Открытый урок по снгапурской системе по татарскому языку на темуХәл фигыль (7класс)

Тема: Хәл фигыль

Максат:

1. Гамәли: укучыларның хәл фигыль, аның төркемчәләре турында белемнәрен тирәнәйтү. Хәл фигыльнең мәгънәсен һәм җөмләдә кулланылышын аңлауларына ирешү.

2. Гомуми белем бирү: балаларның танып-белү активлыгын һәм иҗади сәләтләрен үстерү.

3. Тәрбияви: үзара хезмәттәшлек, дуслык мөнәсәбәтләре урнаштыру; Муса Җәлил иҗаты белән кызыксыну булдыру.

Дәрес тибы: белемнәрне гомумиләштерү һәм системалаштыру дәресе.

Дәрестә кулланылган сингапур структуралары: Тэйк-оф-тач-даун, МИКС -ФРИЗ - ГРУП, РЕЛЛИ РОБИН, РАУНД РОБИН, РЕЛЛИ КОУЧ, МОДЕЛЬ ФРЕЙЕР

Материал: 7 нче сыйныф өчен татар теле дәреслеге, "Хәл фигыль" темасына презентация, клейлар, маркерлар, яфраклар, рәсемнәр, тест, перфокарта, карточкалар, музыка.

Метод һәм алымнар: әңгәмә, өлешчә эзләнү, төркемнәрдә эш, критик фикерләү, хезмәттәшлек алымнары.

Дәрес барышы

1. Оештыру этабы

1.1.Мотивация ( Уңай халәт тудыру)

Укытучы. Исәнмесез, кадерле укучылар! Кәефләрегез ничек соң?

-Кояшлы иртә кебек, татар телен, Тукай телен өйрәнергә дип килдек.

-Мин сезне күрүемә бик шат. Әйдәгез әле, партнерларыгызга карап елмаешыгыз һәм хәерле эш сәгатьләре теләгез.

- Сәлам _____! Уңышлар сиңа!

1.2.Фонетик күнекмә

- Аня, син Данилдан сора әле, аның бүген кәефе ничек?

- Настя, син Лизадан сора әле, ул дәрескә әзерме?

- Полина, син Данилдан сора әле, бүген ничәнче число һәм атнаның нинди көне?

2. Актуальләштерү.

Укытучы. Укучылар, предметның эш- хәрәкәтен нинди сүз төркеме белдерә?

Укучы. Фигыль.

Укытучы. Яхшы, сорауларга җавап бирәбез. Бас - утыр биреме.Мин сезгә җөмләләр әйтәм. Дөрес булса, басасыз, дөрес булмаса, утырып каласыз.

2.1.(Тэйк-оф-тач-даун-структурасы, "Бас-утыр")

1. Татар телендә фигыльләр 2 төркемгә бүленә. (әйе)

2. Барлык фигыльләр дә заман белән төрләнә.(юк, хикәя, сыйфат фигыльләр генә заман белән төрләнә)

3. Зат-сан белән төрләнә торган фигыльләр- затланышлы фигыльләр. (әйе)

4. Сыйфат фигыль - затланышлы фигыль. (юк)

III. Хәл фигыльне искә төшерү.Уку мәсьәләсен кую.

- Сезнең алда карточкалар. Шуннан ничек, нишләп, нишләгәч, нишләгәнче сорауларына җавап биргән сүзләрне табыгыз.10 секунд уйлагыз. Төркемнәрдә фикер алышабыз. 1нче номерлар башлый.

1нче слайд.

1. Бу таллар бер көн үсеп җитәрләр -
   Яшьләр бакчаны мактап үтәрләр. (М.Җәлил)

2. Җырлый -җырлый Дилбәр күлмәк тегә,

Кулларында - көмеш энәсе. (М.Җәлил)

3. Илгә кайткач, урының түрдә булыр,

Яшь балалар алыр уратып. (М.Җәлил)

4. Ул җиңеп кайтканчы,

Мин калдым аерылып. (М.Җәлил)

• Укытучы сүзләрне балалар артыннан тактага яза бара.

• Бу сүзләрнең кушымчаларын әйтегез.

• Бу сүзләр кайсы фигыль төркемчәсенә керә дип уйлыйсыз?

Укучы: Хәл фигыль.

Укытучы: Димәк,безнең бүгенге дәреснең темасы- Хәл фигыль. (тактага теманы язу)

• Темадан чыгып максат куйыйк. Без бүген дәрестә нишләрбез?

Укучы: Хәл фигыльләрне кабатларбыз, белемнәрне ныгытырбыз.

Укытучы: Игътибар иттегезме, сез укыган шигырь юлларының авторы кем? Сез аның турында нәрсәләр беләсез?

• Сезгә фикерләшергә 30 секунд вакыт, төркемнәрдә эшлибез. 1нче № башлый.(1-2 кешедән сорау) РАУНД РОБИН.

