің жоңғарларға əскери көмек беруі.

B) Иран шахының Кіші жүзге қауіп төндіруі.

C) Тақ үшін Шыңғыс ұрпақтарының таласуы.

D) «Ақ мешін» жұты.

E) Қазақ сарбаздары арасында жұқпалы аурудыңтаралуы.

22. 1742 жылы 20-мамырда Ресей Сенатының қабылдаған Жарлығы:

A) Қазақтарды жəне шекаралық өңірдегі бекіністердіқорғау туралы.

B) Қазақтарға Жайықтың оң жағалауына мал өткізуге тиым салу туралы.

C) Орта жүзде əскери бекіністер салу туралы.

D) Айшуақ сұлтанды Кіші Жүз ханы етіп бекіту.

E) Орта Азия хандықтарымен керуен саудасын кеңейту жөнінде.

23. «Қалмақ қырылған» шайқасының маңызы:

A) Қазақ жері түбегейлі Ресейге қосылды.

B) Жоңғарлар Іле өзенін бойлап, еліне қарай шегінді.

C) Жетісу өңірі толық азат етілді.

D) Орталық Азиядағы халықаралық қатынастардың түбегейлі өзгеруіне əсерін тигізді.

E) Қазақстанның солтүстік-батыс өңірі азат етілді.

24. Əбілқайыр қайтыс болғаннан кейін Кіші жүздің оңтүстік-шығысында билік еткен:

A) Нұралы хан.

B) Батыр сұлтан.

C) Барақ сұлтан.

D) Қайып хан.

E) Əбілмəмбет.

25. 1745-1759 жылдары қазақ даласы арқылы Орынборға жеткізілген мал басының жалпы құны:

A) 0,5 млн сом.

B) 2 млн сом.

C) 1 млн сом.

D) 100 мың сом.

E) 3 млн сом.

ҚАЗАҚСТАН XVIII Ғ. ОРТАСЫНДА № 17

1. 1761 ж. бұрынғы Жоңғария жерінде құрылған Цинимпериялық əкімшілік бірлестігі:

A) Бұқтырма.B) Ертіс.C) Шыңжаң.D) Тибет.E) Кашмир.

2. Жаңа Есіл шебіндегі ең ірі бекініс - Петропавлдың негізі қаланды:

A) 1743 жылы.B) 1752 жылы.C) 1735жылы.D) 1761 жылы. E) 1720 жылы.

3. Ресей сенаты қазақтарды жəне шекаралық бекіністерді қорғау жөніндегі арнайы жарлық қабылдады:

A) 1742 жылдың 20 мамырында.

B) 1743 жылдың 20 мамырында.

C) 1734 жылдың 21 маусымында.

D) 1743 жылдың 21 маусымында.

E) 1741 жылдың 21 маусымында.

4. 1799 ж. қарашада Орта жүз қазақтарын (45000 отбасын) өз иеліктеріне - Ертістің оң жағасына қайта қоныс аударуға жəне мал жаюларына рұқсат еткен

император:

A) IІ Екатерина.B) II Петр.C) А.Г. Давыдов.D) I Николай.E) I Павел.

5. Абылайдың бас мирасқоры:

A) Қасым.B) Уəли.C) Бөкей.D) Нұралы.E) Сəмеке.

6. 1747 жылы Демидовтар əулетінің Алтайдағы тау-кен кəсіпорындарын орыс патшаларының меншігі деп жариялады:

A) Анна Иоановна. B) І Перт. C) І Александр. D) ІІ Екатерина. E) Елизавета Петровна.

7. Абылай ханның өмірі мен ерлігін жырлаған, ішкі жəне сыртқы саясатына əсер еткен дарынды адам:

A) Тəтіқара.B) Үмбетей.C) Бұқар жырау.D) Доспамбет жырау.E) Асан қайғы.

8. II Екатерина Абылайды Орта жүздің ханы етіп бекітті:

A) 1777 жылы 24-ші мамырда.

B) 1776 жылы 24-ші мамырда.

C) 1775 жылы 24- ші мамырда.

D) 1774 жылы 24-ші мамырда.

E) 1778 жылы 24-ші мамырда.

9. 1757-1760 жж. Абылай сұлтан қазақ елінің дербестігін сақтау үшін:

A) Жоңғардың билігін мойындады.

B) Ресейдің билігін мойындады.

C) Хиуаның билігін мойындады.

D) Қытайдың билігін мойындады.

E) Қоқанның билігін мойындады.

10. 1735 жылы Башқұртстандағы көтерілістің салдарынан Қазақстанға қашқан башқұрттардың саны:

A) 50000. B) 40000. C) 45000. D) 30000. E) 55000.

11. Башқұртстандағы азаттық күрес кезінде башқұрттарды талан-таражға салуға рұқсат берген Орынбор губернаторы:

A) А.И.Тевкелев.B) И.И.Неплюев.C) П.И.Рычков.D) А.Г.Давыдов.E) В.Н.Татищев.

