Рабочая программа по татарскому языку 5 класс ФГОС

Әлмәт шәһәре

муниципаль автономияле белем бирү учреждениесе

"7нче гомуми урта белем бирү мәктәбе"

"Каралды" "Килешенде" "Раслыйм"

Татар теле һәм әдәбияты укытучыларының Директор урынбасары Мәктәп директоры

МБ җитәкчесе _______Ф.В.Рәшитова _______Н.Ю.Клементьева

_____Р.В.Нурсубина "27"август 2015 ел "27" август 2015 ел

1 нче санлы беркетмә

"27" август 2015 ел

5 а, б, г сыйныфларының рус төркеме өчен татар теле һәм әдәбиятыннан

2015-2016 нче уку елына эш программасы

татар теле һәм әдәбияты укытучысы

Мустафина Татьяна Егор кызы

Педагогик совет утырышында гамәлгә керде

Боерык № 1, 27 август 2015 ел

Әлмәт 2015 ел

ЭЧТӘЛЕК

1. Аңлатма язуы.

2. Укыту предметына гомуми аңлатма:

• татар телен укыту максатлары;

• программага эчтәлек сайлау үзенчәлекләре.

3. Укыту предметының укыту планында тоткан урыны.

4. Укытуның гомуми, шәхси, метапредмет нәтиҗәләре.

5. Укыту предметының төп эчтәлеге:

• сөйләмнең предмет эчтәлеге;

• тел чаралары һәм аларны куллану күнекмәләре.

6. Укыту предметының сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча планлаштырылган нәтиҗәләре.

7. Укыту предметының темаларга бүленеше.

8. Укытуны материаль-техник һәм мәгълүмати яктан тәэмин итү.

АҢЛАТМА ЯЗУЫ

5нче сыйныфның рус төркемнәрендә укучылар өчен татар теле һәм әдәбиятыннан эш программаны түбәндәге документларга нигезләнеп төзедем:

РФ Мәгариф һәм фән министрлыгының 1089 номерлы боерыгы белән расланган (05.03.2004) төп һәм урта (тулы) гомуми белем бирү стандартының дәүләт федераль компонентына;

Татарстан Республикасы Мәгариф һәм Фән министрлыгының 09.07.2012 елның 4154/12 номерлы боерыгы нигезендә расланган "Башлангыч һәм төп белем бирү программаларын тормышка ашыру буенча эшләүче ТР гомуми белем бирү учрежденияләренең базис һәм үрнәк программалары"на;

"Рус телле балаларга татар телен һәм әдәбиятын коммуникатив технология нигезендә укыту программасы" (Р.З.Хайдарова, Р.Л. Малафеева, Казан:Татар.кит.нәшр.,2011);

Әлмәт шәһәре муниципаль автономияле белем бирү учреждениесе "7 нче гомуми урта белем бирү мәктәбе"нең 27.08.2015 елның 1 номерлы боерыгы белән расланган укыту планына;

2015-2016 уку елында белем бирү учреждениеләрендә укыту процессында куллану өчен рөхсәт ителгән региональ дәреслекләргә;

ТР Мәгариф һәм Фән Министрлыгы өстәмә профессиональ белем бирүче дәүләти автономияле Мәгариф оешмасы "ТР Мәгарифне үстерү институты" тарафыннан бирелгән "2015-2016 нче уку елында татар телен укыту үзенчәлекләре" күрсәтелгән методик хатка;

18.07.2004 елның 443 номерлы "Татарстан Республикасы дәүләт телләре һәм Татарстан Республикасында башка телләре турында" Татарстан Республикасы Законына.

Федераль Дәүләт стандартларында белем бирү системасының төп үсеш юнәлеше - системалы-эшчәнлекле (системно-деятельностный подход) юнәлеш, ә системаны барлыкка китерә торган төп компонент - нәтиҗә: шәхси, метапредмет, предмет нәтиҗәләре дип билгеләнелә. Стандартларда күрсәтелгән бу концептуаль методологик нигез барлык фәннәрне укыту системасына да, шул исәптән рус телле балаларга татар теле һәм татар әдәбияты укыту системасына да карый. Ягъни рус телле балаларга татар теле укыту системасының барлык компонентлары да: программалар, укыту-методик комплектлары, дәрес процессы, контроль, идарә итү, белем күтәрү һ.б. - бар да бер максатка - нәтиҗәгә хезмәт итә.

Билгеле булганча, укытуның максаты җәмгыять тарафыннан куелган социаль заказ белән билгеләнә. Татарстан Республикасында белем бирү системасының төп бурычы - иҗади фикерләүче, инициативалы, иҗтимагый тормышта актив катнашучы, белемле,ике дәүләт һәм чит телләрдә дә иркен сөйләшеп аралашучы билингваль (полилингваль) шәхес тәрбияләү.

Татарстан Республикасы Конституциясенең 8 нче маддәсендә һәм "Татарстан Республикасы халыкларының телләре турындагы" Законда күрсәтелгәнчә, Татарстанда дәүләт телләренең икесен дә белү халыкларның үзара аңлашып, тату яшәвенең нигезен тәшкил итә. Татар теле, дәүләт теле буларак, барлык урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәпләрендә төп уку предметларының берсе булып тора.

Программа дәүләт контроле һәм белем сыйфатын билгеләү системасы өчен нигез булып тора.

УКЫТУ ПРЕДМЕТЫНА ГОМУМИ АҢЛАТМА

Татар телен укыту максатлары

Урта баскычта рус телле балаларга татар телен укыту максатлары берничә аспектны үз эченә ала: танып белү, үстерү, тәрбия, белем бирү.

Танып белү максатының эчтәлеге

Татарстан Республикасында яшәүче һәр милләт кешесенә, үз халкы тарихыннан тыш, шушы төбәктә төп халык булып саналган татар халкы мәдәниятен, гореф-гадәтләрен, тарихи үткәнен, бүгенгесен, киләчәген белү зарур. Татар халкы белән кулга-кул тотынып яшәргә әзерләнүче һәр кеше бу халыкның бәйрәмнәрен, традицияләрен аңларга, хөрмәт итәргә, әдәбият-сәнгать вәкилләренең иҗади казанышлары белән үзенең рухи үсешен баета алу мөмкинлегеннән файдаланырга тиеш. Программа эчтәлеге телгә өйрәтү процессын бала өчен "башка дөньяга тәрәзә ачу" булырлык һәм шуның аркылы аның үзяшәешендә тулырак аңлавына ярдәм итәрлек итеп сайланды.

Урта баскычта татар халкының рухи дөньясын чагылдырган, тормыш ­- көнкүрештәге әхләкый проблемаларны үз эченә алган, укучыларның кызыксынуларына, яшь үзенчәлекләренә туры килгән әдәби әсәрләр белән танышу; Татарстанда яшәүче милләтләр, Татарстанның дәүләт символлары, Татарстанның территориясе, географик урыны; башкалабызКазанның тарихи үткәне, бүгенге йөзе; татар сәнгатенең төрле тармаклары буенча күренекле шәхесләр турында укучыларның татарча сөйли алулары төп максат итеп куела.

Үстерү максатының эчтәлеге

Шәхеснең белемле булуы, тәрбиялелек һәм аның фикерләү сәләте үсеше дәрәҗәсеннән дә тора. Укыту процессында үстерү, тәрбия максатларын даими күзаллап эшләү - укытуның практик ягы уңышлылыгының алшарты. Балаларның психик үсешен түбәндәге юнәлешләрдә үстерүгә аеруча игътибар бирү таләп ителә:

- фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерләү;

- хәтерне үстерү (ихтыярый, ихтыярсыз), игътибарлылыкны үстерү;

- аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);

- ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне үстерү.

Программага сайланган эчтәлек нигезендә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләре буенча да эш оештырганда,бу максатлар беренче планга куела.

Тәрбияви максатның эчтәлеге

Укучыларның тиешле дәрәҗәдәге тәрбиялелегеннән башка укыту процессын оештыру мөмкин түгел. Тәрбия процессы, беренче чиратта, укытуның эчтәлеге һәм методлары белән бәйле. Шуңа күрә программа эчтәлеген сайлаганда, материалның тәрбияви мөмкинлекләрен исәпкә алу мөһим. Эчтәлектә әхлакый проблемалар булган текстлар үзләре үк коммуникатив мотивациягә ия, шунлыктан аралашу ситуациясе булдыру әллә ни кыенлык тудырмый. Башка милләт вәкилләренең күңелен яулардай, аларда гомумкешелек әхлакый сыйфатларны тәрбияләрдәй татар әдәбияты өлгеләре белән таныштыру да шушы ук максатка буйсындырыла,сөйләшү-аралашуга алып чыгуга кулайрак булган әдәби әсәрләр тәкъдим ителә.

Белем бирү максатының эчтәлеге

Укучыларның татар теле буенча лексик, грамматик күнекмәләре филологик белемнәр суммасы дәрәҗәсендә генә калмыйча, ә сөйләм эшчәнлегенең барлык төрләрендә дә аралашуда кулланырлык дәрәҗәгә җитүе зарур. Ягъни, укучылар, нинди дә булса сүзне, я грамматик категорияне тану, аеру, аңлау, тәрҗемә итү дәрәҗәсендә генә түгел, аларны аралашу максатыннан мөстәкыйль кулланырлык дәрәҗәдә өйрәнергә тиешләр. Шул вакытта гына татар телен дәүләт теле буларак өйрәнү бурычы үтәлә.

Программага эчтәлек сайлау үзенчәлекләре

Программага сайланган эчтәлек гомуми белем бирү системасының фундаменталь нигезен тәэмин итә һәм урта гомуми белем бирү баскычында ул тирәнәйтелә. Шулай ук сайланган эчтәлек укучыны рухи һәм әхлакый яктан тәрбияләү, гомуми универсаль уку гамәлләрен формалаштыру максатларына хезмәт итә; башлангыч гомуми белем бирү баскычы программасы белән дәвамчанлыкны саклый.

Программа Федераль Дәүләт стандартларының методологик нигезе булган системалы-эшчәнлекле юнәлешкә туры килә торган коммуникатив технологияне төп укыту ысулы буларак билгели. Укыту процессы, гомуми дидактик принциплардан тыш, коммуникатив технологиянең төп принципларын исәпкә алып оештырыла: аралашуга аралашу аша өйрәтү принцибы (телгә өйрәтү шартларын тормышта телне куллану шартларына якынлаштыру): шәхси индивидуальләштерү принцибы (укыту процессын укучыларның шәхси ихтыяҗларын, теләк-омтылышларын, индивидуаль-психологик үзенчәлекләрен исәпкә алып оештыру); телне актив фикерләү нигезендә өйрәнү принцибы (аралашу ситуацияләрендә сөйләм бурычына тәңгәл килгән лексик-грамматик материалны укучыларның мөстәкыйль куллануын тәэмин итү); телне функциональ төстә өйрәнү принцибы (лексик-грамматик материалның коммуникатив максаттан, аралашу ихтыяҗыннан һәм куллану ешлыгыннан чыгып билгеләнүе); ана телен исәпкә алу принцибы (балаларның ана теле буенча белемнәр системасын исәпкә алу). Моннан тыш, укыту процессында сөйләм эшчәнлеге төрләренә үзара бәйләнештә өйрәтү принцибы да зур әһәмияткә ия.

Укыту предметының укыту планында тоткан урыны

5 нче сыйныфта укыту планы буенча татар теле укытуга сәгатьләр саны түбәндәгечә каралган:

атнага 3 cәгать. Барысы -105 сәг.

Укытуның гомуми, шәхси, метапредмет нәтиҗәләре

Төп гомуми белем бирү мәктәбендә телне гамәли үзләштерү нәтиҗәсендә укучыларда татар теленең күп мәдәниятле дөньядагы роле һәм мөһимлеге турында күзаллаулар формалаша. Татар мәдәниятенең укучылар өчен булган катламы белән танышу башка мәдәнияткә карата ихтирам хисе уята, ягъни укучыларга үз мәдәниятләрен дә тирәнрәк аңларга мөмкинлек бирә, аларда ватанпәрвәрлек хисе уята.

Төп гомуми белем бирү баскычында татар теленә өйрәтүнең программада күрсәтелгән күләмдә гомуми нәтиҗәләре түбәндәгеләрдән гыйбарәт:

Укучыларның коммуникатив компетенциясен(аралашу осталыгын) үстерү, ягъни татар телендә сөйләшүчеләр белән телдән яки язмача аралашу күнекмәләре булдыру;

коммуникатив бурычлар куя һәм хәл итә белү, адекват рәвештә арашуның вербаль һәм вербаль булмаган чараларыннан, сөйләм этикеты үрнәкләреннән файдалана алу, итагатьле һәм киң күңелле әңгәмәдәш булу;

"Татар теле" предметына карата уңай мотивация һәм тотрыклы кызыксыну булдыру һәм шулар нигезендә белем алуның алдагы баскычларында татар телен уңышлы үзләштергә шартлар тудыру.

Укытуның шәхси нәтиҗәләре

Төп гомуми белем бирү баскычын төгәлләгәндә, укучының үзенә һәм үзенең әйләнә-тирәсендәге кешеләргә, тормыштагы яшәеш проблемаларына карата түбәндәге шәхси кыйммәтләре формалашкан булуы күзаллана:

шәхесара һәм мәдәниятара аралашуда татар теленә карата ихтирамлы караш булдыру һәм аны яхшы өйрәнү теләге тудыру;

әхлакый кагыйдәләрдә ориентлашу, аларны үтәүнең мәҗбүрилеген аңлау;

әдәби әсәрләрдәге төрле тормыш ситуацияләренә һәм геройларның гамәлләренә гомүмкешелек нормаларыннан чыгып бәя бирү;

"гаилә", "туган ил", "мәрхәмәтлелек", төшенчәләрен кабул итү, "башкаларга карата түземлелек, кайгыртучанлык", "кеше кадерен белү" кебек хисләр формалашу.

Укытуның метапредмет нәтиҗәләре

Төп белем бирү баскычында татар теле укыту, танып белү чарасы буларак, укучыларның фикер йөртү, интеллектуаль һәм иҗади сәләтләрен үстерүгә, шулай ук, реаль тормышта туган проблемаларны хәл итү өчен кирәк булган универсаль уку гамәлләрен (танып белү, регулятив, коммуникатив)формалаштыруга хезмәт итә.

Укучыларда мәгълүмати җәмгыятьтә яшәү һәм эшләү өчен кирәкле күнекмәләр үстерелә. Укучылар текст, күрмә-график рәсемнәр, хәрәкәтле яисә хәрәкәтсез сурәтләр, ягъни төрле коммуникацион технологияләр аша тапшырыла торган мәгълүмати объектлар белән эшләү тәҗрибәсе ала; презентацион материаллар әзерләп, зур булмаган аудитория алдында чыгыш ясарга өйрәнә; укучыларда, компьютер яисә ИКТ нең башка чаралары белән эш иткәндә, сәламәтлеккә зыян китерми торган эш алымнарын куллана алу күнекмәләре формалаша.

Танып белү нәтиҗәләре:

фикерләүне үстерү белән бәйле психик функцияләр: логик фикерләү, сәбәп-нәтиҗә бәйләнешләрен табу, индуктив, дедуктив фикерли белү;

иҗади һәм эзләнү характерындагы проблеманы билгеләү, аларны чишү өчен алгоритм булдыру;

объектларны чагыштыру, классификацияләү өчен уртак билгеләрне билгеләү;

төп мәгълүматны аеру, укылган яки тыңланган мәгълүматның эчтәлегенә бәя бирә белү;

тиешле мәгълүматны табу өчен, энциклопедия, белешмәләр, сүзлекләр, электрон ресурслар куллану.

Регулятив нәтиҗәләр:

уку хезмәтендә үзеңә максат куя, бурычларны билгели белү;

эш тәртибен аңлап, уку эшчәнлеген оештыра, нәтиҗәле эш алымнарын таба белү;

уку эшчәнлеге нәтиҗәләрен контрольгә ала белү;

билгеләгән критерийларга таянып, эш сыйфатына бәя бирә белү;

укудагы уңышларның, уңышсызлыкларның сәбәбен аңлый, анализлый белү;

ихтыяр көче, максатчанлык, активлык кебек сәләтләрне формалаштыру;

дәрескә кирәкле уку-язу әсбапларын әзерли һәм алар белән дөрес эш итә белү;

дәрестә эш урынын мөстәкыйль әзерли белү һәм тәртиптә тоту күнекмәләрен үстерү.

Коммуникатив нәтиҗәләр:

әңгәмәдәшеңнең фикерен тыңлый, аңа туры килерлек җавап бирә белү;

әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү;

аралаша белү сәләтен үстерү (аралашучанлык, хислелек, эмпатия хисләре);

парларда һәм күмәк эшли белү;

мәгълүматны туплау өчен, күмәк эш башкару;

әңгәмәдәшең белән сөйләшүне башлый, дәвам итә, тәмамлый белү.

Укыту предметының төп эчтәлеге

Сөйләмнең предмет эчтәлеге

Укыту предметының эчтәлеге укучыларның яшь үзенчәлекләре буенча кызыксынуларын, аралашу ихтыяҗларын, психо-физиологик мөмкинлекләрен исәпкә алып сайлана; төп универсаль уку гамәлләрен үстерүгә, аларда шәхси кыйммәтләр формалаштыруга хезмәт итә һәм түбәндәгеләрне үз эченә ала:

Предмет буенча билгеләнгән тематик эчтәлек, якынча сәгатьләр саны

Тема буенча предмет нәтиҗәсе, коммуникатив максат

Сагынырбыз сине, җəй! (21 дəрес)

Җəй айлары һəм кѳз айлары. Белем бəйрəме. Телəклəр телəү. Атна кѳннəре. Бəйрəм кѳннəре.

Беренче сентябрь турында сөйли белү. Белем бәйрәме белән укытучыларны, башка укучыларны котлый белү. Бəйрəм белəн телəклəр тели белү. Яңа укучылар белəн таныша белү. Үзең белəн таныштыра белү. Җəйге ял турында сѳйли белү. Календарь ярдəмендə бəйрəм кѳннəрен əйтə белү. Таблица ярдəмендə тѳрле иллəрдə каникул вакытын əйтə белү.

Ə мəктəптə күңеллерəк (10 дəрес)

Мəктəп бинасы. Мəктəптə уку режимы. Уку кабинетлары. Кабинеттагы җиһазлар.

Мəктəп бинасы турында сѳйли белү. Мəктəпнең тѳрле катларында нинди кабинетлар барлыгын əйтə белү. Кабинетта нинди җиһазлар барлыгын һəм аларның кайда урнашуын əйтə белү. Дəреслəрнең һəм тəнəфеслəрнең озынлыгы турында сораша һəм сѳйли белү. Тѳрле дəреслəрдə укучыларның ничəнче партада һəм кем белəн утыруын əйтə белү.

Яңа ел котлы булсын! (8 дəрес)

Кышкы табигать. Кыш айлары. Кыш бабайны кѳтү. Кыш бабай бүлəклəре.

Кышкы табигать турында сѳйли белү. Декабрь аендагы үзгəрешлəр турында əйтə белү. Карның файдасы турында сѳйли белү. Яңа ел белəн котлый һəм телəклəр тели белү. Яңа ел бүлəклəре турында сораша һəм əйтə белү.

