Урок по казахскому языку на тему Ана тілі (5 калсс)

Сабактың такырыбы: Ана тілінің қызметі. Сабақтың мақсаты:

а) білімділік: оқушыларға қазақ тілі-казақ халқының эдеби тілі жэне
мемлекеттік тілі екендігі, ана тілінің қызметі жайлы толық мэлімет бере отырып олардың
ой-пікірін қалыптастыру.

ә) дамытушылық: ой-өрісін, ойлау белсенділігін, сөйлеу шеберлігін, тіл мэдениетін дамыту, сөздік қорын молайту.

б) тәрбиелік; елін, жерін, Отанын қадірлеуге, адамгершілікке, адалдықка,
еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

Сабактың түрі: дәстүрлі

Сабақтың типі: жаңа сабак.

Сабақтың әдісі: түсіндіру, суреттеу, салыстыру, сүрақ-жауап, сөздікпен жұмыс.

Сабақтың көрнекілігі: дид. материалдар, кестелер, кеспе қагаздары, тірек сызбалар.

Сабақтың формалары: жеке баламен, топпен, сынып үжымымен жүмыс жүргізу.

Сабақтың барысы:

І) ¥йымдастыру кезеңі.

1. Сэлемдесу.

2. Кезекші мэлімдемесі.

3. Журнал бойынша түгелдеу.

ІІ. Жаңа сабаққа дайындық.

ІІІ) Жаңа сабақты түсіндіру.

Бүгінгі жаңа сабақта оқушыларға «Ана тілінің қызметі» тақырыбы жайлы түсіндіремін.

Ана тілі сол тілде сөйлейтін халыкпен бірге өмір сүреді жэне сол халықтың өкілдері үшін қарым-қатынас қүралы ретінде қызмет етеді. Тілінен айрылған халық өзіне тэн барлық қасиетін жоғалтып, халық болудан қалады. Тіл ана тілі атануы үшін, ол күнделікті өмірде үдайы қолданыста болуға тиіс.

Тілдің ең негізгі, яғни бірінші қызметі - адамдардың бір-бірімен сөйлесу, бір нэрсе жайында пікір алысу үшін қызмет етуі. Екінші қызметі - адамдардың қоршаған орта жөніндегі өз ойларын тіл арқылы жеткізуі. Үшінші кызметі - адам өзінің бір нэрсе туралы көзқарасын, күйініші мен сүйінішін, жақсы көру, жек көру сезімдерін тіл арқылы білдіруі.

Қазақ тілі - қазақ халқының ана тілі. Қазіргі кезде дүние жүзінде шамамен 5651 тіл бар. Сөйлеушілерінің саны жағынан алғанда казақ тілі осы тілдердің ішінде 70-орынға ие болып отыр.

ІҮ. Жаңа сабақты бекіту.

Міне, осылайша жаңа сабақты түсіндіріп болған соң жаттығу жүмыстарын орындатамын. Алғашқы орындалатын тапсырма: 1-жаттығу жұмысының орындалу шартын түсіндіремін: Оқыңдар. Ауызша сөйлеу тілі мен жазба тілдің өзіндік ерекшеліктері неде деп ойлайсыңдар? Сөйлеуге, жазуға қойылатын талаптарды автордың қай сөздерінен байкауға болады?

Келесі тапсырма: 2-жаттығу жүмысының орындалу шарты төмендегідей: Түсініп оқыңдар. Мэтінде айтылған негізгі ойларды анықтаңдар. «Тілі жоғалса, халық та жоғалады» деген қанатты сөз туралы өзара пікір алысыңдар. Ана тілі жайында айтылған мақал-мэтелдер мен ақын-жазушылардың сөздерін жинап, альбом жасаңдар.

Келесі тапсырма: 3-жаттығу жүмысының орындалу шарты төмендегідей: Рөлге бөліп оқыңдар. Мэтіндегі ойдың негізгі түйіні қай жолдарда берілген? Бала эке өсиетін бірден түсінбеуі қай сөздің ауыспалы мағынада қолданғандығынан деп есептейсіңдер,

ҮІ. Сабақтың қорытындысы:

1. Сүрақ қою арқылы жаңа сабақты қорытындылаймын.

2. Оқушылардың берген жауаптарына қарай білімдерін бағалаймын.

ҮІ. Үйге тапсырма: 4-жаттығу жұмысынын орындалу шарты төмендегідей: Өлеңді түсініп оқыңдар. Өлеңнің соңгы жолын қалай түсінгендеріңді баяндаңдар. Өлеңнің мазмүны бойынша тілдің қызметі туралы айтыңдар.