Сценарий «Хаврин тег-1» /Весенняя степь/ составлен и апробирован в1996 г. / Приурочен к национальному празднику «Цаһан Сар». I часть - «Сурһлң. Завср». II часть «Кичәл». «Хаврин тег» был опубликован в газете «Хальмг үнн» 14. 04. 1999г

«Хаврин тег»-1 (нәр-наадн)

Сценарий «Хаврин тег-1» /Весенняя степь/ составлен и апробирован в1996 г./ Приурочен к национальному празднику «Цаһан Сар». I часть - «Сурһлң. Завср». II часть «Кичәл». «Хаврин тег» был опубликован в газете «Хальмг үнн» 14.04.1999г.

I-гч әңг. «Завсвр»

Нүүрләгч: Цуглрсн әмтиг, ирсн гиичнриг эн хаврин байрла йөрәҗ, халун

мендән илгәҗәнәвидн!

Нәәртн сәәхн болтха

Наснтн ут болтха

Бәәсәрн байн болтн

Суусарн олн болтн.

Домбрин җиңнсн көгтә

Дүүвр сәәхн биитә

Ниицңһү ни-негтә

Ниилсн айста дуута

Эм-ээмән түшлдәд

Байрта дууһан дууллдад

Оньдин дөрвн цагт

Кишгтә цугтан җирһтн.

Нүүрләгч (хоңх җиңнүлчкәд): Ода болхла, ик завсрт болсн күүндвр соңстн.

Хойр сурһульч: - Сурһульчин шүдн кезә өвднә?

- Сурһульд одхар эс седхлә.

- Теңгсин усн юңгад давста болна?

- Заһсн бичә үртхә гиһәд.

- Аю юңгад үвлд унтна?

- Хотан әрвләд.

- Кезә салькн көдлнә?

- Модна бүчрмүд көндрхлә.

- Сар яһад киитн болна?

- Сар киитн сөөһәр һарна

- Нарн яһад халун болна?

- Нарн халун өдрәр һарна

- Кезә хавр болна?

- Дулан болсн цагт.

Нүүрләгч: Хавр кезә болна?

Бичкдүд (байртаһар): Дулан болсн цагт!

Нарн, нарн наар!

Мадниг сәәнәр халул.

Ноһан, ноһан урһ!

Намчрулад теегм керүл! (биилцхәнә)

Дуучнр: «Хаврин дун» Үгнь - Буджала Е. Көгҗмнь - Сангина Х.

Биичнр: «Хаврин вальс» биилнә

Сурһульч: Бодвасн нарна нааһур

Бор үүлд давцхана.

Зеллсн олн нуһсд

Зүтклдсн, урлдсн болцхана.

Хамг олн шовуд

Хама бист шууглдна

Эднәс зәрмнь тасрад,

Еңсг айсар дууллдна.

Минь иим өңгәр

Мини хаврм эклнә

Хаврин байрин дөңгәр

Халун зүркм мишәнә.

Күүндвр: Шовуд (шаазһа, богшурһа, харада) болн бичкдүд.

Сурһульч: Шаазһа, шаазһа, шаазһа

Цәвдр хувцта шаазһа,

Цәвдр яһад болнач?

Шаазһа: Цань арһ угадан,

Царң эргәд нисдгтән.

Сурһульч: Богшурһа, богшурһа, богшурһа,

Бичкн бор богшурһа,

Бор яһад болнач?

Богшурһа: Буудяһар теҗәл кедгтән,

Бәәр сольдго төләдән.

Дуучнр: «Богшурһас» ду дуулна.

Сурһульч: Харада, харада, харада,

Халяд нисдг харада,

Хар яһад болнач?

Харада: Халу хәәһәд нисдгтән,

Хавр авч ирдгтән.

Биичнр «Харадасин би».

Нүүрләгч: Ода цугтаднь медгдв

Хавр кезә ирдгнь.

Хавр сәәхн цаг!

Энүнд цугтан байрлна -

Әмтн, шовуд, аһрусд…

Дуучнр: «Ботхн» ду дуулна.

Нүүрләгч (хоңх җиңнүлчкәд):

Күүкд, манна завср төгсв,

Цугтан кичәлдән адһтн!