Тел кешене дус итə (12 дəрес)

Татарстанның дəүлəт теллəре. Татарстанда яшəүче халыклар. Теллəр белү. Мəктəптəге фəннəр. Дəреслəр расписаниесе.

Татарстанда яшəүче халыклар, аларның теллəре турында сѳйли белү. Классташларыңның туган теллəре турында əйтə белү. Үзеңнең адресыңны əйтə белү һəм əңгəмəдəшеңнең адресын сорый белү. Кѳндəлек буенча атналык дəреслəр расписаниесе һəм ѳй эшлəре турында сораша һəм сѳйли белү.

Гаилəмне бик яратам (8 дəрес)

Гаилə. Туганнар. Гаилə сѳйлəме.

Гаилəң, туганнарың турында сөйли белү. Якын туганнарыңның исемнəрен, яшьлəрен, кайда яшəүлəрен һəм бер-берсенə кем булулары турында сѳйли белү. Гаилə əгъзаларының бер-берсенə нинди сүзлəр белəн эндəшүен əйтə белү. Классташларыңның гаилəлəре турында сораша белү.

Мин əниемə дə, əтиемə дə охшаганмын (8 дəрес)

Тѳс-кыяфəт. Холык. Гаилəдə үзара мѳнəсəбəтлəр.

Туганнарның (классташларыңның) тѳс-кыяфəтлəрен, холкын тасвирлый белү. Гаилəдə кемнең кемгə охшаганлыгы турында сѳйли белү. Гаилəдəге үзара җылы мѳнəсəбəт, ягымлы сѳйлəшү кирəклеге турында əйтə белү. Əби-бабайларың һəм аларга булган мѳнəсəбəт турында сѳйли белү. Классташларыңның гаилəлəре турында сораша белү.

Фатирыбыз миңа ошый (8 дəрес)

Йорт. Фатир. Бүлмə. Җиһазлар.

Үзең яшəгəн йортның нинди булуын (ничə катлы/ подъездлы/ фатирлы) булуын əйтə белү. Йорт янында нəрсəлəр барлыгы турында сѳйли белү. Фатирыңның ничə бүлмəле булуы, ничəнче катта урнашуы турында əйтə белү. Фатирдагы /бүлмəлəрдəге җиһазлар һəм аларның кайда урнашуы турында сѳйли белү. Классташларыңның йортлары, фатирлары турында сораша белү.

Без ѳйдə бѳтен эшне дə бергə эшлибез (12 дəрес)

Ѳй хезмəте. Эш бүленеше. Үзара ярдəм. Уртак эшлəр.

Ѳйдəге эшлəрне əйтə белү. Гаилəдəге эш бүленеше турында сѳйли белү. Ѳйдəге вазифаларын ничек башкаруына карап, гаилə əгъзаларына бəя бирү (мактый белү, киңəш бирə белү).

Гаилəдə бергə эшлəнə торган эшлəр турында сѳйли белү. Гаилəнең яраткан ризыклары турында əйтə белү. Классташларыңнан алрның гаилəлəрендəге эш бүленеше турында сораша белү.

Тел чаралары һәм аларны куллану күнекмәләре

Орфография

Орфография һәм орфоэпия кагыйдәләрен программага кертелгән эчтәлектә дөрес куллана белү.

Сөйләмнең фонетик ягы

Сөйләмдә татар авазларының үзенчәлекләрен саклау, аларны ишетеп аера белү. Транскрипция билгеләре. Сүз, фраза басымы һәм аның үзенчәлекләре. Басым астында әйтелмәгән сузыклар. Хикәя, боеру, тойгылы җөмләләрнең ритмик-интонацион үзенчәлекләре. Санау интонациясе. Сөйләм этикеты үрнәкләренең интонациясе.

Сөйләмнең лексик ягы

Программа кысаларындагы аралашу тематикасына караган лексик берәмлекләрне тану һәм куллана белү. Гади тотрыклы гыйбарәләр. Татар сөйләм этикеты берәмлекләре. Клишелар. Татар һәм рус телләре өчен уртак сүзләр. Алынма сүзләр. Сүз ясалышы ысуллары: парлы, кушма һәм тезмә сүзләр. Иң продуктив сүз ясагыч кушымчалар. Күп мәгънәле сүзләр.

Укыту предметының сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча

Планлаштырылган нәтиҗәләре

Укучының төп гомуми белем бирү мәктәбен тәмамлаганда, сөйләм эшчәнлеге төрләре буенча түбәндәге нәтиҗәләргә ия булуы планлаштырыла:

Диалогик сөйләм

Программа кысаларындагы тематикада диалогик сөйләм күнекмәләрен камилләштерү: диалог - сораштыру, диалог - тәкъдим, диалог - фикер алышу, катнаш диалоглар. Диалог күләме: һәр катнашучы ягыннан кимендә 6 - 8 реплика (5-7 нче сыйныфлар)

Монологик сөйләм

Программада тәкъдим ителгән темалар кысасында сөйләмнең коммуникатив типлары буенча бәйләнешле сөйләмне камилләштерү: сурәтләп сөйләү, эчтәлек сөйләү, хикәя төзү, персонажларны характерлау, хәбәр итү. Монологик сөйләм күләме: кимендә 8 - 10 фраза ( 5-7 нче сыйныфлар)

Тыңлап аңлау

Программада тәкъдим ителгән эчтәлек нигезендә төрле төрдәге тыңлап аңлау күнегүләрен үти белү; сүзләрне, җөмләләрне аңлап тәрҗемә итә белү; зур булмаган аутентив яки адаптацияләнгән әдәби әсәрләрдән өзекләрне, мәгълүмати характердагы текстларны, вакытлы матбугат язмаларын тыңлап аңлап, эчтәлеге буенча фикер әйтү, аралашуга чыгу.

Уку

Программаның предмет эчтәлегенә туры килгән әдәби, фәнни-популяр, рәсми характердагы текстлар белән танышу барышында, мәгълүмат белән эшләү күнекмәләренә ия булу.

Мәгълүматны танып белү, үзләштерү ихтыяҗыннан чыгып, тәкъдим ителгән текстларны аңлап укырга өйрәнү.

Күрмә-символик мәгълүматлы, иллюстрацияле, таблицалы текстлар белән эшләү күнекмәләренә ия булу.

Текст укыганда, кирәкле мәгълүматны аерып алу, системага салу, чагыштыру, анализлау, гомумиләштерү, интерпретацияләү һәм үзгәртү кебек эшчәнлекләрне үзләштерү.

Текстның эчтәлегенә нигезләнеп, контекст буенча яңа сүзләрнең мәгънәсен аңлау.

Язу

Программада тәкъдим ителгән эчтәлек нигезендә актив куллануда булган сүзләрне дөрес яза, төрле калыптагы диалоглар, конкрет бер тема буенча хикәя төзи белү, прагматик текстлар (рецептлар, белдерүләр, афишаһ.б.), эпистоляр жанр текстларын (шәхси һәм рәсми хатлар, котлаулар һ.б) дөрес яза белү; проблемага карата фикерне язмача җиткерә белү;тәкъдим ителгән текстның эчтәлегенә нигезләнеп, аны үзгәртеп яки дәвам итеп яза белү.

УКЫТУ предметЫНЫҢ темаларга якынча бүленеше

№

Дəрес тѳркеменең исеме

Дəрес

Биремнəр саны

1 чирек

1

Сагынырбыз сине, җəй!

21

1 нче сентябрь күңелле бəйрəмме?

3

1-3

21 (1-8, 9-13, 14-21)

Барыгызга да хəерле кѳн телим!

3

4-6

22 (1-8, 9-16,17-22)

Җəйне бик яратабыз

3

7-9

22 (1-8, 9-15, 16-22 )

Əйдəгез, таныш булыйк!

3

10-12

24 (1-7, 8-14, 15-24)

Шəп ял иттек!

3

13-15

22 (1-8, 9-16, 17-22)

Бер атнада ничə кѳн?

3

16-18

19 (1-7, 8-14, 15-19)

Сары яфрак сарымы?

3

19-21

23 (1-9, 10-17, 18-23)

2 чирек

2

Ə мəктəптə күңеллерəк

10

Мəктəбебез бик матур

2

1-2

16 (1-8, 9-16)

Юк, андый мəктəп булмый!

2

3-4

17 (1-7, 8-17)

Тəнəфестə дə тəртип!

2

5-6

15 (1-7, 8-15)

Бу класска ни булган!

2

7-8

16 (1-9, 10-16)

Бу дəрестə мин берүзем утырам

2

9-10

17 (1-8, 9-17)

3

Яңа ел котлы булсын!

8

Ак тѳс-кыш тѳсе

2

1-2

18 (1-9, 10-18)

Кар календарен укый белəсеңме?

2

3-4

18 (1-10, 11-18)

Исемең ничек, Кыш бабай??

2

5-6

16 (1-7, 8-16)

Хуш килəсең, Яңа ел!

2

7-8

1 7 (1-10, 11-17)

3 чирек

4

Тел кешене дус итə

12

Быел яңа фəннəр күп

3

1-3

28 (1-10, 11-19, 20-28)

Расписаниедə кайсы кѳн авыр?

2

4-5

18 (1-10, 11-18)

Ѳй эшен күп бирəлəр

3

6-8

21 (1-7, 8-13, 14-21)

Ничə телдə сѳйлəшəсең?

2

9-10

20 (1-10, 11-20)

Əткəм-əнкəмнең теле

2

11-12

17 (1-8, 9-17)

5

Гаилəмне бик яратам

8

Гаилəм белəн таныш булыгыз

2

1-2

15 (1-9, 10-15)

Нəсел агачыңны белəсеңме?

2

3-4

13(1-7, 8-13)

Минем əбием - бик тə кызык кеше ул

2

5-6

18 (1-12, 13-18)

Апам миннəн, мин энемнəн олырак

2

7-8

18 (1-10, 11-18)

6

Мин əниемə дə, əтиемə дə охшаганмын

8

Бабайлар нинди була?

2

1-2

20 (1-11, 12-20)

Кем кемгə охшаган?

2

3-4

16 (1-9, 10-16)

Холкың яхшымы?

2

5-6

18 (1-10, 11-18)

Шəфкатьле бул син, бала!

2

7-8

17 (1-9, 10-17)

4 чирек

Фатирыбыз миңа ошый

8

Тəрəзəм мəктəпкə карый

2

1-2

16 (1-8, 9-16)

Һəр əйбернең үз урыны бар

2

3-4

12 (1-7, 8-12)

Əнием тəртип ярата

2

5-6

14 (1-7, 8-14)

Яшəгəн ди бер Йорт …

2

7-8

17 (1-10, 11-17)

8

Без ѳйдə бѳтен эшне дə бергə эшлибез

12

Телəсəм, бѳтен эшне дə эшли алам

2

1-2

16 (1-8, 9-16)

Эшчəн баладан эш курка

2

3-4

18 (1-10, 11-18)

Энемə мин яхшы абый

2

5-6

14 (1-7, 8-14)

Ѳйне үзем җыештырдым

2

7-8

15 (1-9, 10-11)

Һəркемгə дə эш җитə

2

9-10

18 (1-11, 12-18)

Əни эшкə ѳйрəтə

2

11-12

14 (1-9, 10-14)

Барысы

87

Лексик минимум

1 нче тема. Сагынырбыз сине, җәй!

уку елы

Белем бәйрәме

тәмамланырга

башланырга

сагынырга

иртә белән/иртән

кич белән/ кичен

көндез

төнлә

бәхет

сәламәтлек

теләргә

тәртип (ле)

игътибар (лы)

тәрбия (ле)

туган җир

көн (ел, ай…) буе

чәчәк бәйләме

күрше

класс җитәкчесе

каршы алырга

котларга

үткәрергə

өлкәннәр

фән

танышырга

очрашырга

канәгать

табигать

бизәк

тап

буй-буй

каен

миләш

усак

имән

өрәңге

карама

тал

зирек

юкә

чык

дым

кырау

күренеш

тамчы

диңгез

сары

ачык сары

караңгы сары

2 нче тема. Ә мәктәптә күңеллерәк

кат

иске

төркем

чит

зинһар

ярый

әлбәттә

рәхәтләнеп

хыял

хыялланырга

өйрәтергə

бүленергə

тапкырлау таблицасы

бетергеч

дəреслек

беркем

каршысында

арасында

астында

киресенчә

уртасында

әйләнәсендә

өстендә

бернəрсə

берүзе

киресенчә

эленеп торырга

басып торырга

ышанырга

килешергә

3 нче тема. Яңа ел котлы булсын!

гади

бизәргә

кәүсә

коры

суынырга ботак

бозлавык

ярыш

энəле

бозланырга

очлы

очратырга туңарга юеш

суларга

каршыларга

җепшек

биетергә

юрган

катлам

кар бөртекләре

тешләргә

озатырга

кар катламы

куе

капларга

спорт төре

бәке

шаулашырга

күчтәнәч

төрлечә

ватылырга

туктарга

кармак

сайларга

сакларга

сынарга

бөгелергә

4 нче тема. Тел кешене дус итә

әдәбият

инглизчә

төрекчә

кагыйдә

мисал

мәсьәлә

киңәш

онытырга

беркайчан да

кайвакыт

быел

үткəн ел

килəсе ел

чирек

бирем

төзәтергə

тутырырга

чишәргə

күтәрергə

чагыштырырга

ѳлгерергə

алырга

кушарга

тапкырларга

бүләргə

ятларга

иркен

бераз

тарих

5 нче тема. Гаиләмне бик яратам

бердәнбер

бертуган

туган

туганнан-туган

аерым

хатын

ир

онык

оныкчык

аерым

нәсел

кече

олы

кияү

килен

каенана

каената

нәсел

игезәк

кияүдә

туй

өйләнгән

эндәшергә

бергə

6 нчы тема. Мин әтиемә дә, әниемә дә охшаганмын

сакал

мыек

йөз

күзлек

таяк

саран

үткен

юмарт

беркатлы

сипкелле

сөйкемле

таләпчән

охшарга

елмаерга

буй

гәүдә

юан

ябык

уртача

пеләш

чал

тискәре

сыйфат

бәхетле

шук

уңай

тапкыр

өлгер

холык

шәфкатьле

тупас

кире

тыңлаучан

тыңлаусыз

оялчан

рәхимсез

тыйнак

7 нче тема. Фатирыбыз миңа ошый

таш

кат

бина

фатир

ишегалды

караңгы

көнкүреш

әйбер

җиһаз

теләгәнчә

кәнәфи

келəм

суыткыч

мендəр

уң (як)

сул (як)

күчерергə

тəртипсезлек

борылырга

җəяү

туры

уңайлы

комлык

ерак

якын

8 нче тема. Без өйдә бөтен эшне дә бергә эшлибез

уртанчы

буш

алып барырга

алып кайтырга

шатланып

сагынып

урнаштырырга

җыештырырга

шауларга

сөртергә

чыгарырга

себерергə

үтүклəргə

әрчергə

кадак

кагарга

тузан

төзәтергə

төймә

тагарга

валчык

шүрлек

олы

уртанчы

кече

сирәк

камыр басарга

камыр җәяргə

майларга

вак бәлеш

өлеш

эчлек

тәмләткеч

шулпа

Сөйләм эшчәнлегенең төрләренә өйрәтүгә таләпләр

Сөйләм эшчәнлеге төрләре

Укучыларның төп эшчәнлек төрләренә характеристика

Коммуникатив күнекмәләр

Диалогик сөйләм

Тормыш-көнкүреш, уку, хезмәт, ял итү сфераларында этикет нормалары нигезендә төзелгән диалог формалары: хәбәр итү, тәкъдим итү, сорау, сораштыру, инкарь итү, теләк белдерү, үтенү, риза булу (булмау).

Сөйләмне башлый, дәвам итә, төгәлли белү.

Вакыйганы ачыклау максатыннан сораштыру.

Нәрсә дә булса эшләүне, үзеңә ярдәм итүне үтенү.

Риза булмау, үтенечне кире кагу.

Бергә эшләргә тәкъдим итү.

Котлау, теләк белдерү.

Татар сөйләм этикеты үрнәкләреннән урынлы файдаланып, әңгәмәдәш белән аралашу калыбын төзү.

Парлап яки күмәк сөйләшү барышында,үз фикереңне аңлата, раслый, дәлилли белү, ситуация аңлашылмаганда, сорау биреп ачыклау.

Терәк схемалар кулланып, ситуация буенча әңгәмә кора белү.

Монологик сөйләм

Сөйләмнең коммуникатив типларын кулланып (хәбәр итү, сурәтләп сөйләү), терәк сүзләр, сюжетлы рәсемнәр, план нигезендә сөйләү.

Тыңлап аңлау

Аралашу барышында чит сөйләмне ишетеп аңлау.

Зур булмаган текстларны аудиоязмада тыңлап аңлау.

Монологик сөйләмдә кереш, эндәш сүзләрне кулланып, орфоэпик һәм грамматик нормаларны саклап, үз фикереңне төгәл җиткерү.

Сораулар ярдәмендә, план буенча яисә мөстәкыйль рәвештә өйрәнгән текстны үз сүзләрең белән сөйләү.

Текстны дәвам итеп сөйләү.

Тектны үзгәртеп сөйләү.

Программада тәкъдим ителгән темалар буенча тиешле эзлеклелектә текст төзеп сөйләү.

Өйрәнгән шигырьләрне яттан сәнгатьле сөйләү.

Төрле вакыйгалар, яңалыклар турында хәбәр итү.

Персонажларны тасвирлау.

Төрле төрдәге тыңлап аңлау күнегүләрен үтәү.

Сүзләрне, җөмләләрне тыңлап аңлап тәрҗемә итү.

Сыйныфташларыңның сөйләмен тыңлап аңлау һәм аларга үз фикереңне аңлату, алар белән әңгәмә кору, әңгәмәдә катнашу.

Тәкъдим ителгән текстны тыңлап, эчтәлеге буенча сорау җөмләләр төзү,сорауларга җавап бирү.

Зур булмаган аутентив яки адаптацияләнгән әдәбиәсәрләрдән өзекләрне, мәгълүмати характердагы текстларны, вакытлы матбугат язмаларын аңлап, эчтәлеге буенча фикереңне әйтү.

Уку

Әдәби әсәрләрне, әсәрләрдән өзекләрне, автор текстларын, орфоэпик нормаларны саклап, сәнгатьле уку.

Зур булмаган текстларны үзлектән аңлап уку.

Тәкъдим ителгән әдәби әсәрләрне сүзлек кулланып уку.

Язу

Программага кертелгән сүзләрне дөрес язу.

Вакыйганы хикәяләп язу.

Картинаны сурәтләп язу.

Прагматиктекстлар (рецептлар, белдерүләр, афишаһ.б.), эпистоляр жанр текстларын (шәхси һәм рәсми хатлар, котлаулар һ.б.) язу.

Татар теленең әйтелеш нормаларын саклап, сәнгатьле һәм аңлап уку.

Текстның эчтәлегенә нигезләнеп, контекст буенча яңа сүзләрнең мәгънәсен аңлау.