12. Қонтайшы Қалдан-Сереннің Ақтабан шұбырындыдан кем түспейтін шапқыншылығы болды:

A) 1743-1745 жылдары.

B) 1741-1743 жылдары.

C) 1742-1743 жылдары.

D) 1743-1745 жылдары.

E) 1741-1742 жылдары.

13. 1756 жылы қыркүйекте патша əкімшілігі Кіші Жүз қазақтарына ресми шек қойды:

A) Бекіністерде мешіттер салуға.

B) Орта жүзге қоныс аударуға.

C) Шетелдік көпестерге қазақ жерінде тауар сатуға.

D) Жайық жағалауына мал жаюға.

E) Қазақтардың көрші елдермен экономикалық байланыс жасауына.

14. ХVІІІ ғ. 50 жж. Омбы бекінісіне дейін созылған, ұзындығы 553 верста болатын əскери шеп:

A) Колыван шебі.B) Есіл шебі.C) Горькая шебі.D) Жаңа Ертіс шебі.E) Орынбор шебі.

15. 1781 жылы Ресей мемлекеті Орта жүз ханы ретінде таныған Абылайдың бас мирасқоры:

A) Уəли.B) Шерғазы.C) Бөкей.D) Есім.E) Сəмеке.

16. Абылай хан тұсында хандық билікте болған өзгеріс:

A) Хан билігін шектеулі етті.

B) Хан би кеңесі шешімімен келісетін болды.

C) Билер кеңесі енгізілді.

D) Хан билігі шексіз болды.

E) Құрылтай жиналысын шақырды.

17. «Қанішер» Абылай билік құрған қала:

A) Ташкент.B) Самарқан.C) Бұхар.D) Созақ.E) Түркістан.

18. Абылайдан көмек сұраған Əмірсана жеңіліс тапты:

A) Ресейден.B) Жоңғардан.C) Хиуадан.D) Ташкенттен.E) Қытайдан.

19. Батырлардың ерлігін жырлаған, кедей ортадан шыққан, Абылайдың өте ұнатқан ақыны:

A) Үмбетей.B) Бұқар.C) Сыпыра.D) Доспанбет.E) Тəтіқара.

20. Кіші жүздің ханы Əбілқайырдың басты тірегі болған ру:

A) Шекті.B) Əлім.C) Барлас.D) Тобықты.E) Адай.

21. 1761 жылы негізі қаланған бекініс:

A) Семей.B) Өскемен.C) Бұқтырма.D) Железинск.E) Жəміш.

22. Ташкент, Бұхар, Қоқан жəне Қашқар көпестері жиі келетін сауда орталығы:

A) Түмен.B) Тараз.C) Қазан.D) Қызылжар.E) Шəушек.

23. 1747 жылы Нəдір шахтың өлтірілуінен соң Əбілқайырдың Хиуа өңіріндегі əсерін əлсіреткен жағдай:

A) Бұл өңірдің толығымен Хиуа хандығының қарамағына өтуі.

B) Бұл өңірде Ресей билігінің орнауы.

C) Орта жүз ханы Əбілмəмбеттің бұл өңірге өзбилігін орнатуы.

D) Хиуа тағына Қайыптың сайлануы.

E) Хиуа тағына Барақтың отыруы.

24. 1766 жылы Əбілмəмбет хан ІІ ЕкатеринаданТүркістан арқылы өтетін керуендерді қай бекіністерде шек қоймай қабылдануына рұқсат алды:

A) Семей, Жəміш.

B) Коряков, Железинск.

C) Өскемен, Бұқтырма.

D) Петропавл, Көкшетау.

E) Ақмола, Ақтау.

25. Абылай хан 1761 жылы ағаштан үй тұрғызу үшін бірнеше ұста жəне 200-300 пұт астық жіберуді сұрапхат жазды:

A) Анна Иоанновнаға.

B) І Павелге.

C) ІІ Екатеринаға.

D) ІІ Петрге.

E) І Николайға.

№ 18 XVIII Ғ. ҰЛТ-АЗАТТЫҚ КӨТЕРІЛІСТЕР

1. Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысы болды:

A) 1777-1779 жж.B) 1773-1775 жж.C) 1775-1777 жж.D) 1771-1775 жж.E) 1783-1797 жж.

2. Патша үкіметінің Жайық бойында мал жаюға тыйым салынған үкімі жарық көрген жыл:

A) 1744 жылы қарашада.

B) 1732 жылы маусымда.

C) 1742 жылы қазанда.

D) 1743 жылы қазанда.

E) 1745 жылы қаңтарда.

