Тіл сабақтарында жазу арқылы сыни ойлауды дамыту

«Тіл сабақтарында жазу арқылы сыни ойлауды дамыту» тақырыбы бойынша

І деңгей тыңдаушысы Іскендірова Сәнияның қысқа мерзімді коучинг - сессия жоспары (60 минут)

Мерзімі

14.05.2015 жыл

Коучинг тақырыбы

Тіл сабақтарында жазу арқылы сыни ойлауды дамыту

Жалпы мақсаты:

«Екі жақты күнделік», «Кілт сөздер», «Диаманта», «Буриме», «Синкуейн», «Ашық финал», «Дана үкі», «Аяқталмаған ой» секілді сын тұрғысынан ойлау стратегияларын пайдалана отырып, оны тіл дамыту сабақтарында оқу үдерісін жетілдіру үшін және оқушыларды сыни ойлауға дағдыландыру үшін қалай қолдануға болатынын зерделеу

Оқу нәтижелері

Оқушылардың сын тұрғысынан ойлауын дамыту үшін сын тұрғысынан ойлау стратегияларын, латеральды ойлау әдістерін өз сабақтарында қолдануды үйренеді

Түйінді идеялар

Жаңа қоғамға сыни тұрғыдан ойлана білетін азаматтар қажет

Дерек көздері:

1. Шеберлік сабақтар (ІІІ деңгей). Астана 2014. 15-22-б

2. Назарбаев Зияткерлік мектептері мұғалімдерінің шеберлік сабақтарының жинағы. 17-бет

3. Әлімов А.Қ. «Интербелсенді оқу әдістерін сабақта қолдану»

Сабақта қолданылатын материалдар:

А- 4, А-3 парақтары,стикер, интерактивті тақта, флипчарт, маркер, қалам, стикерлер

Оқыту әдістері:

АКТ

Сыни тұрғыдан ойлануға бағыттау

1. Диалог

2. Жеке жұмыс

3. Топтық жұмыс

Тапсырмалар:

«Екі жақты күнделік», «Кілт сөздер», «Диаманта», «Буриме», «Синкуейн», «Ашық финал», «Дана үкі», «Аяқталмаған ой», «ИДЕАЛ» әдістері, топтық тапсырма және қорғау, рефлексия

Коучинг кезеңдері

Коучтің іс-әрекеті

Коучийлердің іс-әрекеті

Ұйымдастыру кезеңі

Топқа бөлу

(5 минут)

Әр түрлі кітаптар арқылы топқа бөлу. Әр үстелге Агата Кристи, Конан Дойль, Бердібек Соқпақбаев, Марк Твен секілді жазушылар кітаптары қойылады.

Кеспе қағаздардағы сөйлемдерді оқи отырып, олар қай кітапқа тиесілі екендіктерін болжай және тұжырымдай отырып өз топтарын табады. Топтағыережені еске түсіреді.

Сергіту сәті

Мұғалімдерге психологиялық ахуал туғызу

(7 минут)

«Миға шабуыл» әдісі

Сынитұрғыдан ойлануға арналған сұрақтар қойылады:

uucyc.ru/riddles/type сайтынан алынған логикалық сұрақтар қойылады.

«Қызығушылықты ояту» кезеңі

5 минут

«Тірек сөздер» әдісі.

Бұл әдіс қиялды дамытуға, түпнұсқа мәтінмен танысу кезінде зейінді шоғырландыруға дағдыландырады.

1-нұсқа: Топтар берілген кілт сөздер алда оқылатын мәтінде қалай қолданылатындығына болжам жасайды.

2-нұсқа: Топ мүшелері кілт сөздерді пайдалана отырып ойдан өз әңгімелерін құрайды.

Тақтада «шаруа», «тіс», «ақша», «тамақ» , «бәс тігу» секілді кілт сөздер беріледі.

1,2 топтарға бірінші нұсқа бойынша, 3,4 топтарға екінші нұсқа бойынша жұмыс жасау тапсырылады.