Таныш булмаган текстны эчтән укып, аның төп фикерен билгеләү.

Текстны микротекстларга бүлеп уку, исем кую.

Текстның исеменнән чыгып яисә таныш лексикага таянып, текстның эчтәлеген фаразлау.

Таныш булмаган сүзләрнең, төзелмәләрнең тәрҗемәсен сүзлектән табу.

Укылган мәгълүматка бәйле гади нәтиҗәләр ясау.

Өйрәнелгән темалар буенча актив кулланылышта булган сүзләрне дөрес язу.

Конкрет бер тема буенча хикәя төзеп язу.

Прагматик текстлар (рецептлар, белдерүләр, афиша һ.б.), эпистоляр жанр текстларын (шәхси һәм рәсми хатлар, котлаулар һ.б.) төзеп язу.

Үзеңне борчыган проблемага карата фикерләреңне язмача җиткерү.

Тәкъдим ителгән текстның эчтәлегенә нигезләнеп, аны үзгәртеп яки дәвам итеп язу.

Тел чаралары һәм аларны куллану күнекмәләре

Графика, каллиграфия, орфография

Татар алфавиты. Аваз-хәреф мөнәсәбәтләре. Транскрипция билгеләре. Уку һәм язу кагыйдәләре. Сүзне юлдан юлга күчерү. Җөмләне баш хәрефтән яза башлау. Ялгызлык исемнәрне баш хәрефтән язу. Җөмлә ахырында тыныш билгеләре (нокта, сорау һәм өндәү билгеләре).

Сөйләмнең фонетик ягы

Татар теленең авазлар системасы: сузык һәм тартык авазлар составы. Тартык авазлар үзенчәлеге ([къ], [гъ], [w], [җ], [ң], [һ], [ч]), Сингармонизм законы. Сингармонизм законына буйсынмау очраклары. Калын һәм нечкә әйтелешле сүзләр.

Сүз, фраза басымы һәм аның үзенчәлекләре. Хикәя, боеру, тойгылы җөмләләрнең ритмик-интонацион үзенчәлекләре. Санау интонациясе. Сөйләм этикеты үрнәкләренең интонациясе.

Сөйләмнең лексик ягы

5 сыйныфта аралашу темаларына караган лексик берәмлекләрнене рецептив һәм продуктив рәвештә үзләштерү. Татар сөйләм этикеты берәмлекләре,клишелар.

Сөйләмнең грамматик ягы

Сүз ясалышы

Ясалма сүзләр:исемнәр,рәвешләр,сыйфатлар, фигыльләр.

Исем. Исемнәрнең сан, тартым, килеш белән төрләнеше. Исемнәрнең ясалышы (тамыр, ясалма, парлы)

Сыйфат. Сыйфатның гади, чагыштыру һәм артыклык дәрәҗәләре.

Сан. Микъдар саннары (1000 гә кадәр), тәртип саннары (1000 гә кадәр). Бүлем һәм җыю саннары. Микъдар саны белән исем рәттән торганда, исемнең берлек санда гына кулланылуы.

Рәвеш. Саф (тиз, акрын, җәяү һ.б.), күләм-чама (күп, аз, бераз), охшату-чагыштыру (татарча, русча, зурларча һ.б.), вакыт (иртәгә, бүген, җәен, кичен һ.б.) рәвешләре.Рәвешләрнең ясалышы(тамыр,ясалма, парлы)

Алмашлык. Зат, сорау, күрсәтү (бу, әнә, менә), билгеләү (барлык, бөтен, үз, һәр), юклык (беркем дә, бернәрсә дә), тартым алмашлыклары.

Фигыль. Фигыль төркемчәләре: 1)Хикәя фигыль. Хикәя фигыльнең хәзерге, билгеле һәм билгесез үткән заман, билгеле киләчәк заман формалары. Барлыкта һәм юклыкта зат-сан белән төрләнеше. 2)Боерык фигыль. Боерык фигыльнең 2,3 зат берлек һәм күплек сан формалары. Боерык фигыльләрдә басым үзенчәлеге. 3)Инфинитив.Инфинитив формасының модаль сүзләр белән(кирәк (түгел), тиеш (түгел), ярый (ярамый) сөйләмдә кулланылышы. 4)Хәл фигыль. Хәл фигыльнең -ып/-еп/-п; -гач/-гәч, -кач/-кәч формалары. 5) Шарт фигыль(3 зат барлык формасы)

Аналитик фигыльләр. Мөмкинлек/мөмкин түгеллекне (бара алам, бара алмыйм) белдерә торган модаль мәгънәле аналитик формалы фигыльләрнең сөйләмдә кулланылышы.

Фигыль юнәлешләре(йөкләтү,уртаклык)

Бәйлекләр: белән, турында, өчен, кебек, кадәр, соң. Бәйлекләрнең исемнәр һәм алмашлыклар белән кулланылышы.

Бәйлек сүзләр: Ал,арт,ас,өс,эч,урта,ян,каршы бәйлекләреннән ясалган бәйлек сүзләрнең урын-вакыт, чыгыш һәм юнәлеш килешләре белән кулланышы. Бәйлек һәм бәйлек сүзләрнең җөмләдә кулланылышы.

Кереш сүзләр. Чыннан да, минемчә, синеңчә, киресенчә кереш сүзләренең сөйләмдә кулланылышы.

Теркәгечләр. Җыючы теркәгечләр: һәм, да - дә, та - тә,; каршы куючы теркәгечләр:ләкин, ә; ияртүче теркәгечләр:чөнки

Кисәкчәләр: -мы/-ме, бик, түгел, тагын, әле. Кисәкчәләрнең дөрес язылышы, сөйләмдә кулланылышы.

Җөмләнең төп коммуникатив төрләре: хикәя, сорау, боеру җөмләләр. Татар җөмләсендә сүз тәртибе.

Тезмә фигыль хәбәрле (утырып аша, алып кайт, кайтып җит, чыгып кит һ.б.) гади җөмлә. Гади җәенке җөмләләр. Тиңдәш кисәкле җөмләләр. Һәм, ә, ләкин, чөнки теркәгечләренең җөмлә төзүдә кулланылышы.

Туры һәм кыек сөйләм.

Укытуны материаль-техник һәм мәгълүмати яктан тәэмин итү

Татар теленә өйрәткәндә, түбәндәге материаль-техник чаралардан файдалану таләп ителә:

күрсәтмә әсбаплар;

белешмә материаллар;

аудио һәм видео әсбаплар;

мультимедиа укыту программалары;

электрон дәреслекләр;

компьютер программалары;

интерактив программалар;

татар сайтлары;

электрон китапханә;

лингафон кабинеты;

татар сайтлары (belem.ru; tatarile.org.com);

"АНА ТЕЛЕ" онлайн-мәктәбе.

Мәгълумат һәм белем бирү чыганаклары

УМК

Укытучы өчен методик әдәбият

Укучылар өчен әдәбият

Программа:

- Рус телендә сөйләшүче балаларга татар һәм әдәбиятын укыту программасы. (1-11 сыйныфлар) К.: "Мәгариф" н-ты, 2010.

- Татар теле һәм әдәбияты. Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү өчен 1-11 сыйныфларга үрнәк программалар.ТР Мәгариф һәм фән министрлыгы тарафыннан рөхсәт ителгән.Казан. Татарстан китап нәшрияты.2011 ел.

- Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы. " Рус телендә сөйләшүче балаларга татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы"

Төзүче-авторлары:

Р. З. Хәйдәрова,К. С. Фәтхуллова,

Г.М. Әхмәтҗанова. Казан.2013

Дәреслек:

Р.Р.Нигъмәтуллина, Ф.С.Фәизова. "Татарча да яхшы бел", 5 нче кл., Казан, "Татарстан китап нәшрияты" , 2014

1. А.Ш.Асадуллин, Р.А.Юсупов «Рус телле балаларга татар телен укыту ме-тодикасы нигезләре» Казан, «Мәга-риф» нәшрияты, 2008

2. Р.Р.Нигматуллина «Сборник правил и упражнений для изучающих татарский язык». Морфология. В 2-х частях Яр Чаллы, 2009.

3. Ф.Ф.Харисов «Татар телен чит тел буларак өйрәтүнең фәнни-методик нигезләре» Казан, "Мәгариф", 2008.

1. Р.Р.Нигъматуллина «Татар телен өйрәнүчеләр өчен кагыйдәләр һәм күнегүләр җыентыгы 1, 2 кисәк» Яр Чаллы, 2008

2. Ф.С.Сафиуллина «Базовый татарско- русский и русско-татарский словарь для школьников» Казань, ТаРИХ, 2010

№

Тема, дәрес төре

Сәгать саны

Үткәрү вакыты, П./ Ф.

Планлаштырылган уку нәтиҗәләре

Укучыларның эш төре

Укучыларның иҗади, тикшеренү проект эшчәнлеге

Белем күнекмәләрне тикшерү төрләре

Материалны үзләштерү дәрәҗәсе,

(төп төшенчәләр)

Универсаль уку гамәлләре

1 нче чирек

Сагынырбыз сине, җәй!

1.

1 нче сентябрь күңелле бəйрəмме? Татар алфавиты. Татар авазларының кайбер үзенчәлекләре.

1

02.09.

Татар телендә кая? соравына дөрес җавап бирү, мәгънсен белеп куллану.

Татар телендә килешләрне истә калды-ру.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү. Лексик минимумны телдән тикшерү.

Белем бәйрәме турында сөйләү.

2.

Юнәлеш килештә килгән исемнәр.

1

05.09.

Көз темасына караган лексиканы барлау.

3.

Сыйфатларның чагыштыру дәрәҗәсе.

"Өчен" бәйлеге. Нишлә?, Нишли?, Нишләми? сораулары.

1

07.09.

-рак,-рәк сыйфат ясагыч кушымчаларны ныгыту.

"Өчен" бәйлеген сөйләмдә дөрес куллана алу.

Татар теленә генә хас үзеннчәлекләрне кабатлау.

Белем бәйрәме турында әңгәмә кора белү.

Сорауларга җавап бирә белү, чагыштыру дәрәҗәсендәге сыйфатларны язма һәм телдән сөйләмдә куллана алу, аерым фикерләрне исбатлый яки кире кага белү.

Сорауларга җавап бирү, индивидуаль тикшерү.

Үрнәк буенча диалог төзи белү.

Индивидуаль тикшерү.

4.

Кереш контроль тест.

1

09.09.

Үзләштерелгән белемнәрне гамәли куллана белү.

Тест биремнәрен язма үтәү.

Тест

5.

Хаталар өстендә эш.

1

12.09.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, язма тикшерү.

6.

Калын һәм нечкә сузыклар. Сингармонизм законы.

1

14.09.

Калын һәм нечкә сузыклар кергән сүзләрне дөрес итеп укырга һәм әйтергә өйрәнү.

7.

Траскрипция.

1

16.09.

Сүзләрне транскрипциядә күрсәтә белү.

Транскрипция билгеләрен истә калдыру.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү.

8.

Барыгызга да хәерле көн телим! Исемнең 1 нче зат берлек санда тартым белән төрләнеше.

1

19.09.

Сөйләм этикетының үрнәкләрен сөйләмдә куллана белү, вакыт рәвешләрен диалогик сөйләмдә куллана алу.

9.

Исемнәрнең иркәләү-кечерәйтү формасы.

1

21.09.

10.

Зат алмашлыкларының Ю.к. белән төрләнеше.

Исемнең Ю.к, Ч.к. һәм Ур.в.к. белән төрләнеше.

1

23.09.

Зат алмашлыкларын сөйләмдә куллану, килеш белән төрләнешне куллану.

Исемнең Ю.к, Ч.к. һәм Ур.в.к. белән төрләнешен истә калдыру.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү.

11.

Вакыт рәвешләре.

1

26.09.

Сөйләм этикетының үрнәкләрен сөйләмдә куллана белү, вакыт рәвешләрен диалогик сөйләмдә куллана алу.

Диалог уку, сорауларга җавап бирү. Рәсем буенча, сөйләү вакыт рәвешләрен истә калдыру, тәрҗемә итү, сорауларга җавап бирү.

Парлап һәм төркемнәрдә эшләү.

Сорауларга җавап бирү, индивидуаль тикшерү.

12.

Хәзерге заман хикәя фигыльнең барлык формасында зат-сан белән төрләнеше.

1

28.09.

Хәзерге заман формасын искә төшерү, барлык-юклык формасын куллану.

Зат-сан белән төрләнешне куллану.

Парлап һәм төркемнәрдә эшләү.

13.

-лы/-ле, -сыз/-сез кушымчалары белән ясалган сыйфатлар.

1

30.09.

Сорауларга җавап бирү, индивидуаль тикшерү.

14.

Боерык фигыльнең 2 нче зат формасы (берлек һәм күплек).

1

03.10.

Боерык фигыль - затланышлы фигыль. Ул эш кушуны, боеруны, үтенүне белдерә. Җөмләдә хәбәр булып килә. Аның 1 зат берлек һәм күплек саны юк.

Берлек сан

1 зат мин -

2 зат син бар, бар-ма

3 зат ул бар-сын, бар-ма-сын

Күплек сан

1 зат без -

2 зат сез бар-ыгыз, бар-ма-гыз

3 зат алар бар-сын-нар, бар-ма-сын-нар

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү.

15.

Җәйне бик яратабыз.

Хәзерге заман хикәя фигыльнең барлык һәм юклык формасы.

1

05.10.

Хәзерге заман хикәя фигыль формаларын сөйләмдә актив куллана алу. Җәйге ял һәм белем көне турында әңгәмә кора белү.

Рәсем буенча әңгәмә, сорауларга җавап бирү,

таблица ярдәмендә фигыль формаларын ныгыту.

Үрнәк буенча парлап эшләү, сорауларга җавап бирү, гомуми нәтиҗә чыгару.

Үзең турында кыскача сөйли алу.Үзләштерелгән белемнәрне тормыштагы вакыйгаларда куллану өчен файдалану.

Сорауларга җавап бирү, лексик минимумны телдән һәм язма тикшерү, мөстәкыйль эш.

16.

Калын сузыклар:[а], [ы] авазлары.

1

07.10.

Транскрипцияне искә төшерү.

17.

Әйдәгез, таныш булыйк! -ныкы/-неке тартым кушымчалы исемнәр.

1

10.10.

-ныкы/-неке кушымчалары ярдәмендә ясалган исем һәм алмашлыкларны язма һәм телдән сөйләмдә куллана белү.

Диалог тыңлау. Әңгәмә кору. Сорауларга җавап бирү. Диалог уку.

Сорауларга җавап бирү.

Үрнәк буенча диалог төзи белү.

18.

Исемнәр һәм зат алмашлыклары.

Калын сузыклар: [о] авазы.

1

12.10.

Җөмләләр төзү.

Рәсем буенча әңгәмә, парларда эшләү.

Фронталь әңгәмә.

19.

Шәп ял иттек. Үткән заман хикәя фигыльнең барлык һәм юклык формасы.

1

14.10.

Билгеле һәм билгесез үткән заман хикәя фигыльләрен кулланып, җәйге ял турындагы сөйләшүләр оештыру, аерым фикерләрне исбатлый яки кире кага белү, "үтте" һәм "үткәрде" фигыльләрен сөйләмдә актив куллану.

[[ы][о][э]сузыкларының татар һәм рус телләрендәге ясалу үзенчәлеген чагыш-тырып аңлауга ирешү.

Тәрҗемә итү, сорауларга җавап бирү, җөмләләр төзү, әңгәмә, таблица белән эш, парлап эшләү.

Телдән сорауларга җавап бирү, индивидуаль биремнәр.

20.

Бер атнада ничә көн? Вакыт рәвешен кабатлау.

1

17.10.

Атна көннәрен сөйләмдә актив куллану.

Рәсем, үрнәк буенча сөйләү, уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, сәнгатьле уку.

Фронталь әңгәмә, телдән сорауларга җавап бирү.

21.

Бәйлек сүзләр (башы, ахыры, уртасы). Контроль эшкә әзерләнү.

1

19.10.

"Башы, ахыры, уртасы" бәйлек сүзләре кергән исемнәрне сөйләмдә актив куллана алу, өйрәнелгән материал аша төрле илләрдәге каникуллар турында сөйли белү. Вакыт рәвешләре белән исемнәрнең үзара бәйләнешен табу.

22.

Тест №1 "Сагынырбыз сине, җәй!".

1

21.10.

Үзләштерелгән белемнәрне гамәли куллана белү.

Тест биремнәрен язма үтәү.

Тест

23.

Хаталар өстендә эш.

Сары яфрак сарымы? Ясалма сүзләр:

рәвешләр, сыйфатлар, фигыльләр.

1

24.10.

Анализ ясарга, охшашлыклар табарга өйрәнү, ясалма сүзләрнең билгеләрен таба белү, сый-фаттан фигыль формасын ясарга өйрәтү.

Тәрҗемә итү, рәсем буенча эш, әңгәмә, үрнәк буенча әйтү, текст тыңлау, уку, сорауларга җавап бирү, гомуми нәтиҗә чыгару.

Индивидуаль

биремнәр, со-рауларга җавап бирү, агач исемнәренең, төсләрнең дөрес язылышын язма тикшерү.

24.

Ясалма сүзләр:

рәвешләр, сыйфатлар, фигыльләр.

1

26.10.

Хикәя,боеру, тойгылы җөмләләрнең ритмик-интонацион үзенчәлекләрен үзләштерү.

25.

Кабатлау.

1

28.10.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, язма тикшерү.

Ә мәктәптә күңеллерәк

26.

Мәктәбебез бик матур. Тартымлы исемнәрнең Ур.-в.к. (I-II зат).

1

30.10.

Яңа материалны үзләштерүгә ия булу.

I-II заттагы тартымлы исемнәрне Ур.-в. к. куллана белү. Мәктәп бинасы турында сѳйли белү. Төркемнәрдә эшли белү.

Үрнәк буенча сөйләү, уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, гомуми нәтиҗә чыгару. Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү, сорауларга җавап бирү.

27.

Тартымлы исемнәрнең Ур.-в.к. (I-II зат).

1

31.10.

Ә һәм э хәрефләре кергән сүзләрне дөрес итеп укырга һәм язуга ирешү.

2 нче чирек

1.

Тартымлы исемнәрнең Ур.-в.к. (III зат).

09.11.

III заттагы тартымлы исемнәрне урын - вакыт килешендә куллана белү. Мәктәпнең төрле катларында нинди кабинетлар барлыгын әйтә белү.

Дәресләрнең һәм тәнәфесләрнең озынлыгы турында сораша һәм сөйли белү.

Сорауларга җавап бирү, диалогик сөйләм оештыру,

рәсем буенча эш, әңгәмә, үрнәк буенча әйтү, текст тыңлау, уку, логик фикер йөртү, чагыштыру, анализлау, нәтиҗә ясау.

Сорауларга җавап бирү, индивидуаль биремнәр.

2.

Сүзлек диктанты №1

1

11.11.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Сүзлек диктанты №1

3.

Хаталар өстендә эш.

Юк, андый мәктәп булмый! Тартымлы исемнәрнең Ур.-в.к. (III зат).

1

14.11.