3. Е.Пугачев көтерілісінің басты ошақтарын талқандаған орыс қолбасшысы:

A) М.И.Кутузов.B) А.В.Суворов.C) Н.А.Рейнсдорп.D) П.И.Багратион.E) Д.И.Чичерин.

4. 1756 жылы башқұрт көтерілісін жаншуға көмектескені үшін қазақтарға Жайықтың сол жағасында мал жаюға уақытша рұқсат еткен:

A) Елизаветта Петровна.B) ІІ Павел.C) Анна Иоановна.D) ІІ Екатерина.E) І Петр.

5. Е.Пугачевтің үндеуін қолдаған Орта жүздің биі:

A) Мөңке.B) Доспамбет.C) Базарбай.D) Дəуітбай.E) Сегізбай.

6. Е.Пугачевті ашық қолдап, оған қарулы топ жіберген Кіші жүз сұлтаны:

A) Ералы.B) Сейдалы.C) Досалы.D) Айшуақ.E) Нұралы.

7. Нұралы ханның Е.Пугачевқа көмек беруге асықпауына себеп болған:

A) Жайық бекінісін қоршаудағы Е. Пугачевтың сəтсіздігі.

B) Патша үкіметінің Жем, Ойыл бойында бекіністертұрғыза бастауы.

C) Сенаттың Нұралыны тақтан тайдыру туралышешім қабылдауы.

D) Хан əскерінің аздығы.

E) Абылай ханның Е.Пугачев соғысын қолдамауы.

8. 1773 жылы қазанда Е.Пугачев соғысында Орта жүзқазақтарының бекіністерге шабуыл жасау үшін топталған бекінісі:

A) Кулагин. B) Троицк.C) Пресногорьковск.D) Звериноголовск.E) Жайық.

9. 1791 жылы Уфада қайтыс болған хан:

A) Əбілқайыр.B) Айшуақ.C) Нұралы.D) Есім.E) Қайып.

10. Кіші жүзде хандық билікті жоюға тырысқан О.Игельстром арқа сүйеді:

A) Елизавета Петровнаға.B) І Петрге.C) Анна Иоановнаға.

D) ІІ Екатеринаға.E) І Александрға.

11. Жайық пен Еділ өзендері бойындағы қазақтар мен қалмақтардың арақатынасы қай жылға дейін күрделенді:

A) 1769 B) 1773 C) 1770 D) 1756 E) 1771

12. Сырым көтерілісін басу үшін генерал-майорСмирновтың жазалаушы тобы аттандырылды:

A) 1785 жылы 17-ақпанда.

B) 1785 жылы 17-тамызда.

C) 1785 жылы 17-маусымда.

D) 1785 жылы 17-мамырда

E) 1785 жылы 17-қазанда.

13. 1797 жылы 17 наурызда С.Датұлы тобы тұтқиылдан шабуыл жасады:

A) Əскери бекіністерге.B) Жазалаушы тобына.

C) Хан сарайына. D) Казак əскеріне. E) Мұратбек бидің ауылына.

14. Орал казактарымен болған қақтығыстардың бірінде С.Датұлының балалары қайтыс болды:

A) 1778 жылы.B) 1777 жылы.C) 1783 жылы.D) 1797 жылы.E) 1781 жылы

15. 1789 жылы патша үкіметіне Айшуақ сұлтанды Кіші жүздің ханы етіп тағайындауды ұсынған:

A) И.Н.Неплюев.B) М.М. Сперанскийдің.C) П.К.Эссеннің.D) О.Игельстром.

E) В.Н.Татишев.

16. Сырым Датұлы қайтыс болды:

A) 1797 жылы Қоқанда.

B) 1799 жылы Бұқарада .

C) 1802 жылы Хиуада.

D) 1801 жылы Хорезмде.

E) 1805 жылы Уфада.

17. 1795 жылы сайланған Кіші жүздің ханы :

A) Қаратай.B) Ералы.C) Есім.D) Айшуақ.E) Атақ.

18. О.Игельстромның жоспары бойынша Кіші жүздегі билік берілді:

A) Шекаралық сотқа. B) Хандық кеңеске. C) Старшындар тобына.

D) Орынбор əкімшілігіне. E) Аға сұлтанға.

19. 1774-1775 жылдары үкімет қолдаған шаралардың

арқасында Сібір шебінде орналасқан əскер саны:

A) 4 500 адам. B) 4 000 адам. C) 3 500 адам. D) 3 000 адам. E) 2 500 адам

20. 1773 жылы 17-18 қарашада Усиха өзені бойында Пугачевке жолыққан Нұралы ханның арнайы өкілі:

A) Досалы.B) Ералы.C) Айшуақ.D) Зəбір.E) Сейдалы.

21. Кіші жүз қазақтарының Е.Пугачев көтерілісіне қатысуын Нұралы хан қалай түсіндірді:

A) Қазақтардың өзіне бағынбай кетуінен.

