Конспект по истории Казахстан на темуМоңғул истиласи. Отрар –Қәһриман шәһәр

Сынып

5 синип Күні: 25.11.2015

Пән

Қазақстан тарихидин һекайиләр

Сабақтың тақырыбы

Моңғул истиласи. Отрар -Қәһриман шәһәр

Оқыту тілі

ұйғыр

Мақсатты (целевой) тіл

Мемлекеттік тіл - қазақ тілі

Сабақтың мақсаты

• XVII-XVIII әсирләрдә жоңғар басқунчилириға қарши азатлиқ күрәш

Дәрисниң мәхсити: XVII ә. ахири вә XVIII ә. бешидики Қазақ ханлиғиниң ички ташқи әһвалини чүшәндүрүш.

• .

Сабақтың

тілдік мақсаты

Уйғур тили, қазақ тили

Тілдік дағдылар

Тыңдалым

Айтылым

Оқылым

жазылым

Жоңғар ханлиғиниң қурулуши,униң басқунчилиқ испатлимиси

б)Қазақ-жоңғар алақилири.Жоңғарларниң қазақ йеригә бесип кириши

в) Жоңғар басқунчилиғиға қарши пүткүл хәлиқлиқ Вәтән уруши

тәрәққий әткүзүш: "Ақтабан шұбырынды" пажиәси (1723-1727-ж.ж).

Хронологиялик иш

Терминология,

хәритә билән ишләш

Икки тилда ишләшкә үгитиш

Міндеттері

• Пәнді екінші немесе екі тілде оқытудың бастапқы кезеңінде оқушы бірінші тілде сөйлесе, оған екінші немесе үшінші тілде жауап береді

• Өтілген материалды тұрмыс пен байланыстыра біліу және оны практикада қолданылуы

• Негізгі пәндік ұғымдарды, анықтамаларды, заңдылықтарды алдымен өз тілінде терең түсініп, меңгеріп алу, мемлекеттік тілде айту

Сабақтың типі

Жаңа сабақты меңгерту

Сабақтың түрі\формасы\

дәстүрлі

Қалыптасатын құзыреттілік және оның индикаторлары

Білімдер мен біліктерді іс-жүзінде, күнділікті өмірде қанадай да бір практикалық және теориялық мәселелерді шешуде қолдана алу қабілеттілігі қалаптасады

терминологиялық және лексикалық минимум

• Сабақта негізгі терминдерді үш тілде меңгерту

• Пәнаралық байланысты нығайту

Қолданылатын технология

Блум таксономияси

Қолданылатын әдістер

Блум таксономияси , CLIL әдісі, диалогтық оқыту, топтық оқыту, жуппен оқыту

Бағалаудың түрі

Өзіні-өзі бағалау

Дереккөзі

Оқулық

Сабақ кезеңдері

Мұғалім іс - әрекеті

Оқушылар

іс - әрекеті

Қолданылатын тіл

Бағалау

Ұйымдастыру кезеңі

Сыныпта ынтымақтастық атмосферасын ұйымдастыру

Оқуғучилар бир-биригә қариму-қарши туруп яхши сөзләрни айтиду.

уйғур тили

І.Білу.

«Кім көп біледі?» ойыны.

1. ҮІІ - ХІІ ғғ қалаларды ата.

2. Әл Идриси, Гардизи сияқты саяхатшылар Қимақ, Қарлұқ иеліктеріндегі қалалар жөнінде не жазды?

3. Бұл қалаларды кім басқарды?

4. Х - ХІІ ғғ ірі қалалардың құрылысы туралы не айтасың?

5. Ортағасырлық қалаларды ата.

6. Түркістан қаласының ежелгі атауларын ата.

7. Түркістан атауы қандай мағына береді?

8. Қыпшақ мемлекетінің басты саяси және мәдени орталығы қай қала болды?

Оқуғучилар өз ойлирини изһар қилип,

.

қазақ тили

өзини-өзи баһалаш

ІІ. Түсіну.

Топлиқ иш.

І топ - Отрар шәһири

ІІ топ - Чиңғизханниң Моңғул дөлитини

қуруши

ІІІ топ - Отрар мудапиәси

ІV топ - Қазақ йеригә Чиңғизханниң

жүрүшлири.

