Научная работа по узбекскому языку на тему Использование интерактивных методов

ЎЗБЕК ТИЛИ ВА АДАБИЁТИ ДАРСЛАРИДА ИНТЕРФАОЛ ДОСКАДАН ФОЙДАЛАНИШНИНГ САМАРАДОРЛИГИ

«Ёмон устоз ҳакикатни ўзи айтиб беради, яхши

устоз эса ўқувчининг ўзи изланишига даъват этади »

Ушинский

«Келажакда меҳнат қилиб, яшайдиганлар - бугунги мактаб ўқувчилари, ўқитувчи улар- ни қандай тарбияласа, Қозоғистон шу дара- жада бўлади. Шунинг учун устозларга юк- ланадиган масъулият оғир" - деб ҳозирги замон муаллими фақат ўз фанининг моҳир устасигина бўлиб қолмай,балки тарихдан ҳам, сиёсий -иқтисодиятдан ҳам, педагогик - психологиядан ва янги технология бўйича ҳам саводли бўлишини талаб этади.

Н.А. Назарбаев

Режа:

І. Кириш

Интерфаол досканинг мазмуни ва моҳияти.

ІІ. Асосий бўлим

2.1. Бугунги давр ўқитувчисига талаблар.

2. Дарсларда интерфаол доскадан фойдаланиш.

ІІІ. Натижа.

IV. Фойдаланилган адабиётлар

Илмий ишнинг мақсади:

Ўзбек тили ва адабиёти дарсларида интерфаол досканинг ўқувчи билимини оширишда самарадорлиги

Илмий ишнинг моҳияти:

Таълим-тарбия мазмуни, мақсад ва вазифалари даврлар ўтиши билан кенгайиб бориши натижасида унинг шакл ва усуллари ҳам такомиллашиб бормоқда. Ҳозирги кунда кўзда тутилган мақсадларни тўлиқ амалга ошириш имкониятини берувчи янги технологиялардан асосийси интерфаол доска.

Интерфаол доска ўқувчилар ва ўқитувчи учун сўзсиз қулай шароитлар таъминлаш, ташкил килиш, ўтказиш бўйича ҳамма деталлари ўйлаб чиқилган мослама. Таълим-тарбия жараёнининг мазмуни ўқитувчининг ўқувчига етказаётган билим савиясининг самарадорлигини ташкил этади. Шундай экан, ўқитувчи янги педагогик технологиядан яъни интерфаол доскадан фойдаланган ҳолда, янгича метод ва усуллар орқали дарс ўтиши зарурдир.

Ҳозирги замон таълим - тарбиясининг барча жараёнлари ўқувчиларни мустақил фикрлашга ва мустақил ижод килишга ўргатишдан иборатдир.

Ўтилган ҳар бир дарснинг ўқувчилар билан бирга таҳлил қилиб борилиши ҳам яхши натижа беради.

Бунга мисол тариқасида айтадиган бўлсак, ҳозирги "Өрлеу" курсларида ўқитилаётган ўқитишнинг янги формалари.

Дарсдан кўзланган мақсад ҳамда ўқувчилар имкониятини ҳисобга олган ҳолда мавзу мураккаблигини аниқлаш, ўтиладиган мавзу билан боғлаш ўқувчиларга бериладиган топшириқларнинг кетма-кетлигини аниқлаш, дарсда керак бўладиган жиҳозларни белгилаш ва кўргазмали қуроллар билан бойитиш, қўшимча ахборот технологияларидан яъни интер фаол доскадан фойдаланган ҳолда дарсда муаммоли вазиятни яратишдир.

Интер фаол доска ўқитувчи учун қулай мослама, чунки аввал дарс ўтиш учун ҳар хил плакатлар карточкалар ва яна бошқа қуролларни кўтариб юришдек ишларни слайдлар орқали турли хил шаклларда жонлантириш мумкин.

Энди интерфаол доскадан фойдаланиб ўтилган бир нечта дарсларни эътиборларингизга ҳавола этсак:

ЗАҲИРИДДИН МУҲАММАД БОБУР
(1483-1530)

Заҳириддин Муҳаммад Бобур ҳақида нималарни биласиз?
(ўқувчиларнинг умумий тушунчасини билиш )

Бобур ҳақида улуғларимизнинг фикрлари:

Бобур дилбар шахс. Уйғониш даври ҳукмронлигининг ҳақиқий намунасидир. У мард ва тадбиркор одам бўлган. Бобур ўта маданиятли ва жозибали инсонлар орасидаги энг етук инсонлардан бири эди.
Жавоҳирлаъл Неҳру.

