Сабақ жоспары. Кәсіби қазақ тілі

1 Сабақтың тақырыбы: Қазақ тілі - мемлекеттік тіл

Сабақтың мақсаттары: Студенттердің міндетті түрде қазақ тілді білу керектігіне көңіл аудару. Патриоттық сезімді, Отанға деген махаббатқа тәрбиелеу Тіл туралы заңды білу

Сабақтың түрі: кіріспе сабақ

Сабақтың көрнекілігі: Тіл туралы Заң

Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, диалог,

Сабақтың барысы:

І. Мотивация:

а) амандасу

б) сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.

ІІ. Негізгі кезең:

а) сөздік жұмыс, тән дыбыстарымен жұмыс істеу.

дәстүр - обычай, традиция

өнер - искусство

ғылым - наука

рухани байлық - духовное богатство

жарқын келешек - светлое будущее

мемлекеттік мәртебе - государственный статус

парыз - долг, обязанность

бірлік - единство

ынтымақ - согласие, солидарность

б) Мәтінді оқып, грамматикалық тапсырмаларды орыңдаңдар:

Қазақ тілі - мемлекеттік тіл

Қазақ тілі - қазақ халқының ана тілі. Ол - халық тарихымен бірге жасап, ұрпақтан-ұрпаққа қатынас құралы ретінде қызмет етіп келеді. Қазақ тілі 1989 жылы мемлекеттік мәртебе алды. Ол енді толық мағынасында республикада білім, ғылымды, техниканы үйрену тілі, мәдениет пен экономиканы дамыту тілі болып отыр.

Қазақ тілі түркі тілдер тобына жатады. Түркі тілдері тобына қырғыз, қарақалпақ, өзбек, ұйғыр, түрікмен, әзірбайжан, түрік,татар, башқұрт, тува, хакас, якут, т.б. халық тілдері кіреді. Бұл тілдердің ішінде қазақ тіліне ең жақындары - ноғай (Кавказда), қарақалпақ, татар, башқұрт, қарашай-балқар тілдері.

Қазақ тілі - Қазақстанда ғана емес, басқа да елдерде тұратын қазақтардың да ана тілі.

Қазір қазақ тілі - Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі.

1-тапсырма. Берілген мәтінді қазақ тіліне аударыңыздар.

1. В Республике Казахстан государственным языком является казахский язык.

2. Государственный язык - язык государственного управления, законодательства, судопроизводства и делопроизводства, действующий во всех сферах общественных отношений на всей территории государства.

3. Официальные приемы и другие мероприятия с представителями других государств в Республике Казахстан проводятся на государственном языке с переводом на другие языки.

2- тапсырма. Сөйлемдерге сұрақ қойыңыздар.

• ?

• Тіл - халықтың жаны, ертеңі, болашағы.

• ?

• Иә, Тіл арқылы рухани байлығымызды меңгереміз, өзіміз танимыз, өзіміз танып қана қоймай, сол қымбат қазынамызды әлемге танытамыз.

• ?

• Жоқ, Қазақстан Республикасының мемлекеттік тілі - қазақ тілі.

• ?

• Әрине, Тіл - әрбір елдің қуатты күші, сонымен бірге мәдениеті, байлығы.

• ?

- Мемлекеттік тілімізде сөйлеу - әрбіріміздің басты парызымыз.

• ?

• Мемлекеттік тіл арқылы Қазақстан халықтарының бірлігі мен ынтымағы берік болмақ.

3- тапсырма. Төмендегі сызба бойынша қысқаша мәтін құраңыздар.

Мемлекеттік тіл

әр елдің мақтанышы

Қазақ тіл

парызы

ынтымақтастықты кеңейтуге

Мемлекеттік мәртебе

Ең бай, көркем тіл

Құжаттардың тілі

Еліміздегі барлық ұлттар

Сөздік: құжаттар - документы, ұлт- национальность

ІІІ. Рефлексия:

Бүгінгі тақырып саған не үшін керек деп есептейсің? Зачем тебе нужна сегодняшняя тема?

При каких работах ты эту тему можешь применять. ( сөйлем және сұхбат құрастырғанда). Қандай жұмыстарда сен осы тақырыптарды қолдана аласың?

Мемлекеттік тіл жайлы не білдіңдер?

Үй жұмысы:

Жаңа сөздерді жаттау, «Қазақ тілі» монолог құрастыру

Бағалау.

Қоштасу.

