Мәтін мен мәтіннің түрлері

Қазақ тілі 3- сынып

Тақырыбы: Мәтін мен мәтіннің түрлері

Сабақтың мақсаты: Үйрету:оқушыларды мәтін түрлерін ажырата білуге, жоспар бойынша мәтін құрастыра білуге мүмкіндік туғызу;

Дамыту: байланыстырып сөйлеу тілін, ақыл-ойын дамыту;

Тәрбиелеу: Табиғатты қорғау, ұйымшыл болу ұқыпты болу тәрбиелеріне баулу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап, іздену, талдау, жинақтау, көрнекілік.

Сабақтың көрнекіліктері: мазмұнды суреттер.смайлинк, стикерлер, ағаш суреті және жапырақшалар

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа даярлық.

Жағылымды жағдай жасау:Оқушылар барлығы орындарынан шеңбер болып тұрып, алақандарын жайып бір-біріне сын есімнен тұратын бір сөзден тұратын мақтау сөздерін айтып, көңілді мейірім сыйлайды.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру:18-жаттығу, мәтін бойынша түсінігін айту, негізгі ойды анықтау. Ойын: «Сөздерден ой жинақта» Шарты: Мұғалім орман сөзін айтады. Оқушылар тізбек бойынша сол орман сөзіне қатысты сөз қорларын айтып, жинақтап отырады.Мақсат: орман мәтінін құрастыру.

Ү.Жаңа материалмен жұмыс: Жаңа сабақ: Тақтаға ай-күнді жазып, тақырыптың орнына (?) сұрақ белгісін қойып қоямын.

-Балалар бұл жұмбақ сабақ, сендер өз суреттеріңді салып болып сол суреттеріңе сай тақырып қоямыз.

Баяу орындалатын қазақ күйін қойып, тақтаға сол күй ырғағына сай түрде қол қимылымен толқынды сызықтарды күй аяқталғанша сызып отырамын.2-минут

Сол шимай сызықтардың арасынан балық бейнесіне ұқсас сызықтарды қосып, балық немесе су астын мекен ететін жәндіктердің суреттерін бір, екеуін тауып беремін де оқушыларға :

-Қане , балалар енді сендер осы суреттер ішінен су астын мекендейтін қандай жәндіктерді көріп отырсыңдар деп сұрай отырып , оқушыларды бір-бірлеп тақтаға шығарып отырып, енді оқушылар көмегінде су астын мекен ететін жәндіктер ді тауып, көмекші сызықтар арқылы олардың бейнелерін жасап отарамыз.

Дәл сол сияқты артық сызық бөлшектерін өшіріп тастап отырамыз.

-Су астында жәндіктерден басқа тағы да нелер бар ?

-Тастар, шөптер,мальюскалар, маржандар т.б.

Осы заттардың да бейнелерін сызып шығамыз.

(Бұл жоғарыдағы жұмыстың барлығы тақтада оқушылармен бірге орындалады)10-минут

Оқушылар өз жұмыстарын аяқтағанша қазақша күй орындалып тұрады.

-Ал, балалар бұл суретімізге қандай ат қойсақ болады?

-СУ асты әлемі,

-Су асты салтанаты,

-Балықтар мекені,

-Аквариум (Бұл жерде тек балалардың пікіріне сүйене отырып, соларды тыңдай отырып тақырыптар айтылады)3-минут

Айтылған бірнеше тақырыптан,балалар қол соғу арқылы оларға көбірек ұнаған тақырыпты таңдап, сұрақ белгі қойған жерге жазып қоямын.Тапсырма: оқушылар осы тақырыпқа сай мәтін жазады, әр оқушының сөйлемдерін тыңдап, бұл мәтіннің қай түріне жататынын анықтап отырамыз.

. әңгімелеу

сипаттау пайымдау

Сергіту сәті: : А -4 форматтағы суреттер тең төрт бөлікке бөлінген болады. Балаларға сондай суреттер үлестіріліп беріледі де, олар өз жұптарын табу керек

-Балықтар қайда мекендейді?

-Балықтар немен қоректенеді?

-Лас су балықтарға пайдалы ма?

-Біз балықтарды қалай қорғай аламыз?

-Балық қалай көбейеді?

-Балықтың ұрығы не деп аталады?

-Балықтың дернәсілі қалай аталады?

Сұрақтарға жауап ала отырып, оқушыны табиғатты қорғау сезіміне баулу. 3-минут

а)оқулықтағы 20-жаттығуды оқу, мазмұнын ашу. Әңгімелеу мәтініне жататындығын дәлелдеу.

ә) дәптермен жұмыс. Көркем жазу. Сұрақтарға жазбаша жауап беру.

21-жаттығу. Берілген сурет бойынша әңгіме құрастыру.

22-жаттығудағы мәтінді оқу ары қарай жалғастырып айту. Даниярдың қандай кемшіліктер жіберді деп ойлайсың? Даниярдың орнында сендер болсаңдар не істер едіңдер? Данияр сияқты баланы қандай бала деп айтамыз?

ҮІ. Бекіту: 23-жаттығудағы тірек сызба бойынша әңгімелеу мәтінін құрастыру.

ҮІІ. Қорытындылау Балалар, бүгін біз не үйрендік? Мәтін дегеніміз не? Оның қандай белгілері бар? Құрастырған мәтіннің тақырыбы қандай? Мәтін болу үшін нелер керек? Олар бір-бірімен байланасу керек пе? Сөйлемдерден құралып, бір негізгі ойды құрағанды не деп айтамыз?

Рефлексия: Бұл сабақ саған не берді, нені білдім. нені түсінбедім- оқушылар өз пікір мен ойларын қағаздарға жазып, сол жапырақшаларды, ағаш бейнесіне желімдеп шығады.

ҮІІІ. Үйге тапсырма: 25-26 жаттығу 67-бет.

ІХ. Оқушыларды бағалау, жинақталған бағалау карточкалары бойынша оқушыларды бағалау, оқушыларды мадақтап өту.

Қазақ тілі 3- сынып

Тақырыбы: Болымды және болымсыз етістік

Сабақтың мақсаты: Үйрету: Оқушыларға болымды және болымсыз етістік туралы топтастырылған ұғым қалыптастыруға, оларды ажырата білуге мүмкіндік туғызу;

Дамыту: Оқушылардың өз бетімен жұмыс жасауы арқылы теориялық ойлауын, сөйлеу тілін дамыту;

Тәрбиелеу: ұйымшылдықа, достыққа, адамгершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сұрақ-жауап, іздену, көрнекілік, талдау, жинақтау

Сабақтың көрнекіліктері: Мазмұнды суреттер.Стикер, маркер,үлестірмелі карточкалар

Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі: сабаққа даярлық.

Оқушыларды 1 -ден 4 санына дейін санаттып, 4 топқа бөліп аламын.

Жағылымды жағдай туғызу:Әр топ мүшелері өзге топ мүшелеріне «Гүл сыйлау» арқылы тек сын есім мен етістік тіркесінен жақсы тілек білдіреді. Мысалы:Жүйрік болыңдар, табысты болыңдар, жүйрік атаныңдар, сәттілік тілеймін, тек алға т.с.с.3- минут

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. 26-жаттығу, 173- бет. Қандай етістіктерді жаздыңдар?

Әр топқа А-3 форматына отыр, тұр, жатыр, жүр етістіктерін қатыстыра отырып етістіктің дара, күрделі түрін, негізгі, туынды түрлеріне ережелерін ескере отырып, мысалдар жазу 6-минут

Отыр тұр жатыр жүр

ІҮ. Жан-жақты білімдерін тексеру Әр топқа бір минуттан -4- минут

Ү. Жаңа материалмен жұмыс: а) оқулықпен жұмыс, дәптермен жұмыс. Күн ретін жазу. Көркем жазу .2-минут

28-жаттығу етістіктерді салыстырып оқып, олардың мағыналарын ашу, екі сөздегі айырмашылықты байқату. Қосымшалы етістіктерді көшіру, талдау: жүзбе, жазба, күлме, барма, төқпе, тақпа. Арланба, айтпа

Әр топ Венн диаграммасын қолдана отырып: 1- топ: жүзбе, жазба. 2- топ: күлме, барма.. 3- топ: Төкпе, тақпа. 4- топ:арланба, айтпа сөздерінің арасындағы ұқсастықты, айырмашылықты және осы сөздерге ортақ қасиеттерді тауып жазады.6- минут

Жүзбе,жазба

к

жүзбе,жазба күлме, барма төкпе, тақпа арланба, айтпа

Әр топ 5- минут ішінде өз тапсырмаларын орындап, әр топтың бір мүшесі өз пікірлерімен бөлісуге және сол ой- пікірлерін дәлелдеу үшін тақтаға шығып өз топтарының пікірлерін жақтап шығады. Әр топқа бір минуттан уақыт беріледі.4-минут

Ережемен жұмыс: Оқушылар өздігінен өздерінің дәлелі арқасында етістіктің жасалу жолдарына сай ережелері өздерінің қағаздарына жазып шығады.