Сон-саноқсиз яхши фазилатларга эга эди, довюраклик ва валоматликда ҳамманинг орасида ажраб турарди.
Мирзо Муҳаммад Ҳайдар.

БОБУРНИНГ ҲАЁТИ ВА ИЖОДИЙ ЙЎЛИ

Бобурнинг ҳаёти ва ижодини ўрганиш бўйича ўқувчиларни рангли стикерлар билан гуруҳларга ажратиш.

"Адолат" гуруҳи

"Қаноат" гуруҳи

"Заковат" гуруҳи

"Адолат" гуруҳига топшириқ

Бобур шахсини изоҳлаш

"Қаноат" гуруҳига топшириқ

Бобур қайси жанрларда ижод этган? Изоҳланг

"Заковат" гуруҳига топшириқ

Нима учун Бобурни чигал тақдир эгаси деб атаймиз? Изоҳланг.

ЖАВОБИ БАҲОЛАНМАЙДИГАН САВОЛЛАР:

1. Бобур ҳаётини хазон фаслига ўхшатади сиз ўз ҳаётингизни қайси фаслга ўхшатасиз? (сабабини батафсил изохланг)

2. Мабодо Бобурнинг моддий бойлигига сиз эга бўлиб қолсангиз, нимага сарфлаган бўлардингиз?

3. "Бобурнома" да учрайдиган ушбу сўзларнинг русча ва қозоқча таржимасини ва изоҳини айта оласизми?.

САНОАТ, УММОН, БАТАФСИЛ, СОҲИЛ, ҲАМЖИҲАТ, АВФ, МУНАЖЖИМ, ШАКЛ-ШАМОЙИЛ

Бобурнома асарига ишланган расмлар

"Бобурнома"даги тавсифланган шахслар

"Бобурнома"да тасвирланган жойлар

"Икки юлдуз бир тилак"

"МУҲАББАТНОМА" АСАРИНИ ЎРГАНИШДА ҲАМ ИНТЕРФАОЛ ДОСКАДАН ФОЙДАЛАНИШ УСУЛЛАРИ

"МУҲАББАТНОМА" -

маънавий қадриятларимизни улуғловчи асар.

Дарсимизнинг эпиграфи: МУҲАББАТДАН ЯРАЛГАН ДУНЁ!

Латифа, қўшик, эртак, достон, мақол булар - нима?

Адолат, давлат, ақл ва қаноат - қайси асар рамзлари?

Хоразмийни зуллисонайн шоир деб аташ мумкинми? Изоҳланг

Қайси бири етакчи?

"Муҳаббатнома" дан қайси сатрлар ёдингизга тушди?

ЖАВОБ БЕРМАСА ҲАМ БЎЛАДИГАН САВОЛЛАР:

Дунёда уч нарсани қайтариб бўлмайди? Изоҳланг

ҲАДИСДАН НАМУНА:

"Утюг" сўзи қайси тилдан олинган?

Скрипка, гречка сўзларининг таржимаси (узбекча)

Сизнингча севиш яхшими? Ёки севилиш?

Муҳаббат-кенг қамровли тушунча. Сиз уни қандай тушунасиз?

Муҳаббат- илоҳий туйғу. Изоҳланг.

Оллоҳ яратган ҳилқатни бузишга бўладими? мисоллар билан изоҳланг

САИД АҲМАД

"УФҚ " РОМАНИ

Эпиграф: ТИЗ ЧЎКИБ ЯШАГАНДАН КЎРА,

ТИК ТУРИБ ЎЛМОҚ АФЗАЛ.

ЭЙ, ИНСОН, АЙТАРИМ СЕНГА

ОТА - ОНАСИЗ ДУНЁ ҚОРОНҒИ

УЛАРНИНГ ТИРИКЛИК ЧОҒИДА

ҚАДРИГА ЕТА ОЛГИН

Мақоллар:

• Фарзанд боқиш оғир,

Фарзанд доғи ундан оғир.

