- Преподавателю
- История
- Сабақ жоспары Қазақ хандығы
Сабақ жоспары Қазақ хандығы
Раздел | История |
Класс | 8 класс |
Тип | Другие методич. материалы |
Автор | Есимова Г.О. |
Дата | 08.02.2016 |
Формат | docx |
Изображения | Нет |
Сабақ №
7-сынып. Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы
Мерзімі:
Сабақтың тақырыбы: §42. Қазақ хандығының мемлекеттік -әкімшілік құрылымы
Сабақтың мақсаты:
-
Қазақ қоғамындағы басқарудың ұлттық жүйесі, ханнық құқықтары және міндеттерімен оқушыларды жан-жақты таныстыру;
-
Сабақ барысында оқушылардың тарихи танымдық, ойлау, талдау, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту;
-
Оқушыларды өз елінің тарихын, тілін, дінін, ұлттық құндылықтарын құрметтеуге, Отанын сүюге, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: аралас
Әдісі: баяндау, сұрақ - жауап
Көрнекілік: карта, сызба.
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі
-
Амандасу, түгендеу
-
Оқу құралын тексеріп түгелдеу
-
Оқушылар зейінін сабаққа аудару
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:
-
Мен хан болсам ..... эссе тексеру
ІІІ. Жаңа сабақтың жоспары:
-
Басқарудың ұлттық жүйесі
-
Қазақ ханы
-
Ханның құқықтары мен міндеттері
-
Халықтың әлеуметтік құрамы
ХҮ - ХҮІ ғасырлардағы Қазақ хандығының құрылуы жүйесі
Сатылары
Басқарудың ұлттық жүйесі
Бірігудің түрлері
Басшысы
Басшының міндеттері
Басшының негізгі қасиеттері
1
Ауыл
Туыстас, қандас жақын адамдардан немесе бірнеше отбасы
Ауылбасы
Ауылдың шаруашылығын басқару, маусымдық көші-қон уақытын белгілеу, көлік күшін пайдалену, салық уақытында төлеу
Білгір, тәжірибелі, саяси беделге ие ауқатты
2
Ата - аймақ
Жеті атадан қосылатын бірнеше ауыл
Ақсақал
Шаруашылықты, алым- салықты қадағалау, ақсақалдық шешімін екі айтқызбай орындап отыру
Жоғары мәртебеге ие, жасы келген
3
Ру
10 немесе 15 аймақтан
Рубасы
Рудың тағдыры рубасының тапқырлығы мен қабілетіне тікелей байланысты
Көпті көрген, мол тәжірибелі, білікті, білгір
4
Арыс
Бірнеше рудан
Би
Бүкіл қауым бидің билігін орындауға міндетті, би әділетті болу керек
Әділ, шешен, ақыл-кеңес бере алатын
5
Ұлыс
Бірнеше арыстан
Сұлтан
Ұлыс ішінде, жер, барымта, алым- салық, әскер, көші - қон мәселесімен айналысты
Ақсүйектер әулетінен
6
Жүз
Бірнеше ұлыстан
Хан
Жер мәселесі, әскер, ішкі, сыртқы тұрақтылық, сот мәселесінің барлығы ханның міндеті
Тек қана хандар әулетінен
7
Хандық
Үш жүзден
Қаған ( ұлы хан)
Ұш жүздің жер, дау-дамай мәселерін шешті, ішкі-сыртқы жағдайды қадағалады
Ақсүйек шонжарлар
Қазақ қоғамы екі негізгі әлеуметтік топтан тұрады:
1.Ақсүйектер - Шыңғы ұрпақтары мен қожалар
2.Қарасүйектер - мүліктік жағдайына қарамастан қоғамның қалған топтары
Сұлтан - ұлыс билеушісі, хан болып сайлануға құқылы. Ол хан үшін міндеткерліктер атқарудан босатылады.
Билер - ру және тайпа басшылары, заң ілімін меңгерген, сот қызметін атқарушылар әскери билік жүргізушілер. Олар 4 міндетті ұштастырып отырған:
1.Әскербасы
2. Әкімшілік адамы
3. Би
4. Дала ақсүйектерінің өкілі
Батырлар - қазақ жасақтарын бастаған қолбасшылар, әскерилер, жаумен жекпе - жекке шығатын ержүрек адамдар
Ақсақалдар - іс жүзінде белгілі бір заңдық өкілеттігі жоқ, жасына байлығына және сіңірген еңбегіне қарай құрметке бөленген адамдар.
Қарапайым халық - алым - салықты төлеп, міндеткерліктер өтеушілер.
Құлдар - ең құқықсыз әлеуметтік топ.
ІҮ. Сабақты бекіту:
-
Қазақ қоғамында ұлттық басқару жүйесінің қандай тармақтары бар?
-
Қазақ ханы қалай сайланды?
-
Қарапайым халықты қандай атаулармен атады?
-
Қазақ қоғамында құл мен күңдер болды ма?
-
Қазіргі кездегі Қазақстан Республикасының әлеуметтік құрамы қандай?
Ү. Бағалау:
ҮІ. Үйге тапсырма: §42. Оқып келу.