2 Лексикалық тақырып: Орта, арнаулы кәсіби білім беру жүйесі

Сабақтың тақырыбы: Қазақ алфавиті

Сабақтың мақсаттары: Оқушыларды қазақ алфавитімен таныстыру. Қазақ тілінің ерекшеліктерімен таныстыру. Лексиканы байыту жағынан жұмыс істеу. Алған білімдерін сабақ барысында қолдануға үйрету.

Сабақтың түрі: жаңа тақырыпты меңгеру сабағы

Сабақтың көрнекілігі: фонетикалық аквариум

Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, түсіндіру, жаттығулар, шығармашылық жұмыс

Сабақтың барысы:

І. Мотивация:

а) амандасу

б) үй жұмысын тексеру

ІІ. Негізгі кезең:

а) сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.

б) сөздік жұмыс, тән дыбыстарымен жұмыс істеу.

Балалар бақшасы - детский сад

Білім беру - образование

Бастауыш мектеп - начальная школа

Әдебиет - литература

Жаратылыстану - естествознание

Емтихан - экзамен

Жалғастыру - продолжить

Негізгі - основной

Тереңдетіп, жедел оқытатын - углубленное, интенсивное

Мамандандырылған - специализированный

Көркем сурет - художественный

Мүгедек - инвалид

Тегін - бесплатный

Ақылы - платный

Батыс елінің үлгісі - западная модель

Қосымша - дополнительно

Оқуға түсу алдындағы сынақ - вступительное тестирование

Талапкерлер - абитуриенты

Оқу негізі - основа обучения

б) Жаңа сөздермен сөз тіркестерін құру

в) мәтінмен жұмыс

Қазақстандағы оқу жүйесі

Балалар мектепке барғанша 6 немесе 7 жасқа дейін балалар бақшасына барады. Білім беру біздің елде жеті жастан басталады, сонда бала бастауыш мектепке барады. Орта білім 5-сыныптан басталады, онда балалар әдебиет, тарих, жаратылыстану ғылымдары сияқты көптеген жаңа пәндер өтеді. Емтихан 9-шы және 11-ші сыныптарда өткізіледі. Кейбір оқушылар 9-сыныптан кейін мектепті тастап, кәсіптік-техникалық колледждерде оқуын жалғастыра алады.

Қазақстанда негізгі типтік мектептен басқа да орта типтік мектептер бар. Бір пәнді, мысалы, шет тілін, әдебиетті, физиканы т.б. пәндерді әрі тереңдетіп, әрі жедел оқытатын арнаулы орта мектептер де жоқ емес. Сонымен бірге мамандандырылған музыкалық, балет, көркем сурет және спорттық мектептер бар. Олар аса дарынды балаларға арналған. Мүгедек балаларға да арнаулы мектептер бар.

Орта білім алу біздің елімізде тегін. Жаңа типті орта мектептердің арасында гимназия, колледж және лицейлер де бар. Олардың көбі ақылы оқу жүйесіне көшкен.

Жоғары оқу орындарының арасында, елімізде институт, жоғары білім беру мектептері, университет және академиялар жұмыс істейді. Қазақстанның жоғары оқу жүйесі 1992 жылдан бастап батыс елінің үлгісімен төрт жыл оқытып - бакалавр және қосымша екі жыл оқытып - магистр дәрежесін алады. Жлғары оқу орнына түсу үшін міндетті түрде сол оқуға түсу алдындағы сынақтан өтуі керек. Тегін жоғары білімді республикалық тестен өткен талапкерлер ғана ала алады. Басқа жағдайларда оқу негізі ақылы.

г) 1-ережемен таныстыру.

КАЗАХСКИЙ АЛФАВИТ

ҚАЗАҚ АЛФАВИТI

№ Буква Названия буквы

1. Аа а

2. Әә ә

3. Бб бе

4. Вв ве

5. Гг ге

6. Ғғ ға

7. Дд де

8. Ее е

9. Ее йо

10. Жж же

11. Зз зе

12. Ии ый, iй

13. Йй қысқа и

14. Кк ка

15. Ққ қа

16. Лл эл

17. Мм эм

18. Нн эн

19. Ңң эњ

20. Оо о

21. Өө ө

22. Пп пе

23. Рр эр

24. Сс єс

25. Тт те

26. Уу у,у

27. Ұұ ұ

28. Үү ү

29. Фф эф

30. Хх ха

31. hh ћа

32. Цц це

33. Чч че

34. Шш ша

35. Щщ ща

36. Ъъ айыру белгiсi

37. Ыы ы

38. Ii i

39. Ьь жiңiшкелiк белгiсi

40. Ээ э

41. Юю йу

42. Яя йа

Алфавит.

