Конспект урока по марийскому языку на тему Обращение

МАРИЙ ЙЫЛМЕ УРОК

5 классыште марий йылме урок

Урокын темыже: Савырныммут (обращений) нерген умылымаш.

Урокын типше: у шинчымашым налме урок.

Палаш тыршымашым вияҥдыше (познавательный) цель:

1. Савырныммут нерген умылымашым пуаш.

2. Савырныммут улмо годым чарналтыш палым шынден мошташ туныкташ.

3. Савырныммутан ойлончо-влакым ойырен мошташ туныкташ.

4. Ешартыш паша гыч тÿрлö шинчымашым налын керташ лиймым ончыктымаш.

5. Ойлончо-влакым член шот дене лончылымо пашам умбакыже шуяш.

Еҥ-влак кокласе кылым вияҥдыше (коммуникативный) цель:

1. Йоча-влакын мут поянлыкыштым ешараш.

2. Ойлымо да возымо годым йылме лывыргылыкыштым вияҥдаш.

3. Шинчымашым вес источникла гыч налын мошташ туныкташ.

4. Шке шонымашым весылан чын умылтарен кертме навыкым вияҥдаш.

Ешартыш материал:

1. Китиков А.Е. Марий калыкмут мутер. - Йошкар-Ола, 1991

2. Марий орфографий мутер. - Йошкар-Ола, 2011

3. В.Васильев да молат. Марла-рушла мутер. - Йошкар-Ола, 1991.

Урокышто кучылтмо материал: компьютер, проектор, учебник, индивидуальный картычке-влак, таблице, газет ден журнал-влак.

Урокын эртымыже

1. Организационный ужаш.

1. Туныктышын саламлалтмыже.

2. Класс пöлемын уроклан ямде улмыжо.

3. Йоча-влакын кÿлеш ÿзгарышт улмым тергымаш.

4. Тунемше-влакым пашаш кумылаҥдымаш.

2. Ончыч тунеммым ушештарымаш.

I. Мöҥгысö пашам ушештарымаш.

Слайд гоч йодыш-влак ончыкталтыт.

1. Мо тыгай подлежащий? Йодышлан вашмутым пуымо деч вара йоча-влак шкеныштын ойлымыштым ончыктымо правил почеш тергат. (Правил-влакым ушештараш шукырак йодыш-влакым пурташ лиеш.)

Предметым ончыктышо да кö? але мо? йодышлан вашештыше главный членым подлежащий маныт.

2. Ойлончым лудса, сказуемыйым палемдыза. Мый шке шочмо йылмемым йöратем. Библиотекышке ятыр марий книга-влакым конденыт. Шольым модеш, куржталеш, муралта. (Йоча-влакын сказуемый нерген правилым ойлымышт.)

3. Шке гыч рашемдыкан ойлончо-влакым шонаш.

Пушкыдо лум мландышке йога. Кечын-кечын йÿштö мардеж пуалеш. Шулдыран таҥна-влак мÿндыр верышке чоҥештен каеныт. (Ойлончым чоҥымеке, йоча-влак икте-весылан правилым ойлат.)

4. Тÿшка паша. Доскаште ойлончо-влакым лудмаш. Урокын темыжым рашемдымаш.

Ава, мылам улат эн шерге! Тыйым, Марий Элем, нимо деч чот йöратем. Марий кундемнам эреак тÿзатыза, йоча-влак! О шочмо мланде! Улат эреак сылне!

Туныктышын умылтарымыже почеш тÿшкан правилым шочыктымаш.

Кöлан ойлымо мутым але муткылдышым савырныммут маныт.

- Урокын темыжым келгынрак умылаш могай цельым шынден кертына?

(Йоча-влакын уроклан цельым шындымышт.)

3. Уроклан задачым шындымаш.

-Йоча-влак, урокын цельышкыже шуаш могай задачым шынаш лиеш?

(Йоча-влакын вашмутышт тÿрлö лийын кертеш.)

• Икте-весылан полшен шогыман.

• Письменный паша-влакым чын возаш тыршыман.

• Урокышто правилым умылен колыштман.

• Икте-весын пашаштым аклен моштыман да т.м.

4. У темым тунемме корно.

Йоча-влак тетрадьышке числа ден темым возат.

Савырныммут нерген умылымаш.

1. Темым рашемдыше пример-влакым лончылымаш. Кажне йочалан индивидуальный картычке пуалтеш. Текстыште умылтарыме правиллан келшыше савырныммутан ойлончо-влак пуалтыт. Йоча-влак ойлончо-влакым лудын лектыт да препинаний знак шындымым умылтарен кодат.