III заттагы тартымлы исемнәрне урын - вакыт килешендә куллана белү. Мәктәпнең төрле катларында нинди кабинетлар барлыгын әйтә белү.

Дәресләрнең һәм тәнәфесләрнең озынлыгы турында сораша һәм сөйли белү.

[у],[ү], [о],[ө]

авазларын ишетеп танырга, калын һәм нечкә әйтелешле сүзләрне сузык хәрефләргә карап аера белү.

Фронталь әңгәмә.

4.

Диктант №1

1

16.11.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Диктант №1

5.

Хаталар өстендә эш.

Тәнәфестә дә тәртип...

"Арт, ал, ян" бәйлек сүзләренең III затта тартым һәм килеш белән (Ур.в.к.) төрләнеше.

1

18.11.

Үзләштергән белемнәрне системага салырга өйрәтү, бәйлек сүзләрне һәм юклык алмашлыкларын сөйләмдә куллану күнекмәләрен булдыру. Төрле дəреслəрдə укучыларның ничəнче партада һəм кем белəн утыруын əйтə белү.

Тәрҗемә итү, рәсем буенча эш, гомуми нәтиҗә чыгару, әңгәмә, үрнәк буенча сөйләү, эш дәфтәрендә алган белемнәрне ныгыту максатыннан күнегүләр эшләү.

6.

"Арт, ал, ян" бәйлек сүзләренең III затта тартым һәм килеш белән (Ур.в.к.) төрләнеше.

1

21.11.

Фронталь әңгәмә, телдән сорауларга җавап бирү.

7.

Бу класска ни булган? "ара, урта, каршы, өс, ас" бәйлек сүзләренең III затта тартым һәм килеш белән төрләнеше

(Ур.-в.к.).

1

23.11.

Бәйлек сүзләрне урын-вакыт килешендә куллана белү. Кабинетта нинди җиһазлар барлыгын һəм аларның кайда урнашуын əйтə белү.

Рәсем буенча эш,үрнәк буенча сөйләү, уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, гомуми нәтиҗә чыгару.

Телдән сорауларга җавап бирү, индивидуаль биремнәр.

8.

"ара, урта, каршы, өс, ас" бәйлек сүзләренең III затта тартым һәм килеш белән төрләнеше

(Ур.-в.к.).

1

25.11.

Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру.

Эш дәфтәрендә күнегүләр эшләү.

9.

Бу дәрестә мин берүзем утырам. Бәйлек сүзләрнең I-II- III затта тартым һәм килеш белән төрләнеше

(Ур-в.к.).

1

28.11.

Сөйләмдә бәйлек сүзләрне Ур.-в. к. куллана белүне каилләштерү.

Үзара һәм үзконтроль, телдән сорауларга җавап бирү, индивидуаль биремнәр, эш дәфтәрендә күнегүләр эшләү.

10.

Бәйлек сүзләрнең I-II- III затта тартым һәм килеш белән төрләнеше

(Ур-в.к.).

1

30.11.

Гомуми нәтиҗә чыгару, фикер йөртү, чагыштыру, анализлау.

Эш дәфтәрендә күнегүләр эшләү.

11.

Тест №2 "Ә мәктәптә күңеллерәк".

1

02.12.

Алынган белемнәрне

гамәли куллану.

Тест биремнәрен язма үтәү.

Тест

12.

Хаталар өстендә эш.

Кабатлау дәресе.

1

05.12.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, язма тикшерү.

Хаталар өстендә эш.

Яңа ел котлы булсын!

13.

Ак төс - кыш төсе. Фигыль юнәлешләре. Йөкләтү юнәлеше.

1

07.12.

Укучыларның сүзлек запасын баету. Йөкләтү юнәлешендәге фигыльләрне кыш турында сөйләм оештырганда куллана белү.

Рәсем буенча эш,төп юнәлештәге һәм йөкләтү юнәлешендәге фигыльләрне чагыштырып анализлау, нәтиҗә чыгару, тәрҗемә итү, сөйләү.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү, сорауларга җавап бирү, эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү

Кышкы табигать турында сѳйли белү. Декабрь аендагы үзгəрешлəр турында əйтə белү.

14.

Фигыль юнәлешләре. Йөкләтү юнәлеше.

1

09.12.

Үзтикшерү нигезләре белән эш итә белү.

15.

Кар календарен укый беләсеңме? Шарт фигыльнең барлык һәм юклык формасы (III затта).

1

12.12.

Шарт фигыльнең барлык һәм юклык формасын 3 затта куллану үзенчәлеген аңлау, истә калдыру. Карның файдасы турында сѳйли белү. Халык әйтемнәрен русчага тәрҗемә итүгә ирешү.

Тәрҗемә итү, җөмләләр төзү, шарт фигыльне төрләндерү таблицасы белән танышу, гомуми нәтиҗә чыгару. Үзлектән уку, кирәкле мәгълуматны сайлап алу. Җөмләләр төзү. Кар катламы турында сөйләү.

16.

Шарт фигыльнең барлык һәм юклык формасы (III затта).

1

14.12.

Фронталь әңгәмә,телдән һәм язма рәвештә сорауларга җавап бирү.

17.

Исемең ничек, Кыш бабай? Теләк белдерүче аналитик фигыльләр.

("Нишләр иде?" грамматик структурасы ).

1

16.12.

Фигыль формасын турында төшенчә бирү, барлык формасында сөйләмдә куллану үзенчәлегенә төшенү. Кыш бабайга үз теләкләреңне белдерә алу.

Үрнәк буенча җөмләләр төзү, сөйләшү, төрле фикерләр әйтү, дәлилли белү.Төркемнәрдә сөйләшү, сорауларга җавап бирү.

18.

Теләк белдерүче аналитик фигыльләр.

("Нишләр иде?" грамматик структурасы ).

1

19.12.

Фронталь әңгәмә,телдән һәм язма рәвештә сорауларга җавап бирү. Сорау җөмлә формаларын модельләштерү

19.

Хуш киләсең, Яңа ел! "Нишләгәндә?" грамматик структурасы (пассив).

1

21.12.

"Нишләгәндә?" соравына җавап биргән сүзләрнең сөйләмдәге функциясен аңлау. Үзлектән уку һәм тәрҗемә итү,нәтиҗә чыгара белү. Яңа ел белəн котлый һəм телəклəр тели белү. Яңа ел бүлəклəре турында сораша һəм əйтə белү. Яңа ел бәйрәме турында сөйли алу.

Грамматик структураны куллану үрнәкләре белән танышу. Уку, тәрҗемә итү, таблица ярдәмендә сөйләү.

Сорауларга җавап бирү, эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү.

20.

Тест №3 "Яңа ел котлы булсын!".

1

23.12.

Алынган белемнәрнең дөреслеген тикшерү

Тест биремнәрен язма үтәү.

Тест

21.

Хаталар өстендә эш.

Кабатлау.

1

26.12.

Укучыларның фикерләү дәрәҗәсен үстерү, алган белемнәрне системалаштырырга өйрәтү.

Гомуми нәтиҗә чыгару. Хаталарны булдырмау өстендә эш.

Сорауларга җавап бирү, эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү, үзара һәм үзконтроль оештыру.

Хаталар өстендә эш.

3 нче чирек

Тел кешене дус итә

1.

Быел яңа фәннәр күп. Тартымлы исемнәрнең Т.к.

1

11.01.

Тартымлы исемнәрнең Т. к. төрләнүен истә калдыру, сөйләмдә куллану. Тартымлы исемнәрнең Т.к., Ур.в.к. чагыштырып карарга, охшашлыклар табарга өйрәтү.

Үрнәк буенча сөйләү, телдән язманы тыңлау, уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, гомуми нәтиҗә чыгару.

2.

Тартык авазлар ([къ] һәм [к]) Сингармонизм законына буйсынмау очраклары.

1

13.01.

[къ]һәм [к]аваз-

ларын ишетеп танырга,калын һәм нечкә әйтелешле сүзләрне сузык хәрефләргә карап аера белү.

Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру.

3.

Боерык фигыльнең 2 нче зат формалары (барлыкта һәм юклыкта).

1

16.01.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү, сорауларга җавап бирү, эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү.

4.

Расписаниедә

кайсы көн авыр? Тартымлы исемнәрнең Т.к. белән төрләнеше.

1

18.01.

Үзлектән уку мәсьәләсен куя белү. Тартымлы исемнәрнең төшем килешендә төрләнүен истә калдыру, аны сөйләмдә куллана алу. Укучының төрле фәннәр турында сөйли белүенә ирешү.

Тәрҗемә итү, рәсем буенча эш, гомуми нәтиҗә чыгару, әңгәмә, үрнәк буенча сөйләшү, тыңлау, парлап эшләү.

Телдән сорауларга җавап бирү, индивидуаль биремнәр, үзлектән эш.

5.

Микъдар һәм җыю саннары.

[ы] авазы.

1

20.01.

Кѳндəлек буенча атналык дəреслəр расписаниесе һəм ѳй эшлəре турында сораша һəм сѳйли белү.

[ы] авазының татар телендә тар һәм кыска әйтелешен үзләштерү.

6.

Өй эшен күп бирәләр... Тартымлы исемнәрнең Ч.к. (III затта).

1

23.01.

Тартымлы исемнәрнең төшем килешендә төрләнүен истә калдыру, аны сөйләмдә куллана алу. Үзлектән уку мәсьәләсен куя белү.

Тәрҗемә итү, рәсем буенча эш, әңгәмә, үрнәк буенча әйтү. Чагыштыру, анализ ясау гомуми нәтиҗә чыгару.

Фронталь әңгәмә, телдән һәм язма рәвештә сорауларга җавап бирү.

7.

Тартымлы исемнәрнең Ч.к. (III затта).

1

25.01.

Сорауларга җавап бирү. Таблица ярдәмендә сөйләү.

Фронталь әңгәмә, телдән һәм язма рәвештә сорауларга җавап бирү.

8.

Ничә телдә сөйләшәсең? Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнүе.

1

27.01.

Тартымлы исемнәрне (Ур.-в.к.,Ч.к.,

Т.к.) сөйләмдә куллана алу.

Тыңлау, тәрҗемә итү, рәсем буенча эш, әңгәмә, үрнәк буенча әйтү. Эзләнү таләп итә торган мәсәләләрне чишү юлларын үзләштерү.

Сорауларга җавап бирү. Эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү.

9.

Кушма фигыльләр (Нишли белә? грамматик конструкциясе).

1

30.01.

Кушма фигыльләрне сөйләмдә дөрес куллана белү.

Укучыларга күп телләр белүнең тормыштагы әһәмияте турында белемнәрен ныгыту.

[къ] һәм [к] авазлары кергән сүзләрнең әйтелеш күнекмәләрен үстерү.

10.

Әткәм-әнкәмнең теле. Тартымлы исемнәрнең килеш белән төрләнүе.

1

01.02.

Татарстанда яшəүче халыклар, аларның теллəре турында сѳйли белү. Классташларыңның туган теллəре турында əйтə белү.

Үрнәк буенча сөйләү, телдән язманы тыңлау, уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, гомуми нәтиҗә чыгару.

Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру.

Фронталь әңгәмә, телдән һәм язма рәвештә сорауларга җавап бирү.

11.

Тест №4 "Тел кешене дус итә."

1

03.02.

Алынган белемнәрне гамәли куллану.

Укучыларның фикерләү дәрәҗәсен үстерү.

Алган белемнәрне системалаштырырга өйрәтү.

Тест биремнәрен язма үтәү.

Тест

12.

Хаталар өстендә эш.

Кабатлау дәресе.

1

06.02.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, язма тикшерү.

Хаталар өстендә эш.

Гаиләмне бик яратам

13.

Гаиләм белән таныш булыгыз. Исемнәрнең И.к.

Изафә бәйләнеше.

[в],[w] тартыклары.

1

08.02.

Укучыларның сүзлек запасын баету. Уку эшчәнлеген оештыра белү, нәтиҗәле эш ысулларын сайлап ала алу. Исемнәрнең И.к. уку эшчәнлегендә искә төшерү. Изафә бәйләнешле исемнәрнең төзелешенә игътибар итү.

Үрнәк буенча сөйләү, телдән язманы тыңлау, уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, логик фикер өйртү, чагыштыру.

Фронталь әңгәмә, телдән һәм язма рәвештә сорауларга җавап бирү.

Гаилә турында сөйләү күнекмәләрен булдыру

14.

Исемнәрнең И.к.

Изафә бәйләнеше.

[в] , [w] тартыклары.

1

10.02.

Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру.

Сорау җөмлә формаларын модельләштерү.

15.

Нәсел агачыңны беләсеңме? Тартымлы исемнәрнең И.к.

[н] ,[ ң] тартыклары.

1

13.02.

Укучыларның сүзлек запасын баету. Тартымлы исемнәрнең И.к. төрләнүен истә калдыру, аны сөйләмдә куллана алу.

Төркемнәрдә гаилә әгъзалары турында сөйләшү күнекмәләре булдыру.

Рәсем буенча эш, проблема табу, аны хәл итү, гомуми

нәтиҗә чыгару. Билгеләмәне истә калдыру. Үрнәк буенча уку, сөйләү.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, язма тикшерү.

16.

Тартымлы исемнәрнең И.к.

[н] ,[ ң] тартыклары.

1

15.02.

Сорауларга җавап бирү.

Эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү.

17.

Сүзлек диктанты №2

17.02.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Сүзлек диктанты №2

18.

Хаталар өстендә эш.

Минем әбием - бик тә кызык кеше ул. Тартымлы исемнәрнең Ю.к.

1

20.02.

Уку мәсьәләсен куя белү. Сөйләмдә тартымлы исемнәрне Ю.к. куллана алу, аларны кулланып, төркемнәрдә эшли белү. Микъдар, тәртип саннарын сөйләмдә куллану күнекмәләрен ныгыту, аларны тартымлы исемнәр белән куллану үзенчәлекләрен истә калдыру.

Рәсем буенча эш , сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, җөмләләр төзү, телдән сөйләү, төркемнәрдә сөйләшү, гомуми нәтиҗә чыгару.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү, сорауларга җавап бирү.

19.

Тартымлы исемнәрнең Ю.к.

1

22.02.

Эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү.

20.

Апам миннән, мин энемнән олырак.

Тартымлы исемнәрнең Ч.к. (I-II-III затта).

Кушма һәм тезмә саннар.

1

24.02.

Сөйләмдә тартымлы исемнәрне Ч.к. куллана алу. Гаилəң, туганнарың турында сөйли белү.

Үрнәк буенча сөйләү, телдән язманы тыңлау, уку, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, логик фикер өйртү, чагыштыру.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү, сорауларга җавап бирү, эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү, үзара һәм үзконтроль оештыру.

Төркемнәрдә диалогик сөйләм оештыру.

21.

Тест №5 "Гаиләмне бик яратам".

1

27.02.

Алынган белемнәрне гамәли куллану. Укучыларның фикерләү дәрәҗәсен үстерү, алган белемнәрне системалаштырырга өйрәтү.

Тест биремнәрен язма үтәү.

Эш дәфтәрендә тест.

Тест.

22.

Хаталар өстендә эш.

Кабатлау дәресе.

1

29.02.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү,

сүзлек диктанты.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, язма тикшерү.

Хаталар өстендә эш.

Мин әтиемә дә, әниемә дә охшаганмын

23.

Бабайлар нинди була?

Антоним һәм синоним сыйфатлар.

Татар телендә,

[ч] авазының

Үзенчәлеге.

1

02.03.

Бирелгән сыйфатларны истә калдыру, антоним һәм синоним сыйфатларны сөйләмдә куллана алу, ясалма сыйфатларның ясалышын, тәрҗемә ителешен истә калдыру, үз фикереңне логик эзлеклелектә әйтә белү, өлкәннәргә хөрмәт хисе формалаштыру.

Сүзлек өстендә эш, уку, сорауларга җавап бирү, парлап эшләү, әңгәмә, шигырьне тыңлау.

Телдән сорауларга җавап бирү, фронталь тикшерү, бирелгән текстны дәвам иттерү, тыңлап аңлау дәрәҗәсен тикшерү, "синоним", "антоним" төшенчәләрен дөрес аңлауны эш дәфтәрендәге күнегүләрдә тикшерү.

24.

Кем кемгә охшаган?

Тартымлы исемнәрнең Ю.к. кулланылуы.

Төрле грамматик формаларда сүз басымы.

1

05.03.

Тартымлы исемнәрнең төрле килешләрдә куллана алуны активлаштыру, аерым фикерләрне исбатлый яки кире кага белү. Гаилəдə кемнең кемгə охшаганлыгы турында сѳйли белү.

Уку, сорауларга җавап бирү, рәсем буенча сөйләшү, парлап эшләү, сәнгатьле уку.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү, сүзлек диктанты.

Сүзләрдә һәм аларның төрле грамматик формаларында басымны дөрес кую.

25.

Холкың яхшымы?

Антоним һәм синоним сыйфатлар.

[х] һәм [һ]

авазлары.

1

07.03.

Тема буенча бирелгән сыйфатларны ныгыту сөйләмдә актив куллануга ирешү. Туганнарның (классташларыңның) тѳс-кыяфəтлəрен, холкын тасвирлый белү.

[х] һәм [һ]

авазларын дөрес укырга һәм язарга күнектерү.

Сорауларга җавап бирү, текстны, шигырьне тыңлау, сүзлек диктанты язу, уку.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, сыйфатларның дөрес язылышын язмача тикшерү.

26.

Антоним һәм синоним сыйфатлар.

[х] һәм [һ]

авазлары.

1

09.03.

27.

Диктант №2

1

12.03.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Диктант №2

28.

Хаталар өстендә эш.

Шәфкатъле бул син, бала!

Туры һәм кыек сөйләм.

1

14.03.

Үзләштергән белемнәрне системага салырга өйрәтү, туры сөйләм формаларын үрнәккә карап дөрес файдалана белү. Гаилəдəге үзара җылы мѳнəсəбəт, ягымлы сѳйлəшү кирəклеге турында əйтə белү, әхлак тәрбиясе бирү.

Уку, парлап һәм төркемнәрдә эш, рәсем һәм үрнәк буенча сөйләү.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү.

Фронталь һәм индивидуаль тикшерү, үзара һәм үзконтроль.

29.

Тест №6 "Мин әтиемә дә, әниемә дә охшаганмын".

1

16.03.

УУГен мөстәкыйль рәвештә куллана белү.

Тест биремнәрен язмача үтәү.

Тест эшләү, укытучы контроле.

Тест.

30.

Хаталар өстендә эш.

Кабатлау дәресе.

1

19.03

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү,

сүзлек диктанты.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, язма тикшерү.

Хаталар өстендә эш.

4 нче чирек

Фатирыбыз миңа ошый

1.

Тәрәзәм мәктәпкә карый.

Тартымлы исемнәрнең Ю.к.

1

28.03.

Ю.к. килгән исемнәрне сөйләмдә актив куллана белү.

2.

Тәртип саннары.

Алынма сүзләрдә сүз басымы.

1

30.03.

Тәртип саннарын язма һәм телдән сөйләмдә актив куллана белү, Тәртип саннарының исемнәр белән куллану үзен-чәлекләрен истә калдыру. Алынма сүзләрдә дөрес басым кую күнекмәләре булдыру.

Сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, телдән сөйләү, нәтиҗә чыгару, тыңлап аңлау, чагыштыру, сүзлек өстендә эш, парларда эш.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, рәсем буенча сөйләү.

Үзең яшəгəн йортның нинди булуын (ничə катлы/ подъездлы/ фатирлы) булуын əйтə белү. Йорт янында нəрсəлəр барлыгы турында сѳйли белү.

3.

Һәр әйбернең үз

урыны бар.

Тартымлы исемнәрнең тартым һәм килеш

(Ю.к.,Ч.к.,Ур.-в. к.) белән төрләнүе.

1

02.04.

Тартымлы исемнәрнең тартым һәм килеш белән төрләнү күнекмәләрен активлаштыру, үзләштерелгән белемнәр нигезендә , фатирлары, фатирдагы /бүлмəлəрдəге җиһазлар һəм аларның кайда урнашуы турында сөйли алу.

Тыңлап аңлау, рәсем буенча эш, сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, сүзлек диктанты язу.

Сорауларга җавап бирү, рәсемнәр буенча сөйләү.

4.

Тартымлы исемнәрнең тартым һәм килеш

(Ю.к.,Ч.к.,Ур.-в. к.) белән төрләнүе.

1

04.04.

Эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү.

5.

Әнием тәртип ярата.

Бәйлек сүзләрнең тартым һәм килеш (Ю.к.,Ч.к.,Ур.-в. к.) белән төрләнүе.

1

06.04.

Бәйлек сүзләрнең тартым һәм килеш белән төрләнү формасын үзләштерү, аларны үрнәк нигезендә сөйләмдә куллану күнекмәләре формалаштыру.

Үзлектән һәм парларда,төркемнәрдә эш, тыңлау, тәрҗемә итү.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, язма тикшерү.

6.

Бәйлек сүзләрнең тартым һәм килеш (Ю.к.,Ч.к.,Ур.-в. к.) белән төрләнүе

1

09.04.

Классташларыңның йортлары, фатирлары турында сораша белү.

Рәсем буенча сөйләү.

Төркемнәрдә эшне бәяләү.

7.

Яшәгән ди бер Йорт...

Тартымлы исемнәрнең һәм бәйлекләрнең тартым һәм килеш

(Ю.к.,Ч.к.,Ур.-в. к.) белән төрләнүе.

Җыю һәм бүлем саннары.

1

11.04.

Тартымлы исемнәр-не һәм бәйлекләрне сөйләмдә дөрес куллана алу.

Үз йортлары, фатирлары турында сөйли белү.

Җыю һәм бүлем саннарын сөйләмдә актив куллана алу.

Тыңлау, уку, үрнәккә карап җөмләләр төзү, рәсем буенча сөйләү,

Сорауларга җавап бирү,индивидуаль биремнәр.

8.

Тартымлы исемнәрнең һәм бәйлекләрнең тартым һәм килеш

(Ю.к.,Ч.к.,Ур.-в. к.) белән төрләнүе.

Җыю һәм бүлем саннары.

1

13.04.

Җыю һәм бүлем саннарын сөйләмдә актив куллана алу.

Сорауларга җавап бирү, парлап эш.

Эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү, үзара һәм үзконтроль.

9.

Тест №7 "Фатирыбыз миңа ошый".

1

16.04.

УУГен мөстәкыйль рәвештә куллана белү.

Тест биремнәрен язмача үтәү.

Тест эшләү.

Тест.

10.

Хаталар өстендә эш.

Кабатлау дәресе.

1

18.04.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү,

сүзлек диктанты.

Әңгәмә, сорауларга җавап бирү, язма тикшерү.

Хаталар өстендә эш.

Без өйдә бөтен эшне дә бергә эшлибез

11.

Теләсәм, бөтен эшне дә эшли алам.

Фигыльнең инфинитив формасы.

[җ] авазы.

1

20.04.

Рус теле белән чагыштырып, татар телендә фигыльнең инфинитив формасын, аның сөйләмәге ролен аңлау; өйдəге эшлəрне əйтə белү;

[җ] авазы кергән сүзләрне дөрес укый һәм яза белү.

Рәсем буенча эш, уку, сорауларга җавап бирү, тыңлау.

Сорауларга җавап алу, индивидуаль тикшерү, әңгәмә.

12.

Фигыльнең инфинитив формасы.

[җ] авазы.

1

23.04.

Парлап эшләү.

13.

Эшчән баладан эш курка.

Мөмкинлек белдерүче тезмә фигыльләр ("Нишли ала?").

1

25.04.

Хәзерге заман хикәя фигыль формасын барлык һәм юклыкта дөрес куллана алу күнекмәләрен активлаштыру.

Нишли ала? грамматик структурасын сөйләмдә дөрес куллана белү; гаилəдəге эш бүленеше турында сѳйли белү.

Тәрҗемә итү, сорауларга җавап бирү, таблица белән эш, парлап эшләү.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү, эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү.

14.

Энемә мин яхшы абый.

Тезмә фигыльләр.

1

27.04.

Тезмә фигыльләрнең ясалыш үзенчәлеген аңлау, рус теле белән чагыштырыпґ, сөйләмдә дөрес куллану күнекмәләрен фор малаштыру, сөйләм-е баетуга ирешү.

Сүзлек өстендә эш, әңгәмә, сорауларга җавап бирү, тыңлап аңлау.

Сорауларга җавап алу, әңгәмә, язма тикшерү, сүзлек диктанты.

15.

[х],[һ] тартыклары.

1

30.04.

[х], [һ] тартыкларының әйтелеше һәм язылышыдагы аерманы таба белү, дөрес укый һәм яза белү.

Гаилəдə бергə эшлəнə торган эшлəр турында сѳйли белү.

16.

Өйне үзем җыештырдым.

III зат боерык фигыльнең барлык һәм юклык формасы.

1

02.05.

Боерык фигыльләрне барлыкта һәм юклыкта 3 нче затта куллана белүгә ирешү, яңа сүзләрне сөйләмдә актив куллана алырга өйрәнү.

Уку, рәсем буенча эш, тыңлап аңлау.

Сорауларга җавап бирү, әңгәмә.

17.

Һәркемгә дә эш җитә.

Тезмә фигыльләр ("Нишли белә?" грамматик структурасы).

1

04.05.

"Нишли белә?" грамматик структурасын сөйләмдә дөрес куллана белү;

гаилəнең яраткан ризыклары турында əйтə белү, классташларыңнан аларның гаилəлəрендəге эш бүленеше турында сораша белү.

Рәсем буенча эш, проблема табу, аны хәл итү, гомуми

нәтиҗә чыгару, билгеләмәне истә калдыру, үрнәк буенча сөйләү, сорауларга җавап бирү, парлап эшләү.

Фронталь әңгәмә, индивидуаль тикшерү.

Эш дәфтәрендә алган белемнәрне тикшерү максатыннан күнегүләр эшләү .

18.

Татар телендәге

үзенчәлекле тартык авазлар.

(Кабатлау).

1

07.05.

Татар телендәге

үзенчәлекле тартык авазларын сөйләмдә дөрес укый һәм яза алу күнекмәләрен активлаштыру.

19.

Әни эшкә өйрәтә.

Тезмә фигыльләр ("Нишли белә?" грамматик структурасы).

1

09.05.

Үзләштергән белем-нәрне системага салу кунекмәләрен камилләштерү, Иң мөһим мәгълүматны сайлап алу, үзләштергән белемнәрне системага салу кунекмәләрен камилләштерү; гаилəнең яраткан ризыклары турында əйтә белү.

Сорауларга җавап бирү, тәрҗемә итү, җөмләләр төзү, гомуми нәтиҗә чыгару, сүзлек диктанты язу.

Парларда һәм аерым укучыларның эшен бәяләү.

20.

Тезмә фигыльләр ("Нишли белә?" грамматик структурасы).

1

11.05.

Әңгәмә, сүзлек диктанты, үзара һәм үзконтроль.

21.

Тест №8 "Без өйдә бөтен эшне дә бергә эшлибез".

1

14.05.

УУГен мөстәкыйль рәвештә куллана белү.

Тест биремнәрен язма үтәү.

Тест эшләү.

Тест.

22.

Хаталар өстендә эш.

Кабатлау дәресе.

1

16.05.

Алган белемнәрне камилләштерә алу.

Әңгәмә, хаталар өстендә эш, күнегүләр эшләү,

сүзлек диктанты.

Әңгәмә, язма тикшерү.

Сорауларга җавап бирү.

Хаталар өстендә эш.

23.

Белемнәрне гомумиләштереп кабатлау.

1

18.05.

Алган белемнәрне практикада куллану.

Үткән грамматиканы кабатлау.

Лексик-грамматик күнекмәне камилләштерү.

24.

Белемнәрне гомумиләштереп кабатлау.

1

21.05.

Алган белемнәрне практикада куллану.

Лексик-грамматик күнекмәне камилләштерү.

25.

Белемнәрне гомумиләштереп кабатлау.

1

23.05.

Үткән грамматиканы кабатлау.

Лексик-грамматик күнекмәне камилләштерү.

26.

Белемнәрне гомумиләштереп кабатлау.

1

25.05.

Лексик-грамматик күнекмәне камилләштерү.

Алган белемнәрне практикада куллану.

Үткән грамматиканы кабатлау.

27.

Йомгаклау.

1

28.05.

ҮТКӘННӘРНЕ ГОМУМИЛӘШТЕРЕП КАБАТЛАУ

Аңлатма язуы

Татар әдәбиятыннан 5-9 нчы сыйныф укучылары өчен төзелгән программа дәүләт стандартларының федераль компонентына, гомуми белем бирү федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп эшләнгән Ә.Р.Мотыйгуллина, Р.Г.Ханнанов, Л.К.Хисмәтова, Э.Х.Гыйзәтуллина, Г.Г.Мулласалихова, Р.Һ.Вәлиуллина, Х.Х.Хөснуллина тарафыннан язылган дәреслекләрдән (1 нче, 2 нче кисәк) укытуны күздә тота. Программа стандартның эчтәлеген җентекләп ачып бирә, стандарт таләп иткән күләмдә рус телле балаларга татар әдәбиятын укытуның гомуми юнәлешләрен билгели, предмет чаралары белән укучыларны тәрбияләү юлларын, аларның әдәби үсеш дәрәҗәсен билгели.

Күпмилләтле аудиториядә татар әдәбиятын укыту өчен төзелгән программа бербөтен документ булып тора, ул биш өлешне иңли: аңлатма язуы; укыту курсының эчтәлеге, укыту-тематик планы; укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр; курсның укыту-методик тәэмин ителеше өчен әдәбият исемлеге.

Әдәбият һәр яктан үскән, рухи яктан бай, әхлакый идеаллары һәм эстетик таләпләре булган камил шәхес тәрбияләүдә әһәмиятле урын алып тора. Урта белем бирү системасындагы татар әдәбияты курсы сәнгатьне тормыш белән бәйләп өйрәнүне, эчтәлек белән форма берлеге, тарихилык, традиция һәм новаторлык, тарихи-культурологик мәгълүматларны аңлау, әхлакый-эстетик күзаллау булдыру, әдәбият теориясе һәм тарихы буенча төшенчәләрне үзләштерү, әдәби әсәрне бәяләү күнекмәләрен формалаштыру, әдәби телнең сәнгатьлелек чаралары белән танышуны үз эченә ала.

Федераль дәүләт стандартларына нигезләнеп төзелгән татар әдәбияты дәреслекләре барлык фәннәрне өйрәнү барышындагы фундаменталь төшкә (фундаментальное ядрога), универсаль уку гамәлләренә нигезләнә, укучыларның яшь һәм әдәби үсеш дәрәҗәсен исәпкә ала. Укыту һәм тәрбиянең гомуми нәтиҗәләре иҗтимагый, шәхси, танып-белү һәм коммуникатив үсешне тәэмин итеп, укучыларның белемнәрен, күнекмәләрен үстереп, дөньяны танып белүгә әзерләп, хезмәттәшлеккә, үзлегеннән белем алуга, камиллеккә омтылучы шәхес тәрбияләүгә барып тоташа. Аерым алганда, уку-укытуга системалы-гамәли якын килү нәтиҗәсендә, укучыларның иҗтимагый үсешенә (халыкның рухи кыйммәтләрен аңлаучы, үстерүче Россия гражданины тәрбияләү); шәхси үсешенә (үзлегеннән белем алырга, иҗади сәләте үскән, компетентлы, үзаңы үскән, үзенең гражданлык карашларын ачыктан-ачык белдерүгә сәләтле, үз-үзенә тәнкыйди карашта торган, тормыш авырлыкларына каршы торырлык шәхес тәрбияләү); танып белү эшчәнлеген үстерүгә (фәнни дөнья сурәтен аңлаучы, үзенең танып-белү һәм интеллектуаль эшчәнлеге белән идарә итә ала торган, уку, белем алу чараларын күзаллый торган, репрезентатив, символик, логик, иҗади фикерләү сәләте үскән, рефлексиягә сәләтле укучы тәрбияләү); коммуникатив үсешкә (аралашу компетенциясе үскән, тыңларга, диалогта, гомуми сөйләшүдә катнаша алырлык, туган телен, рус телен, чит телне камил белүенә) басым ясалды. Шул ук гамәлләрне тормышка ашыру барышында, яшүсмерләрнең яшь үзенчәлекләре дә игътибарга алынды.

Күпмилләтле мохиттә гомуми әдәби белем бирү барышында универсаль уку гамәлләре дүрт блокка бүлеп карала. Алар арасында шәхси УУГ − тормышчан, шәхескә юнәлтелгән, һөнәри юнәлештә үз юлын табуга, кешенең эчке потенциалын рациональ файдалана белүенә бәйле блок. Регулятив уку гамәлләре шәхес тәрбияләүдә планлаштырырга өйрәтү, фаразлау, коррекция, бәяләү кебек якларны үзәккә ала. Танып белү гамәлен алгы планга чыгарган блокта логик, проблеманы кую һәм чишүгә юнәлтелгән, тамга-символик якны иңләгән гомумуку гамәлләренә игътибар ителә. Коммуникатив УУГ кешеләр язмышына битараф булмауны, кешеләргә ярдәмчеллек сыйфатларын тәрбияләүне, иҗтимагый компетентлыкны үз эченә ала.

Федераль дәүләт стандартларына таянып, татар әдәбиятын өйрәнүнең максаты - туган халкының һәм җирле халыкның телен, мәдәниятен, әдәбиятын яхшы белгән, һәрьяктан камил, милли горурлык хисләре үскән шәхес (гражданин) тәрбияләү.

Әлеге максатны тормышка ашыру өчен, түбәндәге бурычлар билгеләнде:

− Татарстан төбәгендә яшәп, җирле халык белән аралашкан укучыларны төбәкнең әдәби-мәдәни байлыгы белән якыннан таныштыру;

− татар әдәбияты турындагы мәгълүматларны төрле халык фольклоры, әдәбияты, мәдәнияте, милли образлары белән чагыштырма аспектта бирү;

− татар халык авыз иҗаты турында тулы күзаллау булдыру, аны баланың үз туган халыкының рухи җәүһәрләре белән чагыштырырга күнектерү;

− татар әдипләре, мәдәният әһелләре турында күзаллау булдыру, аларны танырга, аңларга, башка халык сүз сәнгатен үстерүчеләр белән чагыштырма планда бәяләргә өйрәтү;

− татар, рус, Россиядә яшәүче башка халыклар, бөтендөнья әдәбияты белеме казанышларының уртак нигезен аңлау, аларны үстерү һәм киңәйтү.

Әлеге максат һәм бурычларга ирешү өчен, түбәндәге принциплар истә тотылырга тиеш. Рус телендә сөйләшүче балалар өчен татар әдәбиятының асылын төшендерү укытучының сүз сәнгате серләрен яхшы белүен, иҗади эшләү күнекмәләре булуын таләп итә. Мәктәп баласына сүз сәнгатенең серләрен ачуда эстетик принцип (укытучының матурлыкны күрә алуы һәм башкаларны да күрергә өйрәтә алуы), эзлеклелек (укучы алган белемнең тулыланып, баеп баруы), әдәбиятны сүз сәнгате буларак өйрәнү (татар телендә язылган әсәрләрдә әдәби образларны ачу үзенчәлекләре, татар теленең матурлыгын күрергә өйрәтү), күләме ягыннан кечкенә булган әсәрләргә шәхси мөнәсәбәт булдыру, ягъни психологик принцип (мәктәп баласының яшь үзенчәлекләрен, әдәби әзерлек дәрәҗәсен исәпкә алып эш итү) ярдәмгә килә. Аерым игътибар коммуникативлык принцибына бирелә. Бу принципның өстен чыгуы рус телендә сөйләшүче укучыларның әдәби әсәр аша татар теленең серләренә тирәнрәк төшенүләре, матур әдәбият әсәрен сорауларга нигезләнеп сөйли алуы, үз фикерләрен ачык әйтә алуы, әдәби әсәрнең аралашу чарасына әверелүе белән дә бәйле. Укучыларның әдәби әсәрне кабул итү һәм әдәби үсеш үзенчәлекләрен исәпкә алып, дифференциацияләү (аерым төркемнәргә аерып, бүлеп эшләү) һәм интеграцияләү (татар теле һәм рус әдәбияты дәресләрендә алынган теоретик белемнәрне һәм гамәли эш күнекмәләрен файдалану) дә үзәккә алына.

Төп мәктәп уку-укыту системасында 5 нче сыйныф әһәмиятле урын алып тора. Бу сыйныф балаларының яшь һәм әдәби үсеш үзенчәлекләрен исәпкә алып төзелгән УМК үз эченә дәреслекне, укучы өчен мөстәкыйль эш дәфтәрен, укытучылар өчен методик әсбапны ала.

Дәреслек ике кисәктән тора. Укучыларның белем-күнекмәләрен бәяләп бару өчен, һәр кисәк тә дүртәр модульгә бүлеп төзелгән. Һәр модуль бөтен кисәкнең өлешләрен хәтерләтә. Модульгә салынган мәгълүмат та, дәреслек үзе дә хронологик нигезгә корыла. Шул ук вакытта модульләр эчендә тематик-хронологик принцип та саклана.

Һәр модуль укучыларның әдәби үсеш дәрәҗәсен үстерүне дә, эрудициясен киңәйтүне дә, әдәбиятны сәнгатьнең башка төрләре белән бәйләп баруны да, теоретик төшенчәләрне үзләштерүне дә, сорау-биремнәрне үтәгәндә файдалана алуны да күздә тотып урнаштырылган. Дәреслектә модульләр арасындагы бәйләнешләр сорау-биремнәр һәм контроль тестлар аша гамәлгә куела. Шулай итеп, дәреслекне әдәби-теоретик төшенчәләр сүзлекчәсе, фразеологик сүзлекчә кебек белешмәләр төгәлли.