Болымды етістік ол-.......

Болымсыз етістік дегеніміз ол-....... түсініп оқу, талдау, есте сақтау. Болымсыз етістіктердің жұрнақтары,ол-......... 4-минут

Сергіту сәті: Көңілді әуеннің ырғағымен бәріміз көңіл көтеріп, билеп аламыз. 2-минут

1- топ осы жаттығуды өз дәптерлеріне орындайды.29-жаттығу сөйлемдерді көшіріп жазу, болымсыз етістіктерді табу, болымсыз етістік екенін дәлелдеу.

Білмегеніңді сұрауға арланба. Ешқашан өтірік айтпа.

Бір істі бастасаң, аяқсыз тастама. Кісіге қарап күлме. Бізді қандай болуға шықырып тұр? 1- топ осы жаттығуды өз дәптерлеріне орындайды.

2- топ мүшелері 31-жаттығуда берілген мақалды түсініп оқу, мағынасын ашу, жатқа жазу. Болымсыз етістіктердің сыз. Мақалда қандай болу керек дейді?

3-топ мүшелері 32-жаттығуда берілген тыйым сөздерді оқу, мағынасын ашу, есте сақтау, етістіктердің болымды немесе болымсыз екендігін айтужазу

4- топ мүшелері 33-жаттығу көп нүктенің орнына болымсыз етістіктің өзгеруін тәуелдеу:

Мен асықпадым, жонбадым, тимедім.

Сен асықпа, жонба, тиме.

Сіз асықпаңыз, жонбаңыз, тимеңіз.

Ол асықпады, жонбады, тимеді. 5-минут

Бекіту: Әр топ мүшелері осы етістіктерді қатыстырып, бір шумақ өлең шумағын құрастырады 4- минут

Болымды етістік

Болымсыз етістік

Құрметте, бол,бер, болсын

Кетпе, теппе, ойнама, тұрма, жұлма, төкпе, керілме, емінбе, күлме, жеме, кеспе, кірлетпе

ҮІІ. Қорытындылау - «Маған сабақ ұнады», «Маған сабақ түсінікті әрі қызық», «Мен сабақты түсінбедім» смайликтеріне өздерінің стикерлерін желімдеп шығады.2- минут

ҮІІІ. Үйге тапсырма: 34-жаттығу 175 бет

ІХ. Оқушыларды бағалау;Сабақ басында оқушы өзі өзге оқушының есімі жазылған «Бағалау баспалдағы» қағазына сабақ барысында сол оқушыны бағалаған қағаздары бойынша өз пікірлерін де сол смайликтерге желімдеп шығады. 3- минут

Дүниетану 4- сынып

Тақырыбы: Жердің Күнді айнала қозғалуы. Жыл мезгілдерінің ауысуы.

Мақсаты: Үйрету: Жаңа сабақ мазмұнын түсіндіру. Жыл мезгілдері қалай ауысатынын ұғындыру. Дамыту:Теориялық ойын, сөйлеу тілін, сөздік қорын, сын тұрғысынын ойлау қабілетін дамыту

Тәрбиелеу: Табиғатты таза сақтау, қоршаған ортаны қорғау, бір-біріне жылы көзқараста болуына, достық қарым-қатынасқа тәрбиелеу .

Сабақ типі: Аспан денелері туралы білімін бекіту сабағы

Әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, әңгімелеу, өз пікірін дәлелдеу, көрнекілік.

Көрнекілігі: суреттер, глобус.карта түсті шарлар, стикерлер, маркер, смиайликтер

Барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі. Сабаққа дайындық.Оқушылармен сәлемдесу.

Адамның күлкісі - әлемдегі ең ғажайып құбылыстардың бірі. Адам күлкінің көмегімен таныса да, қоштаса да алады. Жымиыс біздің сезіміміздің сарасының ашылуына жол ашады. Күлкі арқылы көңіл күйлеріңді білдіріліп көріңдер. Бір- біріңе жымиыңдар, күлкілеріңді сыйлаңдар. Рахмет! Ендеше сабағымызды бастайық.Оқушыларды бір-бір карточка алу арқылы топқа бөліп алу.(Ол карточка арқасында жыл мезгілдері жазылған болады.Мысалы: Күз, қыс, көктем, жаз)

Мұғалім: Балалар ендеше топпен жұмыс жасаймыз, топтық жұмыстың өз ережелері болады.Сендермен бірге сол ережелердің бірнешеуін жазып шығайық:

*Оң қол ережесі

* Өзгелердің пікірлерін тыңдау

*Өз- өзіңді басқару

*Өзіңе де өзгелерге де әділ баға беру

*Уақытты үнемді пайдалана білу

Жағылымды жағдай: Әр топ «Гүл» жасап, өзге топ мүшелеріне жақсы тілек білдіре отырып, сол гүлді сыйлайды. Мысалы: Бүгінгі арайлап атқан таң сендерге өз шапағатты нұрын шашсын, сендерге бүгінгі күлімдеген күн сияқты қуаныш келсін, шабыттарың шалқып, табыстарың тасысын т.с.с.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру кезеңі:

«Әлде -әлде» ойыны арқылы оқушылырды ширату:

1.Күн Жерді айналады әлде Жер өз білігінен айналады.

2. Жер батыстан шығысқы әлде шығыстан батысқы айналады.

3. Тәулік ол- 12 сағат әлде 48 сағат.

4. Күн жүйесіндегі денелер Күнді айнала қозғалады әлде Жерді айнала қозғалады.

5.Жер Күнді толық бір рет айналып шығуына кеткен уақытты 1- тәулік дейміз әлде бір жыл дейміз.

6.Жер өз білігінен айналғанын байқаймыз әлде байқамаймыз

7.Жер шар пішінді әлде жазық

8.Жер өз білігінен айналғанда күн мен түн ауысады әлде мезгіл ауысады.

9.Жер Күнді айналғанда мезгіл ауысады әлде тәулік ауысады

10 күн -ол планета әлде жұлдыз

ІІІ. Білімді тексеру кезеңі:

1- топ: -Не себепті Күн сәулесі бір мезгілде Жердің бір жақ жартысына ғана түседі?
2- топ: -Күн мен түн неге ауысады? -Тәулік деген не?

3-топ: -Жердің өз білігінен айналуының тіршілік үшін қандай маңызы бар?

4- топ: --Күн мен түннің ауысуы неге байланысты? -Күн мен түн ауысуына кеткен уақыт қалай аталады?

Тапсырма : Әр топ 4- минут ішінде осы сұрақтарға жауап тауып, өз пікір мен ойларын А-3 форматына жазу,суреттерін салу арқылы бейнелей алады. Әр топ өз спикерлерін дайындап, сол спикерлар 1- минутта өз пікрлерін қорғап, дәлелдеп береді.

Сергіту сәті: «сыңарын тап» ойыны арқылы оқушыларды сергітіп аламын.Қозғалысты музыка ойнап тұрады.

V. Жаңа материалды түсіндіру кезеңі: Жаңа тақырыпқы байланысты оқушылар өз топтарында уақытты ескере отырып әрекет жасайды.

1- топ: Мәтіннің мазмұнын А-3 форматына өз пікірлерін жазу немесе суреттерін салу арқылы түсіндіріп береді.

2- топ: Мәтіннің мазмұнын түсті қағаздармен постер жасап түсіндіріп береді.

3- топ: Осы мәтінге байланысты сұрақтар түзеді

4- топ: сахналық көрініс бойынша жердің күнді айнала қозғалысы туралы .ондағы жыл маусымдарының ауысуы жайлы түсінік береді

Күн жүйесіне кіретін барлық денелер Күнді айнала қозғалады. Жер де Күнді айналады.Жердің Күн төңірегіндегі басып өтетін жолы Жер орбитасы деп аталады.

Жердің Күнді толық 1 рет айналып шығуына кеткен уақыт жыл деп аталады. 1жылда 365 күн бар.

ҮІІ.Қорыту. Қысқа сұраққа қысқа жауап:

-Жыл мезгілдері неге өзгереді? -Жер орбитасы деген не?

- Жер күнді қанша уақытта айналып шығады?

-Қыс пен жаздағы күннің орналасуы қалай болады?

Шығармашылық тапсырма : әр топ өздерінің мезгілдері жайлы бір шумақ өлең жазады.

VІІІ. Үйге тапсырма беру кезеңі: 126- 128-беттерді оқу, мазмұны .Тест тапсырмасын дәптерге орындау.

