Урок по казахскому литературу І. Жансүгіров Күйшіпоэмасы

Сабақ жоспары

Тақырыбы: І.Жансүгіровтің өмірі,"Күйші "поэмасы

Сабақтың мақсаты:

бiлiмдiлiк: І.Жансүгіровтің өнер тақырыбындағы қаламының шеберлігін таныту,Көркем туындыны түсініп,

мәнерлеп оқу және идеялық -тақырыптық негізін,ой астарын түсінуге үйрету ,поэманың тереңіне бойлату,ақынның образ жасау шеберлігін ұғындыру

Тәрбиелiк:. Поэманы талдай білуге төселдіру,сын тұрғысынан ойландыру

арқылы түйіндік ойларын айта білуге,өзіндік пікір қалыптастыруға

дағдыландыру,оқушының шығармашылық тапсырмалар арқылы ,сөйлеу мәдениетін жетілдіру,өнер құдіретін сезінуге,халықтық өнерді сүюге тәрбиелеу.

Дамытушылық: Ақын шығармасындағы өнер құдіреті арқылы адамдар арасындағы психологиялық тартысты, оқиғалар шиеленістерін зерделеуге үйрету, оқушылардың дүниетанымын,өнерге деген сүйіспеншілік қасиеттерінің көзін аша отырып,рухани имандылыққа, ізденіске,іскерлікке, таным белсенділігін арттыруға тәрбиелеу.

Интербелсенді тақтамен жұмыс жасай білуге, өлең, әңгіме құрылысына талдай білуге үйрету.

Түрі: Шығармашылық сабақ

Әдісі : Оза оқыту,Іздендіру,Сын тұрғысынан ойлау,түсіндірмелі,әңгімелесу.

Пәнаралық байланыс: тарих,қазақ тілі,әдебиет теориясы,саз өнері.

Көрнекілігі: Интербелсенді тақта,сызбалар,суреттер,.

ІІ .Ұйымдастыру: Сәлемдесу

Сынып бөлмесінің тазалығы

Қатыс тексеру

Оқу-құралдарының сабаққа дайындығы,үй тапсырмасы




Жаңа сабақ :Ілияс Жансүгіров - ақын, драмашы, прозашы, оның поэзиясы ұлттық әдебиеттің классикалық байлығының қатарына жатады. Ақынның терең идеялы, көркем мүсінді, эпикалық кең тынысты шығармаларының танымдық, тәрбиелік мәні зор.Олар қалың оқырманның ойына ой, сезіміне сезім қосады, қиялына қанат бітіреді, эстетикалық ләззат беріп, гуманистік адамгершілік идеяларды толғайды.Ілияс Жансүгіров 1894 жылы бұрынғы Қапал уезі, Ақсу болысында ( қазіргі Тадықорган облысы, Ақсу ауданы) туған.Ескіше хат танитын, шағатай тілдеріндегі кітаптарды жинайтын, аңыз-ертегілерді, батырлық жырларды, тарихи оқиғаларды, әңгіме-шежірелерді жақсы білетін, көкерегі ояу, көзі қарақты, әр түрлі өнерді ұстаған әңгімеші, домбырашы, ұста, көшелі Жансүгір анасынан ерте қалған Ілиясты жетімсіретпей, еркелетіп, жақсы үлгі көрсетіп, тәрбиелеп өсіреді Халқымыздың құт-береке дарыған, ежелден ақындық, батырлық, даналық мекені Жетісу өлкесінің перзенті Ілияс көкірегіне жас күнінен бастап ән мен жырдың, өлең мен күйдің небір асыл нұсқалары ұялаған.


Жаңа түсiнiктер мен iс-әрекеттер тәсiлiн қалыптастыру


Хронологиялық кесте бойынша өмір
жолы мен шығармашылығын түсіндіру

Кім?

Қашан?

Қайда?

І

Л

И

Я

С


Ж


А


Н


С


Ү


Г


І


Р


О


В

1894 жылы 14 мамырда

Қазіргі Талдықорған өңіріндегі Ақсу ауданында дүниеге келеді

1921 жылы

Ташкенттегі 2 жылдық мұғалімдер институтынан соң мұғалім болып қызмет атқарады

1925. 
      жылы

Мәскеудегі журналистика институтына түседі

1928 ж.

