План – конспект открытого урока по теме «Gagauzların evelki zanaatları»

Ềtaplar.

Vakıt.

Subkompetenţiyalar

ON .

İş çeşitleri

Kantarla-mak .

Didaktik

kolaylıkları

Denemek-

lär .

Orgmoment.

Gimn.

1,5 min.

І

Çaarmak .

Uroon başlaması .

1 min.

2 min.

ІІ

Annamak.

Uroon temel payı .

12 min.

ІІІ

Düşünmäk.

Söleişlerdänparad.

14 min.

ІV

Çözmäk.

Bilmecey - lerdän konkurs.

7 min.

Kararlamak.

7 min.

D. Rodarinin

şiiri

«Çem pahnut remösla ?»

İtoglar , çıkışlar , notalar .

ON -1

Tanışmak uroon te - masınnan hem neet - lerinnän .

Meraklandırmak üürenicileri temaylan.

SK-1

Esap almak , ani gagauzların eski za- naatları taa çok baalı onnarın yaşamasına:

erä , topraa, hayvan-

cılaa, evdeki işlerä , naturaya .

SK- 2

Bilmäk gagauzların en eski , en siirek raz-

gelän zanaatların

adlarını hem maana - sını .

SK - 3

Meraklanmak dedel - lerin eski zanaatla - rınnan .

ON - 2

Birleştirmäk rusça hem gagauzça maa-nalarını.

ON- 3

Demekli okumak halk söleişlerini , çöz-mäk onnarın maanal-larını.

SK - 4

Göstermäk deerin halk fikirini folklor yaratmalarında, cüm - büşünü , akılını , bilciliini , , gözelliini .

SK - 5

Esap almak , nicä gagauzların zor yaşaması , gariplii belli eder kendisini söleişlerdä .

SK - 6

Görmäk gagauzların halk bilmeceylerindä insanın keskin fikirini.

ON - 4

Becermäk demekli okumaa hem çözmää bilmeceyleri .

SK - 6

Bilmäk kendi dedelerin zanaan - larını, nesoy zanaatlar var kendi aylelerindä, senselenin arasında.

ON - 5

Demekli okumak Rodarinin şiirini.

SK - 7

Terbietmäk üürenicilerdä sevgi herbir zanaata , saymak hem hatır gütmäk herbir çalışan adama.

Hazırlanmak uroon çeketmesinä .

Üürenicilär çalêr gimnı .

Uroon êpigrafı : «Utanma işlemää birdä iştä - utan işlämemää» .

(Halk söleişi ).

Üürenicilär evdeki iştä aaraştırdılar eski gagauz zanaatlarını kiyatlarda, yaratma larda , soruşturdular ihtiarlara da hepsi zanaatların adlarını yazdılar tefterlerä .

Sıralêrlar zanaatları : çiftçi , baacı , kuvancı , usta, aşçı , bahçivancı , çalgıcı hem başka.

Üürecinin sözü : « Gagauzların tradiţional zanaatları baalıydı taa çok hayvancı-laa , çiftçilää , bahçivancılaa , baalarcılaa .Ama onnardan kaarä taa çok zanaatlar baalı ustalaa , dokumaya , örmeyä ,ruba dikmesinä , imek yapmasına. Gagauzların zanaatları pek belli ederlär kendilerini insanın soyadlarında .Şindi sıralayın zanaatları , angılarını yazdınız tefterlerdä da bulun kendi soyadlarınızda onnara ilişkilik.»

Üürenicilär bulêrlar soyadlarını : Arabacı , Dermenci , İularji , Kalpakçi , Kasap,Kazanji , Arnaut , Pulukçi , Terzi , Demirci , Çelengir hem başka .

(İş.) Bulêrlar zanaatların maanasını gagauz yada rus dilindä : 1.abacı 2.bozacı 3.cambaz 4.çakmakçı5.çilingir 6.çobatar 7.dalgıç 8.demetçi , 9.dülger 10.düvenci 11.kalaycı 12.kunduracı 13.kuyumcu 14.marangoz 15.sakacı 16.tabancı 17.tasmacı 18.tolmaç

Bu zanaatların rus dilindä maanaları : 1.суконщик 2.продавец или изготовитель напитка «boza» 3.продавец лошадей 4.продавец и изготовитель огнива 5.кузнец 6.сапожник 7.водолаз 8.изготовитель и перевозчик снопов 9.плотник 10.работник на кремниевой молотилке 11.жестянщик 12.обувщик 13.ювелир, 14.столяр 15.водовоз 16.изготовитель подошв 17.изготовитель кожаных ремней и шнурков 18.переводчик .