ІХ.Бағалау.Оқушылар сабақ басында өздері алған «Бағалау баспалдағы» қағазына өз білімдерін бағалау мақсатында «Мен қай сатыдамын» деген сұраққа жауап ретінде өздерін бағалайды.

Сабақ соңында әрбір оқушы өз стикерлерін «мен сабақты түсінбедім», мен сабақты түсіндім», «маған сабақ қызық әрі түсінікті» смайликтеріне желімдейді.

Қазақ тілі 3- сынып

Тақырыбы: Қайталау, жинақтау сабағы . Сайыс сабақ.

Сабақтың мақсаты: Үйрету: Қайталау, пысықтау арқылы оқушыларға өтілген материалдар ішіндегі негізгі ережелердің мағынасын ұғындыру. Ізденпаздыққа, тапқырлыққа, ұқыптыллыққа үйрету.

Дамыту:Оқушының ақыл-ойын, тілін, есте сақтау қабілетін, арнайы қабілеттері мен сын тұрғысынан ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелеу:Оқушыны ең алдымен өзіне сенімін арттыруға, достарының пікірін құрмет ету сезімдеріне бейімдей отырып, оларды кішіпейілділік пен адамилық қасиеттерге тәрбиелеу.

Сабақтың типі: Қайталау, пысықтау сабағы.

Сабақтың көрнекілігі: Үлестірмелі карточкалар, тақпақ кітапшалары, сөзжұмбақтар мен әріпті жұмбақтар, перфокарталар.

Сабақтың әдісі: Эврикалық, сөзжұмбақ әрі жарыс әдістері.

Сабақтың барысы: 1. Кіріспе бөлім. Ұйымдастыру кезеңі.

Сәлемдесу, журналға оқушыларды белгілеу.

2. Негізгі бөлім: Сайыс сабағы. Оқушыларды топтарға бөліп алу.

Әр команданың сардарларын сайлап алу. Топтарға тақырыптық тапсырмаларды орындату.

3. Қорытынды бөлім: Оқушыларды бағалау. Әр команданың балдарын топтау. Жеңімпаз топты анықтау. Оқушыларды мадақтау.

БАҒДАРЛАМА:

• Әр топ мүшелері өздерінің таңдап алынған тақырыптарына сай өз мүшелерін таныстырып өтеді.

Септіктер, сөз таптары, сөйлем мүшелері

• Әр топ мүшелері сөйлем талдау:

а) морфологиялық

ә)синтаксистік

б)фонетикалық

• «Қалай атаймыз» сұрақ-жауап, дебат әрі қарсы сұрақтар арқылы топтар бір-біріне қарсы сұрақтар дайындап жауап береді.

• Тестер бойынша сұрақ-жауап ұйымдастыру. Әр топ мүшелері

5- тесттен дайындайды.

• Сергіту сәті : мақал- мәтелдер жарысы. Музыкалық сергіту

«Қара жорға» әуеніне билеу.

• Үлестірмелі карточкалар және перфокарталармен жұмыс жүргізу.

• Әр топтың сардарларының сайысы.

• Сөзжұмбақтар, кроссвордтар, әріпті жұмбақтар

а) Мағынасыз сөздерден мағанаға ие сөздер түзу.

ә)сөйлемді бір жүйеге келтіріп,3- мақал табу.

б) Ретсіз сөйлемдерді ретке келтіріп оқу

• Әр топ мүшелері басқа топ мүшелерін алдыннан берілген қағаз бойынша бағалап отырады. Оқушылардың бір-біріне жақсы тілек пен ниет білдірулері.

Сабақ барысы. Ұйымдастыру. Сәлемдесу. Топтпрға үш сөзден тұратын жақсы тілек білдіру.

Белгісіз карточкалар көмегімен, оқушылардың өздері таңдап алған карточкаларына сай Септіктер, Сөз таптары, Сөйлем мүшелері топтарына бөліп алу.

Әр топ белгіленген уақыт ішінде өз тақырыптарына сай «Таныстыру парағын» дайындайды.

Мысалы: заттың атын, сапасын, қимылын, мөлшерін, санын, білдіретін сөздердің тобы. Олар.....

Өздері жеті ағайынды, сөздерге үстеме жалғаулар жалғау арқылы сөздерді түрлендіре алатын сөздер тобы. Олар.......

Дәл біздің қолымыздағы бес саусағымыз сияқты өздері бірлесіп сөйлемнің мәнін келтіреді.Өздері тұрлаулы, тұрлаусыз мүшелер болып екі топқа бөлінеді. Тұрлаулы мүшелердің біреуінсіз олар сөйлем құрай алмайтын сөздер тобы. Олар.....

Әр топ мүшелері өздерінің тақырыптарына сай суреттер мен анықтамалар жазып оларды топтың бір мүшесі қорғап шығады. 1- минутта

Тақтамен жұмыс жүргізу.: Әр топ мүшелері берілген сөйлемдерге морфологиялық, фонетикалық, синтаксистік талдау жасайды.

Оспан атқа жем беріп жүр.

Оспан- зат есім, жалқы есім,, кімдік, жекеше түрі.

атқа- ат- түбірі, қа- барыс септігінің жұрнағы.

жем- түбір сөз, зат есім.

беріп- бер-түбір сөз, етістік, іп-жұрнақ.

жүр- етістік- дара, негізгі етістік.

Абайдың Шұбарға жаны ашыды.

Абайдың- Абай-зат есім, жалқы ,кімдік, -дың- атау септігінің жалғауы.

Шұбарға- Шұбар түбір сөз, зат есім, жекеше түрі,-ға- барыс септігінің жалғауы

жаны- жан-түбір сөз, зат есім,-ы- тәуелдік жалғауының 3- жағы.

ашыды- етістік, туынды етістік.

Серік мылтықты жақсы атады.

Серік- түбір сөз, зат есім, жалқы, кімдік.

мылтықты- мылтық- түбір сөз, зат есім,- ты- табыс септігінің жалғауы.

жақсы- түбір сөз, сын есім,

атады- етістік, туынды етістік.

«Кім алғыр» топ мүшелеріне ауызша сұрақтарға жауаптар. Дебат.

Сұрақтар: -Білгенін дұрыстап жеткізе алмайтын, сөзінен жаңыла беретін баланы не деп атайды.

-Әрі зат атауы, әрі сан атауы, әрі қимыл атауы.Ол қандай сөз.

--Әдеп- тәрбие туралы мақал- мәтел.

--Айтқанға сене салатын, көп нәрсені байыптап байқамайтын адамды не деп атаймыз.-Жазғандағы әріп саны мен нөмірленгендегі таңба саны бірдей сан. Ол...

--Білім, оқу туралы мақал - мәтел.

-- Анамыздың әпкесінің баласы бізге кім болады.

--Бірінші байлық- ол...

Әр топ мүшелеріне А-3 форматы беріледі. Топ мүшелері 3- минут ішінде өз тақырыптарына сай 5- тесттен түзіп, ол тестті басқа топқа орындау үшін береді.Үш топ мүшелері тест сұрақтарымен алмасады.

Сергіту сәті. Топ мүшелері әуенге сай белсенді билеуге тырысады. Қалыс қалған топ мүшелері ақал- мәтелдермен өз кемшілігін толықтырып кетеді.

Мағынасыз сөздер тізбегінен мағыналы сөз шығару, сұрақ қою,сөз табын анықтау.

ш қ а

н а а

а з қ

ы р а

қаша

арна

ызақ

Сөзжұмбақты шешу.

С

Е

П

Т

І

к

1. Мағынасы бірдей айтылуы басқа сөздер.

2. Сөз табы.

3. Оқушының орындығы

4. Септіктің бірі.

5. Киім ілетін орын.

6. Тісі жоқ.

Сөздерді дұрыс тізсең, тіл туралы 3- мақал оқисың.

ӨНЕР

ҚЫ

АЛ

ТІЛ

-ЗЫЛ

ӘДІЛ

-ДЫ

АЙТ

-САҢ

АЙТ

ДА

КӨҢІЛ

КІЛ

СӨЗ

-ТІ

ӘЗІЛ

Шешуі:1. Өнер алды - қызыл тіл.

2. Әзіл айтсаң да, әділ айт.

3. Көңіл кілті-сөз.

Әр топ сардарлар сайысында өзге оқушылар үлестірмелі карточкалармен жұмыс жасайды. Сардарлар сайысы шарты:

-«Жолаушылар» сөзінен тек зат есім болатын сөздер тізбегін түзу.