• Яхши бола нон келтирар,

Ёмон бола ғам келтирар.

• Турсанг сўзингда - обрў ўзингда.

• Мард ўлса номи қолар,

Номард ўлса нимаси қолар.

• Уйда ота - онангга суян,

Кўча - куйда дўстларингга.

Яхши фарзанд она ернинг

Жон фидоси дейдилар,

Яхши фарзанд доим элнинг,

Кўз зиёси дейдилар.

ТУРКИЙ ТИЛЛАР БИРЛАШСАЛАР ЖАМ

АСРЛАР БИЗГА ГАП ЭМАС ҲЕЧ ҲАМ

Қозоғистон аталган қадрдон элим

Турли миллат,элатга бағри кенг элим

ўтар кунлар, йиллару хатто асрлар

Фоний дунё бор экан, доим бор элим

1. Навоий ва Абайни биласизми?

2. Навоий асарлари

Артық - ғылым кітапта Ерінбей оқып көруге

Адамның адамшылығы - ақыл, ғылым,

Жақсы ата, жақсы ана, жақсы құрбы

Жақсы ұстаздан басталады.

Абай өлеңдері

Әсемпаз болма әрнеге,

Өнерпаз болсаң арқалан

Сен де бір кірпіш дүниеге

Кетігін тап та бар қалан

Асыл сөзді іздесең Абайды оқы ерінбе.

Адамдықты көздесең Жаттап тоқы, көңілге С.Торайғыров

Қуат алып Абайдың тіл күшінен,

Жыр жазамын Абайдың үлгісімен

Абай болып табынсаң бір кісіге,

Абай болып түңілсем мың кісіден М.Мақатаев

2.САВОЛ БИЗДАН- ЖАВОБ СИЗДАН

3. ИФОДАЛИ УҚИШ

4. ИЖОДКОРЛАР МАЙДОНИ

5. КИМ ҚАНЧА БИЛАДИ?

ОЗ-ОЗ УРГАНИБ ДОНО БУЛУР

....... ...... ...... ..... ......

БІЛІМДІДЕН ШЫҚҚАН СӨЗ

..... ........ ....

БЕФОЙДА СУЗНИ КУП АЙТМА

..... ..... .... .... .....

БЕРЕКЕНІ КӨКТЕН ТІЛЕМЕ

......... ........ ..........

ЙИГИТЛИКДА ЙИҒ ИЛМНИНГ МАХЗАНИ

..... ...... ...... ..... ....

ҮШАҚ НӘРСЕ АДАМНЫҢ ҚАСИЕТІ

.... .... ..... ..... ....

АДАЛ ЕҢБЕКТЕН МАЛ ІЗДЕМЕК

....... ........ ........ ..........

Дўстлик деган асл бойлик

Бошқасига эрмаймиз

Бу бойликни хеч қачон биз

Хеч кимсага бермаймиз

МАВЗУ: ОЛМОШЛАР ОЛАМИДА

МУСТАҲКАМЛАШ ДАРСИ

ТЕСТ

1.Берилган олмошлардан бўлишсизлик олмошини топинг.

а) ким, у, бу

б) ҳеч ким, ҳеч қачон

в) қаер, биров, кимдир

2. Ҳар кимнинг ўз орзуси бор. Ушбу гапда олмошнинг қайси турлари бор?

а) белгилаш олмоши, сўроқ олмоши

б) белгилаш олмоши, сўроқ олмоши, ўзлик олмоши

в) белгилаш олмоши, ўзлик олмоши

3.Қайси қатордаги олмошлар нотўғри ёзилган?

а) ҳарким, ҳечқачон, алла ким

б)қачон, қайси, кимдан

в) мен, шу, биз, улар

4. Гумон олмоши қайси жавобда берилган?

а) Ҳали ҳеч ким уйғонмай, кўзин очди бинафша

б) Аллақандай товушлар эшитилди

в) Унинг жасорати бутун дунёни лол қолдирди

5. Олмош гапда ....

а) фақат эга ва кесим вазифасида келади

б) фақат иккинчи даражали бўлаклар вазифасида келади

в) барча гап бўлаклари вазифасида келиши мумкин