Söleişlär :

1.Altının paasını kuyumcular bileer. Avcılımda av eti imedim , sevdiciimä «ayolum» demedim . 2.Baalaydım arkama kalburu - bin ton arpa çalkıcıydım . 3. Bir koyundan iki deri soyulmêêr . 4.Cambaz ipi kopmaz . 5.Çekiçlän örs arasına düştü .6.Demir kızgınkan örslener. 7.Düün çalgıcısız olmêêr .8.Herbir çırtmacı kendi başına çalêr. 9.Herbir arı bal yapsa , balın okası parasız olur.10. İi çobanın sürüsü bölünmäz . 11.İlkin esap - sora kasap . 12.Kim kiminnän , ama bahçivancı suyunnan . 13.Kürkçü sevdii deriyi erdän - erä ururmuş . 14.Nicä çalgıcı - ölä da oyuncu . 15.Pamukçu biyaz köpektän azetmärmiş . 16.Satıcı çürük bezinä çürük demäz . 17Üz on - tarla başına kon .18.Çakmakları hepsi dil erindä . 19. Elleri altın keser. 20. Sık tasmaları. 21. Baalı popaz kavga yapmaz.

22. Fayda nicä popazın räsasından .

1. Adamdan üsek , tauktan alıçak.

(Kalpak .)

2. Altı kardaş biri-birini kolêêr , da biri-birini etişmeer.

(Dermen kanatları).

3. Anası - yası , bobası -büük belli , kızı- gözäl , oolu - kırçmalarda gezär.

(Üzüm ).

4. Arşin ayaklı - tavşam bıyıklı .

( Ekinnär ).

5. Bir izmetçi var - kendi kendini iyer .

(Mum.)

6. Daada yapmaa yaparlar , üstünä dandil kurarlar

Şöölä , böölä demezlär , kulacını burarlar.

( Kauş - Kemençä .)

7.Her aaç titirär , kökü benim elimdä .

( Kemençä .)

8.Karşıda odun yarêr , ortada kuran kurêr , hem da kulaanı burêr .

( Kemençä .)

9. Önünnän otlêêr , kuyrunnan toplêêr .

( Kombayna .)

10. Pır- pır dönär , ak-ak akar .

(Dermen.)

11. Saksan - saksan sakırdêêr , edi bin aaç kıpırdêêr .

( Düzen .)

12. Trak girdi , trak çıkar , kuru girdi , yaş çıkar.

( Pınar kofası . )

13. Zor - zor zormantı , zor duvara tırmandı .

Açan kızım evlendi , o da duvardan indi .

( Kilim .)

Üürenicilär annadêrlar nesoy zanaatları bilerlär , nesoy zanaatlarlan karşı gelerlär artistik yaratmalarında .

Şiirlär çiftçi adamnarı için gagauz dilindä .

Д Родари : «Чем пахнут ремёсла ?» .

«…Рыхлой землёю,
Полем и лугом
Пахнет крестьянин,
Идущий за плугом.

Рыбой и морем
Пахнет рыбак.
Только безделье
Не пахнет никак…»

Evd. İş .: İndividual iş herbir üüeriniciya bulsunnar yaratmaları hem hepsi özellikleri ,angıları baalı hayvancılık zanaatına.

Kim taa çok soyadı bula-cek.

Yazmak tefterlerdä .

En meraklı söleişlär, angılarını aaraştırıp buldular.

Konkurs :kim taa çok bilmeycä çözecek .

Demekli hem dooru lafetmäk gagauz dilindä .

Nesoy yapêrlar çıkışları zanaatlar için .

Aaraştırmak metodu . İş grupalarda .

«Kim taa çok?»

Kolektiv işi .

Monologlu

hem dialoglu

söz .

İş «Çöz söleişin maanasını hem bul nesoy zanaata baalı .»

İş tefterlerdä .

Demekli okumak söleişleri .

Çıkarmak üzä en meraklı bilmeceyi.

Üürenicilär okuyerlar kendi bilmeceylerini .

Monologlu söz.

Demekli şiir okuması .

Kaarışmak

dialoga.

Üürenici

bakêr hazır-

lıı.

Üürenici - lär sıralêrlar o zanaatla -rı , angıları-nı buldular evdä .

Üüredici yardım eder hem kantar-lêêr.

Üürenicile - rin cuvap - ları

Başka dillerä hem predmetlara baalanmak .