і ө

ш ы

ы ө

л н

ғ

е р

д е

р г а

ШАРТЫ:Сағат тілі бойымен екі әріптен тастап оқысаң өнер туралы мақал оқисың.( Өнерлі өрге шығар)

Қорытынды:

Әр оқушы өздері сабақ басында алған «Баспалдақты бағалау» парағына өзге оқушыны( өзге оқушының есімі жазылған болады) сабақ барысында орындаған тапсырмаларына қарай бағалап отырған болады. Сол бойынша оқушылар бір- бірін бағалайды. Жеңімпаз топ анықталып, барлық оқушыларды бағалау, мадақтап шығу

Сабақтың тақырыбы:

Алтын балта. Ана тілі. 3- сынып.

Сабақтың мақсаты:

Үйрету: Алтын балта ертегісінің мазмұнын игеру арқылы ертегінің түйінін түсіну, оны өмірдегі кейбір жағдайлармен салыстырып, талдай білуге үйрету.

Дамыту:Оқушының танымдық қабілеттерін шыңдай түсіп, сыни тұрғыдан ойлау, сөз қорын дамыту.

Тәрбиелеу:Адал еңбек әрқашан шыңға жетелейтін жол екенін түсіндіре отырып, адалдыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.

Сілтеме:

Ана тілі «Атамұра» Алматы 2010жыл

Сабақ нәтижесі:

*Мәтінмен танысады

*Өз ойымен, пікірімен бөліседі

*Кейіпкерлердің іс-әрекетіне сыни тұрғыдан баға беруге төселеді

*Топтасып жұмыс жасауға, өзгелерге көмек беруге үйренеді.

*Тіл байлығы , сөз шеберлігі артады.

Сабақтың көрнекілігі

Тақырыптық суреттер, маркер, А-3,А-4 форматтағы қағаздар, оқулық, Бағалау әрі үлестірме парақшалары.

Кезең

Сабақ бөлімдерінің мақсаттары

Мұғалімнің іс-әрекеті

Оқушының іс-әрекеті

Оқыту модульдері

Білу

Ширату кезеңі

Оқушыылардың арасында көтеріңкі көңіл-күй туғызу. «Атом мен молекулалар» әдісі арқылы оқушыларды топтарға бөліп алу

Сабақ басталар алдында әр топ мүшелері келесі топ мүшелеріне гүл сыйлау арқылы жақсы тілек білдіреді. Әр топ өздерінің топ басшыларын сайлап алады.

Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер. Өзін-өзі басқару.

Үй тапсырмасын сұрау, алдынғы сабақтар бойынша оқушылардың білімдерін бақылау

Үй тапсырмасын сұрау:

«Ажалдан құтқарған асыл сөз» ертегісі бойынша әр топ мүшелеріне өз топтарында өз ойларын талқылауды тапсыру.1-тпо- суретін салу арқылы әңгімелеп беру, 2- топ- кластер құру арқылы түсіндіру, 3- топ- сұрақтар шеңберін түзеді, 4- топ сол тақырып бойынша тест сұрақтарын түзуін тапсыру.

«Ажалдан құтқарған асыл сөз» ертегісі бойынша әр топ мүшелері өз топтарында өз ойларын талқылайды т.1-тпо- суретін салу арқылы әңгімелеп береді, 2- топ- кластер құру арқылы түсіндіреді, 3- топ- сұрақтар шеңберін түзеді, 4- топ тақырып бойынша тест сұрақтарын түзеді

Дарынды және талантты балалармен жұмыс

Оқушылардың өзін басқара отырып, өздігінен ойлауына ықпал ету.

«Адалдық» сөзжұмбағын

А-3 форматта тақтаға ілу

Оқушылар сөзжұмбақты шеше отырып бүгінгі тақырыптың түйінін анықтайды.

Сын тұрғысынан ойлау

Түсіну

Көз алдына елестету түрінде түсіндіру

« Алтын балта» ертегісін жай ырғақты күйді қойып, ертегіні оқып беру.

Оқушылар көзін жұмып отырып , елестету арқылы ертегіні тыңдайды

Сын тұрғыдан ойлау

Қолдану

Әо топ диалог құру арқылы түсінуін анықтау

Ертегіні ң мазмұнын әңгімелету

Әр топ мүшелері кезектесе отырып әңгімелейді

Оқыту және оқудағы жаңа тәсілдер

Сергіту сәті

Оқушыларды сергіту

Сергіту сәтін ұйымдастыру

Оқушылар әннің әуеніне билейді

Талдау

Сұрақ қою арқылы оқушылардың түсінігін анықтау

«Неге? қалай балар еді? сенің іс- әрекетің?»

*Ертегі неге Алтын балта деп аталған?

*Кедей алтын балтаны алғанда не болар еді?

*Сен кедейдің орнында болсаң қандай іс-әрекет жасар едің?

*Кедей мақсатына жетті ме?

* Көрші бай неге сырқаттанып қалды?

*Дирменшінің әділеттілігің қалай дәлелдейсің?

*Дирменші кедейге қандай сөздер арқылы өз сүйіспеншілігін білдірді?

* Дирменші байға не үшін алтын балтаны бермей қойды?

Оқушылар топппен талқылайды, барлық топ мүшелері кезекпен жауап береді

Сын тұрғыдан ойлау

Жинақтау

(синтез)

Алған білімді жинақтау

Постермен жұмыс:

1. Топ.Кедейге мінездеме бер, сипатта

2. Топ:Дирменшіге мінездеме бер, сипатта

3. Топ: Байға мінездеме бер, сипатта

Әр топ мүшелері өзара талқылап, тапсырмаларды постерге орындап. Әр топтан бір оқушыдан шығып қорғайды.

Оқыту және оқудағы жаңа тәсілдер

Бағалау

Сабақ барысына оқушылардың көзқарасын анықтау

Мұғалім критеррийлер арқылы бағалау жүргізеді

*Өз ойын еркін жеткізе алу

*Диалогтік жұмыста белсенділігі

*Тапсырмалрмен жұмыс жүргізуі

*Шығармашылық жұмыстры немесе қасиеттері

*топтық жұмыстарда белсенділік таныта алуы

Әр оқушы өз жұмысына баға береді. Жеңімпаз топты анықтайды. Әр топ бір- біріне баға береді

Оқытудағы басқару және көшбасшылық

Үй тапсыр

масы

«Алтын балта» түсініп оқу, 45-50 сөзден тұратын мәтін жазу, мәтінге басқа ат қою,шығармашылық жұмыстар орындау

• Оқу

• Мәтінге басқа ат қою, жазу

• шығармашылық жұмыстар

Дарынды және талантты балалармен жұмыс

Рефлек

сия

Кері байланыс орнату

Сабақ соңында оқушылардың сабақтан алған әсерлерін білу

Оқушылар сабақтан алған өз әсерлері жайлы стикерлерге жазып, смайликтерге желімдеді

Оқыту және оқудағы жаңа тәсілдер

Пайдаланылған әдебиеттер:

1. «Бастауыш сыныптардағы білім, білік, дағдыларды күнелңкті бақылау және бағалауға қойылатын негізгі талап мен нормалар»-әдістемелік нұсқаулық

2.А.Қ.Әлімов, Б.М.Қосанов, Р.Ж.Базарбекова «Бастауыш сынып мұғалімдеріне интербелсенді әдістеме» Алматы-2010

3. «Жаңа форматта білім беру үлгілері»(білім алушылардың іс-тәжірибесінен) Алматы-2013жыл

4.Қазақ тілі, Ана тілі, Дүниетану. Алматы «Атамұра»2010-2011жыл

Ашық тәрбие сағаттары

Сабақтың тақырыбы: Атыңнан айналайын АНА деген!

Сабақтың мақсаты: 1.Оқушыларға АНА туралы ұғымның түп төркінін түсіндіру.Ананың қадірі мен қасиеті жайлы ,АНАлардың бала өміріндегі маңызды қызметтері жайлы түсінік беріп өту.

2. Оқушылардың арнайы әрі ортақ қабілеттерін , танымдық қабілеті менАНАға деген сүйіспеншілік қабілетін дамыту.

3.Оқушыны ананы құрметтеу,ананың еңбегі менқызметтерін бағалай білуге, ана алдындағы парызы мен қарзын тісіну,сезіну ге тәрбиелеу.

Сабақтың типі: жаңа білім беру сабағы.

Сабақтың әдісі:катекезистік,эврикалық,саяхат сабағы.

Сабақтың көрнекілігі: Тақырыптық суреттер, «Құс ана» ертегісінің суреті салынған плакат,ұлағатты сөздер мен ана туралы мақал -мәтелдер.

Сабақтың барысы: Ұйымдастыру. Сәлемдесу.

Қазақстан Республикасының мемлекеттік әнұранын оқушылар хормен орындайды.

Мұғалім: --Балалар бүгін біз сендермен ертегілер еліне саяхат жасаймыз.

