Баяндама тақырыбы: «Қазақстан-құқықтық мемлекет!»

Қазақстанның мемлекеттік егемендігінің жариялануы - республика өміріндегі аса маңызды саяси оқиғалардың бірі болды. Бұл кезең Республиканың толық тәуелсіздікке бастап апаратын шынайы қадамы еді.Тәуелсіздік Қазақстанға қазақ халқының екі жарым ғасырдан астам уақыт бойы үзбей жүргізген күресі арқылы келді. 1991жылғы 16 желтоқсан -Қазақстан Республикасының мемлекеттік тәуелсіздігінің жариялануы, Тәуелсіздік күні деп аталып, қазақ халқының тарихындағы шын мәніндегі ұлы оқиға болды.

Тәуелсіз Қазақстан - демократиялық даму жолын қалаған, зайырлы, әлеуметтік және құқықтық мемлекет болып құрылды. Құқықтық мемлекеттің ең басты белгісі - Заң бәрінен де жоғары тұр. Мемлекетіміздің қоғамдық өмірінің барлығы да заң арқылы реттеліп, барлық мемлекеттік органдарға, лауазымды тұлғаларға заң талаптарының орындалуын міндеттейді. Мемлекеттің және оның барлық органдарының, лауазымды тұлғалардың заң ережелерін қатаң түрде, бұлжытпай орындап отыруы - құқықтық мемлекет қалыптасуының ерекше маңызды шарты болып табылады. Құқықтық мемлекет - жеке тұлғаның және бүкіл қоғамның құқықтарын қорғауды басты мақсат етіп қойған мемлекет. Бұл жерде адам және оның құқығы, өмірі мен оның еркіндігі басты құндылық деп табылады. Барлық азаматтардың теңдігі барлығының заң алдындағы бірдей жауапкершілігі, кімнің қай ұлтқа жататындығына қарамастан, бірдей екендігі әуелден-ақ нақты көрсетілген.

Мемлекеттік заңдардың бәрінің бастау алар негізі - Конституция. Республиканың тәуелсіз мәртебесіне сай жаңа Конституциясы 1993жылы 28 қаңтар күні қабылданды. Конституция бойынша, «Қазақстан Республикасы-демократиялық, зайырлы және біртұтас мемлекет» деп жарияланды. Қазақстан Республикасы адамды, оның өмірін, бостандықтары мен құқықтарын аса қымбат қазына деп таныды. Халық-республикадағы мемлекеттік биліктің қайнар көзі болып табылды. Қазақстан халқының атынан билік жүргізуге тек Республика Жоғарғы Кеңесінің және Президентінің ғана құқығы бар. Осылайша Конституцияның қабылдануының да үлкен саяси - әлеуметтік маңызы болды. Алайда, Қазақстан Республикасы Президентінің ұсынысымен 1995жылы 30 тамызда мемлекетіміздің жаңа Конституциясы қабылданып, онда 1993жылғы Конституцияда орын алған кейбір қайшылықтар түзетіліп, нақтыланды. Конституция 98 бап, 9 бөлімнен тұрады. Бұл 1995 жылғы Конституцияның негізіне, алдымен, адам мен азаматтың құқықтары алынды. Адам тумасынан өзіне қажетті құқықтар мен бостандықтарға ие. Ал ол өз мемлекетінің азаматтығын алғаннан кейін азаматтық құқықтарға ие болып, тиісті міндеттерді қоса атқаруға тиіс. Конституцияда адамды қастерлеу, құрметтеу, адамгершілік сезімдеріне үлкен маңыз берілген. Әркімнің өзінің жеке басының бостандығы заң жүзінде қорғалған. Заң бойынша адамның жеке басының қадір-қасиетіне қол сұғылмайды. Ұлтына қарамай барлық азаматтарға тең құқық бере отырып, оларды тату тұруына заңдық негіздің құрылуын Республика тұрғындарының азаматтық еркіндік пен әлеуметтік теңдігінен байқауға болады. Біздің президентіміздің негізгі Заңда көрсетілген конституциялық ауқымда жемісті жұмыс істеп отырғанына бүкіл ел куә. Сондай-ақ, заң шығарушы, атқарушы және сот билігі жүйелерінің міндеттері мен олардың өзара қатынастары барынша нақты айқындалған. Заң жақсы жұмыс істеуі үшін, оны бұлжытпай орындау азаматтардың күнделікті дағдысына, үйреншікті әдетіне айналуға тиіс.

Бізде қазіргі таңда қылмыс, ұрлық-қарлық, жемқорлық сияқты заңға қайшы келіп жататын қылмыстар мен құқық бұзушылықтар көптеп кездесіп жатады. Айта кетсем, сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес туралы заң бекерден-бекерге шығып отырған жоқ. Бұл қылмыстың дәрежесі қоғамға, мемлекетімізге, едәуір қауіп төндіруде. Біздің алға басуымызға көптеген зардабын тигізуде. Осындай қылмыстар мен құқық бұзушылықтарға жол бермеу үшін қабылданған Заңды мүлтіксіз орындау қажет. Заң беделге, мансапқа, лауазымға, ақшаға, байлыққа сатылмай, тек ақиқатқа бас иеді. Қалың көпшіліктің заңды жаппай мойындауын, іштей түйсініп сезінуін, өз өмірінің басты ережесіне айналдыруын қамтамасыз ету оңай шаруа емес. Халық өзі дауыс беріп қабылдаған заңын әрдайым әділ деп есептейді. Сондықтан да, осындай тәуелсіз мемлекетіміздің құқықтық беріктігін әр қашан да сақтай білуіміз керек.

Қазіргі таңда, Қазақстанның өзіндік үні, пікірі, мәртебесі бар. Біз әлемдік деңгейде аяғымызды сенімді басып, басқа елдер бізбен санасатындай құқықтық мемлекетке айналдық!

Ш.Уәлиханов атындағы №1 жалпы орта білім беретін мектебі

МАҚАЛА

ТАҚЫРЫБЫ:

«Қазақстан-құқықтық мемлекет!»

Жетекшісі: Кошанова Гулнур Бейсенбековна

Дайындаған: Аяғанова Мадина

Сынып: 11 «А»

Арақлық қаласы