Монғолдардың Қазақстан жерін жаулап алуы

Сабақтың тақырыбы: §21 Монғолдардың Қазақстан жерін жаулап алуы

Мақсаты: а) Оқушыларға Моңғол империясының құрылуы, қоғамдық

құрылысы және империяның басқыншылық саясаты жайлы

мағұлымат беру.

ә) Оқушыларды отансүйгіштікке, адамгершілікке,

ұлтжандылыққа, бірлікке тәрбиелеу.

б) Жаңа сабақты өту барысында оқушының өздігінен ой қорыту

және топ болып біллесіп жұмыс істеу қабілеттерін дамыту.

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Әдісі: Деңгейлеп оқыту,әңгімелеу, сұрақ - жауап алысу.

Көрнекілігі: Карта, кесте, суреттер, электронды тақта, әдебиеттер.

Сабақтың барысы: I. Ұйымдастыру кезеңі;

II. Үй тапсырмасын сұрау;

III. Жаңа сабақ жоспары;

IV. Сабақты бекіту;

V. Үйге тапсырма;

II. Үй тапсырмасы;

Сонымен біз бүгін сабағымызды өткен сабаққа шолу жасаудан бастаймыз.

IX-XIIIғ Қазаөстан жеріндегі орта ғасырлық мемлекеттердің, тайпалардың - Қарахан, Қимақ, Оғыз мемлекеті, Қыпшақ, Керей тайпаларының тарихына тоқталып өз білімдерімізді тексерейік.

I. Деңгейлі сұрақтар:

1.Қарахан мемлекеті қай ғасырда құрылды? (Xғ)

2.Қимақ қағанатының орталығы? (Имақия)

3.Қарахан мемлекетінде мемлекеттік істі жүргізетін адам қалай аталды? (орда)

4.Монғолша «Найман» сөзі қандай мағынаны білдірген? (сегіз)

5.Қыпшақ тайпалрының ең беделді тайпасы? (бөрілер)

II. Деңгейлі сұрақтар:

1. Қарахан мемлекетінде қандай жерлерден салық алынбады? (вақывтық)

2.Қарлұқ таипалары 766-775ж қайжеді басып алды? (қашғарияны)

3. Оғыздарда Жабғудың мұрагерлерін қалай атады ? (Инал)

II. Деңгейлі сұрақтар: (Күрделі сұрақтар)

1.Қарахан мемлекеті кезінде халықты қанаудың бір түрі пйда болды,ол қалай аталады және оның мәнін түсіндір? (комендация)

2.XIIғ Қимақ қағанаты құлағаннан кейін, оның орнына қай қағандық құрылды? (Қыпшақ қағанаты)

3. Қарахан мемлекетінің құрылуында басты рол атқарған тайпа? (қарлұқ тайпасы)

Сонымен XIII.ғ дейін Қазақстанда өмір сүрген мемлекеттер дамыды,қалыптасты. Яғни көптеген қалалар дамыды, өз мәдениеті, әдебиеті болды, шаруашылығы дамыды. Ал XIII.ғ кейінгі олардың тарихы қалай болды? Міне біз бүгінгі сабағымызда осыған жауап іздейміз,

Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы Моңғолдарың Қазақстан жерін жаулап алуы,

Сабағымыздың мақсаты: Моңғол империясының құрылуы,қоғамдық құрылысы жіне Моңғолияның басқыншылық саясаты, жаулап алу зардаптары жайлы толық мағұлымат беру.

Сабақтың жоспары:

1.Моңғол империясының құрылуы;

2. Моңғол империясының қоғамдық құрылысы;

3. Моңғолдарың Қазақстан жерін жаулап алуы;

4. жаулап алу зардаптары;

5.Ұлыстардың құрылуы;

Ой қозғау. Империя - деген не? Сұрақ қою

Монғол империясының қоғамдық құрылысы

Шыңғыс хан (жеке билік)

«Жасақ»

Яса - заңы

2- бөлім

Әскери әкімшілік аймақ

Оң қанат

(барунгар)

Орталық қанат (кул)

Сол қанат

(жоңғар)

өкімет билігінің жоғарғы оганы - Құрылтай (жылына бір рет шақырылады)

95 түмен әкімшілік

аймақ

мыңдық

жүздік

ондық

Құрылтайда - мемлекеттің ішкі мәселелері, алдғы соғыстың жоспары, әскрге қай жерг жиналу керектігі, әрбір он отбасынан әскерге адам алу және т. б. әскери істер қаралды.

I-топқа шығармашылық тапсырма: (Монғолдардың жаулап алушылық жорықтары)

II- топқа шығармашылық тапсырма: (Ұлыстардың құрылуы)Моңғол шапқыншылығының зардаптарын ашып көрсетеміз, бұл орайда оқушының өз ойы сұралып,талдау жасалынды және Шыңғысханның өз көзі тірісінде төрт баласына бөлі$п бергегндігі айтылып, талдау жасалынады.

Сабақты бекіту:

1.Шыңғысханның заңдар жинағы қалай аталады?

А. Кабуснама Ә. Жасақ Б.Жеті жарғы В. Ақиқат сыйы

2.Теміжүннің әкесі кімдердің қолынан қаза тапты?

А.Таңғұттар Ә.Татарлар Б.Қазақтар В. Орыстар

3. Моңғолдар қанша әкімшілік аймаққа бөлінді?

А.13 Ә.64 Б.95 В. 26

4.Моңғол империясы қай жылы құрылды?

А.1205ж Ә.1206ж Б. 1207ж В. 1208ж

5.Үкімет билігінің ең жоғарғы органы қалай аталды?

А.Түмен Ә.Жасақ Б.Құрылтай В. Аймақ

6.Моңғолдар Жеісу жеріне қай жылы енді?

А. 1215ж Ә.1216ж Б.1217ж В. 1218ж

7.Шыңғысхан өзі билеген жерлерді қалай атады?

А.Облыс Ә.Аудан Б.Ұлыс В. Ауыл

8. 1218 жылы Шыңғысхан мен Мұхаммед Хорезмшах қандай келісім жасасты:

A) әскери одақ туралы; Б) сауда жөнінде;

Ә) мәдени байланыс туралы; В) ғылым жөнінде;

V. Үйге тапсырма; §21 оқу,тест құрау.