Оқуғучилар топ билән өз ишлирини қорғайду

уйғур тили

өзини-өзи баһалаш

ІІІ. Қолдану

Мәтінмен жұмыс

Отырар - ертеден батыс әлеміне танымал болған қала. Кейбір деректер бойынша оның орнында осыдан бір жарым мың жыл бұрын алғашқы қоныстар болған. ҮІ - ҮІІІ ғасырларда Отырар Есіл өзенінің орта ағысындағы саяси орталық болды. Бұл қаланың тез өсуіне қолайлы жағдай жасаған медреселер мен ұстаханалардың ашылуы болды. Қала мықты дуалмен қоршалған. Қалаға кіретін екі қақпа болған. Қала бес үлкен дуалмен қоршалған.

Луғәт йезиш

қазақ тилида

өзини-өзи баһалаш

ІV. Талдау

Мағына тану. " Ақтабан шұбырынды" пажиәсигә ениқлима бериш.

III.Йеңи мавзу:

Қазақ елиниң данишмән рәһбири Тәвке хан заманида (1680-1715\18-ж.ж.)ички ихтилаплар тохтап, ташқи басқунчилиқтин қоғдиниш иши йолға қоюлди. Хан өз мәхситини әмәлгә ашуруш үчүн үч жүзниң дана бийлириниң бешини қошуп,бийләр кеңишини қурди.Униңға қазақлардин Төле би,ғаз авазлиқ Қазыбек би,Әйтеки биләр,

қирғиздин-Қоқым бий,қарақалпақлардин-Сасиқ бий в.б. кирди.

"Ақтабан шұбырынды"пажиәси"(1723-1727-ж.ж.)

Лекин Севан Раптан һакимийәт бешиға кәлгәндин кейин, қазақ-жоңғар мунасивәтлиридә уруш һәрикәтлири қайта ашланди.Севан Раптан Йәттйсуниң бир қисмини бесивелип,Сарису дәриясиға йетиду.Үч жүз вәкиллири 1710-ж.Қаиқум йенида умумқазақ қурултейини өткүзүп,дүшмәнгә қарши күчни бирләштүрүш мәсилисини һәл қилди.1718-ж.Аягөз дәрияси бойида Қаракерей Қабанбай вә Шақантай (Жавғашар)батурлар жуңғар әскәрлирини дар-мар қилди.1723-ж. Хитай билән алақисини яхшилилавалған Жуңғария дөлити қазақ елигә бесип кирди.

1725-ж.Севан Раптан Ташкәнт һәм Түркистанни бесивалди.1726-ж. Түркистандики жәнубий-шәрқидики Ордабасы теғида барлиқ қазақ ләшкири баш қошуп,мошу йәрдин Боралдай,Қошқарата дәриялири арқилиқ қалмақларға зәрбә беришни қарар қилди.

1727-ж."Қара сийир" (Торғай даласиниң шәрқий -жәнубидики Буланти,Билеути дәр.йенида).дегән йәрдә қазақлар қалмақларни тар-мар қилди.

Һәр топтин бир вәкил чиқип чүшинигини ейтип бериду.

уйғур тили

өзини-өзи баһалаш

V. Жинақтау

«Кім жылдам?» ойыны

1. Отырар қаласы қай ғасырда саяси орталыққа айналды?

2. Отырар қай елдерге қатынайтын сауда жолындағы маңызды қала болды?

3. Қаланың орталық бөлігінде кімдер тұрды?

4. Қарапайым халық қайда тұрды.

5. Монғол мемлекетін кім құрды?

6. Монғол әскерлерінің саны қаншаға жетті?

7. Монғолдар Отырарды қай жылы басып алды?

8. Бұл қырғын қалай аталады?

Оқуғучилар соалларға тез жавап бериши керак

қазақ тилида

Өзини-өзи баһалаш

VІ. Бағалау

1. Бүгінгі сабақ өздеріңізге түсінікті ме?

2. Түсінбеген, қиындық тудырған сұраған сұрақтар кездесті ме?

Блум таксономиясы бойынша бағалау парақшасын үлестіру.

№

Аты-жөні

білу

түсіну

қолдану

талдау

жинақтау

бағалау