«Мағынаны тану» кезеңі

Ақпарлама

10 минут

Испан халқының «Шаруа қалай екі сеньорды алдап соқты» атты ертегісінің жартысын слайдтан оқиды.

Топ мүшелері өздерінің болжамдары мен кілт сөздерді қатыстырып жазған нұсқаларын түпнұсқа мәтінмен салыстырады.

6 минут

«Екі жақты күнделік». Жеке жұмыс.

Коучингке қатысушылар оң жақ бағанға мәтіннен негізгі сөздер мен сөз тіркестерін көшіріп жазып, сол жақ бағанға оларға ассоциациялар жазады.

Сағат тілі бойынша айналдыра отырып бір-бірінің ойларымен танысады.

5 минут

«Ашық финал» әдісі.

Бұл әдіс оқырманның көркем бейнелі, образды ойлауын, сөйлеуін дамытады. Бұл әдісті мағынаны тану кезеңінде қолдану өте тиімді.

Коучингке қатысушы мұғалімдерге «Шаруа қалай тісін жұлғызып, тамақ ішіп және үйіне аман-есен орала алады?» деген сияқты сұрақтар қойып, мәтінге өз ойларынан қорытынды жазу сұралады.

1 минут

«Кулер» ретінде крис-крос активити жасатылады.

мұғалімдер тынығу үшін және мидың екінші жарты шарын іске қосу үшін сол қолдарымен шаршы, оң қолдарымен шеңбер сызады.

10 минут

«ИДЕАЛ» әдісімен таныстыру.

IDEAL. Identification. Deal with choices. Estimation. Act. Learning.

И - Ине-жіпке тізу, мәселені анықтау.

Д - Даудың барынша көп шешімін табуға тырысайық.

Е - Ең жақсыларын қарап көрейік.

А - Ал енді бір нұсқаны таңдайық.

Л - лайықты қорытынды іс жүзінде қалай жұмыс жасайды?

Мұғалімдер «Қара тас» әңгімесімен танысады. Мәтін соңына дейін оқылмайды. «Идеал» әдісі бойынша әркім өз идеяларымен, шешімдерімен бөліседі. Жаңа идеялар бұрқағы кезінде наразылық білдіруге, сынауға болмайтындығы ескертіледі.

Е кезінде ++,+- немесе - қою арқылы шешімдердің үздіктері таңдалып алынады.

Рефлексия

5 минут

1-топқа: «Синкуейн»,

2-топқа «Диаманта», 3-топқа «Буриме», 4-топқа «Дана үкі» әдісі тапсырылады.

«Диаманта» 1, 7 тармақтар -антоним зат есімдер;

2 - бірінші зат есімге екі сын есім;

3 - бірінші зат есімге үш етістік;

4 - екі зат есіммен екі сөз тіркесі;

5 - екінші зат есімге үш етістік;

6 - екінші зат есімге екі сын есім.

4-топ

«Дана үкі »

Одан кейін оқушылар мәтіндегі ақпаратпен жұмыс жасау үшін сұрақтар жазылған жұмыс парағын алады:

• Мәтіндегі негізгі ұғымдарды тауып, алфавиттік ретпен жазыңыз.

• Не күттіңіз? Мәтіннен өзіңізге беймәлім болған, сіздің көзқарасыңызға қарсы келетін, сіз күтпеген ақпаратты табыңыз.

• Сіз енді соңғы жаңалықты білесіз? Сізге жаңалық болған ақпаратты табыңыз.

• Ең басты өмірлік даналық. Мәтіндегі негізгі ойды бір сөзбен жеткізіңіз.

• Белгілі және белгісіз. Мәтіннен өзіңізге бұрын белгілі және белгісіз ақпаратты көрсетіңіз.

• Иллюстративті кескін.

Мәтіндегі негізгі ойды сурет, карикатура,

сызба түрінде кескіндеуге тырысыңыз.