B) Арандатушылардың белсенділігінен .

C) Тұрмыс-тіршілігін төмендеуінен.

D) Пугачевтің үндеуінің əсерінен.

E) Жұттың басталуынан.

22. Сырым Датұлы бастаған көтеріліс кезінде халықтың жағдайын нашарлатқан жұт болды:

A) 1783-1784 жж.

B) 1790-1791 жж.

C) 1796-1797 жж.

D) 1802-1803 жж.

E) 1785-1786 жж.

23. 1785 жылы жазда Кіші жүз старшындарының съезінде қабылданған шешім:

A) Салықты көбейту.

B) Көтерілісті қолдау туралы.

C) Нұралыны тақтан тайдыру туралы.

D) Хандық кеңесті күшейту.

E) Шекаралық сотқа бағыну.

24. Е.Пугачев көтерілісінде басты күш қазақтардан құралып, басып алған бекініс:

A) Кулагин.

B) Тройцк.

C) Жайық.

D) Петропавл.

E) Пресногорьковск.

25. Орынбор губерниясы құрылған жыл:

A) 1756 жыл.

B) 1744 жыл.

C) 1801 жыл.

D) 1732 жыл.

E) 1735 жыл.

№ 19 XIX Ғ. I ЖАРТЫСЫНДАҒЫ ҚАЗАҚСТАННЫҢ ƏЛЕУМЕТТІК-ЭКОНОМИКАЛЫҚ ЖƏНЕ САЯСИ ЖАҒДАЙЫ

1. 1804-1815 жылдары атты əскер үшін Бөкей ордасынан сатып алынған жылқы саны: A) 20 мың.B) 16 мың.C) 48 мың.D) 34 мың.E) 5 мың.

2. 1817 жылы Бөкей, 1819 жылы Уəли қайтыс болғаннан кейін патша үкіметінің Орта жүзде басқару жүйесін өзгерту туралы шешімі:

A) Билікті билердің қолына берді.

B) Жаңа хан сайланды.

C) Билікті Шекаралық басқармаға берді.

D) Хан тағына қара сүйек өкілдері де тағайындалды.

E) Хандық басқару жүйесін жою.

3. 1822 жылғы «Сібір қазақтары Жарғысының» авторы

A) В.Н.Татищев.B) М.М.Сперанский.C) П.К.ЭссенD) И.И.Кириллов.E) О.Игельстром.

4. 1812 жылы Ертіс шебінің полктері қатысқан қанды шайқас:

A) Малаево Болото түбіндегі.B) Арықбалық шатқалындағы.

C) Бородино түбіндегі.D) Дон бойындағы.E) Измаил түбіндегі.

5. 1812 жылғы Отан соғысы мен 1853 жылыВ.А.Перовскийдің Ақмешітті алу жорығына қатысқан ақын жауынгер:

A) Боранбай Шуашбайұлы.B) Нарынбай Жанжігітұлы.C) Майлыбайұлы.

D) Яков Беляков.E) Əмен Байбатырұлы.

6. Ресей үкіметінің 1803 жылғы қаулысы бойынша:

A) Қазақ көпестеріне Қытайға өтуге тиым салды.

B) Орыс көпестерін қазақ жерінде салықтан босатты.

C) Цинь империясы мен сауда орталықтарын ашты.

D) Көпестерге қарулы топ ұстауға рұқсат берді.

E) Қазақ жерінде тек орыс қаруларын пайдалану тиіс болды.

7. 1812 жылғы Отан соғысы кезінде тұз өндіруші қазақтар орыс əскері пайдасына жинаған ақша көлемі:

A) 30 мың сом.B) 40 мың сом.C) 20 мың сом.D) 35 мың сом.E) 22 мың сом.

8. Орынбор губернаторы Кіші жүздің соңғы ханы Шерғазыны шекаралық комиссияға лауазымды шенеуніктік қызметке тағайындайды:

A) 1845 жылы.B) 1824 жылы.C) 1801 жылы.D) 1803 жылы.E) 1825 жылы.

9. Бөкей хандығында хандық билік жойылды:

A) 1824 жылы.B) 1822 жылы.C) 1831 жылы.D) 1826 жылы.E) 1845 жылы.

10. 1839 жылдан бастап Батыс Сібір генерал-губернаторлығының орталығы болған қала:

A) Тобыл.B) Көкшетау.C) Ақмола.D) Омбы.E) Аягөз.

11. 1822 жылғы «Сібір қазақтарының Жарғысы»бойынша округке кіретін болыстардың саны:

A) 15-20.B) 14-16.C) 10-12.D) 20-25.E) 7-10.

12. 1822 жылғы Жарғы бойынша хан сияқты ақ киізге көтерілген:

A) Ауыл старшины.B) Болыс сұлтандары.

C) Шекаралық басқарма төрағасы. D) Аға сұлтан. E) Ақсақалдар.