Укытучы: - Рәхмәт укучылар. Менә без бүген Муса Җәлил шигырьләре үрнәгендә хәл фигыльләрне өйрәнүне дәвам итәрбез.

3. Уку мәсьәләсен чишү

Укытучы. Хәзер искә төшерик. Хәл фигыль нинди фигыль? Хәл фигыльнең ничә төре бар? Уйлыйбыз. Төркемнәрдә фикерләшегез. 1нче № башлый. РАУНД РОБИН.

Слайд күрсәтү:

Хәл фигыльнең төре

Кушымчалары

Юклык кушымчасы

1 төр

-ып/-еп,-п

-мыйча/-мичә

2 төр(кабатлаулы форма)

-а/-ә; -ый, - и

-мый/-ми

3 төр

-гач/-гәч, -кач/-кәч

-ма/-мә

4 төр

-ганчы/-гәнче, -канчы/-кәнче

-

Укытучы: Нәтиҗә ясыйк. 2 нче төркем 3 нче № ( кагыйдә әйтү)

Укытучы: РЕЛЛИ КОУЧ. Сезнең алда карточкаларда фигыльләр язылган, бер фигыль алып төрләндерегез, һәм җөмлә төзегез, бер - берегезне тикшереп карагыз. Парларда эшлибез. Эшлә, уйла, яз, кайт.

Укытучы: Әйдәгез тикшереп карыйк.

Укытучы:Хәзер ял итеп алыйк. МИКС -ФРИЗ -ГРУП. Музыка астында хәрәкәтләнәбез.Сораудагы җавап санынча берләшәбез.

1. Хәл фигыльнең ничә төре бар? (4)

2. Хәл фигыльнең ничә төре юклыкта булмый? (1)

3. Кабатлаулы формасы ничә сүздән тора? (2)

4. Татар телендә ничә фигыль төркемчәсе бар? (7)

4. Белемнәрне ныгыту этабы

Бирем. Хәл фигыльләрне табарга, төрләрен күрсәтергә.Үзбәя чыгару

Карточкалар. Үзбәя

1. Чү, акрын! Идәнгә
   Нык басып йөрмәгез!
   Йокласын туйганчы,
   Уята күрмәгез!

2. Озак йөргәч билдән көртне ерып,
   Бер капкага килеп сугылдык.

3. Каргый-каргый җилне, түргә үттек,
   Буран безне яхшы ук йончытты.

4. Җырлап үттем данлы көрәш кырын,
   Җырлап килдем тормыш языма.

1 төре

2 төре

3 төре

4 төре

Хатасыз - "5" ле; 1 хата -"4"ле; 2 хата - "3" ле.

Билге:______________________________

Укытучы: Тикшерәбез:

1 төре

2 төре

3 төре

4 төре

Җырлап

Каргый-каргый

йөргәч

туйганчы

килеп

ерып

басып

Модель ФРЕЙЕР

Укытучы: Фронталь тикшерү. Сезнең алда А4 форматлы бит. Аны 4 тигез кисәккә бөкләгез.Уртасын өчпочмак ясап бөкләгез. Битне ачып уртага Хәл фигыль дип языгыз.4 почмакка исемнәр языгыз: 1 - мәҗбүри характеристикалар,2-мәҗбүри булмаган хар-ка, 3- мисаллар, 4- каршы мисаллар.

Укытучы:Нәтиҗә ясыйбыз. Алган белемнәрне кулланып карыйк:

- Посоветуй другу гулять после выполнения домашних заданий.

- Посоветуй однокласснику старательно учиться по всем предметам.

-Посоветуй другу, не разговаривать на перемене громко.

-Скажи учителю, что ты сочинение писал долго думая.

-Сообщи сестре, что до прихода мамы, ты сделал домашние задания.

- Скажи маме, что вы с другом шли из школы разговаривая.

V.Рефлексия.

1.Дәрескә нинди уку мәсьәләсе куйган идек? Дәрестә без нишләдек?

- Дәрес башында хәл фигыль турында син нәрсә белә идең?(Раньше я думал...)

- Ә хәзер нәрсәләр беләсең?(А сейчас я думаю...)

2. Белемнәрне бәяләү. Үзеңә тиешле тамганы сайлап ал

• Дәрес материалын бик әйбәт үзләштердем, хәтта иптәшләремә дә булыша алам. "!"

• Әйбәт эшлим, ләкин иптәшемнең ярдәменә каршы килмим. "?"

6. Өй эше

1. "?" тамгасы - Татар әдәбияты дәреслегеннән хәл фигыльнең 4 төренә дә 2шәр мисал язарга.

2. "!" тамгасы - "Минем буш вакытым" темасына хәл фигыльләр кертеп хикәя язарга.