• Үлгі алатын қорытынды. Жас алынған қорытындыдан келешекте

өмірге қажет алынатын құндылық.

• Талқылауға тұрарлық тақырып. Мәтіннен

ерекше көңіл аударатын,сабақ деңгейінде талқылауға тұратын ойды көрсетіңіз.

Кері байланыс

5 минут

Рефлексия «Аяқталмаған ой»

Әріптестерімнің біліктілік деңгейін бақылау үшін стикерлер таратамын. Теориялық білімді қанша мұғалім меңгергенін бақылаймын.

"Аяқталмаған ой"

1. Бүгін мен … білдім

2. Қиындық туғызды

3. Енді мен …

4. Мен … үйрендім

5. Маған маңызды болып көрінді…

Коучингтен кейінгі рефлексия:

Жоспарланған іс жүзеге асты ма?

Табыс критерийлеріне қол жеткізілді ме?

Нені өзгертуім керек еді?

Қосымша №1

Топқа бөлуге арналған сөйлемдер

Бердібек Соқпақбаев. «Менің атым Қожа», «Балалық шаққа саяхат».

1. Сұлтанның жасы менен үлкен. Әкесі Сүгір жылқы бағады.Өзі осыдан біраз жыл бұрын оқуды тастап кеткен.

2. Майқанова науқастанып қалыпты, сабағы болмады. бұған, әрине, біз пәлендей қайғыра қойған жоқпыз.

3. «Бәлшейбек», «социализм», «комсомол» деген тәрізді оғаштау жаңа сөздер жиі айтылады. Пәленше комсомолға жазылыпты десе, тыңдап отырғандар үдірейісіп қалады.

4. Мен шынайы поэзияны сүйемін. абай мен Қасымды қанша оқысам да менің сусыным қанбайды. Мен Дәулеткерей мен Құрманғазыны тыңдағанда өзімді ұмытып кетемін.

5. Атымды айта бастасам, тілім таңдайыма жабысып қалғандай болады да тұрады. Адамның атының сүйкімді болуы да зор бақыт па деймін. Мәселен, Мұрат, Болат, Ербол, Бақыт деген аттарды алып қараңдаршы.

Артур Конан Дойл. Агата Кристи.

1. - Жорамал жасау әдістерімді түсіндірем депқателік жібердім-ау деген ойға келе бастадым, Ватсон,-деді Холмс.

2. -Полиция тыңшылары! - деп айқайлады ол. - Сендерге не керек бұл жерден?

- Мистер Рюбен Хейз, сабыр етіңіз!-деді түк саспаған із кесуші жайбырақат.- Мына жерден шын мәнінде де бірдеңе тауып алады деп қорқып тұрғаннан саумысыз?

3. -Иә, жауымды. Дәлірек айтқанда із кесіп жүрмін.... Тоқ етері, Ватсон, қазір мен айрықша қызықты бір іспен шұғылдана бастадым.

4. Сіз, Мистер Холмс, тергеу хаттамасынан бұл адамның «каютасы» жайлы естіген боларсыз.

5. Иә,-деді Лейстрейд. Таңғаларлық қабілет иесі екендігіңізге талай мәрте көз жеткіздім, мистер Холмс, бірақ мұндай сұңғылалықты бұрын-соңды көрмеппін.

Марк Твен. «Том Сойердің басынан кешкендері»

1. - Жоқ, Гек, Том- сенімді адам. Ол келеді. Рас айтам. Ол қашпайды.

2. Цирк келді. Балалар цирктен кейін жыртық кілемдерді палаткаға төсеп цирк қылып үш күн бойы әр баладан үш түйреуіш, әр қыздан екі түйреуіш алып тамашаласты, бірақ кешікпей бұл да жалықтырды.

3. Таңғаларлығы - оның зауқы соқпай қалды. Ешқандай тыйым болмаған соң Томның бұзақылық істеуге деген құлшынысы аяқ астынан жоқ болып кетті.