Казахский алфавит основан на кириллице и включает 42 буквы. 10 из которых отражают специфические звуки казахского языка. ә,і,ұ,ү,қ,ө,ғ,ң,ы,һ. Буквы в,ф,ч,щ,ь,ъ,э,ё используются только при написании слов иноязычного происхождения.

д) 2-ережемен таныстыру.

ОБ ОСОБЕННОСТЯХ КАЗАХСКОГО ЯЗЫКА

ҚАЗАҚ ТІЛІНІҢ ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Ударение большей частью падает на последний слог слова и передвигается по мере прибавления аффиксов на последний слог:

бал+а, бала+лар, балалар+ға

Ударение не падает на:

1. Личные окончания именных частей речи:

Оқушы+мын

Студент+сiң

Бiрiншi+мiн

Үлкен+сiң

2. На частицы повелительного наклонения:

Кел+шi

Айт+шы

Бар+шы

3. Отрицательные аффиксы:

Кел+ме

Оқы+ма

Айт+па

4. Личные окончания 1 лица повелительного наклонения:

Бар+а+йын

Кел+е+йiн

Ал+а+йын

5. Личные окончания 2 лица повелительного наклонения:

(вежл.ф.)

Бар+ыңыз

Кел+iңiз

6. Личные окончания глаголов настоящего/будущего переходного времени:

Бар+а+мын

Кел+е+мiн

7. Суффиксы - дай, -дей, -тай, -тей:

Тау+дай

Үй+дей

Нет предлогов. Значение русских предлогов большей частью передается посредством послелогов, а также в форме косвенных падежей:

адамдар үшiн для людей

адамдар туралы о людях

Алматыдан келдiм приехал из Алматы.

Отсутствует категория рода, поэтому нет согласования определений и определяемого слова в роде, как это бывает в русском языке:

жақсы адам хороший человек

жақсы iс хорошее дело

жақсы жұмыс хорошая работа

В отличие от русского языка в казахском языке вопрос кiм? /кто?/ ставится лишь к существительным, обозначающим человека:

бала ребенок

қыз девочка

а ко всем остальным существительным, ставится вопрос не? /что?/:

ат лошадь

ит собака

е) шығармашылық жұмыс: «Фонетикалық саяжайда» ертек құрастыру.

ІІІ. Рефлексия:

Бүгінгі тақырып саған не үшін керек деп есептейсің? Зачем тебе нужна сегодняшняя тема?

При каких работах ты эту тему можешь применять. ( сөйлем және сұхбат құрастырғанда). Қандай жұмыстарда сен осы тақырыптарды қолдана аласың?

Сендерге қандай ережелерді қайталау керек. Какие правила вам надо повторить?.........................................................................

Қандай ережелерді түсіну керек.Какие правила вам надо понять?...............................................................................

Қандай ережелерді толықтыру керек. Какие правила надо еще раз подработать?

Үй жұмысы:

Жаңа сөздерді жаттау, Ертекті аяқтау.

Бағалау.

3 Лексикалық тақырып: Біздің оқу орнымыз

Сабақтың тақырыбы: Фонетика. Дауысты және дауыссыз дыбыстар

Сабақтың мақсаттары: Дауысты және дауыссыз дыбыстарды сөздерде дұрыс қолдану. Қазақ тіліне тән дыбыстардың қолдануымен таныстыру. Лексиканы байыту жағынан жұмыс істеу. Алған білімдерін сабақ барысында қолдануға үйрету.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың көрнекілігі: фонетикалық аквариум

Сабақтың әдісі: сұрақ - жауап, түсіндіру, жаттығулар

Сабақтың барысы:

І. Мотивация:

а) амандасу

б) үй жұмысын тексеру

ІІ. Негізгі кезең:

а) сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.

б) сөздік жұмыс, тән дыбыстарымен жұмыс істеу.

1. Дәрісхана - лекционная

2. Орындықтар - стулья

3. Сөрелер - полки

4. Оқу құралдары - учебные принадлежности

5. Қабырға - стена

6. Мамандық - профессия

7. Қасымда - рядом

в) Жаңа сөздермен сөз тіркестерін құру

г) мәтінмен жұмыс

Біздің оқу орнымыз.