Балалардың назарын тақтадағы «Құс ана» ертегісі салынған суретке аударамыз.

Жүргізуші ертегі желісін баяндайды.

---Ерте -ерте ,ерте екен,

• Ешкі жүні келте екен,,,

• -Бұрынғы өткен заманда өте алыс таманда кең өрісті жайлауда,шөбі мол бір қойнауда бір қызы мен бір ұлы бар ана өмір сүріпті.Ана байғұс күні-түні өзінің балалары үшін талмай еңбек етіп,тіршілік қамын ойлап, өз перзентерінің жағдайын жасау үшін жанұядағы бар күйбің тіршілікті жалғыз өзі істейді екен.

• Күнде таңертең тұрып, ұл мен қызын оятпай, өзі су әкеліп, өзі отын жарып. бар үй шаруасын жалғыз өзі істейді екен.

• Сөйтіп жүріп бір күні анасының мазасы болмай, қатты

• науқастаныпты. Тіпті су алып ішуге де әлі келмепті.Сол уақытта далада ойнап жүрген үлкен ұлы үйге кіріпті.Анасы:

• -Балам, маған бір кесе су алып берші деп айтпты.Баласы :

• -Мен қазір апа далада біраз ойнап келейінші сосын әкелемін деп далаға ойнау үшін жүгіріп шығып кетіпті.

• Шамалы уақыт өткен соң үйге кіші қызы кіріпті.Анасы:

• -Қызым -ау мен өте сусап кеттім маған бір кесе су алып берші деп өтініпті.Қызы:

• -Апа, мен біраз ойнап келейін, сосын әкелемін деп ол да сыртқа шығып кетеді.

• Балалар сол кеткеннен мол кетіп сыртта балалармен ойнап , науқас аналарын ұмытып кетіпті.Сол ойнағаннан мол ойнап, сыртта жүрсе бір мезгіл үйден ақ құс ұшып шығады.

• Балалары аң -таң болып, үйге жүгіріп кірсе анасы орнында жоқ, аспанға қараса ақ құс :

• -Қош, болыңдар балаларым мен сендерден кетіп барамын, өздеріңе қараңдар деп ұшып кетіпті.

• балалары анасының артынан қанша жүгірсе де,анасы құсқа айналып ұшып кетіпті.

• -----Ал, балалар сендер сол балалардың орнында болсаңдар не істер едіңдер?

• --Ал, балалар біз бәріміз сол балаларға көмек көрсетеміз бе?

• Онда сол балаларға көмек беру үшін біз сендермен ертегілер әлеміне саяхат жасаймыз.

• --Ертегінің желісі бойынша сол балалармен бірге балалардың анасын табуға көмек көрсетеміз.

• --Сөйтіп, балалар өз анасын табу үшін жол жүріпті, жол жүрсе де мол жүріпті.Ұзақ жол жүріп , шаршап келе жатса оларға қарсы бір бүркіт шығыпты. Бүркіт адамша тілге кіріп, балаларға былай депті.

• -Ей, балалар мен сендерді білемін, сендер бірнеше күн алдын осы арадан құс кейпінде ұшып кеткен ананың балаларысыңдар. Сол ананың сендердің қамдарыңды ойлап , жылағанын көргенмін.Сол ардқты ананы осыншама жылатқан балаларды ендігәрі анасына көрсетпеймін деп, өзіме сөз бердім .

• -Бірақ АНА байғұс өз балаларынсыз көп қайғырама деп тағы да ұайымдап тұрмын. Бірақ қазір сендер АНА туралы мақтау сөз немесе жылы лебіздер мен тақ пақ -өлең ,жырлар айтып беретін болсаңдар , мен өзім сендерге жол көрсетіп,АНА

• ЛАРЫҢДЫ бірге іздейтін боламыз.

• Ал,балалар сөз кезегі сендерде:

Ана дейміз бәріміз де аңқылдап,

Ана дейді жас сәби де жарқылдап,

Ана деген бәйтерегі өмірдің,

Ана деген алтын қазық, алтын бақ.

-Ана деген қасиетті, киелі.

-Ана сөзі жанға жайлы тиеді,

-Ана деген шамшырағы өмірдің,

-Ана сенің өміріңнің тірегі.

--------Апатайым, анашым

--------Ақылы мол данасың,

---------Қамқоры сен сәбидің

-Шырағы сен әр үйдің.

-Еркелесем-күлімдейтін,

Ұрысқаны білінбейтін.

Маңдайымнан иіскеп менің

-Құлыншағым күнім дейтін.

Ана десем шешек атып жанары,

Өмірімнің бастау алар жаңа әні.

Ана деген тіршілікте пана боп,

Әрбір үйде жұлдыз болып жанады.

Әлпештеген анамыз,

Біз бақытты баламыз.

Оқып, білім аламыз,

жұлдыз болып жанамыз.

-Жаныма жақын бір табан,

Көзінен оның нұр табам.

Қызғалтақ сиға тартып ем,

Қуана қарап тұрды апам.

-Күлімдеген көзіңнен,

Күн мейрімі сезілген.

Бұл жалғанда балаға,

Жақын жан жоқ өзіңнен.

Мұғалім:- Қане балалар, бәріміз бірге «Әрқашан күн сөнбесін» әнін орындап берейік.

Бүркіт:-Бәрекелде, балалар жарайсыңдар!

Жүріңдер мен сендерге жол көрсетейін.

...Сөйтіп, олар жол жүріп, жол жүрсе де мол жүріпті.Балалар өз аналарын іздеу жолында қаншама қиыншылық болса да мойымапты,өйткені балалар өз анасының алдындағы ең қуанышты сәттерді сағынған еді.

олардың бір ғана мақсаты бар болатын, ол-өз аналарын тезірек тауып, өз аналарымен қауышу еді.Олар жол жүріп,келе жатса алдарынан ағынды өзен кездесіпті. Бұркіт өз уәдесінде тұрып, қыз баланы екі қанатымен қорғаштап,тырнағына іліп судың арғы бетіне өткізіп қойыпты. Бірақ ұл баланы көтеріп өткізуге еш күші жетпепті.Судың екі жағында қалған бауырлар , анамыздан айрылғанымыз аздай, енді екеуміз екі жақта екі айырылып қаламыз ба деп, ағыл-тегіл жылапты.Су екеш су да тылсым тыбиғаттан жаралған тіршілік емес пе?Су да адамша тілге кіріп, былай депті:

-Уа, балаларым сендер маған АНА туралы жүректі тебірентер сөздер мен қара сөздер айтып және сол өздерің айтқан сөздеріңе өздеріңде өмірде амал етіп, өмір бойы ананың ақ алғысын алып жасауға уәде етсеңдер, мен өз бауырымды қарс жарып, сендерге өту үшін жол ашып берейін депті.

Мұғалім:-Ал, балалар бар сеніміміз сендерде , екі балақайға біз көмек берейік.

---Анамыз бізді алақандай еттен алып, адам еткенше қаншама түндер түн ұйқысын төрт бөліп, бесікке таянып, өзінің арман ойларын бізге ӘЛДИ етіп жастанады.

-----Әлди,әлди бөпешім ,

------Ұйықтай қойшы көкешім.

------Тәтті ұйқыға бата ғой.

------Тербетейін жата ғой-ай.

------Әлди менің ақ бөпем,

----Ақ бесікке жат бөпем.

-----Өскеніңде батыр бол,

Еліңді ойлар батыл бол -ай...

-Жамандықтан сақтандырып,

Жақсы ісімді мақтан қылып.

Мәпелеген ақ мамамды ,

Жүрсем деймін шаттандырып.

--Анаң мен әкең саған өмір силайды.Екеуінің денсаулығын сақта, бабын тап.Көңілдеріне кейістік сала көрме.

--Қос қанатың болғанда

Табар өмір жарасым.

Біреуінсіз ор-жарда,

Бір мүгедек боласың.

--Оң қанатым әкем де,

Сол қанатым анашым.

Бірі түссе қатерге,

Мәңгі ұша алмай қаласың.

--Қарап тұрып шекені

Шымшылады сан күдік.

Қанатымның екеуі,

Сау болса екен мәңгілік

-Ана -адамзат мекен ететін жер шарының әр түкпірінде мейір мен мерейдің, достық пен татулықтың туын тіккен АДАМ.

---Ойладың бүлдіршіндей бала қамын,

Сипады маңдайымнан алақаның.

Сөзіңді екі етпейді қадірлейді,

Қарайды қабағыңа балапаның.

-ӘН: екі оқушы орындауында;

«Құттықтаймын, апа салтанатыңмен.»

-Нұрын төккен маған,шуағымсың-сен

Құттықтаймын мама қуанышыңмен

ля-ля-ля-ля-ля-ля-ля-яля-ля-ля-ля-ля-ля.