13. 1822 жылғы Ереже бойынша аға сұлтандар басқарды:

A) Ауылды.B) Болысты.C) Уезді.D) Округті.E) Облысты.

14. 1824 жылғы «Орынбор қазақтарының Жарғысы»негізінде хандық билік жойылды:

A) Орта жүзде.B) Ұлы жүзде.C) Орта жəне Кіші жүзде.

D) Кіші жүзде.E) Ұлы жəне Орта жүзде.

15. 1812 жылғы Отан соғысы қарсаңында Орынбор губерниясында құрылған кавалериялық полктің саны:

A) 10. B) 60. C) 80 .D) 40. E) 20.

16. Бородино шайқасында көрсеткен ерлігі үшін Майлыбайұлы марапатталды:

A) Алтын медальмен.B) Қола медальмен.C) Күміс медалмен.

D) Көгілдір ленталы медальмен . E) Қызыл ленталы медальмен.

17. Вязьма тубіндегі ұрыста көрсеткені ерлігі үшін 3-ші дəрежелі «Қасиетті Анна» орденіне ие болған:

A) Мұрат Құлшоранұлы.

B) Сағит Хамитұлы.

C) Қарынбай Зындағұлұлы.

D) Ықсан Əубəкірұлы.

E) Нарынбай Жанжігітұлы.

18. XIX ғасырдың бірінші жартысында Қазақстан экономикасындағы ірі өзгеріс:

A) Жергілікті өнеркəсіп пен кəсіпшіліктің пайда болуы.

B) Шетелдермен сауданың өркендеуі.

C) Мал шаруашылығының өркендеуі.

D) Үй құстарын өсіру.

E) Дайын өнімдер шығару.

19. 1822 жылы «Сібір қазақтарының Жарғысының» басты мақсаты:

A) Суландыру жүйесін жүргізу.

B) Денсаулық сақтау жүйесін орнату.

C) Əкімшілік, сот, саяси жағынан басқаруды өзгерту.

D) Ауылдардың санын көбейту.

E) Мəдени орталықтардың санын көбейту.

20. 1822 жылғы «Жарғы» бойынша қылмыстық істер қаралатын орган:

A) Oругтік приказдар. B) Олыстық басқарма. C) Шкаралық комиссия.

D) Аға сұлтан жиналысы. E) Саршындар кеңесі.

21. 1812 жылғы Отан соғысы кезінде Елтон тұз өнді орнының еңбеккерлері батыс майданға жөнелткен тұз мөлшері:

A) 100 мың пұт. B) 200 мың пұт. C) 500 мың пұт. D) 1 млн пұт.

E) 1 млн 500 мың пұт.

22. 1822 жылғы Ереже бойынша Ресейдегі 12-класқа жататын шенеуніктерге теңестірілген:

A) Аға сұлтандар.

B) Ауыл старшындары.

C) Уезд бастықтары.

D) Болыс сұлтандары.

E) Билер мен қазылар.

23. 1822 жылғы Ереже бойынша Орта жүз территориясы құрамына кірген генерал-губернаторлық:

A) Орынбор генерал-губернаторлығы.

B) Түркістан генерал-губернаторлығы.

C) Батыс-Сібір генерал-губернаторлығы.

D) Дала генерал-губернаторлығы.

E) Астрахан губерниясын.

24. 1822 жылғы «Жарғы» осы екі ел арасында сауда байланыстарын кеңейтуге мүмкіндіктер тудырды:

A) Ресей мен Қоқан.

B) Қазақстан мен Қытай.

C) Ресей мен Қазақстан.

D) Хиуа мен Қытай.

E) Қазақстан мен Иран.

25. 1812 жылғы Отан соғысында қазақтар құрамында шайқасқан полк:

A) Казак полкі.B) Башқұрт полкі.C) Орсы полкі.D) Қазақ полкі.E) Мұсылман полкі.

XIX ғ. I ЖАРТЫСЫНДАҒЫ ҰЛТ АЗАТТЫҚ КӨТЕРІЛІСТЕР № 20

1. 1836 жылы Кенесарының ағасы Саржанды зұлымдықпен өлтірткен:

A) Хиуа ханы.B) Бұқар əмірі.C) Қоқан ханы.D) Ташкент бегі. E) Иран шахы.

2. Кенесары Қасымұлы көтерілісінің негізгі мақсаттарының бірі:

A) Хан тұқымдарына жеңілдік беру.

B) Патша өкіметінің салық саясатына қарсылық.

C) Батыс-Сібір генерал -губернаторын орнынан алу.

D) Патша өкіметін құлату.

E) Патша өкіметінің Қазақстанды отарлауын тежеу.

3. 1841 жылы Кенесарының Ташкентке жасаған жорығының жүзеге аспауының себебі: A) Көтерілісшілер қатарының сиреуінен.