Бүгін-тамыздың 17, дүйсенбі. Бүгін - оқу күні. Біз колледжде жүрміз.

Колледж үш кабатты. Екі корпусы бар. Студенттер коридорда жүр. Әлия және Марина спортзалда жүр. Қайрат оқу залында отыр. Оқу залы екінші корпуста, бірінші қабатта орналасқан. Талғат және Олеся кітапханада бірінші қабатта. Біз бірінші дәрісханада отырмыз. Бесінші дәрісхана үшінші қабатта.

Дәрісханада үстелдер, орындықтар және тақтар бар. Дәрісханаларда препараторский бөлмелер бар. Сонда шкаф, сөрелер, үстел, орындық бар. Препаратор бөлмеде мұғалімнің оқу құжаттары, кітаптар, әр түрлі материалдар көп. Қабырғада суреттер, карталар бар. Дәрісхана жарық, таза және кең. Бәрі біздің біліміз үшін жасалған еңбектер.

Мен бірінші қатарда отырмын. Менде қалам, қарындаш және дәптер бар. Қасымда менің ең қымбатты досым отыр. Біз бір мамандық тандадық. Бірге біз зауытқа барамыз деп есептейміз. Мұғалім жақсы және әділ адам.

д) ережемен таныстыру:

Звуки казахского языка и их классификация:

Гласные (Дауысты дыбыстар): а, ә, и, о, э, у, ұ, ү, ы, і.

Твердые (Жуан дауысты дыбыстар): а, у, ы, о, у, э.(бару).

Мягкие (Жіңішке дауысты дыбыстар): ә,ө,ү,і,е,и,у-(келу).

Открытые гласные (Ашық дауысты дыбыстар): а, ө, о,е, э.

Узкие гласные (Қысаң дауысты дыбыстар): ы, i, и, у, ү, ұ.

Согласные звуки (Дауыссыз дыбыстар):

б, в, г, ғ, д, ж, з, й, к, қ, м, н, ң, п, р, с, т, у, ф, х, h, ц, щ, ш,ч.

Глухие согласные (Қатаң дауыссыз): п,ф,к,қ,т,с,щ,ш,х,ц,ч,h.

Звонкие согласные (Ұяң дауыссыз дыбыстар): б, в, г,ғ,д,з,ж.

Сонорные звуки (Үнді дауыссыз дыбыстар): р,л, й, у, м,н,ң.

е) грамматикалық жұмыс. Фонетика аквариуммен жұмыс жасау.

ж)қазақ тіліне тән дыбыстармен жұмыс:

9 специфических звуков: 5 гласных, 4 согласных.

Гласные - ә, і, ү, ұ, ө ****** согласные - ң, қ, ғ, һ

Характеристика звуков:

Ә ә - гласный, мягкий, негубной.

Аналогичный звук встречается в немецком языке как «еі» - немецком языке (klein и т.д.), в русском языке средний между «а» и «я», англ. Слово (map-карта). При произносении этого звука кончик языка опускается к нижним зубам, произносить следует без напряжения. Произнесите: Әлия, Әсия, әкел, әпер, әже.

І і - гласный, мягкий, негубной.

Этот звук встречается в нем. языке і, нельзя путать с русским лабиализованным звуком «и». Произнесите: бір, екі, менікі, сенікі.

Ө ө - гласный, открытый, губной.

Звучание среднее между русскими звуками «о, е», немецкое «о умляут». Произнесите: төрт, өрт, өт.

Ү ү - мягкий, узкий, губной.

В немецком языке « u умляут». Произнесите: үй, үш.

Ұ ұ - твердый, губной, узкий. Произнесите: ұн, құс.

Қ қ - согласный, глухой, взрывной. В немецком языке под ударением с предыханием. Прознесите: қарындас, қалам, құс, Қанат.

Ғ ғ - твердый, звонкий, щелевой.

Этот звук встречается в украинском, например, Груня, говорила и т.д. Произнесите: сағат, ғимарат.

ң- сонорный. Сравните: немецкое «ng». Произнесите: менің, сенің, оның.

Һ- твердый, гортанный. Произнесите: жиһаз, қаһарман.

з)мәтіндегі қазақ тіліне тән дыбыстары бар сөздерді тауып, талдаңдар.

ІІІ. Рефлексия:

Бүгінгі тақырып саған не үшін керек деп есептейсің? Зачем тебе нужна сегодняшняя тема?