-Сахналық көрініс:Үш ұл

-Қатысушылар: үш ана , үш бала-6 оқушы.

Қария шал.

-«-Соқыр ана» эссесі -электрон оқулықтан пайдалану.

СУ:-Ал, балалар мен сендерге сендім , сол сенімімді әрқашан ақтаңдар,-деп су ортасынан екіге бөлініп балаларға жол ашып береді.

-Балалар өз аналарын табу үшін жолын әрі қарай жалғастырыпты.Күн жүріп, түндер жүріп келе жатса алдарынан биіктен-биік тау шығыпты.Бүркіт ол таудың арғы жағына ұшып өте алмасын мойындапты.

-Балалар өздері сол таудан асуға қаншама әрекет етсе де, таудың шыңына шыға алмапты.

Амалдары таусылған балалар не істерлерін білмей,анамызды енді көре алмайтын болдық-ау деп, қайғырып, жылай бастапты.Сол кезде тау қарс жарылып,адамша тілге кіріп, сөйлей бастапты:

--Аналардың қадіріне жетпеген мына балалардың сазайын бір берейін деп едім,БІРАҚ ЕШБІР АНА ӨЗ ПЕРЗЕНТІСІЗ,АЛ БАЛА ӨЗІНІҢ АНАСЫНСЫЗ БАҚЫТСЫЗ, БАҚСЫЗ БОЛАТЫНЫН БІГЕНДІКТЕН, СЕНДЕРГЕ КӨМЕК БЕРМЕК ОЙЫМ БАР ,-ДЕПТІ.

Бірақ сендерге айтар шартым бар.:

-Өз өнерлеріңді барынша көрсетіп,менің шыңымдағы қарларымды төгетіндей етіп бір серпілтіп, көңілімді көтеріңдер,-депті.

Ал, балалар бастаған ісімізді аяқтағанымыз жөн болар , сөз кезегі өздеріңде:

-Сенің адал өмір сүруің,еңбексүйгіштігің, оқу мен еңбектегі табыстрың, сенің ата-анаң үшін үлкен бақыт, зор қуаныш екенін ұмытпа.

-Баланың да тілегі,

Дананың да тілегі.

Шаншымасын ешқашан

Аналардың жүрегі.

-------Кіршіксіз жүрегіндей жас баланың,

-------Апатай өзің менің асқақ әнім

------Өсірдің, әлдиледің, аяладың,

------Ойыңнан бір сәт мені тастамадың.

-Аналарды сүйеміз,

Сөзін ойға түйеміз.

Әжені де ардақтап,

Әдеппен бас иеміз.

------Әжем менің әлі де,

-------Ұқсамайды кәріге.

-------Шай қайнатып береді,

------Қажет болса бәріне.

-Мен де білім аламын,

Жұлдыздарды шоламын.

Валентина апайдай

ЕР космонавт боламын.

----Ерлік еңбек атқарған,

-----Егінімен мақтанам.

----Ел сенімін ақтаған,

----Айналайын ақ мамам.

-Шаттана сүйіп Отанды,Отанда жақсы ат алды.

Бұдан да кейін гүл силап, Қуантып жүрем Апамды.

------Бүгін -наурыздың сегізі.

-----Сұлулықтың негізі.

-----Әдемі сөз адамның

------Анаға айтар лебізі.

-Әлпештеген баласын,

Ана-бақыт, ана- күн.

Әркім сүйіп өзінің,

Мақтан етер анасын.

---Күлімдеген көзің,күннің нұрындай,

---Ұлым деген сөзің,ақын жырындай.

---Айналайын мама туған күніңмен,

---Ыстықсың сен маған асыл үніңмен.

-Апам үшін күнде мен,

Отын ағаш жарамын

Су құямын гүлге де,

Дүкенге де барамын.

-----Әлемдегі ақылды адам

-----Бәрінен де жақын маған,

-----Ол жанымда жүрсе мен де,

-----Батырларша батылданам.

Оқушылардың орындауында:ӘН: «Мереке күніңмен»

«Әлемнің жарығын силадың сен маған

Даланың бар гүлін жинадың сен маған

Сен берген құстардың қанатын самғаған

Балалық құштарым өзіңе арналған....»

--Қыздар орындауында қазақша би.

--Сахналық көрініс: «Ананың алақаны»

-Ал, балалар, сендердің тамаша көріністеріңнен кейін тау да өз бауырын қарс жарып, балалардың анасына барар жалын ашып бергелі отыр, жарайсыңдар, балалар рахмет сендерге.

-Сөйтіп, қыз бен бала өз аналарын тауып, аналарынан кешірім өтініп, қалған өмірлерін аналарымен бірге бақытты ғұмыр кешіпті.

-Ал, балалар біз сендермен осы тәбие сағатымызға қорытынды ретінде ана туралы мақалдарды айтып өтейік,

---Ана бақыт, ана жыр. Ана-бақыт жанашыр.

-- Анаңа ауыр сөз айтпа, Атыңа ауыр жүк артпа.

--Күннің шуағы жылы,

Ананың құшағы жылы.

-------Анасын сыйламағанды адал деме,

-------Ұстазын сыйламағанды адам деме.

-Ананың сүті бал,

Баланың тілі бал.

-Мұғалім:--Әрқашан да қандай сәт тумасын , өмірде қандай бір қилы заман болмасын АНАмыздың көңіліне ешбір қаяу салмайық, оларды ардақтайық, аялай білейік,сақтайық,денсаулығын нығайтып, өмірін ұзарта білейік.

Сабақ тақырыбы: Бейбіт болсын аспаным!

Сабақ аты: Тыныштық.

Сабақ мақсаты:

1. Үйрету. Оқушыға тыныштық, бейбітшілік, сияқты ұғымдардың мағанасын түсіндіру.

2. Дамыту. Оқушының есте сақтау қабілеті мен арнайы қабілетін дамыту.

3. Тәрбиелеу. Оқушыны тыныштық пен бейбітшілік қадіріне жету сезімдеріне, Отанға деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.

Рерсурстар: Өлең, тақпақ - жырлар, нақыл сөздер, суреттер, көгершіндер суреті, жер шарының сызбасы, мақалдар.

Сабақ барысы:

Сазды әуеннін сүйемелдеуімен «Ақ көгершін» айтып оқушылар қолдарындағы көгершіннің макетерімен сахнаға шығып келеді.

Би мен әнді бірлестіре отырып әннің ырғағымен билеп, бірінші қатарға «Балалардың тілеуінде- Бейбітшілік» сөздерін түзіп тұра қалады.

-Ақ көгершін, көгершін,

Қолқанат құс сен едің...

Ел тілегін алып ұш,

Адамзаттың бағына,

Қара бұлтты жарып ұш,

Мұхиттың арғы жағына

І. Ұымдастыру.Селемдесу. Кезекші көмегімен сыныпты түгелдеу.

ІІ. Алдыңғы тәрбие сағаттың тақырыбы иен мазмұнын еске түсіру.

ІІІ. Жаңа тақырыпқа мұалімнің түсінігі.

Мұғалім: Бейбітшілік, тыныштық сөздерінің түп мағанасын түсінүге, ұғынуға арналған сабақ екен балалар! Адамзат жаратылысы, дүние жаратылысының негізі - бұл тыныштық, бейбіт өмір. Еліміз тыныш, аспанымыз ашық: біздің өмірімізге қауіп жоқ. Әрбір арайлап атқан таң бізге қуаныш сыйлауы керек.

1 - жүргізуші: Аналардың тілеуінде - Бейбітшілік!

Бөбектердің жүрегінде - Бейбітшілік!

Балдырғанның бал тілінде - Бейбітшілік!

Көгершін боп қалқы күнде - Бейбітшілік!

2 - жүргізуші: Халқымызда «Қолдағы бардың қадірі жоқ!» атты мақалы бар. Тарих баспалдағынан кейін шегініп, артымызға бұрылып тарихтан сыр шертейік. Ауыр жолды басып келген, Бейбіт өмір қадіріне жетейік!

1 - жүргізуші: Еліміз 9 - мамыр күні жеңіс күнін атап өтеді. 1941 - 1945 жылдар арасында Отан үшін от кешіп, бейбітшілік, тыныштық үшін жанын аямаған ардақы ардагер ата - бабаларымыз бен әже - әпкелерімізге өз тағзымымызды жеткіземіз.

БАБАЛАРЫМ РАХМЕТ СЕНДЕРГЕ!!! (хормен)

Оқушы: Мен соғысты көргенім жоқ

Көргім де жоқ, көрмедім.

Соғыс ойнын ойнайтынмын

Балалардың ермегі

Қару алып қан майданда

Қас жауыма төнбедім.

Көрдім, бірақ жесірлердің,

жетімдердің еңреуін.