B) Жазалаушы топтардың қаруының күштілігі.

C) Үстем тап өкілдерінің опасыздығы.

D) Сарбаздар арасында жұқпалы ауру тарауынан.

E) Мініс аттарының жаппай қырылуынан.

4. І Николай патша 1843 жылы маусым айында көтерілісті басу үшін жіберуге келісім берді:

A) Полковник Бизановтың қарулы отрядын.B) Жантөре сұлтанның отрядын.

C) Генерал Обручевтің отрядын. D) Сотниковтың отрядын.

E) Старшина Лебедевтің отрядын.

5. 1845 жылы Кенесары ауылына келген патша елшілері:

A) Баймағамбет пен Сұлтан Жантөреұлы. B) Герн мен князь Горчаков.

C) Лебедев пен Полковник Бизанов. D) Долгов пен князь Горчаков.

E) Долгов пен поручик Герн.

6. Жетісудағы белді рулардың Ресейден көмек сұрауға мəжбүр еткен оқиға:

A) Қазақ феодалдарының озбырлығы.

B) Қытайдың қысым көрсетуі.

C) Қоқандықтардың қазақтарды жерінен қууы.

D) Кенесары соңынан ермеген белді тұлғалардың ауылдарын ойрандауы.

E) Кенесарының қазақтың белді феодалдарымен сыбайлас болуы .

7. Кенесарының отаршылдыққа қарсы ұранының сипаты

өзгеріп, қырғыз жеріне басып кіру себебі:

A) Қоқандықтарға қарсы бірігіп күресудегі

ұсынысын қырғыз манаптарының жауапсыз қалдыруы.

B) Патша жазалаушыларымен күресте Кенесарыны қолдамауы.

C) Абылайдан қалған өшпенділік.

D) Қырғыз жеріндегі орыс билігін əлсірету.

E) Қырғыздарды Қоқандықтардан азат етуі.

8. Көтеріліс барысында Кенесарыға одақ жасауды ұсынды:

A) Қоқан ханы.B) Хиуа ханы.C) Бұқар ханы.D) Ташкент билеушісі.E) Иран шахы.

9. Кенесары билер сотын жойып, оның орнына енгізді:

A) Халық сотын.B) Сұлтандар сотын.C) Қазылар сотын.D) Хандық сотты.

E) Билер __________сотын.

10. Кенесары хандық билікті қолына алды:

A) 1837 жылы.B) 1845 жылы.C) 1840 жылы.D) 1841 жылы.E) 1847 жылы.

11. Кенесары Қасымұлының көңіл бөлген шаруашылық саласы:

A) Егіншілік. B) Көшпелі мал шаруашылығы. C) Қолөнер.D) Сауда.

E) Су жолдары саудасы.

12. 1827 жылы Бөкей Ордасында құрылған Хандық кеңестің құрамындағы билер саны: A) 10 B) 20 C) 15 D) 7 E) 12

13. 1836-1838 жылдары көтеріліске түрткі болған оқиға:

A) Патша үкіметінің Каспий өңірінде салықтыөсіруі.

B) Бөкей ордасына Жəңгір ханның тағайындалуы. C) Жəңгірдің əділетсіздігі.

D) Жəңгірдің қайын атасы Қарауылқожаның Каспий өңіріндегі руларға билеуші болып тағайындалуы. E) Исатайдың сотқа тартылуы.

14. 1836-1838 жылдары көтеріліс бойынша сот жазалау ісін басқарды:

A) полковник Данилевский. B) полковник Геке.

C) князь Горчаков. D) граф Чернышев. E) Жəңгір хан.

15. Бөкей Ордасындағы 1842 жылғы көтеріліс басшылары:

A) И.Тіленбайұлы мен Д.Тəжіұлы. B) Қ.Өтемісұлы мен Б.Сарұлы.

C) Жоламан Тіленшіұлы мен Е.Көтібарұлы. D) А.Қошайұлы мен Л.Мантайұлы.

E) И.Тайманұлы мен М.Өтемісұлы.

16. XIX ғасырдың 50 жылдарында Арал теңізінің солтүстік жағалауында көтерілісті бастаған:

A) Исатай Тайманұлы. B) Кенесары Қасымұлы. C) Есет Көтібарұлы.

D) Жанқожа Нұрмұхамедұлы. E) Сырым Датұлы.

17. 1856-1857 жылдардағы Жанқожа Нұрмұхамедұлы басқарған көтерілістің ошағы:

A) Жаңақорған.B) Жаңақала.C) Шолаққорған.D) Түркістан.E) Қазалы.

18. XIX ғасырдың ортасында Есет батыр бастаған көтерілістің нəтижесі:

A) Салық мөлшеріне шек қойылды.

B) Патша өкіметінің отарлауын кешеуілдетті.

C) Жазалаушы топтар талқандалды.