Дәреслеккә салынган әдәби әсәрләрнең нигезен "Үрнәк программа"да күрсәтелгән әдәби әсәрләр минимумы (7 әсәр) тәшкил итә. Алар түбәндәгеләр:

К. Насыйри, "Патша белән карт"әкияте;

Г. Тукай, "Су анасы"әкият-поэмасы;

М. Җәлил, "Алтынчәч" (либреттодан өзек);

Ф. Кәрим, "Кыр казы"шигыре;

Ф. Хөсни, "Чыбыркы" (хикәясеннән өзек);

М. Әгъләм, "Матурлык минем белән"шигыре;

Н. Дәүли, "Бәхет кайда була?" шигыре.

5 нче сыйныф укучыларының әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр:

- әдәби әсәрләрне, сүзләрен дөрес әйтеп, йөгерек уку;

- авторның әйтергә теләгән фикерен аңлау, үз мөнәсәбәтен белдерү, өлешләргә бүлә һәм планын төзи белү;

- әдәби - теоретик төшенчәләрне рус әдәбият белеме белән тәңгәлләштерү;

- татар әдәбиятының дөнья культурасында тоткан урынын аңлау;

- авторларның тормыш юлы һәм иҗаты турында кыскача күзаллау;

- 8 − 10 татар, рус, чит ил язучысы, шагыйрьләре исемнәрен һәм алар язган әсәрләрне белү;

- 3 − 4 сәнгать әһеленең тормышы, иҗатын турында мәгълүматлы булу;

- Казан һәм Татарстан төбәгендәге мәдәният учаклары (музей, театр, һ. б.), балалар матбугаты турында белү;

- төрле халыкларның фольклор үрнәкләрен татар халык авыз иҗаты белән чагыштыру;

- 5 мәкаль, 5 әйтемне русча эквивалентлары белән истә калдыру;

- мәкаль белән әйтем, фантастика белән әкият арасындагы аерманы белү;

- төрле авторларның 2 − 3 шигырен яттан сөйли белү;

- сүзлекләр, энциклопедияләр, Интернет-ресурслардан файдаланып, кирәкле материалны таба белү;

- төрле темаларга проект эше яклау;

- әдәби әсәргә, тормыш белән бәйләп, үз гамәлләренә бәя бирү.

Курс темаларының эчтәлеге

№

Эчтәлек

Сәгать саны

1.

Борын-борын заманда...

8

2.

Әкият яздым - укыгыз...

5

3.

Хыял канатларында.

3

4.

Белем баскычлары.

7

5.

Балачак - хәтердә мәңге калачак...

8

6.

Ватаным өчен.

15

7.

Кояшлы ил - бәхет иле.

8

8.

Кеше − табигать баласы.

7

9.

Эш беткәч көләргә ярый.

5

10.

Дәрестән тыш уку

4

Барысы:

70

Сәгать саны: барлыгы 70 сәгать, атнага 2 сәгать

Әсәрләрне уку һәм өйрәнү - 58 сәгать

Бәйләнешле сөйләм үстерү - 7 сәгать

Дәрестән тыш уку - 4 сәгать

Еллык кабатлау - 1 сәгать

Кереш

Язучылар китапның кеше тормышындагы роле турында. Китап бер буынның икенчесенә васыяте. Китапның төзелеше (тышы, титул, форзац битләре, астөшермәләр, бүлек исемнәре); китапны төзүчеләр (авторлары, рәссамы, редакторлары, корректоры, җыючылары, нәшрияты). Татар әдәбияты дәреслеге һәм аның белән эшләү үзенчәлекләре.

I. Борын-борын заманда.

Халык авыз иҗаты.

Фольклор - халыкның коллектив иҗат җимеше. Анда халыкның теләк-омтылышының чагылышы. Фольклорның вариантлы булуы. Фольклор әсәрләрен башкаручылар (әкият сөйләүчеләр, чичәннәр һ.б.). Фольклор әсәрләренең төрләре, жанрлары. Балалар фольклоры (бишек җырлары, табышмаклар, тизәйткечләр һ.б.).

Әдәбият теориясе. Фольклор. Халык авыз иҗаты (1 сәгать).

Татар халык әкиятләре. Халык прозасының бер төре буларак әкиятләр. Әкиятләрнең хайваннар турында, тылсымлы, тормыш-көнкүреш төрләре булуы. Әкиятләргә салынган мәгънә, аларның әкият төзәтүгә юнәлдерелгән булуы, фәлсәфәсе (1 сәгать).

«Ак бүре» (татар халык әкияте). Әкияттә яхшылык белән явызлык көрәше. Әкияттә халык морале, тылсым элементлары. Ак бүренең төрки халыкларның тотемы булуы. Әкияттәге традицион образлар. Тылсымлы әкиятләрнең поэтикасы. Тылсымлы әкияттә фантастика (3 сәгать).

Татар халык әкияте «Абзар ясаучы төлке», «Өч кыз», «Башмак», «Куркак юлдаш», рус халык әкиятләре «Төлке белән Алёнушка», башкорт халык әкияте «Карга ни өчен исемен әйтеп бетерми?» Төрле халык әкиятләрендәге уртак һәм аермалы яклар. Әкиятләрдә халыкның яшәү рәвеше, менталитеты чагылышы. Әкият геройлары, аларга хас сыйфатлар.

Әдәбият теориясе. Әкият. Әкият төрләре. Әкиятләрнең теле. Гипербола, литота. Әкият формулалары. Чагыштыру (2 сәгать).

Кабатлау (1 сәгать).

II. Әкият яздым, укыгыз...

Халык әкиятләреннән үсеп чыккан автор әкиятләре турында мәгълүмат. Аларның уртак һәм аермалы яклары. Автор әкиятләрендә халык әкиятләренең мотивлары, образларының үстерелеше.

Каюм Насыйри. Тормыш юлы турында мәгълүмат.

«Патша белән карт» әкияте. Әкияттә ил белән идарә итүче образы. Халыкның бер вәкиле булган тапкыр карт образы, аның зирәклеге. Әкиятнең диалогка корылган булуы. «Күләгә» әкиятенә салынган мораль (1 сәгать).

Габдулла Тукай. Әдип турында мәгълүмат.

«Су анасы» әкият-поэмасы. Әкият-поэмада кеше һәм табигать мөнәсәбәтләре. Су анасы мифик образы. Әсәрдә малай образының бирелеше, аңа салынган мәгънә. Г.Тукай әкиятләренә иллюстрацияләр авторы - Байназар Әлменов. Аның иҗаты, ачыш-табышлары.

Әдәбият теориясе. Әкият-поэма төшенчәсе (2 сәгать).

Фәнис Яруллинның «Хәтерсез Күке» әкияте. Әкиятнең эчтәлеге. Күке образы. Авторның ачышы. Халык әкиятләре уртак яклары.

Владимир Дальның «Кар кызы» әкияте. Рус халык әкиятынең эчтәлеге. «Төлке белән Алёнушка» әкияте белән уртак яклары.

Ганс Христиан Андерсенның «Борчак өстендәге принцесса» әкияте. Әкиятләрдә төрле катлам халык вәкилләрен ачу үзенчәлеге. Әкияттә халык әкиятләренә хас үзенчәлекләр.

Туфан Миңнуллинның «Гафият турында әкият» әкият-пьесасы. Драматургиядә халык әкиятләренең мотивын куллану. Гафият исемле малай, әкиятче, мифик образлар, урман җәнлекләре образлары. Алар аша автор идеясенең ачылуы.

Әдәбият теориясе. Әкият-пьеса төшенчәсе (1 сәгать).

«Әкият» курчак театры турында мәгълүмат. Театрлар тарихында курчак театрларының урыны, әһәмияте. Казандагы «Әкият» курчак театрының бинасы, репертуары, җитәкчелеге, режессёрлары, актёрлары (1 сәгать).

III. Хыял канатларында.

Адлер Тимергалин Адлер Тимергалин турында белешмә.

«Сәер планетада». Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү. Әсәрдәге фантастик алымнар.

Теоретик төшенчә. Фантастика. Фантастик элементлар.

Рудольф Эрих Распе.

«Сигез аяклы куян». Барон Мюнхгаузен маҗараларының берсен өйрәнү. Әсәрдәге чынбарлык белән фантастиканың нисбәте (3 сәгать).

IV. Белем баскычлары.

Белемгә омтылу. «Мөхәммәдия» мәдрәсәсе турында мәгълүмат. Мәдрәсәнең 1882 нче елда Казанда ачылуы. Анда белем алучыларның шәкертләр дип аталуы (2 сәгать).

Казанның Татар укытучылар мәктәбе турында мәгълүмат. Аның 1876 нчы елда ачылуы. Дүрт ел дәвамында белем алган укучыларның рус теле укытучысы булып китүе. Аларны Василй Радлов, Василий Богородицкий, Каюм Насыйри укытуы (1 сәгать).

Казан университеты турында мәгълүмат. Аның 1804 нче елның 17 нче ноябрендә ачылуы. Анда Карл Фукс, Илья Березин, Николай Лобачевский эшләве. Анда белем алган атаклы кешеләр. Хәзер аның Казан (Идел буе) федераль университеты дип аталуы (1 сәгать).

Гаяз Исхакый. Язучы турында мәгълүмат.

«Мөгаллим» пьесасы. Салих образы. Аңа салынган автор идеалы (1 сәгать).

Дәрдемәнд. Дәрдемәнд турында мәгълүмат.

«Кил, өйрән...» шигыре. «Кил, өйрән...» шигыренә бәйләп телләр белүнең әһәмияте турында сөйләшү (1 сәгать).

Кабатлау (1 сәгать).

V. Балачак - хәтерләрдә мәңге калачак...

Габдулла Тукайның «Исемдә калганнар» әсәреннән өзек. Әсәрдә кечкенә Тукай образының бирелүе. Автобиографик әсәр герое белән Тукай арасында уртак һәм аермалы яклар. Кечкенә Габдулланың Хаҗиморат Казаковның «Бәләкәй Апуш» картинасында сурәтләнеше (5 сәгать).

Рабит Батулланың «Тукай-Апуш» әсәре. Кечкенә Апушка хас сыйфатлар. Аның иптәшләреннән аермалы ягы - сәләтле булуы.

Габдулла Тукайның Кырлайдагы музее. Музей урнашкан төбәк. Андагы истәлекле экспонатлар.

Теоретик мәгълүмат. Мемориаль комплекс.

Ибраһим Газның «Илдус» әсәре. Малайның үз-үзен тотышы. Лагерьда Илдус белән бәйле вакыйга турында сөйләшү.

«Салават күпере» журналы. Аның тарихы һәм бүгенгесе турында мәгълүмат (2 сәгать).

Кабатлау (1 сәгать).

VI бүлек. Ватаным өчен.

Гадел Кутуйның «Рөстәм маҗаралары» повестеннан «Әби әкияте», «Яз җиткәч», «Сихерле чәчәкләр», «Расад» бүлекләрен уку. Рөстәм образы турында сөйләшү. Малайга хас сыйфатларны табу. Хыял белән чынбарлык арасындагы аерманы табарга өйрәнү (4 сәгать).

Муса Җәлил.

«Сагыну», «Соңгы җыр» шигырьләре. Аларга салынган хисне аңлау. «Алтынчәч»либреттосыннан өзек өйрәнү. Либреттоның әкияткә һәм дастанга нигезләнеп язылган булуы. Аның төп каһарманнары: Тугзак ана, Җик, Алтынчәч. Нәҗип Җиһановның либреттога музыка язуы. Композиторның иҗаты.

Җырчы Мөнирә Булатова иҗаты. Ул башкарган арияләр. Язмышының опера сәнгате белән бәйле булуы (5 сәгать).

Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт академия опера һәм балет театры турында мәгълүмат (1 сәгать).

Фатих Кәримнең «Кыр казы», «Ватаным өчен», «Сөйләр сүзләр бик күп алар...» шигырьләрен уку. Аларда Туган илне саклау, ярату хисләренең салынган булуы (2 сәгать).

Лев Кассильнең «Мәңгелек хәтер». Мәскәү Кремле янындагы мәңгелек ут.1965 нче елда Мәскәүгә герой-шәһәр исеме бирелүе.

Фаил Шәфигуллинның «Сугышчан бурыч» хикәясе. Әсәрдә Нәбир исемле малайның үз-үзен тотышы. Малай кылган гамәлләр.

Шәүкәт Галиевның «Аталы-уллы солдатлар» балладасы. Илне басып алучыларга көрәштә халыкның фидәкарьлеге. Ил батырларына хөрмәт.

Әдәбият теориясе. Баллада (1 сәгать).

Кабатлау (2 сәгать)

VII. Кояшлы ил - бәхет иле.

Нәби Дәүлинең «Бәхет кайда була?» «Мин җирдә калам» шигырьләрендә бәхет эзләү һәм табу кебек фәлсәфи мәсьәләнең чишелеше. Лирик герой өчен бәхетнең үзе яшәгән җирдә булуы.

Теоретик төшенчә.Шигырь. Ритм. Рифма (3 сәгать).

Мәдинә Маликованың «Оҗмах балалары». Пьесада кешенең үз илендә, туганнары янында гына бәхетле була алуы.

Фатих Хөсни. Автор турында белешмә.

«Чыбыркы» хикәясе. Хикәядә малайның үз эшләре өчен җавап бирүе. Авторның бала психологиясен ачу үзенчәлеге.

Әдәбият теориясе. Сюжет. Сюжет элементлары (экспозиция, төенләнеш, вакыйгалар үстерелеше, кульминация, чишелеш) (5 сәгать).

Фоат Садриевның «Көнбагыш чәчәге» хикәясе. Яхшылыкның нәтиҗәсе яхшылык булуын аңлау.

Әхмәт Рәшитовның « Кояшлы ил - бәхет иле» шигыре. Туган ил кадерен белергә өйрәтү. Лирик геройның кичерешләрен ачу.

Мәгъсүм Хуҗинның «Туган көн» хикәясе. Олыларга игътибарлы булырга өйрәтү. Кешеләрнең күңелен күтәрү - зур бәхет булуын ачыклау.

VIII. Кеше - табигать баласы.

Равил Фәйзуллинның «Табигать кочагында» шигыре. Шигырьдә табигатьне саклау, аны ярату хисләре өстенлек итүен ачыклау (1 сәгать).

Мөдәррис Әгъләмовның «Матурлык минем белән» шигыре, «Җир-ана, кояш һәм башкалар» балладасы. Матурлыкны табигатьтән эзләү мотивы. Табигатьнең кешеләргә мәрхәмәтле булуы, аны сакларга кирәклеге (3 сәгать).

Рәссам Иван Иванович Шишкин иҗаты. Аның Татарстан белән бәйле язмышы. Иҗаты (1 сәгать).

Нури Арслановның «Ринат авылда» шигыре. Лирик геройның авыл табигате, мохите белән танышуы.

Гәбделхәй Сабитовның «Чәчәк нигә боекты?» хикәясе. Кызчыкның әнисенә ярдәм итүе, табигатьне яратуы.

Борис Вайнерның «Искиткеч китап». Елның дүрт фасылы. Аларның һәрберсе үзенчә матур булуы.

Кабатлау (2 сәгать).

IX. Эш беткәч көләргә ярый.

Ләбиб Леронның «Пирамида» хикәясе. Укучыларда белем алуга теләк тудыру. Укымыйча гына белемле булып булмавын ачыклау.

Теоретик төшенчә. Юмор (1 сәгать).

Алмаз Гыймадиевның «Зөлфия + ... мин» хикәясе. Яшүсмерләрне беренче мәхәббәт хисләренең сурәтләнеше. Язуда гына түгел, тормышта да хаталар җибәрергә ярамавын ачыклау (1 сәгать).

Шәүкәт Галиевның «Ул кем?» «Әлләкем», «Мәрзия мәсьәләсе» шигырьләре. Шагыйрьнең табышмак, юмористик шигырьләрендә бала хисләренең ачылышы (1 сәгать).

Кабатлау (1 сәгать).

Йомгаклау (1 сәгать)

Ятлау өчен тәкъдим ителә торган әсәрләр:

Дәрдемәнд, "Кил, өйрән...".

Ф.Кәрим, "Сөйләр сүзләр бик күп алар...".

Р.Фәйзуллин, "Табигать кочагында".

Дәрестән тыш (өстәмә) уку өчен тәкъдим ителгән әсәрләр

(укытучы сайлавы буенча):

Башмак (татар халык әкияте).

Төлке белән Алёнушка (рус халык әкияте).

Карга ни өчен исемен әйтеп бетерми? (башкорт халык әкияте).

Куркак юлдаш (татар халык әкияте).

Каюм Насыйри. Күләгә.

Фәнис Яруллин. Хәтерсез күке.

Владимир Даль. Кар кызы.

Ганс Христиан Андерсен. Борчак өстендәге принцесса.

Рудольф Эрих Распе. Сигез аяклы куян.

Тукай-Апуш. Рабит Батулладан.

Илдус. Ибраһим Газидан.

Мөнирә Булатова.

Фатих Кәрим. Ватаным өчен.

Мәңгелек хәтер. Лев Кассильдан.

Сугышчан бурыч. Фаил Шәфигуллиннан.

Оҗмах балалары. Мәдинә Маликовадан.

Көнбагыш чәчәге. Фоат Садриевтан.

Әхмәт Рәшитов. Кояшлы ил - бәхет иле.

Мәгъсүм Хуҗиннан. Туган көн.

Нури Арсланов. Ринат авылда.

Габделхәй Сабитов. Чәчәк нигә боекты?

Борис Вайнер. Искиткеч китап.

Шәүкәт Галиев. Мәрзия мәсьәләсе.

5 СЫЙНЫФЫНЫҢ РУС ТӨРКЕМЕ ӨЧЕН ТАТАР ӘДӘБИЯТЫННАН КАЛЕНДАРь-ТЕМАТИК ПЛАН

№

Дәрес темасы

Сәгать саны

Төп эчтәлек

Көтелгән нәтиҗә

Укучылар эшчәнлеге

төрләре

Контроль эш төрләре

Үткәрү

вакыты

метапредмет

предмет

шәхескә кагылышлы

план

факт

1 нче чирек

Борын-борын заманда…

1.

Акыллы сүзгә ни җитә!

1

Халык авыз иҗатына гомуми күзаллау булдыру.

Халык авыз иҗатын тарих белән бәйләп өйрәнү.

Халык авыз иҗатына гомуми күзаллау ясау.

Укучыларда үткәнебезгә, тарихыбызга карата игътибар тәрбияләү.

«Халык авыз иҗаты» схемасы белән эш, дәреслектә, эш дәфтәрендә биремнәр, рус халык авыз иҗаты белән чагыштырып, мисаллар китерү.

01.09

2.

Белмәгәнгә - әкият, белгәнгә - чын.

1

Халык авыз иҗатына гомуми күзаллау булдыру, әкият турында белем бирү.

Татар һәм рус әкиятләрен чагыштырып өйрәнү.

Халык авыз иҗатына гомуми күзаллау ясау, әкият турында белем алу.

Укучыларда үткәнебезгә, тарихыбызга карата игътибар тәрбияләү.

«Әкиятләр» схемасы белән эш, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр эшләү, чылбыр буенча уку, чылбыр буенча сөйләү, җөмләләр төзү.

03.09

3.

Яхшылыкка каршы яхшылык. «Ак бүре» әкиятенең 1 нче бүлеге.