Оқушы: Мен соғыста болғаным жоқ,

Қатыспадым, бармадым

Батыр ойнын ойнайтынмын

Батыр болу арманым

Оқушы: Аты солдат болмағанмен

Солдаттардан кем бе біз

Қызыл аяқ партизандар

Қырдан масақ тергенбіз

Қалтамызды қағып ұрып

Қан майданға бергенміз.

Оқушы: Көрдік қой біз, өткердік қой

Қилы қилы кездерді.

Гүліміз де ерте ашылып,

Кәмелеттік тез келді.

Тілдеріне тиек тұтып, іздейтұғын дәлелі.

Не демексің, тек соғыстың

Тек соғыстың әлегі

Оқушы: Қарға оларды тау мен тас

Қарға оларды қара орман

Фашизм - бұл ғасырды

Уландырған арам қан

.

Оқушы: Фашист барда соғыс бар,

Ол ақиқат ежелден.

Фашизм бар , Фашист бар.

Соғыс деген сөз өлген.

Оқушы: Мен соғысқа бармадым,

Мен соғысты көрмедім.

Көрдім бірақ солдаттың үйіне кеп өлгнеін,

Құлағанын үйге кеп өз көзіммен көргенмін.

Оқушы:

Фашизм, фашист - бұл 1941-1945 жылдары елімізге басқыншылықпен сұғылып кірген басқыншылар атауы. Ата- бабаларымыз сұрапыл соғысты бастан өткеріп фашисттерді(олар біздің тілімізде немістер)

Жеңіп,9- мамыр 1945 жылы Рейхсагқа Берлин қаласына өз туларын тігіп жеңіс күнін атаған .

Сол үшін де неше жылдар мен замандар өтсе де, 1941-1945 жылдардағы сол сұрапыл әрі қатыгез, басқыншылық әрекетті соғыс зардаьын еліміз, халқымыз ұмытқан емес, ұмытпас та.

Сондықтан да тыныштықты қадірлеп соның жырын жырлайды.

Осы жөнінде аңыз әңгіме: «Қолда бардың қадірі» атты әңгіме тақырыбы беріліп, оқушының тілін дамыту әрі тарихқа үңіліп, бейбіт өмір мен ашық аспанды бағалай білуге оқушыны тәрбиелеу мақсатында оқушыларды

«Буынның сыңарын тап» атты буын- жаттығуы арқылы

Неткен құтты ел екен-1 топ «Құтты ел»

Байтақ ұлан жер екен-2 топ «Ұлан жер»

Бейбітшілік -ұлы мерекем, -3- топ «Бейбітшілік»

Тыныштық құтты берекем-4-топ «Тыныштық»

Атты өлең шумағын топтастырып,оқушыларды төрт топқа бөліп алу.

Әр топ өз шумағына қарай «Құтты ел», «Ұлан жер», «Бейбітшілік», «Тыныштық» болып аталады.

Тапсырма: «Қолда бардың қадірі» дегенде нені ұғынасыңдар, өз пікір мен ойларыңды суреттер арқылы бейнелеп,сөздер, сөйлемдер, мәтіндер арқылы дәлелдеп беріңдер.

Оқушылар белгіленген уақытта 10- минутта тақырыпты ашуға атсалысып, әр топ өзінің ой- пікір, дәлелдемелерімен тақтада өз топтарының ой- пікірлерін қорғап шығады.

«Ақ көгершін» әнін хормен орындап шығады.

-Орман дала бөктерлер,

Арпалыстар өткен жер.

Соғыс зарын шеккендер, Оқушы:

Оралмасын өткендер

,Біз ақ қанат көгершін,

Біз ақ қанат кептерлер.

Енді қару алмайық,

Өртенбейік, жанбайық.

Біз адасып қалмайық.

Ақ аспанда самғайық,

Аталардың өмірін

Ары қарай жалғайық

-Көгерсін жер, көгерсін.

Мол ырысқа кенелсін,

Бейбітшілік жаршысы-

Біз- ақ қанат көгершін

Біз- ақ қанат кептерлер,

Бізді ұмытып кетпеңдер.

Оқушы:

Әлем дархан, саялаңдар бәріңе де орын бар,

Қорған емес, салтанатты сәнді сарай соғыңдар,

Ей, адамдар сендер тату, сендер тату болыңдар.

Анамыз жер , сол анадан жаратылдық туыстық,

Алайда біз қан да төктік, қалжырадық, ұрыстық

Армысың сен арамызда жалғыз перзент Тыныштық.

Оқушы: Қандайғана анадан туады адам,

Сәбилердің ұйқысын қуалаған.

О, тыныштық, тыныштық қандай рахат.

Қандай рахат сәбилер жыламаған.

Оқушы:

Ұқсайды бар тыныштық жер бетінде,

Ұйқыдағы сәбидің келбетіне.Кім болсаң ол бол мейлің рұқсат жоқ,

Тыныштықты бұзуға ,тербетуге.

Оқушы:

Соғыстың өрті жанбасын,

Сәбилер жетім қалмасын.

Есігіне әр үйдің, бесігіне сәбидің

Мәңгілік бақыт орнасын.

Оқушы:

Бүкіл адам баласына тек жақсылық тілейін ,

Ортасында олардың мен ойнап- күліп жүрейін.

Жүргізуші:

Әрбір аткан ақ таңымыздың,

Жұлдызды тыныш түніміздің,

Ойын мен сауыққа толы күніміздің

Анамыз бен әкемізді аялы алақанының,

Әжеміз бен атамыздың тәтті ертегілерінің,

Бөбектердің сыңғыр күлкісінің

Әрқашан да қадіріне жетейік.

Бәріміз бірге:

Бабаларым тағзым сендерге,

Аталарым рақмет сіздерге.

Сахналық көрініс: «Қарлығаш би»

Оқушы:

Дүние көктем - майда құлпырады,

Көктем ғой табиғаттың ынтық әні.

Келдің бе, жеңіс көктем думандатып,

Армысың , Адамзаттың ынтымағы.

Оқушы:

Қандай бақыт күнді мен күнде көрем,

Көрмедім ғой жомартты күннен ерен.

Күннің нұры бар менің құшағымда,

Тыныштық бар, бейбіт күн бар кімге берем.

Оқушы:

Қандай бақыт ! Жарқырап күн тұрғаны,

Күн астында дүние құлпырғаны.

Күннің нұрын құшақтап үлестіріп,

Бір ұрпаққа бір ұрпақ ұмтылғаны.

Оқушы:

Тап- таза аспан тұп-тұнық,

Жап- жасыл шөпке шық тұрып.

Сап-салқын ауа жұттырып,

Айнала тегіс тұп- тұнық

Сабақ барысында әрбір тақпақ айтқан оқушы тақтада ілінген ағаштарға өздерінің жасыл «Өмір жапырағын» желімдеп отырады.

Сабақ соңында оқушылар өз қолдарымен жасаған « Жасыл өлке» пайда болады. Осы теңеу арқылы сабақ соңында оқушылар «Тыныштық» пен «Соғыс» сөздеріне өз тілдерімен түсінік беріп шығады

Біздің мақсатымыз, тілегіміз, ұранымыз «Бейбітшілік»

Хормен:Бақыт деген балалар,

Жерді басып жүргенің.

Бақыт деген балалар,

Тыныш өмір сүргенің.

Сабақтың тақырыбы: Мейір көзде ғана емес, көңілде де болсыншы!

Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыға мейір, шапғат, қарапайымдылық, кеңпейімділік пен кішіпейілділік сияқты сөздер мен түсініктердің мәнін түсіндіру.

2.Оқушының арнайы қабілеті мен ақыл-ойын, танымдық қабілетін, тілін, сөйлеу мәнерін дамыту.

3. Оқушыны мейірлі, шапағатты,үлгілі кішіпейіл, қарапайым, айналадағы адамдар көңіліне қаяу түсірмеуге әрекет жасайтын, үлкенге құрмет, кішіге қамқор болу сезімдеріне тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі: Тақырыптық нақыл сөздер, мақал- мәтелдер тақырыптық түрлі суреттер, слайдтар.

КІРІСПЕ: СӘЛЕМДЕСУ. ӘНҰРАН ОРЫНДАУ. СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫН ТҮГЕЛДЕУ, ЖУРНАЛҒА БЕЛГІЛЕУ.

НЕГІЗГІ БӨЛІМ: ӨТКЕН САБАҚТАҒЫ ТӘРБИЕ САҒАТЫН ЕСКЕ ТҮСІРУ.ТАҚЫРЫПҚА БАЙЛАНЫСТЫ СҰРАҚТАР БЕРУ, ТАҚЫРАПҚА БАЙЛАНЫСТЫ АҢЫЗ ӘҢГІМЕЛЕР МЕН ӨЛЕҢ, ЖЫРЛАР , ТАҚПАҚТАР ОРЫНДАУ.