D) Есет батыр Орынборда патша билігін мойындады.

E) Патша өкіметі көтерілісшілердің талабын. орындауға уəде берді.

19. Қоқандықтар сəтсіздікке ұшыраған 1858 жылы қазақ- қырғыз көтерілісшілерінің соққы берген жері: A) Шымкентке таяу жерде. B) Ташкент.C) Пішпек түбінде.D) Əулиеата маңы. E) Тоқмақта.

20. 1855 жылы 8-ші шілдеде Есет батырдың тобы қырып салды:

A) Сұлтан Жантөрин лагерін. B) Майор Булатов тобын.

C) Генерал-майор Фитингофты . D) Мырза Ахмет ханды. E) Сұлтан Тайшық жасағын.

21. Қоқан билеушілері Оңтүстік Қазақстан мен Жетісуда 1858 жылғы болған көтерілісті басты:

A) Əскери күштің басымдығымен.

B) Қазақ феодалдарымен ымыраға келу арқылы.

C) Көтерілістің басшыларымен келіссөз жүргізді.

D) Ресей жазалаушы топтармен ымыраға келу арқылы.

E) Жалған уəделер беру арқылы.

22. Жанқожа Нұрмұхамедұлы Хиуа бекінісін талқандады:

A) 1853 жылы.B) 1845 жылы.C) 1841 жылы.D) 1843 жылы.E) 1849 жылы.

23. Кенесары құрған хандық кеңестің Əбілқайыр хан кезіндегі ақсақалдар кеңесінен өзгешелігі: A) Хан билігі шектелді. B) Билік ханның өз қолында болды.

C) Шешімдер дауыс беру арқылы қабылданды. D) Билік билердің қолында шоғырланды.

E) Кеңестегі шешуші дауыс батырларға берілді.

24. Қоқан билігіне қарсы болған 1858 жылы көтерілістің нəтижесі:

A) Көтерілісшілерге кешірім жасалынды.

B) Көтеріліс Қоқандықтардың билігін құлатуға алғышарт жасады.

C) Сауда өркендеді. D) Салық мөлшері азайды.

E) Қазақтарға еркін көшіп-қонуға еркіндік берілді.

25. Қазақ феодалдары Қоқан билеушілерімен жасаған ымыра:

A) Қазақ феодалдары көтерілісті тоқтатуға келісім берді.

B) Əскери күш шақыруға келісім берді.

C) Қазақ феодалдары салықты көбейтуге келісті.

D) Екі жақ Ресей билігіне қарсы бірігуге келісті.

E) Қоқан ханы ішінара жеңілдіктер жасады.

№ 21 ҚАЗАҚСТАН-РЕСЕЙ ИМПЕРИЯСЫНЫҢ ОТАРЫ

1. 1860 жылы 19-21 қазанда қоқандықтар мен орыс әскерлері үш күн шайқасқан жер: A) Əулиеата.B) Тоқмақ.C) Пішпек.D) Ұзынағаш.E) Таушүбек.

2. ХІХ ғасырдың 40 жылдарында Оңтүстік Қазақстанда Орта жүз бен Ұлы жүз аумағы жапсарында салынған Ресей əскери бекіністері:

A) Лепсі, Қапал, Көкпекті.

B) Ақтау. Алатау, Қапал.

C) Мерке, Қастек, Верный.

D) Ақтау, Ақмола, Таушүбек.

E) Көксу, Іле, Райым.

3. Хиуа ханы он мыңдық əскерімен қаңыратып кеткен қазақ ауылдарының саны:

A) 1500 ауыл.B) 2000-ға жуық ауыл.C) 2500-дей ауыл.D) 3000-нан астам ауыл.

E) 1000-нан астам ауыл.

4. 1854 жылдың көктемінде М.Перемышельскийдің отряды көтерген бекініс:

A) Ақмешіт.B) Верный.C) Лепсі.D) Қапал.E) Ақтау.

5. 1863 жылы Ресейдің құрамына енген бестаңбалы руының саны:

A) 2 мың шаңырақB) 5 мың шаңырақC) 4 мың шаңырақD) 6 мыңы шаңырақ

E) 10 мың шаңырақ

6. Лепсі мен Іле өзендері аралығында көшіп жүрген қазақтардың Ресейге қосылуын жеделдеткен Қапал бекінісі салынды:

A) 1825 жылы.B) 1846 жылы.C) 1847 жылы.D) 1848 жылы.E) 1854 жылы.

7. Орыс əскерлері Əулиеата, Түркістан, Шымкент бекіністерін алды:

A) 1865 жылдың жазында. B) 1864 жылдың көктемінде.

C) 1868 жылдың күзінде. D) 1867 жылдың қысында.

E) 1872 жылдың жазында.