4. Олар кешке дейін Робин Гуд болып ойнады, арасында екеуі сиқырлы үйге ашқарақ көздерін қадап қояды.

5. Ақыры Том аяғынан тік тұрып, жаймен, қауіптене басып жалғыз кетті. Бірақ аяғын басуы мұң екен, арасы ырсиған ағаш еден сықырлап қоя берді, өлердей қорқып кеткен ол етпетінен жата кетті.

Джонатан Свифт «Гулливердің саяхаттары»

1. Шамам келгенше төменге көз салсам, бойы алты дюймнен аспайтын адам сияқты жаратылыс менің денеме тырбаңдап өрмелеп жатқанын көрдім.

2. мен сөйлген кезде екі ат та мен мұқият тыңдап, өзара маңызды әңгіме жүргізгенде кісінесе бастады. Мен екі аттың да бірнеше қайталаған еху деген сөзін анық естідім.

3. Көп ұзамай айналаға гуигнгнмдар секілді сөйлей алатын, сөздері мен істерінде саналы тіршілік иесінің белгілерін таныта алатын ехулардың пайда болғаны туралы қауесет тарап кетті, мұны естіген ақсүйек аттар мен биелер мені көру үшін жиі келетін болды.

4. Глюмдальклич мені кішкентай қорапшасына салып алып, сарай бақшасына апарып, одан шығарып алып қолында ұстайтын немесе қыдыруға жерге жіберетін.

5. Елші осы жауаппен Лилипутияға кері қайтты.

Андерсен ертегілері

1. Арада біраз өткенде сарай маңайында «ханзада корші патшаның сұлу қызына үйленбекші» деген сыбыс тарайды.

2. Сонда барып, қыздың нағыз ханша екеніне елдің бәрінің кзі жетті: ол қырық қабат көрпе жастықта жатса да, бұршақ дәні жамбасына батып, ұйықтамаған!

3. - Әлемде сенің даусыңнан асқан керемет дайыс жоқ, сондықтан даусыңды аламын деді мыстан.

4. Ал гүлдің тостағанында кішкентай қыз отыр. Оның үлгендігі түймедей ғана екен.

5. Тек шақпақ тасты қалдырып кетсең болды, - деді мыстан кемпір.

Қосымша №2

Сыни ойлануға арналған сұрақтар

1. Одного путешественника укусила редкая ядовитая змея. Обследовав пациента, врач прописал ему в качестве лечения четыре таблетки: две таблетки противоядия и две таблетки-катализатора противоядия.

Взяв последние имеющиеся у врача таблетки, пациент по своей неосторожности смешал их между собой, и, спустя некоторое время, к своему ужасу обнаружил, что таблетки противоядия и катализатора абсолютно неразличимы между собой.

Для того, чтобы гарантированно выжить, умирающему было предписано выпить лекарство в два приёма с перерывом в несколько часов, каждый раз принимая противоядие только с его катализатором.

Приём четырёх таблеток за один приём грозил смертью от передозировки; приём двух таблеток противоядия без катализатора не произвёл бы никакого действия....

Как путешественнику выжить в сложившейся ситуации?

Жауабы: Для того, чтобы гарантированно выпить за один приём по одной таблетке противоядия и катализатора, больному стоит выпить четыре половинки имеющихся у него таблеток [две половинки противоядия и две половинки катализатора].

Какое уникальное событие произошло 6-го июля '89-го года прошлого столетия на сорок пятой секунде 23-й минуты второго ночи?

Көмек: Данное событие не является историческим!

Жауабы: Наступило 01:23:45, 6/7/89

2. В одной семье родилось два брата: старший из них появился на свет в 2010-ом году, а в 1999-ом году его младший брат уже задувал свечку во время своего первого Дня Рождения. Как такое возможно?

Подсказка:

Младший брат родился 10-ть лет спустя!