2. Правилым шымлымаш.

Учебникысе правилым лудын лекмаш. Икмыняр йочан у темым умылымыштым колыштмаш.

3. Правилым паша дене пеҥгыдемдымаш.

Савырныммутан ойлончышто знакым чын шындыза. Ойлончо-влакым лудмаш, препинаний знак шындымым умылтарен кодымаш.

Слайд

Авай мылам улат эн шерге! Тыйым Марий Элем нимо деч чот йöратем. Марий кундемнам эреак тÿзатыза йоча-влак.

Слайд

4. У темым умылымыштым паша дене пеҥгыдемдымаш. Савырныммутан ойлончо-влакым возен лукмаш. Препинаний знак шындымым умылтарымаш. Возен лукмо ойлончо-влак кокла гыч келшыше ойлончым член шот дене лончылымаш. Ик йочан доска воктене пашам ыштымыже.

Тыланда, Валентина Петровна, шуко тыршашда верештеш. Мый чодыраште снегым, поҥгым, модым погышым. О марий муро, чоныштем куаным шочыктет. Шольым кол кучаш йöрата, а мый чодырашке емыж погаш коштам. Рвезе-влак, шке кап-кылдам изинекак шуарыза. Урок деч вара йоча-влак ече дене коштыт.

5. Темым пеҥгыдемдымаш.

Сÿретлан келшыше савырныммутан ойлончым шоныза. Савырныммутан ойлончо-влакым кучылтын, теле пÿртÿс сÿрет почеш йоча-влак ойлончым шонат.

Туныктышын ешарымыже

Чевер кече, шке шокшетым мыланна колто. Марий чодыра, могай тый сылне улат! Лум йымалне сайын каналте, мланде. О сылне пÿртÿс, поянлыкет дене мемнам эреак куандарет.

Слайд

6. Шинчымашым пеҥгыдемдымаш.

Келшыше савырныммутым шынден, ойлончо-влакым возен налза.

Шочмо йылметым изинек арале, О. Мылам, О, тендан поро шомакда эре келша. О, тыйын марла ойлен колтыметым куанен колыштам. Шочмо вер-шöр нерген сай деч сай почеламутым шоныза, О.

7. Умылымашым паша дене тергымаш.

«Ӱшане, аваем» мурым колыштмаш. Мутшо.Т.Петуховын, семже В.Осиповын. Мурышто савырныммутан ойлончо-влакым муаш.

1. Шошым ош лумат шула,

Да пеледыш пеледеш.

Шыже - шÿлыкан уна-

Мландыш той лышташ велеш.

Вургыжалын шÿм чÿчка,

Лым лийде чонем коржеш.

Ятыр жап ава вуча-

Шочшо пöртылеш, огеш?

2.Ит коляне, аваем,

Ош кавасе шÿдырем.

Пеш тораш каем гынат,

Воктенет эре чонем.

Ӱшане тые, аваем,

Ош кавасе шÿдырем.

Шÿм-чонемже, аваем,

Вашлиймаш - куан пайрем.

5. Тунемшын шке пашажым аклымыже.

Шке пашалан акым йоча посна кагазеш пуымо таблицеш шында. Йодыш-влакым ешарашат лиеш. Шонымышт семын у темым умылаш могай нелылык лийын, возен коден кертыт.

Мутлан:

Тунемшын лÿмжö

Йодыш-влак

Отметке

Нелылыкым палемдаш

1. Мöҥгысö пашалан ак.

5

2. У темым умылымаш.

5

3. Ешартыш пашалан отметке.

4

Чылаж годым вашмутым пуэн ыжым шукто.

4. Арун возымым аклымаш.

4

Возымем годым изиш удыркаленам.

5. Правил палымым аклымаш.

5

6. Шке гыч ыштыме паша.

5

ЧЫЛАЖГЕ:

28:6=

6. Мöҥгысö пашам умылтарымаш.

Мöҥгылан йоча шке гыч пашам ойырен налын кертеш. Кок пашажымат иканаште ыштен толын кертеш.

1. «Ямде лий» газет гыч савырныммутан ойлончо-влакым возен лукташ. Кок ойлончым член шот дене лончылаш. (Таҥасымаш семын ышташ лиеш. Кö шукырак ойлончым возен толеш.)

2. Сылнымутан книга гыч вич савырныммутан ойлончым возен лукташ.

4Ильина Н.Д. Волжский район Карай кыдалаш школ