Таабырын – өй гимнастиката

Саха Республикатын «Ленскэй оройуон»

Муниципальнай хааһына уопсай үөрэхтээһин тэрилтэтэ

«Орто-Наахара орто оскуолата»

Таабырын - өй гимнастиката

( 7 кылааска таһынааҕы үлэ былаана)

Учуутал: Иванова М.В.

саха тылын, литературатын учуутала

Орто-Наахара, 2012

Кылаас таhынаа5ы улэ

Тема : «Таабырын - өй гимнастиката»

Сыала:

1.Орто суhуоххэ уорэнэр о5олорго киhи ойун сайыннарарга таабырын оруолун ойдотуу.

2. Таабырыннары туhанан о5о ойун, толкуйдуур дьо5урун сайыннарыы

3. Таабырыннарга саха норуотун ойо-кылаана, уустук санаата мунура суох инпитин тиэрдии.

Тэрилэ: сорудахтаах карточкалар, уруhуйдар,

Киириитэ:

-Дорооболорун . о5олоор! «Таабырын - ой гимнастиката» дииллэр . Ол кырдьык дуо? То5о? Таабырын диэн тугуй? (о5олор эппиэттэрин истии)

- Эппиккит курдук таабырын диэн тугу эмэни, атын костууну тугунан эмэ сы hыаннаан таайтарар, тыл кыра айымньыта буолар. Таабырын тугу эмэ туохха эмэ холуу,тэннии сатыыртан тахсар. Кини сурун суолтата - киhи ойун - санаатын сайыннарар гимнастика буолар. Былыргы сахалар телевизор, телефон уоскуу илигинэ, киэhэ комулуок оhох сырдыгар мустан олорон таабырын таайсаллар эбит. Биhиги эмиэ обугэлэрбит сиэрдэринэн таабырын таайсан, ойбутун сайыннарабыт дуо?

Учуутал о5олору икки болоххо араартыыр. Курэс быраабылатын кытта билиhиннэрэр.

1 туhумэх. «Бэйэни билсиhиннэрии». Хамаандалар аатарын таабырыннаан таайтараллар. Холобур: халлаанна комус барча тохто сытар уhу? Эппиэтэ: «Сулустар».

2 туhумэх. «Таабырыннар тогурумтэлэрэ». Учуутал таабырын таайтарар, таайбыт команда илиитин уунан эппиэттиир, 1 баал ылар.

Сиргэ-халлаанна сыhыаннаах

• Муора ортотугар комус кытах уста сылдьар (кун)

• Аан дойду атыыра кистиир уhу, улуу дойду о5уhа мо5уруур уhу.(этин)

• Бала5ан урдугэр кэлтэгэй хамыйах сытар уhу (ый)

• Кун анныгар кулугэ да костубэккэ кууhургуур баар уhу (тыал)

• Тыаhа суох саба барыйан кэлэр баар уhу (туун)

Ки иэхэ сы ыаннаах

• Отут ки и олорпот бадьыр кому э баар у у (о5о)

• Уокка кэбистэххэ - умайбат, ууга кэбистэххэ - тимирбэт, бы hа5ынан кыhыйдахха - арахпат баар уhу (киhи аата)

• Сарсыарда олорор, кунус суурэр, киэhэ тайахтанар (о5о, улахан киhи , о5онньор)

• Уот иннигэр боро лахаахай баар уhу (ойуун)

Хамсыыр-харамайга сыhыаннаах

• Сир анныгар итии болгуо сытар уhу (эhэ)

• Алдьархай уола хааннаах бэргэ элээх уhу (тонсо5ой)

• А5ыс атахтаах араллаан бухатыыр баар уhу (оо5уй)

• Куорсуна суох да , мунура суох суруйар баар уhу (мас уонэ)

Дьиэ5э - уокка , туттар сэпкэ- сэбиргэлгэ сы ыаннаах

• Сытан эрэ куустээх баар уhу (харчы)

• Ким бэйэтин иhигэр танастаа5ый? (чумэчи)

• Элкэнэ эмээхсин Эйэнэлик кийииттээх уhу (ытар5а)

• Кэтит - кэтит Кэтириинэ, суон-суон Суоппуйа, уhун-уhун Огдооччуйа (аан, оhох, оhох буруота)

А ыыр аска сы ыаннаах

• Буут тууска да бустар, тууhа биллибэт муунта эт баар уhу (сымыыт)

• Ууга торообут ууттан куттанар (туус)

• Олорон эрэ уохтанар о5о баар уhу (арыгы)

3 туhумэх. Таайын эрэ. Командалар бэйэ-бэйэлэригэр таабырын таайтараллар.

4 туhумэх. Уруhуй таабырыннар. Командалар уруhуйдаах 3 лииhи ылан, команданан таайыахтаахтар.

5 туhумэх. Пантомима курэ5э. Командаларга табырыннаах лиис туттарыллар. Командалар ону бэйэ-бэйэлэригэр тыла суох пантомималаан кордоруохтээхтэр.

- Ыстыыр - ыстыыр да ыйыстыбат баар у у. (талкы)

- Тумса болто5ор, туоhэ томто5ор, кыhыл атахтаах, кырыылаах кынаттаах котор баар уhу? (хаас)

Тумук : дьуллуур субэ тумук таhаарыар дылы учуутал бугунну оонньууну сыаналыыр.

- Хайа, о5олор, таабырын - гимнастика диилэрэ кырдьык эбит дуо?

- Бу оонньуутан ордук тугу собулээтигит?