твет:

2. Старший брат родился в 2010-ом году до Рождества Христова в то время, как его младший брат родился 10-ть лет спустя в 2000-ом году до Н. Э. и, через год, отпраздновал свой первый День Рождения в 1999-ом году до Н. Э.

В одной больнице, в одной семье родились две идентичные девочки-близняшки, однако родились они в разные года, как такое возможно?

твет:

Первая девочка-близняшка родилась в последние минуты уходящего года, в то время как вторая девочка родилась в первые минуты наступившего года

2. У мамы Маши семеро детей, и каждому из них она приготовила по подарку. Шестеро старших детей звали: Марина, Маргарита, Марианна, Мальвина, Марта и Мирослава.

Как звали седьмого ребёнка?

Подсказка:

Внимательно прочитайте первое предложение загадки...

твет:

Седьмую девочку звали Маша, ведь семеро детей было именно у мамы Маши

2. Что бросают, когда это необходимо,

и поднимают, когда это уже не нужно?

Подсказка:

слово «бросать» в данной загадке имеет литературное значение

твет:

якорь

Дана үкі

• Мәтіндегі негізгі ұғымдарды тауып, алфавиттік ретпен жазыңыз.

• Не күттіңіз? Мәтіннен өзіңізге беймәлім болған, сіздің көзқарасыңызға қарсы келетін, сіз күтпеген ақпаратты табыңыз.

• Сіз енді соңғы жаңалықты білесіз? Сізге жаңалық болған ақпаратты табыңыз.

• Ең басты өмірлік даналық. Мәтіндегі негізгі ойды бір сөзбен жеткізіңіз.

• Белгілі және белгісіз. Мәтіннен өзіңізге бұрын белгілі және белгісіз ақпаратты көрсетіңіз.

• Иллюстративті кескін.

Мәтіндегі негізгі ойды сурет, карикатура,

сызба түрінде кескіндеуге тырысыңыз.

• Үлгі алатын қорытынды. Жас алынған қорытындыдан келешекте

өмірге қажет алынатын құндылық.

• Талқылауға тұрарлық тақырып. Мәтіннен

ерекше көңіл аударатын,сабақ деңгейінде талқылауға тұратын ойды көрсетіңіз.

"Аяқталмаған ой"

1. Бүгін мен …....................................................................

.................. ..........................................................білдім.

2. Қиындық туғызды..............................................................

..............................................................................................

3. Енді мен …........................................................................... ...................................................................................................

4. Мен …..................................................................................... .......................................................................................үйрендім.

5. Маған маңызды болып көрінді.............................................. ….........................................................................................................................................................................................................

"Аяқталмаған ой"

1. Бүгін мен …....................................................................

.................. ..........................................................білдім.

2. Қиындық туғызды..............................................................

..............................................................................................

3. Енді мен …........................................................................... ...................................................................................................

4. Мен …..................................................................................... .......................................................................................үйрендім.

5. Маған маңызды болып көрінді.............................................. ….........................................................................................................................................................................................................

"Аяқталмаған ой"

1. Бүгін мен …....................................................................

.................. ..........................................................білдім.

2. Қиындық туғызды..............................................................

..............................................................................................

3. Енді мен …........................................................................... ...................................................................................................

4. Мен …..................................................................................... .......................................................................................үйрендім.

5. Маған маңызды болып көрінді.............................................. ….........................................................................................................................................................................................................

Синкуейн

Зат есім

Екі сын есім

Үш етістік

Төрт сөзден тұратын сөйлем

Синоним немесе метафора

Буриме

..........................шаруа,

..........................баруға.

..........................алуға,

...........................қалуда.

Диаманта

• 1, 7 тармақтар -антоним зат есімдер;

• 2 - бірінші зат есімге екі сын есім;

• 3 - бірінші зат есімге үш етістік;

• 4 - екі зат есіммен екі сөз тіркесі;

• 5 - екінші зат есімге үш етістік;

• 6 - екінші зат есімге екі сын есім.