1

«Ак бүре» әкияте белән танышу. Әкиятне уку.

Укыган буенча кирәкле мәгълүматны аерып ала белү.

«Ак бүре» әкиятен укып үзләштерү, аның кайсы төргә керүен билгеләү.

Балаларда табигатькә карата сакчыл караш тәрбияләү, табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен ныгыту, яхшылык эшләргә өндәү.

Әкиятне укып чыгу һәм терәк сораулар буенча анализлау, гомумиләштереп, нәтиҗәләр чыгару.

08.09

4.

«Ак бүре» әкиятенең 2 нче бүлеге.

1

«Ак бүре» әкияте белән танышу. Әкиятне уку.

Укыган буенча кирәкле мәгълүматны аерып ала белү.

«Ак бүре» әкиятен укып үзләштерү, аның кайсы төргә керүен билгеләү.

Балаларда табигатькә карата сакчыл караш тәрбияләү, табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен ныгыту, яхшылык эшләргә өндәү.

Әкиятне укып чыгу һәм терәк сораулар буенча анализлау, гомумиләштереп, нәтиҗәләр чыгару.

10.09

5.

«Ак бүре» әкиятенең 3 нче бүлеге.

1

«Ак бүре» әкияте белән танышу. Әкиятне уку.

Укыган буенча кирәкле мәгълүматны аерып ала белү.

«Ак бүре» әкиятен укып үзләштерү, аның кайсы төргә керүен билгеләү.

Балаларда табигатькә карата сакчыл караш тәрбияләү, табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен ныгыту, яхшылык эшләргә өндәү.

Әкиятне укып чыгу һәм терәк сораулар буенча анализлау, гомумиләштереп, нәтиҗәләр чыгару.

15.09

6.

Булма син төлке, булырсың көлке.

1

«Абзар ясаучы Төлке» татар халык әкиятен өйрәнү.

Уңай һәм тискәре сыйфатларны билгели алу, чагыштырып нәтиҗә ясый белү.

«Абзар ясаучы Төлке» татар халык әкиятен өйрәнү.

Балаларда намуслылык, гаделлек сыйфатларына карата хөрмәт тәрбияләү.

Әкияттәге уңай һәм тискәре образларны табу, аларга хас сыйфатларны билгели белү.

17.09

7.

Ана дигән хәзинә.

1

«Өч кыз» татар халык әкиятен өйрәнү, эчтәлеген үзләштерү.

Кирәкле мәгълүматны аерып алып, чагыштырып нәтиҗә ясый белү.

«Өч кыз» татар халык әкиятен өйрәнү, эчтәлеген үзләштерү, кызларга сыйфатнамә бирү.

Балаларда ата-анага, олыларга карата хөрмәт тәрбияләү.

Дәреслектә, эш дәфтәрендә биремнәр эшләп, әкиятнең эчтәлегенә төшенү,

геройларга бәяләмә бирү.

22.09

8.

Борын-борын заманда... (Кабатлау дәресе).

1

Халык әкиятләрен гомумиләштереп кабатлау, аларның төрләргә бүленешен

искә төшерү.

Халык иҗатының бай мирасын өйрәнү, әхлак һәм эстетик тәрбия бирү.

Әкият жанрын кабатлау, аның төрләргә бүленешенең принципларын истә калдыру.

Укучыларда әкиятләргә мәхәббәт тәрбияләү, сөйләм культурасын үстерү.

Бәйләнешле сөйләм

телен үстерү, белемнәрне тикшерү.

Тест

24.09

Әкият яздым - укыгыз...

9.

Яшәгән, ди,

булган, ди...

1

К.Насыйриның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Патша белән карт» әсәрен өйрәнү; «автор әкияте», «әдәби герой» төшенчәләрен

аңлату.

Билгеле күрсәтмә нигезендә эшли белү, нәтиҗә ясау.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Патша белән карт» әкиятен өйрәнү;

«автор әкияте», «әдәби герой» төшенчәләрен аңлату.

Балаларда кешелеклелек, намуслылык, гаделлек сыйфатларына карата хөрмәт тәрбияләү.

Әңгәмә, сәнгатьле уку. Бирелгән билгеләмәләргә нигезләнеп, нәтиҗә ясау. Үз фикереңне әйтә белергә өйрәнү.

29.09

10.

Юк дип әйтмә, бардыр ул...

1

Г.Тукайның тормыш

юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Су анасы» әкиятен өйрәнү; «шигъри

әсәр», «әкият-поэма» төшенчәләрен аңлату.

Рус әдәбияты белән чагыштырып, мифик образлар сурәтләнгән әсәрләрне анализлау.

Г.Тукайның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү,

«Су анасы» әкиятен өйрәнү;

«шигъри әсәр», «әкият-поэма» төшенчәләрен аңлату.

Укучыларга, әсәрдән чыгып, кеше әйберен сораусыз алырга ярамаганлыкны аңлату.

Әкиятне уку, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр эшләү, әкият-поэмада әкияткә хас

сыйфатларны табу.

01.10

11.

Б.Әлменов. «Су анасы» картинасы.

1

Рәссам Б.Әлменовның тормыш юлы һәм иҗаты турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Укучыларда рәсем сәнгате аша эстетик зәвык тәрбияләү.

Рәссам Б.Әлменовның тормыш юлы һәм иҗаты белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; рәсем сәнгате турында сөйләү.

Балаларда табигатьнең матурлыгына соклану, рәсем сәнгатенә карата кызыксыну уяту.

Рәсемне аңлау, төп детальләргә игътибар итеп, аның эчтәлеген сөйләтү, нәтиҗә ясау.

06.10

12.

Әкиятче бездә кунакта.

1

Т.Миңнуллинның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Гафият турында әкият» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда театр сәнгате аша әкиятләр укуга кызыксыну уяту.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Гафият турында әкият» әсәрен өйрәнү, «әкият-пьеса», «драма әсәре» төшенчәсен аңлату.

Балаларда үз-үзләренә карата җаваплылык, олыларны хөрмәт итү хисе тәрбияләү.

Әкият-пьесаны сәнгатьле итеп уку, аңлаганны сораулар ярдәмендә тикшерү, анализлау.

08.10

13.

Әкияттә кунакта.

1

«Әкият» курчак театры белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

«Әкият» курчак театры турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда театр сәнгатенә карата кызыксыну, ихтирам уяту.

Яңа материал белән танышу, укытучының кереш сүзе, укылган текст буенча фикер алышу.

13.10

Хыял канатларында

14.

Әкият тә түгел, чын да түгел...

А.Тимергалинның тормыш

юлы һәм иҗаты.

1

А.Тимергалин

ның тормыш

юлы һәм иҗаты белән танышу, «Сәер планетада» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; укучыларда

космос, галәм,

космик корабльләр белән кызыксынуга омтылыш уяту.

Укучыларда галәмне өйрәнүгә, астрономия фәненә кызыксыну уяту.

А.Тимергалинның тормыш юлы һәм иҗаты белән танышу,

«Сәер планетада» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Хикәяне уку, сүзләрне аңлату, сораулар буенча төп фикерне табу, нәтиҗә ясау.

15.10

15.

А.Тимергалин «Сәер планетада», 2-3 нче өлеш.

1

«Сәер планетада» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; укучыларда

космос, галәм,

космик корабльләр белән кызыксынуга омтылыш уяту.

Укучыларда галәмне өйрәнүгә, астрономия фәненә кызыксыну уяту.

«Сәер планетада» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Хикәяне уку, сүзләрне аңлату, сораулар буенча төп фикерне табу, нәтиҗә ясау.

20.10

16.

А.Тимергалин «Сәер планетада», 4-5 нче өлеш.

1

«Сәер планетада» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; укучыларда

космос, галәм,

космик корабльләр белән кызыксынуга омтылыш уяту.

Укучыларда галәмне өйрәнүгә, астрономия фәненә кызыксыну уяту.

«Сәер планетада» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Хикәяне уку, сүзләрне аңлату, сораулар буенча төп фикерне табу, нәтиҗә ясау.

22.10

17.

Кабатлау дәресе.

Хыял дөньясында.

1

Әкият һәм

фантастика темаларын гомумиләштереп кабатлау, әкият

белән фантастиканы

аера белү күнекмәләре

булдыру.

Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгълүматны аерып ала

белү.

Әкият жанрын фантастикадан аеру күнекмәләрен булдыру.

Укучыларда әкиятләргә мәхәббәт тәрбияләү, сөйләм культурасын үстерү.

Сайлап алып уку, укыганны анализлый белү, үз фикереңне тексттан дәлилләр табып исбатларга өйрәнү, белемнәрне тикшерү.

тест

27.10

Белем баскычлары

18.

Дәрес-проект.

1

Укучыларның бәйләнешле сөйләм телен үстерү. Әкият һәм фантастика темаларын гомумиләштереп кабатлау, әкият белән фантастиканы аера белү күнекмәләре булдыру.

Үз куллары белән китапчык ясау, команда белән эшләү күнекмәләрен булдыру.

Әкият жанрын фантастикадан аеру күнекмәләрен булдыру.

Укучыларда хезмәткә мәхәббәт, үз эшең белән горурлану хисләрен үстерү, дөрес бәяләү күнекмәләре булдыру.

Укучылар үзләре уйлап язган яки башка авторларныкы булган, тәрҗемә иткән әкият һәм фантастик әсәрләрне китапчык итеп, рәсемнәр белән бизәп, сыйныфташларына тәкъдим итәләр.

29.10

2 нче чирек

1.

Белем -

бәхет ачкычы.

1

«Белемгә омтылу» белешмәсен уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү, белем алу, укымышлы булу турында фикер алышу, белемгә омтылыш тәрбияләү.

Татар әдәбиятының үсешен тарих белән бәйләп өйрәнү.

«Белемгә омтылу» белешмәсен уку; татар халкының

белемле булуы

турында сөйләшү, «мәгърифәтчелек хәрәкәте» төшенчәсен аңлату.

Балаларда белемгә омтылыш тәрбияләү.

Уку, эчтәлеге буенча фикер алышу, мәкальләр уку, рәсемнәр күзәтү. Төрле биремнәр эшләү.

10.11

2.

Белем

укудан

башлана.

1

«Мөхәммәдия» мәдрәсәсе турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү, белем алу, укымышлылык турында фикер алышу, белемгә омтылыш тәрбияләү.

Укыган

текстны аңлап, тарихи күзәтү ясый белү.

«Мөхәммәдия» мәдрәсәсе турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү.

Балаларда белемгә омтылыш тәрбияләү.

Китаптагы текст белән танышу, уку, укытучының истәлекләр белән таныштыруы.

12.11

3.

Укытучылар мәктәбе.

1

Казанның Татар укытучылар мәктәбе турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү, белем алу, укымышлы булу турында фикер алышу, белемгә омтылыш тәрбияләү.

Укучыларда белем алуга, укымышлы булуга кызыксыну уяту.

Казанның Татар укытучылар мәктәбе турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү.

Балаларда белемгә омтылыш, укытучы һөнәренә ихтирам тәрбияләү.

Тема буенча укытучының кереш сүзе, текстны укып, әңгәмә оештыру.

17.11

4.

Казан университеты.

1

Казан университеты турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү, белем алу, укымышлылык турында фикер алышу, белемгә омтылыш тәрбияләү.

Казан университеты тарихы белән таныштыру.

Казан университеты турында уку; татар халкының белемле булуы турында сөйләшү.

Балаларда белемгә омтылыш тәрбияләү.

Текст җөмләләрен кыскартып әйтү, анализ ясау.

19.11

5.

Галим кеше хөрмәткә лаек!

1

Г.Исхакый-ның «Мөгаллим» әсәрен

уку, эчтәлекне үзләштерү; укучыларда белемгә омтылыш уяту, укытучы хезмәтенә ихтирам тәрбияләү.

Укыган әсәрне бүгенге көн, көндәлек тормыш белән бәйләнештә күзаллый белү.

Г.Исхакыйның «Мөгаллим» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү.

Балаларда укытучы хезмәтенә ихтирам тәрбияләү.

Әсәрне аңлату, сөйләү, әңгәмә, сорау кую, нәтиҗәләр чыгару.

24.11

6.

Кил, өйрән…

1

Дәрдемәнднең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Кил, өйрән…» шигырен өйрәнү.

Шигъри әсәрне җиңел истә калдыру ысулларын белү.

Дәрдемәнднең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Кил, өйрән…» шигырен өйрәнү.

Укучыларда телләр өйрәнүгә кызыксыну тудыру.

Текстның эчтәлеген аңлап, үз фикереңне әйтә белү.

26.11

Балачак - хәтерләрдә мәңге калачак

7.

Укысаң - белерсең...

1

Мәгърифәтчелек чоры әдәбиятын кабатлау.

Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгълүматны аерып ала белү.

Мәгърифәтчелек чоры һәм әдәбияты белән танышуны гомумиләштереп кабатлау.

Балаларда белемгә омтылыш тәрбияләү.

Сайлап алып уку, укыганны анализлый белү, үз фикереңне тексттан дәлилләр табып исбатларга өйрәнү, белемнәрне тикшерү.

тест

01.12

8.

Г.Тукай "

Исемдә калганнар",1 нче бүлек.

1

Г.Тукайның

«Исемдә калганнар» автобиографик

әсәре аша

укучыларны

аның балачагы белән

таныштыру;

әти-әниләргә

карата

ихтирам

тәрбияләү.

Шагыйрьнең авыр тормышта үсүен укучыларга аңлату.

Г.Тукайның «Исемдә калганнар» автобиографик әсәре аша укучыларны аның балачагы белән таныштыру.

Укучыларда әти-әниләргә карата

ихтирам тәрбияләү.

Әңгәмә, сөйләү, образларга бәяләмә, сүзлек эше, анализ, биремнәр эшләү.

03.12

9.

Г.Тукай "

Исемдә калганнар",2 нче бүлек.

1

Г.Тукайның

«Исемдә калганнар» автобиографик

әсәре аша

укучыларны

аның балачагы белән

таныштыру;

әти-әниләргә

карата

ихтирам

тәрбияләү.

Шагыйрьнең авыр тормышта үсүен укучыларга аңлату.

Г.Тукайның «Исемдә калганнар» автобиографик әсәре аша укучыларны аның балачагы белән таныштыру.

Укучыларда әти-әниләргә карата

ихтирам тәрбияләү.

Әңгәмә, сөйләү, образларга бәяләмә, сүзлек эше, анализ, биремнәр эшләү.

08.12

10.

Г.Тукай "

Исемдә калганнар",3 нче бүлек

1

Г.Тукайның

«Исемдә калганнар» автобиографик

әсәре аша

укучыларны

аның балачагы белән

таныштыру;

әти-әниләргә

карата

ихтирам

тәрбияләү.

Шагыйрьнең авыр тормышта үсүен укучыларга аңлату.

Г.Тукайның «Исемдә калганнар» автобиографик әсәре аша укучыларны аның балачагы белән таныштыру.

Укучыларда әти-әниләргә карата

ихтирам тәрбияләү.

Әңгәмә, сөйләү, образларга бәяләмә, сүзлек эше, анализ, биремнәр эшләү.

10.12

11.

Г.Тукай "

Исемдә калганнар", йомгаклау.

1

Г.Тукайның

«Исемдә калганнар» автобиографик

әсәре аша

укучыларны

аның балачагы белән

таныштыру;

әти-әниләргә

карата

ихтирам

тәрбияләү.

Шагыйрьнең авыр тормышта үсүен укучыларга аңлату.

Г.Тукайның «Исемдә калганнар» автобиографик әсәре аша укучыларны аның балачагы белән таныштыру.

Укучыларда әти-әниләргә карата

ихтирам тәрбияләү.

Әңгәмә, сөйләү, образларга бәяләмә, сүзлек эше, анализ, биремнәр эшләү.

15.12

12.

Бөек Тукай һәм Бәләкәй Апуш.

1

Рәссам

Х.Казаковның тормыш юлы һәм иҗаты

турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша

танышу.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

Рәссам

Х.Казаковның тормыш юлы һәм иҗаты турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; рәсем сәнгате турында сөйләү.

Балаларда Г.Тукайның балачагына, рәсем сәнгатенә карата кызыксыну уяту.

Рәсемне аңлау, төп детальләргә игътибар итеп, аның эчтәлеген сөйләтү, нәтиҗә ясау.

17.12

13.

Музейларда - хәтер.

1

Габдулла Тукайның Кырлайдагы музее белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

Габдулла Тукайның Кырлайдагы музее белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда Г.Тукай белән бәйле истәлекләргә карата кызыксыну, ихтирам уяту.

Тукай музее белән танышу. Видео, презентацияләр карау.

22.12

14.

Кабатлау дәресе.

Ямьле

балачак.

1

Укыганнарны гомумиләштереп кабатлау, белемнәрне тикшерү.

Укыганны гомумиләш-

терә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгълүматны

аерып ала белү.

Укыганнарны гомумиләштереп кабатлау.

Балаларда һәр мизгелнең кадерен белеп яшәүне тәрбияләү.

Укыганнарны искә төшереп, гомумиләштереп кабатлау. Тексттан мисаллар китереп, теорияне искә төшерү. Белемнәрне тикшерү.

тест

24.12

3 нче чирек

1.

«Салават

күпере» журналы.

1

«Салават күпере» журналы турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

«Салават күпере» журналы белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда «Салават күпере» журналына карата кызыксыну уяту.

Хикәя төзү, диалогик сөйләм күнекмәләрен үстерү.

12.01

2.

Проект-дәрес

«Салават күпере - дуслык күпере».

1

Укучылар «Салават күпере» журналы белән танышып, аның турында сөйләргә өйрәнәләр. Үз эшеңне тәкъдим итү күнекмәләрен булдыру.

Командада эшләргә, проект эше башкарырга өйрәнү.

«Салават күпере» журналы белән таныштыру, сөйләм телен үстерү.

Татар телен өйрәнүгә кызыксыну булдыру, үзара сөйләшеп, күмәк эшләргә өйрәтү.

Командалап эшләү, рубрикаларны укып, фикер алышу, булган материалдан кирәклесен сайлап алып эшкәртү, эшне аудиториягә тәкъдим итү.

14.01

Ватаным өчен!

3.

«Әгәр мин тылсымчы булсам...»

1

Гадел Кутуйның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Рөстәм маҗаралары» әсәрен өйрәнү; «чагыштыру» төшенчәсен аңлату.

Укучыларга әсәрнең фантастик маҗара стилендә бирелешен аңлату.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Рөстәм маҗаралары» әсәрен өйрәнү; «чагыштыру» төшенчәсен аңлату.

Укучыларны тормышта уяу булырга, әти-әни сүзен тыңларга, олыларны хөрмәт итәргә өйрәтү.

Фантастик хикәяләүне аңлап, әсәрне аңлау, сугыш чоры, партизаннар турында белү, сүзләрне тәрҗемә итеп, мәгънәләренә төшенү.

19.01

4.

Гадел Кутуй "Рөстәм маҗаралары" (Рөстәм турындагы өзек).

1

«Рөстәм маҗаралары» әсәрен өйрәнү; «чагыштыру» төшенчәсен аңлату.