Институттыбітіріп шығады ,"Сағанақ"атты тұңғыш кітабы жарық көрежді

1930-1931 ж

Елге келіп, "Еңбекші қазақ" ("Егемен Қазақстан") газетінде еңбегін жалғастырады

1932-1934 ж

Қазақстан жазушылар ұйымын басқарады

1934-1935ж

1927-1937 ж

"Қазақстан" баспасының директоры қызметін атқарады

Поэзия, проза, драматургия, сын, аударма салаларында жиырмадан астам кітап шығарып, артына аса бай әдеби мүра қалдырды. Оның лирикалық шығармалары, «Дала», «Күй», «Күйші», «Құлагер» поэмалары, «Жолдастар» романы, «Кек», «Турксиб», «Исатай-Махамбет» пьесалары қазақ әдебиетінің алтын қорына қосылған өлмес туындылар. Он жылдың ішінде осынша шығарма берген қалам қайраты, талант табандылығы ғажап.

1938 ж.

Көзі тірісінде ақындықтың Құлагері атанған Ілияс жазықсыз жазаға ұшырады, репрессия құрбаны болды.

Ақын ретінде Ілияс шығармаларының шоқтықты шыңы - оның поэмалары. Ақынның қаламынан туған «Күй», «Дала», «Күйші», «Құлагер» сияқты он беске жуық көлемді поэмалары қазақ поэзиясының
інжу-маржаны болып табылады.

1.Поэма дегеніміз не?

"Күйші"1934 жылы

Ақын- күйдің құдіреттілігін көркемдігін , құдды өрнек өрген қол - өнер шеберіндей, әуен - саздан ғаламат музыкалық туынды туғызған сазгердей қиыстыра сөзден өрнек салып, поэзия әлемінде «Күйші» поэмасын дүниеге әкелген еді.

Ақын- күйдің құдіреттілігін көркемдігін , құдды өрнек өрген қол - өнер шеберіндей, әуен - саздан ғаламат музыкалық туынды туғызған сазгердей қиыстыра сөзден өрнек салып, поэзия әлемінде «Күйші» поэмасын дүниеге әкелген еді.


"Күйші "поэмасының тақырыбы :Күй өнері

Негізгі ойы: Қазақтың күй өнерін дәріптеу,күйшінің еліне,анасына деген сағынышын,сезімін, күй өнері

арқылы жеткізу


"Күй құдіреті "

"Қыз қалауы"

"Көңіл толқыны"

"Қыз сезімі"

"Ерулік"

"Күйші"

Оқыс жиын"

"Хабаршы"

"Сапақтың жазаға тартылуы"

"Қызға ұмтылған сезім жоқ"

"Азат"күйі

Поэма - 11 бөлімді, 4 тармақты,

11,12 буынды қара өлең(ааба)ұйқасына құрылған.

Образдар: Абылайхан ұрпағы Хан Кене ,Қарындасы Қарашаш, Күйші













_____________________________________________________________________ Ақынның Қарашаш портретін түрліше жасауына баға бер

_________________________________________________________________ Қалың қас ,қылаң қабақ, керқұба қыз,

Қара шаш,алма сағақ, құралай көз.

Сырықтай ордадағы сымдай бойы,

Тал шыбық, қыпша белдің өзі нағыз.

________ Қаралап қарсы алдында сұр мегежін,

Бетінде Қарашаштың қызыл да жоқ.

Шөп желке,шолақ бұрым,қотыр-қотыр,

Қыз емес,қарсы алдында албасты отыр

Жыландай жиырылған кесірткі қыз.

Қарашаш ақылы дария,алтын басы,

Әйелдің ақ сұңқары ,ханзадасы.

Өз басын мың қараға теңгермеймін ,

Кененің кеңесінің ақылдысы.

_ Венн диаграммасы

"Күй"поэмасы Ұқсастығы "Күйші"поэмасы

____________________________________

Ойқорыту

Қыз күйшіге неге бостандық берді, Қарашаш әрекетіне баға бер?


Ү. Үй тапсырмасы


Ілияс поэзиясы - ойға - қанат, сезімге нәр беретін,

ешқашан ескірмейтін, мәңгі жас поэзия.


1.Поэмадан үзінді жаттау


2."Ел іші - өнер кеніші" тақырыбына ойтолғау жазу.


3 Хан Кене жайлы тарихи деректер жинақтау

ҮІ. Сабақты қорытындылау

Ілияс Жансүгіров -қазақ сөз өнерінің поэтикасын кемелдендірген,көріктендірген қайталанбас дарын иесі. Ақын шығармалары -қазақ әдебиетін ұдайы көркемдіктің шырқау шыңына бастай беретін мәңгілік үлгі өнеге.

Бағалау