ҚОРЫТЫНДЫ. ҚОРЫТЫНДЫ ЖАСАП, СҰРАҚ-ЖАУАП КЕЗЕҢІН ҰЙЫМДАСТЫРУ, ТАҚЫРЫП ҰРАНЫН АЙТУ.КЕЛЕСІ ТӘРБИЕ САҒАТЫНЫҢ ТАҚЫРЫБЫН ЕСКЕРТУ.

МҰҒАЛІМ: ---Балам менің Бақыт деген не дейсің?

Сұрағыңа қандай жауап көздейсің, -Бақыт деген- жерді басып жүргенің,

Бейбіт күні тыныш өмір сүргенің. Бақыт деген- шат күлкісі баланың,

Мейірімі көзіндегі ананың.- дегендей әлемдегі ,дүниедегі тыныш әрі бейбіт өмірдің қадіріне жетейік.

Бір данышпан ғұламадан :-Дүниедегі бар нерсені не бір- бірімен байланыстырып ұстап тұр ,- деп сұрағанда,Ол данышпан: - Дүниедегі бар нәрсені адамдар арасындағы мейірім,адамдар арасындағы адамгершілік, адамдар арасындағы шапағат ұстап тұр -ау деп жауап берген екен.

Демек: Біздің адамдығымыз, біздің биіктігіміз,- біздің адамгершілік қасиетімізде, адамдарға айтар жылы сөзімізде, оларға көрсетер адами мейірімімізде, адамдық борышымызды өтеуімізде екенін ешқашан да ұмытпайық.

Оқушы:---Болсыншы бүл жалғанда қанағатың.

Жүректе мейір менен шапағатың.

Жарлыға жанашырлық білдірмесең,

Жаманның жайлауынан шықпас атың.

Оқушы:---Ойлама өз басыңды менмендікпен,

Талайлар дүние қуып өтіп кеткен.

Мейір мен шапағаты жоқ жүректер,

Жаны жоқ бөз қаптаған өкпемен тең.

Оқушы:---Әрқашан өз ата-анамызға лайықты сый көрсетейік те, өзіміз ата- ана болғанда сондай сый- құрметте, мейір- шапағатта болайық.

Оқушы:---О, туған жер қаситті мекенім,

Балалығым құшағыңда өткенін.

Мақтан тұтам жасыратын түгі жоқ,

Перзентіңмін, қадіріңе жетемін.

Оқушы:---Аттас еді есімім бір гүліңе,

Нұрын шашып, түрін қосқан түріне.

Құрметтемін, іззеттемін, төріңде,

О, туған жер қасиетті мекенім,

Әрқашан да саған тағзым етемін.

ӘН: «ӘЖЕТАЙЫМ»

-Әжетайым қандырып құмарымды,

Еркелеттің жан әже ұланыңды.

Сағындым ғой ұлы әже жыр-әніңді, шіркін,

Қамқорым, шаттығым, бақ нұрым -аталарым,

Қамқорым, шаттығым, бақ гүлім - әжелерім.

О-О-О-ризамын тым ыстық пейіліңе,

Ризамын аяулы мейіріңе.

Ризамын ұлы әке зейініңе,

Қамқорым, шаттығым , бақ нұрым- әкелерім,

Қамқорым, шаттығым, бақ гүлім- аналарым!.....

Электронды оқулық:--- «Соқыр ана» оқушылармен бірге тыңдау.

Сұрақтар арқылы оқушы түсінігін кеңейту.

Бұл өмірде еш нәрсе мәңгі емес екенін, барлық уақытта аналарға, әкелерге асқан құрмет, сыйластық әрі түсіністікпен қарау керек екенін түсіндіру.

Оқушы:---Ең бірінші бақытым- халқым менің,

Соған берем ойымның алтын кенін.

Ол бар болса мен бармын қор болмаймын,

Қымбаттырақ алтыннан нарқым менің.

Оқушы:---Ал, екінші бақытым-тілім иенің, Тас жүректі тіліммен тілімдедім.

Кей-кейде дүниеден түңілсем де, Қасиетті тілімнен түңілмедім.

Оқушы:---Маған соққан самал-жел,

Басқаға да соғады.

Маған келіп бақ қонса,

Басқаға да қонады.

Мендегі бар ұлылық,

Басқада да болады.

Қандай ғана хақым бар,

Тұрам деуге жоғары.

ӘН: «ОРАЛ СЕН, АЗАМАТ»

--Орал сен азамат, еліңе қолқанат.

Орал сен анаңа отырған жол қарап.....

Оқушы:---Жарық таң да

,Алтын таң да,

Таза мөлдір ауа да

Құс оянды әсем әнмен,

Оянды әке, аға да.

Қайырлы таң, қайырлы таң,

Қайырлы таң жер ана!

Сілкіп ағаш мөлдір шығын,

Терезеден қара да.

Таң атты ғой бүлдіршінім

Қайырлы таң қарағым.

Оқушы:---Қос ана ғой көк пен жер,

Береке , байлық бөккен жер.

Келе берсін көктемдер,

Ал, көктемнің келгенін,

Жерге шыққан көктен көр.

САХНАЛЫҚ КӨРІНІС: «ШЫҚ ТАМШЫСЫ» ҚАТЫСУШЫЛАР: ШЫҚ, АВТОР,ТОРҒАЙ,АЮ,БАҚ-БАҚ ГҮЛ,АРА,МЫСЫҚ.

Оқушы:---Жан шіркін жақсылықтан жалыққан ба? Жүрсе де қан түкіріп жорықтарда,

«Ассаламуғалейкум» десіп бабам, Ықылас білдіріпті жолыққанға.

Оқушы:---Отан- атам, Отан- әкем,

Осы сөзім қате ме екен?

Қате болса неге біздер,

Дейміз оны -Атамекен.

Отан- әжем, Отан- анам,

Туған ел деп, Туған жер деп,

Ол бекерге аталмаған.

ХАДИСТЕРДЕН ҮЗІНДІЛЕР:

--Оң қолың жасаған жақсылықты, сол қолың білмесін......

---Біреуге жақсылық етең-ұмыт, ал, біреудің саған жасаған жақсылығын ешқашан ұмытпа....

---Адам өзіне қандай жақсылық тілесе, басқаларға да сондай жақсылықты тілеуі керек.

---Мүсылман дегеніміз- өзінің ісімен де, тілімен де біреуге зиянын тигізбейтін адам.

---Адамзат өзі қандай жамандықтан қорықса, басқалар басына да бұл жамандықты тілемеуі керек.

---Бұл дүниеде адамнан- оның істеген жақсы істері қалады.

---Қарапайым, кішіпейіл адам-бұл нағыз адамға тән қасиет.

---Мейір тек адамдар көзінде ғана емес, адамдардың көңілінде де болсыншы.

---Мейірлі адамның әрқашан жолы ашық, жүзі жарқын.

МҰҒАЛІМ:

-- АДАМДЫҚТЫҢ БАСТЫ БЕЛГІСІ, ОЛ- АДАМДАРҒА МЕЙІР- ШАПАҒАТ КӨРСЕТЕ БІЛУі ЕКЕН.

Келесі нақыл сөзді тыңдап, қорытынды жасайық:

---Әдептілік неден басталады?

---Сәлемдесуден.

---Адамның ең басты қасиеті не?

- --Кішіпейілділікте.

---Қандай адам мақсатына жете алады?

---Сабыр- қанағатты адам.Өйткені адамда қанағат болмайынша ол бай болмайды, мақсатына жете алмайды.

---Әдепті адамды қалай танимыз ?

---Басқаларға көрсеткен мейір- шапағатынан. Мейір- шапағатты адам нұр шашып тұрады, ол сол нұрды өзгелерге де үлесе біледі.

Ұл балалар орындауында би: «Қара жорға»

А.С.Пушкин атындағы №1 мектеп- гимназиясының бастауыш сынып мұғалимасы Кошкинбаева Феруза Тулбасиевна.

Пайдаланылған әдебиеттер:

1.»Бастауыш сынып» журналы 2013жыл 6-8 сандары.

2.Мұхтар Шаханов таңдамалы өлеңдер жинағы.

3.Мұқағалы Мақатаев өлеңдер жинағы.

4. Мектептегі сыныптан тыс жұмыстар 2013ж-06.

5.Мұғалім мен ата-ананың арасындағы қарым- қатынастың тиімді әдістері.

Г.Алпысбаева, С.Көмекбаева,Ә.Сейсенбаева. Қызылорда-2012

6.Нәтижелі тәрбие берудің 10 алтын ережесі- РҮН