Укучыларга әсәрнең фантастик маҗара стилендә бирелешен аңлату.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Рөстәм маҗаралары» әсәрен өйрәнү; «чагыштыру» төшенчәсен аңлату.

Укучыларны тормышта уяу булырга, әти-әни сүзен тыңларга, олыларны хөрмәт итәргә өйрәтү.

Фантастик хикәяләүне аңлап, әсәрне аңлау, сугыш чоры, партизаннар турында белү, сүзләрне тәрҗемә итеп, мәгънәләренә төшенү.

21.01

5.

Гадел Кутуй "Рөстәм маҗаралары" ("Сихерле чәчәкләр"өзеге).

1

«Рөстәм маҗаралары» әсәрен өйрәнү; «чагыштыру» төшенчәсен куллану.

Укучыларга әсәрнең фантастик маҗара стилендә бирелешен аңлату.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Рөстәм маҗаралары» әсәрен өйрәнү; «чагыштыру» төшенчәсен аңлату.

Укучыларны тормышта уяу булырга, әти-әни сүзен тыңларга, олыларны хөрмәт итәргә өйрәтү.

Фантастик хикәяләүне аңлап, әсәрне аңлау, сугыш чоры, партизаннар турында белү, сүзләрне тәрҗемә итеп, мәгънәләренә төшенү.

26.01

6.

Гадел Кутуй "Рөстәм маҗаралары" ("Расад" өзеге).

1

«Рөстәм маҗаралары» әсәрен өйрәнү; «чагыштыру» төшенчәсен ныгыту.

Укучыларга әсәрнең фантастик маҗара стилендә бирелешен аңлату.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Рөстәм маҗаралары» әсәрен өйрәнү; «чагыштыру» төшенчәсен аңлату.

Укучыларны тормышта уяу булырга, әти-әни сүзен тыңларга, олыларны хөрмәт итәргә өйрәтү.

Фантастик хикәяләүне аңлап, әсәрне аңлау, сугыш чоры, партизаннар турында белү, сүзләрне тәрҗемә итеп, мәгънәләренә төшенү.

28.01

7.

Мин сине шундый сагындым...

1

Муса Җәлилнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Сагыну» шигырен өйрәнү, язучының патриот шагыйрь икәнлеген, каһарман сугышчы булуын аңлату.

Балаларга язучының патриот шагыйрь икәнлеген, каһарман сугышчы булуын аңлату.

Муса Җәлилнең

«Сагыну»

шигырен өйрәнү, язучының патриот шагыйрь икәнлеген, каһарман сугышчы булуын аңлату.

Балаларда азатлык өчен көрәшүче сугышчыларга карата ихтирам тәрбияләү.

Язучы иҗаты белән танышу, әсәрне укып, укытучы җитәкчелегендә бергәләп анализлау, нәтиҗә ясау.

02.02

8.

Гомере аның моңлы бер җыр иде...

1

Герой-шагыйрь Муса Җәлилнең

тормыш юлы һәм иҗаты буенча белемнәрен ныгыту, «Соңгы җыр» шигырен өйрәнү, сугышчыларның батырлыгына ихтирам, фашизмга карата тарих аша нәфрәт хисе тәрбияләү.

Сугышчыларның батырлыгына ихтирам, фашизмга

карата нәфрәт хисе тәрбияләү.

Герой-шагыйрь Муса Җәлилнең тормыш юлы һәм иҗаты буенча белемнәрне ныгыту, «Соңгы җыр» шигырен өйрәнү.

Балаларга язучының үлем куркынычы астында да туган илгә, халкыбызга тугрылык саклап калган шагыйрь икәнлеген аңлату.

Шигырьне уку, сорау-биремнәргә җавап эзләү.

04.02

9.

М.Җәлил «Алтын-

чәч», 1 нче өлеш.

1

Муса Җәлилнең «Алтынчәч» әсәрен өйрәнү, «опера», «либретто» төшенчәләрен аңлату, балаларда татар халкының тарихына карата кызыксыну уяту.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү; М.Җәлилнең татар театр сәнгатен үстерүдәге эшчәнлеген аңлату.

Муса Җәлилнең «Алтынчәч» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда татар халкының тарихына карата кызыксыну уяту.

Эчтәлек белән танышу, әсәрнең төп фикерен аңлату, эш дәфтәрендә биремнәр эшләү, чылбыр буенча уку.

09.02

10.

М.Җәлил «Алтын-

чәч», 2 нче өлеш.

1

Муса Җәлилнең «Алтынчәч» әсәрен өйрәнү, «опера», «либретто» төшенчәләрен аңлату, балаларда татар халкының тарихына карата кызыксыну уяту.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү; М.Җәлилнең татар театр сәнгатен үстерүдәге эшчәнлеген аңлату.

Муса Җәлилнең «Алтынчәч» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда татар халкының тарихына карата кызыксыну уяту.

Эчтәлек белән танышу, әсәрнең төп фикерен аңлату, эш дәфтәрендә биремнәр эшләү, чылбыр буенча уку.

11.02

11.

Опера ничек туа?

1

Композитор Нәҗип Җиһановның тормыш юлы һәм иҗаты турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

Композитор Нәҗип Җиһановның тормыш юлы һәм иҗаты турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда татар музыкасына карата кызыксыну уяту.

Тема белән кызыксынып, уйны ачык итеп әйтү.

16.02

12.

Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт академия опера һәм балет

театры.

1

Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт академия опера һәм балет театры турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Театр, балет, опера сәнгате белән әдәбиятны бәйләп өйрәнү.

Муса Җәлил исемендәге Татар дәүләт академия опера һәм балет театры турында дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Балаларда татар музыкасына карата кызыксыну, ихтирам уяту.

Эчтәлек белән танышу, әсәрнең төп фикерен аңлату, эш дәфтәрендә биремнәр, чылбыр буенча уку, диалогик сөйләм үстерү.

18.02

13.

Кыр казы

1

Фатих Кәримнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, Фатих Кәримнең «Кыр казы» шигырен өйрәнү.

Сугыш кырларында илебезнең азатлыгы өчен кан коелуның мәгънәсен укучыларга аңлату.

Фатих Кәримнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, Фатих Кәримнең «Кыр казы» шигырен өйрәнү.

Укучыларда азатлык өчен көрәшкән сугышчыларга карата ихтирам тәрбияләү.

Сәнгатьле уку, дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәр аша лирик әсәрне анализлау.

23.02

14.

Сөйләр сүзләр бик күп алар...

1

Фатих Кәрим иҗатын өйрәнүне дәвам итү, «Сөйләр сүзләр бик күп алар» шигырен сәнгатьле итеп уку; туган илгә карата мәхәббәт тәрбияләү.

Шигъри әсәрне җиңел истә калдыру ысулларын өйрәнү.

Фатих Кәрим иҗатын өйрәнүне дәвам итү, «Сөйләр сүзләр бик күп алар» шигырен сәнгатьле итеп уку.

Укучыларда азатлык өчен көрәшкән сугышчыларга карата ихтирам тәрбияләү.

Сәнгатьле уку өстендә эшләү, әңгәмә, сорауларга җавап бирү.

25.02

15.

Аталы-уллы солдатлар.

1

Ш.Галиевнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, шагыйрьнең «Аталы-уллы солдатлар» балладасын өйрәнү; «баллада» төшенчәсен аңлату.

Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгълүматны

аерып ала

белү.

Ш.Галиевнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, шагыйрьнең «Аталы-уллы солдатлар» балладасын өйрәнү; «баллада» төшенчәсен аңлау.

Укучыларда илебез халкының фашистларга каршы гомерләрен дә кызганмыйча көрәш алып барулары турында фикер алышу, ветераннарга багышланган истәлекләргә сакчыл караш тәрбияләү.

Уку, рәсемнәр буенча әсәрнең эчтәлеген сөйләү, фикерне ачу.

01.03

16.

Кабатлау дәресе.

Сугыш кайтавазы.

1

Бу бүлектә өйрәнелгән материалны гомумиләштереп кабатлау, белемнәрне тикшерү.

Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүматны аерып

ала белү.

Укыганнарны гомумиләштереп кабатлау.

Укучылар белән тынычлык өчен көрәш алып баручылар турында фикер алышу, аларга багышланган истәлекләргә сакчыл караш тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау, белемнәрне тикшерү.

тест

03.03

17.

Дәрес-проект

«Беркем дә, бернәрсә дә онытылмый...»

1

Сугыш елларының әдәбиятта сурәтләнүен аңлау, аны бүгенге күзлектән тасвирлау.

Команда белән эшләү күнекмәләрен

булдыру.

Әдәбиятта сугыш сурәтләнешен бәяләү.

Укучыларда көрәшчеләргә ихтирам, үз эшең белән горурлану хисләрен үстерү, дөрес бәяләү күнекмәләре булдыру.

Командалап эшләү, китапчыклар, буклетлар яки плакатлар ясау, аларны тәкъдим итү.

10.03

Кояшлы ил - бәхет иле

18.

Н.Дәүли «Бәхет кайда була?», 1нче өлеш.

1

Нәби Дәүлинең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Бәхет кайда була?» шигырен өйрәнү.

Укучыларга хезмәтнең, тырышлыкның бәхет чыганагы икәнлеген аңлату.

Шагыйрь Нәби Дәүлинең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Бәхет кайда була?» шигырен өйрәнү.

Балаларда хезмәткә, хезмәт кешесенә ихтирам тәрбияләү.

Язучы иҗатына күзәтү ясау, әсәрен укып, ярдәмче сорауларга нигезләнеп, аңа бәя бирү.

15.03

19.

Н.Дәүли «Бәхет кайда була?», 2 нче өлеш.

1

«Бәхет кайда була?» шигырен өйрәнү.

Укучыларга хезмәтнең, тырышлыкның бәхет чыганагы икәнлеген аңлату.

Шагыйрь Нәби Дәүлинең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Бәхет кайда була?» шигырен өйрәнү.

Балаларда хезмәткә, хезмәт кешесенә ихтирам тәрбияләү.

Язучы иҗатына күзәтү ясау, әсәрен укып, ярдәмче сорауларга нигезләнеп, аңа бәя бирү.

17.03

20.

Туган җирдә минем бәхетем.

1

«Мин җирдә калам» әсәрен өйрәнү, шигырьне сәнгатьле итеп уку; бәхет, хезмәт турында фикер алышу, хезмәткә ихтирам тәрбияләү.

Укучыларга әдәби әсәр аша туган илнең кадерен төшендерү.

«Мин җирдә калам» әсәрен өйрәнү, шигырьне сәнгатьле итеп уку.

Балаларда туган якка, табигатькә ихтирам тәрбияләү.

Уку, сораулар, биремнәр ярдәмендә эчтәлеген аңлау, әсәр буенча фикер алышу.

31.03

4 нче чирек

1.

Минем холкым -
минем язмышым.

1

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; сюжет элементларын өйрәнү; укучыларда белемгә омтылыш уяту, җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Әсәрне өлешләргә бүлү. Эчтәлекнең идеясен таба белү. Исем табу - тема - идея - эчтәлек бәйләнешләрен табу, анализлау.

05.04

2.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәре, 1 нче өлеш.

1

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; сюжет элементларын өйрәнү; укучыларда белемгә омтылыш уяту, җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Әсәрне өлешләргә бүлү. Эчтәлекнең идеясен таба белү. Исем табу - тема - идея - эчтәлек бәйләнешләрен табу, анализлау.

07.04

3.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәре, 1 нче өлеш.

1

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; сюжет элементларын өйрәнү; укучыларда белемгә омтылыш уяту, җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Әсәрне өлешләргә бүлү. Эчтәлекнең идеясен таба белү. Исем табу - тема - идея - эчтәлек бәйләнешләрен табу, анализлау.

12.04

4.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәре, 1 нче өлеш.

1

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; сюжет элементларын өйрәнү; укучыларда белемгә омтылыш уяту, җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Әсәрне өлешләргә бүлү. Эчтәлекнең идеясен таба белү. Исем табу - тема - идея - эчтәлек бәйләнешләрен табу, анализлау.

14.04

5.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрендә сюжет элементлары.

1

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү; сюжет элементларын өйрәнү; укучыларда белемгә омтылыш уяту, җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Укылганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллану.

Фатих Хөснинең «Чыбыркы» әсәрен уку, эчтәлекне үзләштерү, сюжет элементларын өйрәнү.

Әсәрдәге вакыйгалар аша балаларда җаваплылык хисләре тәрбияләү.

Әсәрне өлешләргә бүлү. Эчтәлекнең идеясен таба белү. Исем табу - тема - идея - эчтәлек бәйләнешләрен табу, анализлау.

19.04

6.

Кабатлау дәресе.

Кояшлы ил - бәхет иле.

1

Өйрәнелгән материалны гомумиләш-тереп кабатлау, белемнәрне тикшерү. «Кояшлы ил - бәхет иле» шигырен укып, җырын өйрәнү.

Укыганны гомумиләш-

терә, нәтиҗә ясый, иң

мөһим мәгъ-лүматны аерып ала белү.

Укыганнарны гомумиләштереп кабатлау.

Балаларда бәхетнең кадерен белеп яшәү хисләрен тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау, җыр өйрәнү, белемнәрне тикшерү.

тест

21.04

Кеше - табигать баласы

7.

Табигать кочагында.

1

Равил Фәйзуллинның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Табигать кочагында» әсәрен өйрәнү.

Укучыларга экологик тәрбия бирү.

Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Табигать кочагында» әсәрен өйрәнү.

Балаларда табигатькә карата сакчыл караш тәрбияләү, табигатьтә үз-үзеңне тоту кагыйдәләрен ныгыту.

Уку, әңгәмә, биремнәрне үтәү, рәсем ясау.

26.04

8.

Мөдәррис

Әгъләм "Матурлык минем белән".

1

Мөдәррис

Әгъләмнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Матурлык минем белән» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; «Матурлык минем белән» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда табигатьнең матурлыгына соклану, туган илгә карата мәхәббәт тәрбияләү.

Уку, сорауларга җавап бирү. Хикәя буенча фикер алышу.

28.04

9.

Мөдәррис

Әгъләм "Матурлык минем белән".

1

Мөдәррис

Әгъләмнең тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Матурлык минем белән» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда эстетик зәвык тәрбияләү.

Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; «Матурлык минем белән» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда табигатьнең матурлыгына соклану, туган илгә карата мәхәббәт тәрбияләү.

Уку, сорауларга җавап бирү. Хикәя буенча фикер алышу.

03.05

10.

Җир-ана, кояш һәм башкалар.

1

Мөдәррис Әгъләмнең «Җир-ана, кояш һәм башкалар» әсәрен өйрәнү, «баллада» төшенчәсен кабатлау.

Экологик тәрбия бирү.

Мөдәррис Әгъләмнең «Җир-ана, кояш һәм башкалар» әсәрен өйрәнү, «баллада» төшенчәсен кабатлау.

Укучыларга хезмәтнең бәхет, шатлык, хөрмәт чыганагы икәнлеген төшендерү.

Сүзлек өстендә эш, эчтәлек буенча фикер алышу.

05.05

11.

Җир-ана-

быз - рәсемнәрдә.

1

Рәссам

И.И.Шишкинның тормыш юлы һәм иҗаты белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу.

Рәсем сәнгатенә карата кызыксыну уяту.

Рәссам

И.И. Шишкинның тормыш юлы һәм иҗаты белән дәреслектәге белешмә һәм өстәмә материаллар аша танышу; рәсем сәнгате турында сөйләү.

Балаларда табигатьнең матурлыгына соклану, рәсем сәнгатенә карата

кызыксыну уяту.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау.

10.05

12.

Кабатлау дәресе.

Туган илем -
иркә гөлем.

1

Өйрәнелгән материалны гомумиләштереп кабатлау, белемнәрне тикшерү.

Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүматны аерып ала белү.

Укыганнарны гомумиләштереп кабатлау.

Табигатькә мәхәббәт тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау, белемнәрне тикшерү.

тест

12.05

13.

Дәрес-проект

«Гүзәл табигатьле туган җирем».

1

Әдәбият белән сәнгатьне бәйләп күзаллау. Картина аша әйтергә теләгән фикерләрне сүз белән әйтергә өйрәтү.

Команда белән эшләү күнекмәләрен булдыру.

Әдәбият белән сәнгатьне бәйләп күзаллау. Картина аша әйтергә теләгән фикерләрне сүз белән әйтергә өйрәтү.

Табигатькә мәхәббәт тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау.

17.05

14.

Белем -
нур, белмәү - хур.

1

Л.Леронның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Пирамида» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда укуга, фәннәргә карата кызыксыну уяту.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Пирамида» әсәрен өйрәнү, «юмор» төшенчәсен аңлату.

Балаларда үз-үзләренә карата таләпчәнлек, җаваплылык, игътибарлылык хисе тәрбияләү.

Текстны уку, сүзлек эше, рәсем буенча сөйләшү, биремнәр эшләү, сорауларга җавап бирү.

20.05

15.

Беренче хисләр...

1

А.Гыймадиевның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, «Зөлфия +...мин» әсәрен өйрәнү.

Әдәби әсәрләрдә укыганнардан нәтиҗә ясап, тормышта куллана белү.

Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә бирү, «Зөлфия +...мин» әсәрен өйрәнү.

Укучыларда бер-берләренә карата ихтирам, дуслык хисләре тәрбияләү, әдәплелек кагыйдәләрен төшендерү.

Дәреслек, эш дәфтәрендә биремнәрне эшләп, хикәянең эчтәлегенә төшенү, геройларга бәяләмә бирү.

19.05

16.

Шәвәли шуклыгы.

1

Ш.Галиев

нең «Ул кем?», «Әлләкем» шигырьләрен өйрәнү.

Укучыларга эстетик тәрбия бирү.

Шагыйрьнең тормыш юлы һәм иҗаты турында искә төшерү, «Әлләкем» шигырен өйрәнү.

Укучыларның хайваннарга карата игътибарларын, күзәтүчәнлекләрен, күзаллауларын үстерү, матурлыкка омтылыш тәрбияләү.

Шигырьне укып, сораулар буенча анализлау, нәтиҗәләр ясау.

24.05

17.

Кабатлау дәресе.

Уйныйк та көлик!

1

Өйрәнелгән материалны гомумиләштереп кабатлау, белемнәрне тикшерү.

Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүматны аерып ала белү.

Укыганнарны гомумиләштереп кабатлау.

Балаларда һәр мизгелнең кадерен белеп яшәү сыйфатын тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау, белемнәрне тикшерү.

тест

26.05

18.

Йомгаклау дәресе.

1

Өйрәнелгән материалны гомумиләш-тереп кабатлау, белемнәрне тикшерү.

Укыганны гомумиләштерә, нәтиҗә ясый, иң мөһим мәгълүматны аерып ала белү.

Укыганнарны гомумиләштереп кабатлау.

Балаларда һәр мизгелнең кадерен белеп яшәү сыйфатын тәрбияләү.

Бәйләнешле сөйләм телен үстерү, нәтиҗәләр чыгару, анализ ясау, белемнәрне тикшерү.

31.05

Лист корректировки

№

Тема (объединенная)

Количество часов

Дата проведения

Причина

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

18.

19.

20.