8. 1821 жылдары болған Тентектөре бастаған қозғалыстағы көтерілісшілердің саны:

A) 3 мың.B) 5 мың.C) 9 мың.D) 2 мың.E) 10 мың.

9. Орыс əскерлеріне қарсы Хиуа, Бұхар хандықтарымен одақ жасауға тырысқан Қоқан билеушісі:

A) Мұхаммед Рахым.B) Мұрат аталық.C) Худияр.D) Имамкули.E) Əлімқұл.

10. Хиуа ханы Мұхамед-Рахымның қазақтарға жасаған жойқын шабуылдары:

A) 1813, 1820, 1825 жылдары.

B) 1812, 1815, 1821 жылдары.

C) 1816, 1818, 1823 жылдары.

D) 1812, 1816, 1820 жылдары.

E) 1822, 1824, 1826 жылдары.

11. 1866 жылы орыс əскері жеріне кірген хандық:

A) Ұлы жүз хандығы.B) Хиуа хандығы.C) Қоқан хандығы.D) Бұқар хандығы.

E) Кіші жүз хандығы.

12. Ұлы Жүз қазақтарын басқару туралы нұсқауларға сəйкес бұл өңірге ресейлік пристав тағайындалды:

A) 1845 жылы.B) 1846 жылы.C) 1847 жылы.D) 1848 жылы.E) 1849 жылы.

13. 1853 жылы В.А.Перовский басып алған қоқандықтардың бекінісі:

A) Мерке.B) Сергиополь.C) Таушүбек.D) Ақмешіт.E) Пішпек.

14. Сібір жəне Сырдария əскери шептерін ұштастыру туралы ұсыныс жасаған Батыс Сібір генерал- губернаторы:

A) Геке.B) Перовский.C) Гасфорт.D) Колпаковский.E) Сперанский.

15. Орта Азияның ірі саяси экономикалық орталығы Ташкентті орыс əскерлерінің үш күнге созылған көше ұрыстарынан кейін басып алды:

A) 1864 жылы.B) 1865 жылы.C) 1866 жылы.D) 1867 жылы.E) 1868 жылы.

16. 1854 жылы салынған Верный бекінісінің ертедегі атауы:

A) Ұзынағаш.B) Таушүбек.C) Есік.D) Үргеніш.E) Алматы.

17. 1817 жылы Сүйік сұлтан Абылайханұлы патша үкіметіне жасаған мəлімдемесі:

A) Сауда байланысын дамыту.

B) Хиуа шапқыншылығынан құтқару.

C) Қоқан, Хиуа хандығына қарсы күресте одақ болу.

D) Қарамағындағы рулардың Ресей құрамына өтуді қалауы.

E) Бұқар хандығының шапқыншылығынан құтқару.

18. 1873 жылы орыс əскерлерінің Хиуа хандығын жеңуінің нəтижесі:

A) Хиуа хандығының езгісінің бəсеңдеуі.

B) Бұқар Əмірлігіне қазақ руларының өтуі.

C) Аралға қазақтардың көшіп келуі.

D) Қазақтардың тəуелділіктен құтылуына əсер етті.

E) Қазақ руларының Қоқан жағына шығуы.

19. Ресейдің экономикалық жəне саяси мүдделеріне орай алдымен көз тіккен аймақтары Қытай мен Қоқанға іргелес жатқан:

A) Орта Азия. B) Қытай мен Қоқан. C) Жетісу мен Іле өңірі.

D) Шығыс Түркістан. E) Солтүстік Қазақстан.

20. ХІХ ғасырдың ортасында Ұлы Жүздің оңтүстік аймақтарын билігінде ұстаған хандық:

A) Ресей.B) Бұқар хандығы.C) Иран.D) Қоқан хандығы.E) Хиуа хандығы.

21. 1866 жылы Бұхар хандығының солтүстігіндегі қазақтар өзбектермен қатар билігін мойындады:

A) Қоқанның.

B) Хиуаның.

C) Ресейдің.

D) Қытайдың.

E) Иранның.

22. ХІХ ғасырдың 50-60 жылдары Орта Азия үшін Ресейдің басты бəсекелесі:

A) Қытай.

B) Швеция.

C) Англия.

D) Иран.

E) Франция.

23. Ұлы Жүз приставы резиденциясының Қапалдан Верныйға орын ауыстырған жылы:

A) 1848 жыл.

B) 1855 жыл.

C) 1854 жыл.

D) 1857 жыл.

E) 1853 жыл.

24. Верныйдағы тұңғыш су диірмені салынды:

A) 1851 ж.

B) 1853 ж.

C) 1857 ж.

D) 1859 ж.

E) 1858 ж.

25. 1859 жылы Ұлы жүз жерінде салынған бекініс:

A) Қапал бекінісі.

B) Верный бекінісі.

C) Қызылағаш бекінісі.

D) Кəстек бекінісі.

E) Іле бекінісі.