Доклад Cыни тұрғыдан ойлау модулі оқушы қабілетін арттырады

Сыни тұрғыдан ойлауға арналған жаттығулар барысы бойынша жазылған рефлексивті есеп

Сыни тұрғыдан ойлау Бағдарламаның өн бойында екі мағынада қарастырылады: оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауын дамыту және мұғалімдердің сыни тұрғыдан ойлауын дамыту. Бағдарлама өзара байланысты бұл үдерістердің екеуін де дамытуды қарастырады. Оқушыларға қатысты сыни тұрғыдан ойлау ақпарат пен идеяларды синтездеу қабілеті, ақпарат пен идеяның шынайылығы мен салыстырмалы түрде маңыздылығы туралы ойлана білу қабілеті, өзінің оқуына қатысты таңдау жасау және басқалардың идеяларына күмәнмен қарау қабілеті ретінде түсіндіріледі. Мұғалімдердің сыни тұрғыдан ойлауы өзінің жұмыс тәжірибесін, жаңа тәсілдерді қолдану және бағалау әрекеттерін сыни тұрғыдан бағалауды қамтиды. ( Мұғалімге арналған нұсқаулық -13бет ) Сыни тұрғыдан ойлау «ойлау туралы ойлану» деп сипатталған. Ол маңызды мәселелерді талқылау және тәжірибені ой елегінен өткізуді қамтиды. Мұғалімдер педагогикалық білімі бар және қосымша оқыту мен өз біліктілігін арттырушы субъектілер болғандықтан, оларда бұл дағдылар дамыған және іс-тәжірибеде қолданылады деп ойлаймыз. Сыни тұрғыдан ойлау - Қазақстандағы білім беруді дамыту үшін маңызды болып табылатын қазіргі ең басты педагогикалық түсінік. Бұл модуль оқушылардың да, мұғалімдердің де сыни тұрғыдан ойлауды дамытуды саналы және оймен қабылдауын көздейді. (МАН -49 бет) Мен осы бағытты басшылыққа ала отырып, орта және қысқа мерзімді сабақтар топтамасын құру барысында оқушының сыни ойлауын, сындарлы көзқарасын қалыптастыруға мүмкіндік беретін бірнеше әдіс-тәсілдерді қолданамын. Онда «ЖИГСО» әдісін, «ББҮ» стратегиясын, «Сұрақ жауап » әдісі, « Сиқырлы тақия » әдісі, «Зерттеушілік конференция», «Ыстық орындық» , «Топтастыру» әдістерін қолданып жеке, топтық, рольдік ойын жұмыстары жүргізіледі. Сабақтарымды меңгертуде тек пәндік білім беріп қоймай, оқушылардың жүйелі ой, оқу мен жазу сауаттылығын арттыра отырып, шығармашылыққа баулуда осы стратегиялардың орны ерекше болды.
Өзімнің жүргізген тізбектелген сабақтар топтамамда алғашқы сабақтан бастап, соңғы сабағыма дейінгі кезеңде оқушыларды сын тұрғысынан ойлану принциптеріне баулу арқылы лидерлік қасиеттерді қамтамасыз етуге тырысу. Яғни, балалар күннен-күнге қолжетімділік артып келе жатқан анағұрлым кең коммуникациялық үдерістерге тиімді және ойдағыдай қатысуға мүмкіндік беретін сыни тұрғыдан ойлау мен зерттеу дағдыларын дамытуы керек (Wolfe &Aleksander, 2008)

Оқушылар әр сабақта тапсырмаларды қызыға орындайды. Дьюдің «Сұрақ-сыни ойлаудың кілті» деген пікіріне сүйене отырып, үй тапсырмасын тексеруде өткен тақырыпты «Ыстық орындық» әдісін қолдану арқылы оқушылардың сыни қабілеттерін байқағанды жөн көрдім. Әр тапсырма сайын оқушылар бірін -бірі жетон арқылы, үш шапалақ, смайликтер арқылы бағалап отырады. «Түртіп алу» әдісінде интерактивті тақтада жаңа сөздер беріледі, осы жаңа сөздерді оқушылар сөздік дәптерлеріне түртіп алып отырды. Келесі тапсырмада «Айналмалы бекет» әдісі бойынша топта өз бетіме грамматика бойынша жұмыс жасайды.Әр сабағымда грамматикалық тапсырмаларды беру арқылы оқушылардың қаншалықты есте сақтағандығын, сыни тұрғыдан ойлауын қалыптасқандығын көру мақсатында оқушыларға берілген суреттер арқылы сөйлем құрау тапсырмасы беріледі. Бұл жерде Барнстың (1971) сыныпта тіл қаншалықты қолданылса, оқушылардың оқуына да соншалықты әсер ететінін айтады. Келесі тапсырмада оқушылар жаңа сөздерді қолдана отырып, «Сұрақ - жауап» әдісі арқылы жұптасып диалог құрастырды. Оқушыларды топта бірлесе жұмыс жасау және өз құрдастарының пікірімен санасуға, тапсырмаларды түрлендіруге мүмкіншілік туғыза аламын деп ойлаймын Сабақтың маңызды бөліктерінің бірі кері байланыс - стикер тарату арқылы (екі жұлдыз бір тілек) жүргізіліп, жиынтық баға шығарылып отырады. Осы кері байланыс маған оқушылардың өтілген сабақ бойынша ой пікірлерін білу және алдағы уақытта нені күтетіндерін біле отырып келесі жұмысты бастауға септігін тигізеді. Мен үшін бұл өте маңызды болып саналды себебі, оқушылардың түйгендерімен санасып, оны жүзеге асыруым қажет. Сондықтан оқушылардың сабақты қаншалықты түсінгендігін анықтайтын қабілетті басты назарда ұстауы қажет. Тапсырмалар ойлануға, талдап жинақтауға, жаттығулар барысында қолдана білуге құрылады. Түпкі нәтижеде оқушы өздігінен ізденеді, зерттеу жүргізеді, теорияны тәжірибе арқылы талдауға талпынады. Қазіргі кезде орта білім беру саласы мұғалімдерінің назары оқушылардың сын тұрғысынан ойлау қабілетін дамыту идеясына бағытталған. Сын тұрғысынан ойлау оқушылардың өз бетімен білім алуы және мұғалім мен оқушы жұмысының тиімді болуында маңызды роль атқарады. Қоғамда «сын тұрғысынан ойлау» терминінің көп анықтамаларын кездестіруге болады. Алайда, ең кең тараған анықтамалардың жалпы мазмұнына сүйенсек, сын тұрғысынан ойлау ғылым не теория болып табылмайды, ол рефлексивті ойлау дағдысы, түрлі пікірлер мен көзқарастарды талдау, оларға дәлелді баға беру қабілеті. Сын тұрғысынан ойлау идеясы көне грек философтары кезеңінен бастау алады. Дегенмен, ол әр уақытта әр қилы аталған. Кезінде адамзат баласы логика, логикалық ойлау қабілетін айта отыра, қазіргі уақытта маңызды болып табылатын сыни тұрғысынан ойлау идеясын меңзеген ( nis.edu.kz) сайты.