(Көгҗм «Хаврин тег»)

II-гч әңг. Кичәл.

Нүүрләгч: Мана кичәл эклв. Кичәлин төр: Хавр мана теегт.

«Намр - хурар эклдг,

Хавр - хунар эклдг» - гидмн.

Шовуд хаврин зәңг авч ирнә гиҗ келдмн.

Дууч сурһульч: «Харада» дун.

Нүүрләгч: «Соңсхин - чикн,

Үзхин - нүдн» гидг үлгүр бәәдмн. Мана биичнр танд бииһән

үзүлх. Бахан хаңһатн!

Биичнр «Бамб цецг» биилнә.

Нүүрләгч: Ода болхла чикнәннь хуҗр хаңһатн..

Дуучнр: «Саглр» ду дуулцхана.

Нүүрләгч: «Келтәнь - уралан» гидг эсий? Мана келмрч- көвүн магталан келх,

Биичнр-көвүд, бийән үзүлтн!

(Биичнр «Баһчудын би» биилцхәнә)

Келмрч: Шар харһа домбриг

Шавдн бәәҗ цокитә!

Сәәхн бичкн иньгүд,

Шаһаһарн молҗитә!

Хәдрис! Хәдрис!

Өргн мөңгн бүснь

Өрч деернь шиигднә.

Өнр мана баһчуднь

Өскәһәрн дуһрита.

Хәдрис! Хәдрис!

Сурһульч: Аһар альхдан нарн

Алтн чивһцән ээрнә

Хаврин ятх татад,

Хамг әмт сергәнә.

Дун хаврин айсар

Доңһдад, деләд җиңнә,

Дурни залмҗ болад

Делкә деер цеңнә.

Дуучнр: «Хаврин дун».

Нүүрләгч: «Шовудыг - нислһәрнь,

Күүг - үгәрнь» меддг. Кен седклән медүлҗ, шүлг умшх саната?

Сурһульч: Торһа щовун теңгрт

Толяр дууһан чимнә,

Орчлңгин ик байрт

Орулҗ эврәһән немнә.

Олн - зүсн цецгүд

Өмнм салькнд нәәхлнә,

Көгҗмин айс мет

Кееһәрн седклм авлна.

Сурһульч: Каңкнсн сәәхн үнртә

Камб шарлҗ таслнав

Ундан хәрүлҗ үнринь

Ууҗ ут наслнав.

Бадм улан цецгиг

Байсч ширтәд хәләнәв

Үнндән тер нанла

Үгәр мендлхинь күләнәв.

Агчмд цецг оңдарад

Арагнан дүрс зүүнә

Мишәҗ нанур өкәһәд

Мини зүрк шүүнә.

Нүүрләгч: «Нәәрч күүкн - седкл байрулдг». Ода болхла биич-күүкд тана седкл байрулх!

Биичнр «Чичрдг» биилнә.

Нүүрләгч: Эн мандлҗасн нарн,

Эн уняртҗасн өдр,

Эн хәәлҗәсн цасн,

Эн - цуһар хавр.

Сурһульч: Эн җиргҗәсн богшурһас,

Эн шорҗңнҗасн усн,

Эн цевр аһар,

Эн - цуһар хавр.

Сурһульч: Эн көкрҗәх далврң,

Эн җириҗәсн җирлһн,

Эн делҗәсн элә,

Эн - цуһар хавр.

Сурһульч: Эн малын шууган,

Эн әмтнә дүүрән,

Эн эргәд сүүлднь -

Эн - цуһар хавр!

Нүүрләгч: Нә, ода кичәлән төгсәҗәнәвидн. Яһҗ хавр ирдгнь медҗ аввидн.

Үвләс цугтан эрүл- менд һарсндан йөрәҗәнәвидн..

Сансн санантн күцҗ

Сәксн бурхнтн өршәҗ,

Күүнд келүлл уга

Нохад хуцулл уга

Цаһан мөңгн хаалһар йовҗ

Алтн җола эргүлҗ,

Амр тавта, маңна тиньгр

Менд амулң йовцхатн! Көшг.